Problematyka tzw. konfrontacji pośredniej

Paweł lobacz

Pr

oblemat yka

t

zw . ko

nfrontacji

pośredn

iej

Wstęp

Rozpoczyn ając omawianie kwestii związanych

z tzw. konfrontacją pośredn ią, najpierw należy pod -nieść pewne zastrzeżen ia natu ry ogólnej. W świ etie art. 172 k.p.k. trudno bowiem mówić o konfrontacji wprzypadku odczytaniaprzesłuchiwanemu odpowied-nich fragment ów proto kołów sporządzonychzprzesłu­ chania innych osób (wzg l ędnie odtwo rzenia nagrania zprzesłuchani ainnych osób).Jednakżewobec postę­ pującego w literaturze upowszechnienia terminu kon-frontacja pośredniadlatakieg oprzesłuchania, równ ież i wniniejsz ymartyku lebędzieon używany.

W publikacji zaprezentowano negatywne stanowi -sko Sądu Najwyższeg o i Trybunału Konstytucyjn ego w kwestiidopuszczaln ościprzeprowadzeniakonfron ta-cjipośred niejwpostępowaniukarnym,anastępnieop i-sano poglądydoktrynyprocesu karnegoikryminali sty-ki na ten temat. Przedstawiono również wyniki badań ankietowych przep rowadzonych wśród praktyków, atakże opisano jedno z postępowań karnych,w toku którego dokonano konfrontacji pośredniej. Końcowy

fragm ent artyk u ł u za wiera podsumow an ie wraz zwnioskami płynącymizbadań.

Warto odn otować, że już dawniej dochodziło do konfrontacji poś redniej w postępowan i ach karnych. Pewnejformy konfrontacjipoś redniej można dopatrzyć

sięnp.we francuskim kodeks iepostępowaniakarnego z1808 r.l ,który wart.329stanowił: ,,Podczas zezna-waniaświadków,lub po ukończonyrn zeznaniu, Prezes każe przełożyćoskarżonemu wszelkie papiery tyczące się przestępstwaimogącesłużyćdoprzekonan ia; we-zwie go do oświadczenia się osobi ście, czyli je przy -znaje.Preze s każejetakże przełożyć świadkom , jeże­

lipotrzeb atego wymagać będzie"2. Stanowisko Sądu Najwyższego

Dyskusjęna temat dopuszczalności przeprowadze-nia konfrontacji pośredniej w polskim postępowa n iu karnym zapoczątkowała następująca teza SN3: "Nie

można poprzesta ć na odczyt aniu świad kom bądż oskarżonymzeznańinnychświadkówlubwyjaś n i eń in-nych oskarżonych, porniędzy którymi zachodzą sprzeczności, w takich wypadkach bowiem - zgodnie z zasadą obiektywizmu należy - w myśl art. 157 § 3

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 268 (kwiecien-ezerwiec) 2010

k.p.k.- doko nać konfrontacji przesł u chiwanych osób w celu wyjaś nieniasprzeczności". W innym miejscu -w tym samym orzeczeniu - SN stwi erdził jeszcze: "Słuszn iepiszeobrońca, żeodczytywanieoska rżonym

albo świad kom zezn a ń innych świad kówczy oskarżo­ nych, pomiędzy którymi zachodzą rozbieżności , nie jestdopus zczalne".

Przegląd poglądów doktryny procesu karnego i kryminalistyki dotyczącychproblematyki konfrontacji pośredniej

Do prezentowanego wyżej stanowiska SN krytycz-nie odniósł się R.Kmiecik4,podkreślając, że zgodnie zklarowny m brzmieniem art.157§ 3 d.k.p.k.(obecnie art. 172 k.p.k.) przeprowadzenie kon frontacjima cha-rakter fakultatywny, nie zaś obligatoryj ny (czego SN zdajesię niedostrzegać :"należy- wmyślart.157

§

3 k.p.k.- dokonać konfrontacji"). Decyzja o przepr owa-dzeniu konfrontacji wtoku postępowan iakarnego wy-maga rozważenia szeregu okoliczności sprawy i nie

możebyćefektemnakazu ustawowego ,czego prezen-towane orzeczen ierównieżniezauważa. Autorsłusz­ nie podnosi także, że kwestionowana przez SN kon-frontacjapośredn iapolegającanaodczytywaniu (ujaw-nianiu)fragmentówzeznańlub wyjaśn ień innych osób w tokuzwykłego przesłuchan i a , jest powszechn ie sto-sowana w praktyce jako element taktyczno-psycholo-giczny, zwi ąza ny zwłaszcza z metodą selektywnego ujawn ianiadowodów podczasprzesłuchania podejrza-nego. Dalej auto r zauważa, że metoda ta nie wydaje

siębyćsprz ecznazżadnymzakazem dowodowym,nie narusza prawoskarżonego (podejrza nego) iw konse-kwencjinie uzasadniastosowan ia sankcji z art. 157

§

2d.k.p.k.ś. (obecnie art. 171§ 7 k.p.k.). Przytoczoną na wstępie tezę SN autor uznał za słuszną wcałości

jedynie w odniesieniu do postępowania sądowego na

rozprawleś. Również iinni autorzy - omawiając przed-miotowe orzeczenie SN - zgłaszal i zastrzeżeniacodo

przyj ęci a cał kowitego zakazu odczytywan ia osobie

przesłu ch iwanej zeznań (wyjaśnień) złożonych przez

inną osobęna te same okouczno ś cl".

Przytoczone zapatrywanie SN spotkało się jednak

również z aprobującymi glosami w literaturze. Warte odnotowaniajest,że M.Cleślak iZ.Doda 8podkreślili,

iżtylko kryminalistycymogą wyróżniaćrozmaite rod za-jekonfrontacji. Wświetleprzepisów prawa, jakrównież przy uwzględnieniu całego zespołu interesów i w

arto-ści, które mają znaczenie w jego wykładni i stosowa-niu,sprawa konfrontacjirysuje się jednoznacznie: jest to stawieniedooczuosób przesł uchiwa nych iodebr a-nieod nich - właśnie w ramach takiego wzajemnego skonfrontowania - odpowiednich oświaoczeń''. Auto -rzy ci zaznaczają również, że ustawa nie przewiduje konfrontacji przesłuchiwanego z odpowiednimi frag -mentami protokołów sporządzonych z przesłuchania innych osób. Ich zdaniemkonfrontacja poś rednia sta -wia pod znakiem zapytania kwestięswobody wypowie -dzi.Niebezpiecze ństwow tym wypadkuwynika zmoż­ liwegozniekształceniamyśli iwyrwania zdańz kontek-stu wypowiedzi . Ryzyko to ulega oczywistemu zwięk­

szeniuw przypadku gdy przesłuchiwany miałby ust o-sunkowywać siędo odczytanychmu fragmentów prze-słuchania innej osoby. W innym miejscu M. Cleślak i Z. Doda podkreślili także, że odczytywanie oświad­ czeń jednych osób innym osobom otwiera drogę do rozmaitychmanipulacji(wprowadzeniawbłąd , podstę­ pu itp.)10. Stanowisko wykluczające możliwość prze-prowadzenia konfrontacji pośredniej zostało podtrzy-mane przez Z. Dodę i A. Gaberle również w póżniej­ szych publikacjach11.

Wśród autorów, którzy wsposób wyraż ny dopusz -czają moż liwośćprzeprowadze niakonfrontacj ipośred­ niej,można wskazać K.Sławika12.Autorten,choćnie

posług ujesiętymterminem,wyrażniestwierdza,żei n-ną, dop uszcza ln ą formą konfrontacji może być kon-frontacja okreś lon ej osoby z treści ą protokołu zeznań lub wyjaś n ie ń drugiej osoby (odczytani e,odtworzenie nagranegozeznanialubwykorzystanieobrazuutrwa lo-nego nataśmiewideo).RównieżZ.Czeczot13 dopusz-cza zamiast przeprowadzenia konfrontacji, możliwość

- w toku przesłuchania jednego z podejrzanych - od-czytaniamu lub odtworzeniaodpowiednichzeznań lub wyjaśnień utrwalonych na taśmie magnetofonowej. Z kolei T. Hanausek14 jest zdania, że każdorazową

konfrontację powinny poprzedzaćczynności wstęp ne,

wśródktórychautorwymienia m.in. zapoznaniewtoku kolejnegoprzesłuchania każdej z osób,których wypo -wiedzipozostajązesobąwsprzeczności,zprotokołem przesłuchania drugiej osoby,względnie z zapisem na taśmie magnetofonowej wypowiedzi tej osoby (w celu wyjaśnieniasprzeczności) . Nie może być wątpliwości,

żetakisposób przesłuchaniajestwięc przez tego au -tora aprobowany i przyjmowanyjako przydatny w wyja -śnieniusprzeczności. Podobnie W.Majewski15uważa, że konfrontację w postępowani u karnym powinno po-przedzać ponowne przesł u ch an i e osób relacjonują­ cych sprzecznie. Zdaniem tego autora przesłuchan i e to pozwala na odtworzenie wobec osoby kłamiącej

40

wiarygodnych zeznań (wyjaśnień) drugiej osoby i po-stawienie stosownych pytań. W końcu, J. Widacki 16 uważa,żew praktyce,ajuższczególnie wpostępowa­ niuprzygotowawczym ,częstostosujesiękonfrontację pośrednią polegającą na skonfrontowaniu zezna ń(wy -jaśnień )jednej osobyzprotokołemprzesłuchaniainnej osoby(przezodczytanieprotokołu lubodtworzenie na -graniaz przesłuchania). Taka forma konfrontacji,c ho-ciażnieokreślonaprzepisamik.p.k.,jest - zdaniem au-tora - dopuszczalna,a jej przeprowadzeniemoże być

korzystne w sytuacji, gdy przeprowadzenie normalnej konfrontacjijest niem ożl i we lubniecelowe. Taka kon-frontacja pośrednia może byćjednostronna(gdy prze-słu ch uje się jedną osobę, zapoznającjąztreścią prze-słuchania innej osoby), bądż dwustronna (najpierw przeprowadzasię jązjedną osobą,później zdrugą)17. Podobniedopuszcza lnośćidowodową przydatność ta-kiej konfrontacji opisuje U.Tomasik18.

Stanow is ko Try bun ału

Konstyt

ucyjnego

Pogląd ocał kowitej ni ed opuszczaln ości przepr owa-dzenia w procesie karnym konfrontacji poś redn iej z o-stałjedna kż eostatnio powtórzony wwyrokuTrybunału Konstytucyj nego19.Trybunał Konstytucyjny zajmował się kwestią zgodności z Konstytucją RP uchwały Sej -mu RP z dnia24 marca2006 r.w sprawie powołan ia komisji śledczej do zbadania rozstrzygnięć dotyczą­ cych przekształceń kapitałowych i własnościowych w sektorze bankowym oraz działań organów nadzoru bankowego w okresieod 4 czerwca 1989 r.do19 mar -ca2006r.20.W orzeczen iutym dodatkowo odniesiono siędocałegoszeregu kwestiizwiązanych z funkcjono-waniem, pracami i w końcu ze sposobe m przesłuchi­ wania osób przed komisjąśledczą. Trybu nał Konstytu-cyjnyomówił przesłanki poprawności przesłuchiwania

osób wezwanych przez komisjęśledczązewzględ una zwi ązanie członków komisjiprzepisamik.p.k.Zgodnie z uzasadnieniemwyroku:"(...) wobec osób wezwanych przed komisję śledczą obowiązują reguły ochronne procedury karnej (...).Oznaczato, między innymi,że: (...)niedopuszcza lnejest odczytywaniezezna ń innych osób iżądanie komentowan ia ichlub ustos unkowania się doróżnic w zeznaniach".W innych miejscach uza-sadnienia Trybunał Konstytucyjny zawarł nie budzące wątpliwości zasady rządzące przesłuchaniem (m.in. .nledopuszczalne jest naruszanie dóbr osobistych oso -by wezwanej", .nledopuszczalnejestwdawanie się w spór z przesłuchiwanym i sugerowanie prawdziwego znaczenia zeznań osoby wezwanej"), czy sposobem zadawania pytań (m.in. "członkowi komisji nie wolno zadawać osobie przesł u ch i wan ej pytań sugerujących od powi e dż", "pytan ia niemog ą być znieważaj ące, po -niżające, wyśmiewające, podchwytliwe lub obrażliwe

dla osoby przesłuchiwanej"). Poglądy te w świetle przepisów k.p.k. nie budzą wątpliwości , a co więcej, zostały one w orzeczeniu uzasadnione z powołan iem się na stanowiskodoktrynyprocesukarnego,krymina -listykioraz na orzecznictwo sąd owe.Natomiast zapre-zentowanego poglądu o niedopuszczalności przepro-wadzenia konfrontacji pośredniej Trybunał Konsty tu-cyjnynieuzasadniłwżaden sposób.

Wyniki

przeprow

adzonych

badań

empirycznych

(ankiet

y,

badania akt

s

praw karny

ch)

W ramach przygotowywanej rozprawy doktorskiej autorzapoznał sięłącznie z 3373 aktamipostępowa ń karnych(głównymiorazpodręcznymkażdejze spraw), w celu odnalezienia akt postępowań , w toku których dokonano konfrontacji. Badane postępowania prow a-dzone były głównie w latach 2007, 2008 i 2009, ale zdarzały się również pojedyncze sprawy prowadzone wcześniej .Badanesprawy prowadzonebyły na terenie kilku prokuratur rejonowych, a potem sądów rejono -wych iokręgowychna terenie kraju.

Choć niebyłotogłównym celemprowadzonejana -lizyakt,w jej trakcie niejednokrotnieautorodnajdywał sprawy w toku których przeprowadzono konfrontację pośrednią. Cociekawe niezdarzyłosię, aby takie p rze-słuchania były następnie kwestionowane przez sąd. Przykładem postępowan ia, w którym przeprowadzono konfrontacjępośredn i ą,jestśled ztwoo sygn. akt 5 Ds. 346/05 ProkuraturyRejonowej weW.

Śledztwo prowadzonebyło wsprawie poświadcze­ nia nieprawdy przez funkcjonariuszy Policji w notatni -kachsłużbowychoraz w notatkach urzędowych(k wali-fikacja prawnaz art. 231

§

1 k.k.w zb.z art.271

§

1 k.k.w zw.z art. 11 §2 k.k.),W dniu15 czerwca 2005 r. prokurator przesłuchał świadka M.M. Do udziału w przesłuchaniu dopuszczonyzostał pokrzywdzony K.P.

Protokół przesłuchania świadka M.M.- pozakończe­ niu etapu swobodnej wypowiedzi - zawieranastępują­ cy zapis: .Pokrzywdzony K.P.wnosi o przeprowadze-niekonfrontacjipośredniejpoprzez odczytaniezeznań świad ka M.P.Odczytano zeznaniaz k.155verte do k. 158.Po odczytaniuświadek zeznajedalej".W dalszej cz ęści protokołu przesłu ch iwany świad e kM.M.od ni ósł siędozeznań, które muodczytano.W tokutegosame -goprzesłuchaniaprokurator,jużzurzędu ,odczytałz e-znaniakolejnegoświadka- M.R.,równieżpodająck ar-ty akt,na których znajdowały się te zeznania.Po od -czytaniuodpowiedniego fragmentuzeznań przesłuch i­ wany świadek ustosunkował się do zachodzących sprzeczności.

W ramach przygotowywanej rozprawy doktorskiej autor objąłbadaniami ankietowymi łącznie529

prakty-PROBLEMY KRYMINALISTYKI 268 (kwiecien-czerwiec) 2010

ków. Ankieta zawierała 32 pytania od noszące się do różnorakich aspektów związanych z funkcjonowaniem konfrontacji w postępowan iu karnym (konfrontacji p o-średniejw ankieciedotyczyłypytania nr15 i 16).R oze-słane ankiety wypełn i ło 200 funkcjonariuszy Policji (z terenu całegokraju ostażupracydłuższym niż 3 la -ta w pionie dochodzen iowo-śledczym); 36funkcjona -riuszy CBA (prowadzących postępowania karne ze wszystkich delegatur z terenu całego kraju); 55 funk-cjonariuszyABW (prowadzących postępowania karne ze wszystkich delegatur z terenu całego kraju); 172 prokuratorów (zProkuraturyOkręgowej wZielonejG ó-rzeipod ległychprokuraturrejonowych- łącznie51a n-kiet, z Prokuratury Okręg owej w Łomży i podległych prokuratur rejonowych - łącznie33ankiety, z Pr okura-turyOkręg owej wKielcach ipod ległych prokuratur r e-jonowych - łącznie 88 ankiet); 66 sędziów (z Sądu OkręgowegowŁomżyipodległych sądówrejonowych - 3 ankiety,z Sądu Okręgowego weWrocławiuipod -ległychsądówrejonowych- 15 ankiet,zSądu Okręgo­ wego w Zielonej Górze ipodległych sądówrejonowych - łącznie 14 ankiet, zSądu Okręgowego w Warszawie i podległych sądów rejonowych - łącznie 6 ankiet, zSądu OkręgowegowKielcachipodległychsądówre -jonowych - łączn ie 18 ankiet, z Sądu Okręgoweg o w Lublinie i podległych sądów rejonowych - łącznie 10 ankiet). Badania ankietowe zostały przeprowadzone w okresieod stycznia dowrześnia2009r.

Pierwsze zpytańdotyczące konfrontacji poś red niej miało na celu zbadanie poziomu akceptacji dla tej czyn nościwśród praktyków (tab. 1).

Kolejnepytaniesłużyłosprawdzeniu,jak wielup rak-tyków przeprowadza konfrontację pośrednią wpro wa-dzonychpostępowaniach (tab. 2).

Wni

oski

i

po

dsumowa nie

Z przeprowadzonych badań wynika więcjasno,że znakomita większość praktyków - i to we wszystkich grupachzawodowych- dopuszczamożl iwość przepro-wadzenia konfrontacji pośredniej. Najniższa aprobata dla tej czynności jestwśród sędziów (66,67%)i funk -cjonariuszy CBA(ta kże66,67%),zaś najwyższawśród funkcjonariuszy ABW (78,18%). Łącz n ie 71,08% a n-kietowanych praktykówuważa konfro ntację pośredn i ą zadopu szcza lnąwpostępowan i ukarnym. Dodatkowo, we wszystkichgrupach zawodowychwiększośćstan o-wi ą osoby, które w prowadzonych postępowaniach w codziennej pracyprzeprowadzają tego typu czynn o-ści.

Reasumując , wydajesię więc ,że pogląd o dopusz-czalności przeprowadzeniakonfrontacji poś red n i ejzy -skał przewagę w literaturze,zaśargumenty pr zytacza-ne przez autorów goreprezentujących uznaćtrzeba za

Tabela1

Odpowiedźna pytanie:Czy Pani/Pana zdaniem dopuszczalne jest przeprowadzenie tzw.konfrontacjipośredniejpolegającej

na odczytywaniu(w tokuzwykłego przesłuchania)osobieprzesłuch iwanejfragmentówprotokołuprzesłuchan iainnej osoby wceluwyjaśnienia sprzeczności?

Reply toquestion:00you thinkittsadmissibletoperform a so-called"indirectcontrontation"invofving reading (in course otregufarinterview) toawitness tragments ot protocol tramintervie wotanotherwitness

inorder to cfaritydiscrepancies?

odpowiedź sędziowie prokuratorzy funkcjonariusze Policji funkcjonariusze CBA funkcjonariuszeABW razem

tak 44 122 143 24 43 376 (66,67%) (70,93%) (71,50%) (66,67%) (78,18%) (71,08%) nie 20 45 48 12 11 136 (30,30%) (26,16%) (24,00%) (33,33%) (20,00%) (25,71%) inne 2 5 5 O 1 13 (3,03%) (2,91%) (2,50%) (0,00%) (1,82%) (2,46%) brak O O 4 O O 4 odpowiedzi (0,00%) (0,00%) (2,00%) (0,00%) (0,00%) (0,76%) ogółem 66 172 200 36 55 529

Jako "inne" ankietowanipodali: - jest dopuszczal ne, ale powinno byćzakazane (1

od-- jest zakazane , ale powinno być dopuszczal ne (1od- powiedź),

powiedź ), - jest dopuszczalne, alewypowiedzi innych osób nale-- za l eźyod okol icznościsprawy(3odpowiedzi) , żyodczytywać w taki sposób,aby uniemożliwić iden-- jest dopuszczalne,ale obniźa towartość dowodową tyfikację źródładowodowego (1odpowiedź) ,

czyn ności (1odpowiedź), - jest dopuszczalne w przypad kutakiej decyzji prokura-- niejest to konfrontacja,jest toprzesłu chanie(2 odpo- tora(1odpowiedź),

wiedzi), - racz ej niejestdopuszcz alne, albowiem konfron tacja

- jest dopuszcza lne, jeżel i nie ma możl iwości prz epro- dotyczy osób przesf uch iwany ch(1odpowiedź).

wad zenia konf ront acjibezpośredn iej (2 odpowiedzi),

źródło(lab.1-2 ): opracowaniewłasnena podstawie przeprowadzonychbadań

Tabela2

Odpowiedźna pytanie:Czy w prowadzonychpostępowaniachprzeprowadza Pani/Pan tzw.konfrontację pośrednią?

Reply to question:Doyouperform so-called"indirectcontrontations" within the proceedingsyou conduet?

odpowiedź sędziowie prokuratorzy funkcjonariusze Policji funkcjonariusze CBA funkcjonariusze ABW razem

tak 37 102 113 22 37 311 (56,06%) (59,30%) (56,50%) (61,11%) (67,27%) (58,79%) nie 26 66 84 14 17 207 (39,39%) (38,37%) (42,00%) (38,89%) (30,91%) (39,13%) inne 2 3 2 O l 8 (3,03%) (1,74%) (1,00%) (0,00%) (1,82%) (1,51%) brak l 1 l O O 3 odpowiedzi (1,52%) (0,58%) (0,50%) (0,00%) (0,00%) (0,57%) ogółem 66 172 200 36 55 529

Jako"inne" ankietowanipodali: - w ogóle nie przeprowadzam konfrontacji (1 odpo-- przeprowadzam ,ale to nie jest konfrontacja (2odpo- wiedź),

wiedzi) , - uczestniczyłem w czynności prowadzonej przez inną

- bardzo rzadko (2 odpowied zi), oso bę , podczas którejto czynności przeprowadzono

- raczej nie (1odpowiedź), konfrontację pośrednią(1odpowiedź). - nieodczytujętreści zeznań (1odpowiedź ) ,

przekonujące. Podobnie - za dopuszczalnością ko n-frontacji pośredn i ej - opowiada się większość p

rakty-ków.Wartouzmysłowićsobiekonsekwencjecałkowite­

go zakazu przeprowadzania tej czynności w toku po

-stępowaniakamego.Takizakaz niejakoautomatycznie

przekreśiiłby dopuszczalność całego szeregu innych,

powszechnie akceptowanych metodprzesłuchan iap

o-dejrzanego prezentowanychw Iiteraturze21(np.meto

-daczołowegonatarcia,dawkowaniadowodów). Niesą

również przekonujące zastrzeże nia co do możl iwości

manipulacji informacją przy odczytywaniu protokołów

przesłuchania (wprowadze nie w błąd, podstęp itp.).

Niebezpiecze ństwo podjęcia niedozwolonych działań

w toku konfrontacji poś redn i ej ma takie samo natęże­

niejak wtokuinnychczynności procesowychz udzia

-łem podejrzanego czy świadków. Nie sposób prz

eko-nująco wykazać, że moż iiwość odczytania protokołu

prze sł u ch an i a inn ej osoby to niebezp ieczeństwo zwi ększa , bądź zmniejsza . Wobecnych czasach t rud-notakże ap ro bować generalną obawę o manipulo

wa-nie przesł ucha ni e m przez organy procesowe.Wydaje

się, że konkretną konłrontację pośrednią można by uznać za niedopuszczalną dopiero po wykazaniu, że w toku przesłuch an ia doszło do zachowań s

przecz-nych z prawem.SłusznienadtozauważaK. Kmiecik22,

żemożl iwość podjęcia przez organyprocesowen

iedo-zwolonych działań nieoznacza, żetakiedz i ałani a

zo-stan ą faktycznie podj ęte. W końcu, nie możn a orga

-nom procesowym - w ich dążen iu do poczynienia

prawdziwychustaleń faktycznych - odbie raćwypraco

-wanychprzezta ktykę krymina listycznąmetodprzesłu ­

chania.Trudnoprzytym wykazać, że przeprowadzenie

konfrontacji pośredn iej narusza któryś z zakazów d o-wodowychbądż którąś zgwarancjiprocesowych prze

-słuchiwanego.

Oczywiście każdorazoweprzeprowadzeniekon

fron-tacji pośred niej musi nieść za sobą obowiązek p

rawi-dłowego jej udokumentowania, z dokładnym określe­

niem fragmentów protokołów, które odczytano, oraz

zawieraćstanowisko osobyprzesł u chiwanejcodo za

-chodzących sprzeczności. Niepowodzenietejczyn

no-ści będzie otwi e rało drog ę do przedsięwzięcia innych

czynności zmierzających do usun ięcia sprzeczności,

włączniezprzeprowadzeniem konfrontacjibezpośred ­

niej, jeż el i prowadzący dane stadium postępowan ia

uzna to za celowe.W praktyce konfrontacjapośredn ia

będzie miała zastosowan ie szczególnie wtedy, gdy przeprowadzenie konfrontacj i bezpośredniej będzi e

ni emoż l iwe,niecelowe, bądż zuwagina charakterp

o-stępowan iabędzie niosło zaso bą duże ryzyko(np.ry

-zyko uzgodnieni a wersji przezosoby konfrontowane ze

szkod ą dla poczynienia prawdziwych ustaleń fakty

cz-nych).

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 268(kwiecien-c zerwiec) 2010

PRZYPISY

1 F. Jasiński: Kodex postępowania sądowego krymina

l-nego.Edycjadruga,Warszawa 1811.

2 Ibidem,s.99.

3WyrokSN z dnia7kwietnia1981 r..Rw96181,OSNKW

1981,nr7-8,poz.43.

4R.Kmiec ik:Glosado wyrokuSN z dnia7 kwietnia1981

r.,Rw96/81 ,"Nowe Prawo"1983,nr!t-10.s.264-267.

5Ibidem.s.266.

6R. Kmiecik: Dwie kwestie z problematyki konfrontacji wpostępowaniukarnym,[w:]Księga pamiątkowaku czci

ProfesoraAndrzejaSzwarce.Wrocław2001,5.114-115.

7T. Kacperski,H. Kmieciak:PrzeglądorzecznictwaSą­

duNajwyższegowzakresie prawa karnego material ne-goi procesowegozaII półrocze 198 1 roku, "Wojskowy PrzeglądPrawniczy"1982,nr2.s.231.

8M. Cieślak, Z Doda:KierunkiorzecznictwaSądu

Naj-wyższeqo w zakresie postępowania karnego (1980-1983), .Palestra"1984 ,nr10, S.77-78.

9 Ibidem.

10Ibidem, s.79.Otym,żeobawy te przed1989r.byćm

o-żeniebyły całkowiciebezpodstawne,świadczysposób

prowadz enia postępowania przygotowawczego przez funkcjonariuszySBwobecczłonkóworganizacji"Ruch".

Lektura materiałów żródłowych z tego śledztwa wska

-zuje, że jedną z metod przyjętych przy prowadzeniu

sprawy przezfunkcjonariuszySBbyły właśnie

kontren-tacje pośrednie podejrzanych (najwyraźn iej uznano,że bezpośredni kontakt pomiędzy nimi może być niebez

-pieczny). Warte podkreślenia jest, że taki sposób

pro-wadzeniaprzesłuchań wtokupostępowania

przygoto-wawczego niezostałzakwestionowany przezsąd orze

-kającyw sprawie;zob. P. Byszewski:Działa n ia Służby

Bezpieczeństwa wobec organizacji..Ruch", IPN, War· szawa2008.s.293-300,352-874.

11 Z. Doda, A. Gaberle: Dowody w procesie kamym.

Orzecznictwo Sądu Najwyższeqo - komentarz tom I,

Dom WydawniczyABC,Warszawa1995,s.32.

12K. Staw ik:Kryminalistykawzwiązkachz procesem

kar-nym,kryminolog ią i wiktymologią . Wyd. Naukowe US,

Szczecin2003,s.118.

13Z. Czeczol: Kryminalistyczna problematyka osobowych

środkówdowodowych, Wyd.UW.Warszawa1976.s.110. 14T. Hanausek: Kryminalistyczna taktyka w zakresie

szczególnychformprzesł uchania świadka, "Wojskowy

PrzeglądPrawniczy"1970.nr4,s.505.

15W. Majewski: Konfronta cja. Zagad nienia wybrane, "Problemy Kryminalistyki"1983.nr160.s.246. 16J.Widacki [red.],J. Konieczny.T.Widła:Kryminalisty

-ka.C.H.Beck,Warszawa2008 ,s.101. 17Ibidem.

18U. Tomasik:Odopuszczalnościicelowości"

konfronta-cji pośredn iej" w postępowani u karnym, "Prokurator"

.1 5, -.1 5 ,-· . 10,-· . 16,-·.10, -.. ..1 5 ,-· .18 ,'

O

ferta

wyd

awnicza

eŁK

KGP

Zamówienia na zakup ks i ąż ek

należy kierowaćna adres :

Biuro Logistyki Policji KGP

ul. Domaniewska 36/38

02-672 Warszawa

tel. 12 2 1 601-29-45, fax 122) 601-41· 24

e-mail: l.m aszer @policj a.gov.pl

• Wybranetendencje ruchu determinujące

uzew n ęt rz n i a n i e się zjawiska powtarzalności

w elementac h kons trukcyjnych ow ali, trzon ów

oraz niektórych znakó w diakrytycznych

(ZM 11 . 18,

-• Czynniki wpływające na zmiany wymiarowe

podeszew (ZM 21 .. . .. . 10,

-• Kształtowaniesi ę osobni czych cech pisma

(ZM 31 .

18,-• Podstawy fizjologii węchu, uczenia się

i etologii zwierząt (ZM 4) .

• Deformacja pisma ręcznego (ZM 5)

• Badania mineralogiczne śladów

kryminalistycznych (ZM 61 ... .

• Badania polimorfizmu DNA przy użyciu

tec hnikipeR IZM 71. . . .

• Krymina listyczne badania po dłoż a

i środków kryjących IZM 81 15

,-• Pieczątki, pieczęcie i adresy jako przedmiot

badańkryminalistyczny ch (ZM 91 10,

-• Analiza nieorganiczna w praktyce CLK KGP

IZM 10) . .10,

-• Metody maskowania zapisów odręcznych

IZM

111

.

• Czynniki wpływające na obraz pisma

(ZM 121 .

• Aktualn e zagadnienia biologii

kryminalistycznej (ZM 15) .

• Wpływ czyn ników wolicjonalnych

ipozawolicjonalnych na obraz podpisu

(ZM 18 1 13,5

,-• Wybrane zagadnienia dotyczącerekonstrukcji

wypad ków droqowvch (ZM 19 1 .. . .. .. .

20,-• Ślady małżowiny usznej (ZM 201 . .

16,-• Analiza DNA w systemie SGM PLUS

(ZM 221 22

,-• Portret pamięciowy - wybrane zagadnienia

(ZM 23) . 28

,-• Wybrane zagadnienia z zakresu badań

dokumentów IZM 24) 32

,-• Wpływ podłoża imonotonii sensorycznej

na obraz pisma ręcznegoi podpisów

(ZM 251 . . . . .. .. .. . .41

,-• Walidacja materiałówdo ujawniania śladów

linii papilarnych - budowa kompetencji

funkcjonalnych IZM 261

51,-Streszcz en ie

Artykuł dotyczy problematyki tzw. konfrontacji pośredniej w toku postępowania karnego, tj. dopuszczalności odczytania przesłuchiwanemu odpowiednich fragmentów protokołów spo -rządzonych

z

przesłuchnniainnych osób (ewentualnie odtworze -nia nagra-niazprzesłuchaniainnych osób).Wartykule omówio -no negatywne sta-nowisko Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego

w

tym przedmiocieorazzaprezcntouanoróżne poglądy doktryny postępowania karnego i kryminalistyki.

Wkońcuprzedstawionotakżewynikibadańankietowych prakty -ków.Powyższepozwoliłona ustalenie,że poglądodopuszczalno -ści przeprowadzenia konfrontacji pośredniej zyskał przewagę

w

literaturzeijest ontakżeaprobowany przezwiększośćprakty -ków (we wszystkich badanychgrupach zawodowych). Równ ież autorartyku łu opowiadasięzadopuszczalnościąprzeprowadze -nia konfrontacjipośredn iejw tokupostępowaniakarnego.

Słowa kluczowe: konfrontacja pośrednia, postępowanie karne,przesłuchan ie.

Summary

The articleconcernsthe problemsrelatedtoaeo-cattea ind i-reet confrontationin the course of criminal proceedings,i.e. ad -missibilityof rcading to an interviewed person respective frag -ments of proiocols from interviews of other persons (possibly playin{( recordings from interviews of other pereone). The Author discusses the negative terdiet of the SupremeCourt and the Constitutional Tribunal, as well as various doctrines of cri-minal and forensic proceedings. Finally, results of a survey amongpractitioners are presented. The above allowed todeter -mine that theview favouring the admissibilityto indircct con -frontation predominates in literatu rę and is supported by ihe majority of practilioners (in aIl surveyed professionalgroupe). The Author speaks for admissibilityof indirect confrontationin the courseof crirninal proceedings.

Keywords:indirectconfr on tation, criminalproccedings. in

-terview.

2003,nr3-4,s.64-72;zob.również uwagi A.Szwarca

na temat konfrontacjiwstępnej- A. Szwarc:

Zastoso-waniemagnetofonu w postępowan i u śledczym , "Ruch

Prawniczyi Ekonomiczny", Poznań 1959,z.2,s. 126;

podajęza:R.Kmiecik :Dwiekwestie..., op.cit.,s.114 .

19 Wyrok TKzdnia 22września2006L, U4/06 ,OTKZU

2006, seriaA, nr8,poz. 109.

20 MPz2006 r.,nr24, poz.265.

21Co doszczegółowegowyliczeniatychmetod zob. m.in.:

T.Hanausek: Kryminalistyka.Zaryswykładu,Zakamycze,

Kraków2005,s.241-243;M.Krysiak:Przesłuchaniepo

-dejrzanego, WSPol.Szczyt no2008,s.36-42; oprzesłu­

chaniu podejrzanego zob.takżenp.:J.Kasprzak, [w:]

Ka-sprzak J. i M/odziejowski B. [red.], Brzęk W., Mosz

-czyński J., Kryminalistyka, Diffin, Warszawa 2006 , s. 254-257.

22 R. Kmiec ik :Dwiekwestie.. ,op. cit.,s.114.