KONKURS HISTORYCZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO
II ETAP REJONOWY 19 listopada 2014
Ważne informacje:
1. Masz 90 minut na rozwiązanie wszystkich zadań.
2. Zapisuj szczegółowe obliczenia i komentarze do rozwiązań zadań prezentujące sposób twojego rozumowania. Możesz korzystać z kalkulatora.
3. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie. Wykonuj staranne rysunki, korzystając z przyborów geometrycznych.
4. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
Życzymy powodzenia!
Maksymalna liczba punktów 40 100%
Uzyskana liczba punktów %
Podpis osoby sprawdzającej
Zadanie 1. (0–3 pkt.)
Przeczytaj uważnie teksty. Napisz, którym postaciom z dziejów Polski są one poświęcone.
A) Monarcha ten był jednym z największych mecenasów w dziejach Polski. Jego dwór gromadził najtęższe umysły Polski i Litwy. Współcześni oceniali króla jako człowieka prawego, sprawiedliwego i pokojowego. Promował sztukę renesansową w jej czystej, wykształconej w Italii postaci.
„Poczet władców Polski” pod red. R. Marcinka, Kraków 2012, str. 271-272.
Postać: ………
B) Zasłynął jako jeden z najbardziej wpływowych ludzi w XVI-wiecznej Rzeczpospolitej.
Tradycyjnie nazywa się go „trybunem ludu szlacheckiego”. Był kanclerzem i hetmanem wielkim koronnym. W trakcie trzeciego bezkrólewia opowiedział się po stronie Zygmunta III Wazy, który głównie dzięki niemu zasiadł na polskim tronie.
Na podst.: M. Markiewicz, Historia Polski 1492–1795, Kraków 2005 r., str. 421-428.
Postać: ………
C) Przybyła do Polski wraz z orszakiem Ludwiki Marii Gonzaga, zaangażowana w stronnictwo profrancuskie, jako pierwsza sformułowała tezę, że jej mąż może zostać królem.
E. Rudzki, Polskie Królowe, T. 2, Warszawa 1990, str.193.
Postać: ……….
Zadanie 2. (0–2 pkt.)
Rozpoznaj władcę i kampanię, której dotyczy ilustracja. Wymień dwa osiągnięcia tego władcy niezwiązane z polityką zagraniczną.
Obraz Jana Matejki.
A) władca:……….; kampania ………..
B) osiągnięcia:……….
Zadanie 3. (0–2 pkt.)
Oceń prawdziwość informacji wpisując literę P (prawda) lub F (fałsz) w trzeciej kolumnie tabeli.
A. Annę Jagiellonkę tytułowano infantką, wybrano ją na króla Polski.
B. Zygmunt III Waza dążył do stworzenia sojuszu polsko - moskiewskiego skierowanego przeciwko Turcji.
C. Ludwika Maria Gonzaga forsowała plany elekcji vivente rege.
Zadanie 4. (0-1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
„Wojna kokosza” skierowana była przeciwko królowej Bonie, ponieważ królowa
A) zarzucała szlachcie chciwość i niechęć w przywracaniu praw.
B) była zagorzałą przeciwniczką Habsburgów.
C) wykupywała zastawione królewszczyzny.
D) sprzeciwiała się małżeństwu Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną.
Zadanie 5. (0-1 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
Nasamprzód należy nam zauważyć, że świat jest kulisty, bądź to dlatego, że kula jest
najdoskonalszą postacią spośród wszystkich innych, nie potrzebującą żadnych połączeń i w sobie zamkniętą, bądź też dlatego, że kula jako największą objętość mająca, jest najbardziej zdolna do pomieszczenia w sobie wszystkiego i zachowania, bądź też z powodu, że
najistotniejsze części świata, jak Słońce, Księżyc, gwiazdy w takiej postaci nam się przedstawiają, bądź wreszcie dlatego, że wszystkie ciała usiłują przybrać kształt kuli, jak można to dostrzec na kroplach wody oraz na innych cieczach, usiłujących przybrać taką właśnie postać.
Źródło: http://biblioteka.kijowski.pl/sredniowiecze/E5%82aj%20-%20pisma%20wybrane.pdf
Podaj autora i tytuł dzieła.
A) autor:………....
B) dzieło: ……….
Zadanie 6. (0–3 pkt.)
Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy opisanych wydarzeń pojęciami wybranymi z ramki.
wielka smuta, „potop” szwedzki, rokosz Lubomirskiego, powstanie Chmielnickiego, utrata Podola,
Opis wydarzenia Nazwa wydarzenia
A. Żołnierz wasz nie znał miary w obelgach i zbytkach (…), nigdy rodak nasz nie był przez was nazywany inaczej, jak psem Moskalem,
złodziejem. W popiół obrócona stolica, skarby nasze, długo przez carów zbierane, rozszarpane są przez was, państwo całe ogniem i mieczem okropnie zniszczone.
Źródło: http://www.opracowanie.eu/siedemnasty_wiek.htm
………
B. Był czas pertraktować ze mną: po żółtowodzkiej i korsuńskiej igraszce był czas: pod Piławcami był; na ostatek pod Zamościem był.
Na podst.: T. Małkowski, J. Rześniowiecki, Historia II podręcznik do gimnazjum, Gdańsk 2010 r., str. 240
……….
C. Pierwsze uderzenie, wymierzone w Wielkopolskę, zastało ją nieprzygotowaną, albo raczej pogrążoną w zamieszaniu. Czterech wojewodów dzieliło władzę nad pospolitym ruszeniem. Zebrali oni powołaną pod broń szlachtę nad brzegiem Noteci (…).
Źródło: http://www.scholaris.pl/resources/zip-resource/id/58704
………..
Zadanie 7. (0–3 pkt.)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.
Bóg i Pan nasz na wieki błogosławiony dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały. Działa wszystkie, obóz wszystek, dostatki nieoszacowane dostały się w ręce nasze. Nieprzyjaciel, zasławszy trupem aprosze, pola i obóz, ucieka w konfuzji. Wezyr tak uciekł od wszystkiego, że ledwo na jednym koniu i w jednej sukni. Mam wszystkie znaki jego wezyrskie, które nad nim noszą; chorągiew mahometańską, którą mu dał cesarz jego na wojnę i którą dziś jeszcze posłałem do Rzymu Ojcu św. Przybiegały tedy do mnie książęta, ściskając mię za szyję a całując w gębę, generałowie zaś w ręce i w nogi; cóż dopiero żołnierze! Wszystko to całowało, obłapiało, swym Salwatorem zwało.
Źródło: http://literat.ug.edu.pl/listys/095.htm
I. Nazwij wydarzenie i podaj jego datę.
Wydarzenie: ………..; Data (dzienna): ………
II. Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Następstwem tego wydarzenia było
A) podpisanie pokoju w Oliwie.
B) powstanie Świętego Przymierza.
C) powstanie Ligi Świętej.
D) zawarcie pokoju w Buczaczu.
III. Wymień dwa osiągnięcia Jana III Sobieskiego niezwiązane z jego sukcesami militarnymi.
a)……….; b)………..
Zadanie 8. (0–1 pkt)
Obejrzyj ilustracje i wykonaj polecenie.
A) B)
C) D)
Dokończ zdania.
Dzieło znajdujące się w Muzeum Czartoryskich w Krakowie oznaczone jest literą: …………
Jego autorem jest: ……….
Zadanie 9. (0–2 pkt.)
Oceń prawdziwość informacji wpisując literę P (prawda) lub F (fałsz) w trzeciej kolumnie tabeli.
A. Piotr I dążył do wzmocnienia swej władzy i upodobnienia państwa do bardziej rozwiniętych krajów Europy Zachodniej.
B. Cechą charakterystyczną rządów Fryderyka Wilhelma I był militaryzm, czyli podporządkowanie Kościołowi m.in. finansów i gospodarki.
C. Maria Teresa zreformowała państwo w duchu absolutyzmu oświeconego, na wzór reform francuskich.
Zadanie 10. (0–1 pkt)
Zaznacz poprawne zakończenie zdania.
Odznaczeniem wojskowym, które król Stanisław August Poniatowski ustanowił za namową swego bratanka ks. Józefa Poniatowskiego był
A) Order Orła Białego.
B) Krzyż Walecznych.
C) Order Krzyża Grunwaldu.
D) Order Virtuti Militari.
Zadanie 11. (0–1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Przystąpienie króla Augusta II Mocnego do wielkiej wojny północnej po stronie Rosji spowodowało
A) uniezależnienie Rzeczpospolitej od Rosji.
B) połączenie Saksonii i Rzeczpospolitej unią personalną.
C) włączenie północnych Inflant do Rosji.
D) uczynienie z Rzeczpospolitej terenu zmagań wojennych Szwecji i Rosji.
Zadanie 12. (0–1 pkt)
Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie.
W 1764 r. znajdująca się w Warszawie posiadłość Lubomirskich została kupiona przez króla i przekształcona w letnią rezydencję. Główną atrakcję stanowił klasycystyczny Pałac na Wodzie.
Na podst.: „Poczet władców Polski” pod red. R. Marcinka, Kraków 2012, str. 377
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
W czasach ostatniego króla Polski rezydencja ta stała się miejscem
A) spotkań członków Kuźnicy Kołłątajowskiej.
B) redakcji czasopisma „ Monitor”.
C) występów Mozarta.
D) spotkań przedstawicieli kultury i sztuki.
Zadanie 13. (0–1 pkt)
Zaznacz poprawne zakończenie zdania.
Polskim dowódcą, który został odznaczony orderem Towarzystwa Cyncynatów, zrzeszającym kombatantów wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych był A) Jan Kiliński
B) Kazimierz Pułaski.
C) Tadeusz Kościuszko.
D) Jakub Jasiński.
Zadanie 14. (0–2 pkt.)
Na podstawie ilustracji i teksu wykonaj polecenia A)
Obraz J.L. Davida Źródło: http://brockleysid1980.web-album.org/photo/347119,just-art
B)
Obraz Kazimierza Wojniakowskiego Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/87/Wojniakowski
Wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodów. Aby więc całość państw, wolność obywatelska i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostawały, trzy władze rząd narodu polskiego składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać będą, to jest: władza prawodawcza w stanach zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i Straży i władza sądownicza w jurysdykcjach na ten koniec
ustanowionych lub ustanowić się mających
Na podst.: M. Markiewicz, Historia Polski 1492–1795, Kraków 2005 r., str. 694.
A) Nazwij wydarzenie, do którego odnosi się tekst. Podaj dokładną datę tego wydarzenia.
Wydarzenie:……….. Data:………..
B) Uzupełnij poprawnie zdanie:
Wydarzenie, do którego odnosi się tekst przedstawione zostało na ilustracji: ………
Zadanie 15. (0–2 pkt.)
Wskaż wydarzenie chronologicznie pierwsze (wpisz cyfrę 1) i chronologicznie ostatnie (wpisz cyfrę 4)
A) Powołanie Rady Nieustającej ……….
B) Uzyskanie pełnej niezależności od Rzeczpospolitej przez Prusy Książęce ………
C) Założenie Teatru Narodowego ….………..
Zadanie 16. (0–2 pkt.)
Przyporządkuj władcę wydarzeniu, które miało miejsce za jego panowania.
Odpowiednią cyfrę wpisz w wykropkowane miejsca.
A. Odzyskanie przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych w 1672 r. przez Turcję..
1.Stanisław August Poniatowski B. Zajecie przez Moskwę lewobrzeżnej Ukrainy z Kijowem. 2. Jan III Sobieski C. Utworze Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. 3. August II Wettin D. Wydanie traktatu „Głos wolny wolność ubezpieczający”. 4. Jan Kazimierz
5. August III Sas
A) …………. B)………. C)………. D)…………
Zadanie 17. (0–1 pkt)
Wskaż poprawne zakończenie zdania.
Obietnicą złożoną przez Jana Kazimierza w ślubach lwowskich nie jest
A) ogłoszenie Matki Boskiej Królową Korony Polskiej.
B) wypędzenie z obszaru Rzeczypospolitej wszystkich protestantów.
C) umocnienie w państwie katolicyzm.
D) ulżenie losowi chłopów i mieszczan.
Zadanie 18. (0 – 2 pkt.)
Przyporządkuj przedstawicielom polskiej kultury czasów nowożytnych wymienione niżej informacje o ich dziełach i dokonaniach. Wpisz odpowiednią cyfrę w wykropkowane miejsca.
A. Autor kroniki, w której opisane zostały dzieje Polski do 1506 r. 1. Augustyn Kordecki
B. Autor dzieła o zmianie praw i obyczajów oraz o konieczności reform politycznych.
2. Piotr Skarga
C. Malarz widoków Warszawy. 3. Andrzej Frycz
Modrzewski D. Kazania przestrzegające przed upadkiem Rzeczypospolitej. 4. Bernard Belotto
5. Marcin Kromer
A) …………; B) ………..; C) …………..; D) ………….
Zadanie 19. (0–1 pkt)
Dopasuj powiedzenie lub pojęcie do władcy, z którym jest związane.
A. „Jestem waszym prawdziwym królem a nie malowanym” 1. August II Wettin
B. „Początek niedoli królestwa” 2. Stanisław August Poniatowski
C. „Zdrada Nieustająca” 3. Stefan Batory
4. Jan Kazimierz
A)…………. B)…………C) ………
Zadanie 20. (0–4 pkt.)
Wpisz definiowany termin. Podaj postać z którą jest związany.
A) Zbiór przepisów zapewniający w Rzeczpospolitej tolerancję religijną, zwoływanie co dwa lata sejmów walnych, wolną elekcję, kontrolę podatków przez sejm, prawo wypowiedzenia władcy posłuszeństwa przez szlachtę.
Na podst.: „Poczet władców Polski” pod red. R. Marcinka, Kraków 2012, str. 294
Termin:………;
Postać:…….……….
B) Rozporządzenie, mające zachęcić chłopów do udziału w powstaniu, znosiło przywiązanie chłopa do ziemi i znacznie ograniczało wymiar pańszczyzny.
Na podst.: M. Markiewicz, Historia Polski 1492–1795, Kraków 2005 r., str. 712.
Termin:………;
Postać:…….……….
Zadanie 21. (0–2 pkt.)
Wykonaj polecenia.
I. Przyporządkuj utwory ich autorom wpisując przy nazwisku odpowiednią literę.
1. Stanisław Staszic: ……….
2. Hugo Kołłątaj: ………….
A) „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”
B) „Przestrogi dla Polski”
C) „Prawo polityczne narodu polskiego”
D) „Do Stanisława Małachowskiego Anonima listów kilka”
II. Dokończ zdanie wstawiając znak X w odpowiedniej komórce tabeli.
Zwolennikiem poglądów Jana Jakuba Rousseau, a także orędownikiem zwiększenia władzy królewskiej, utworzenia wspólnej izby poselskiej dla posłów szlacheckich i miejskich, poprawy sytuacji chłopów był
1. Stanisław Staszic 2. Hugo Kołłątaj
Zadanie 22. (0–1 pkt)
W okresie panowania Augusta II Mocnego jednym z przełomowych wydarzeń był „sejm niemy”. Z podanych informacji wskaż tę, która nie dotyczy tego wydarzenia.
A) Miał doprowadzić do ugody między królem Augustem II a szlachtą.
B) Dokonano na nim próby reformy państwa.
C) Ustalił zasady pobytu wojsk rosyjskich na terytorium Rzeczpospolitej.
D) Określił dokładne funkcjonowanie unii personalnej polsko-saskiej.
Zadanie 23. (0–1 pkt)
Wskaż wydarzenia ułożone w porządku chronologicznym.
A) sekularyzacja Prus Książęcych – konfederacja warszawska – wybór Henryka Walezego na króla Rzeczypospolitej – zawarcie unii lubelskiej;
B) ufundowanie pomnika Zygmunta III Wazy – włączenie Ukrainy do Rosji– obrona Jasnej Góry przed Szwedami – śmierć Ludwiki Marii Gonzaga;
C) małżeństwo Jana Sobieskiego z Marią Kazimierą d’Arquien – zawarcie tzw. traktatu trzech czarnych orłów – założenie Szkoły Rycerskiej – zwycięstwo Rosji w bitwie pod Połtawą.
Brudnopis
