Jak skutecznie uczyć pokolenie 50+ / Jak się uczyć po 50+?

(1)

Jak skutecznie uczyć pokolenie 50+ / Jak się uczyć po 50+?

Prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska

Instytut Psychologii

Wydział Nauk Społecznych

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Akredytacja Państwowej Komisji

Akredytacyjnej (Uchwała Nr

474/2010 z dn. 27. 05. 2010

roku)

(2)

Kiedyś . . .

To jest lew.

Lew ma

cztery łapy i grzywę….

Dziś . . .

Tanie loty

do Afryki?

(3)

3

Dziś . . .

Kiedyś . . .

(4)

4

Życie w czasach wielkich zmian

bogactwo ofert

zróżnicowanie ofert

mobilność dostępność

wielokulturowoś ć

duża

dynamika zmian

nieprzewidywal ność

konfliktogennoś ć

wieloznaczność bogactwo

ofert

zróżnicowanie ofert

mobilność dostępność

wielokulturowoś ć

duża

dynamika zmian

nieprzewidywal ność

konfliktogennoś ć

wieloznaczność

zagubienie w świecie

wartości

zagubienie w nadmiarze

ofert

rozproszenie aktywności

nadmierna koncentracja

na „korzystaniu z okazji”

wiedza chaotyczna nieustrukturowane umiejętności

ryzyko

usztywnienia

jako forma obrony przed

nadmiarem zagubienie w świecie

wartości

zagubienie w nadmiarze

ofert

rozproszenie aktywności

nadmierna koncentracja

na „korzystaniu z okazji”

wiedza chaotyczna nieustrukturowane umiejętności

ryzyko

usztywnienia

jako forma obrony przed

nadmiarem duże pole

eksploracji

możliwość

eksperymentowania wiele okazji do zdobywania wiedzy

uczenie się dokonywania wyborów

nabywanie elastycz –

ności w działaniu uczenie się

rozwiązy-

wania konfliktów nabycie

umiejętności życia w kontekście

wieloznacznym duże pole

eksploracji

możliwość

eksperymentowania wiele okazji do zdobywania wiedzy

uczenie się dokonywania wyborów

nabywanie elastycz –

ności w działaniu uczenie się

rozwiązy-

wania konfliktów nabycie

umiejętności życia w kontekście

wieloznacznym

Zagrożenia

Szanse

(5)

5

Zmiana relacji pokoleniowych w rodzinie  zmiany form edukacji

dziadkowie  rodzice  dzieci

dziadkowie  rodzice 

dzieci

dziadkowie rodzice  dzieci

(6)

6

Co się zmieniło ?

Kiedyś:

• Okienko kasowe

• Książki w bibliotece domowej, publicznej

• Piekarnik i spiżarnia

• Pralka Frania, namydlanie, moczenie, gotowanie,

krochmalenie, maglowanie, prasowanie

• CEROWANIE

Kiedyś:

• Okienko kasowe

• Książki w bibliotece domowej, publicznej

• Piekarnik i spiżarnia

• Pralka Frania, namydlanie, moczenie, gotowanie,

krochmalenie, maglowanie, prasowanie

• CEROWANIE

Dzisiaj:

• e-bank

• e-book

• Wikipedia

• Kuchenka

mikrofalowa,

lodówkozamrażarki

• Pralka

• Suszarka

automatyczna

• Zmywarka do naczyń

• KUPOWANIE NOWEGO

Dzisiaj:

• e-bank

• e-book

• Wikipedia

• Kuchenka

mikrofalowa,

lodówkozamrażarki

• Pralka

• Suszarka

automatyczna

• Zmywarka do naczyń

• KUPOWANIE

NOWEGO

(7)

7

Co się zmieniło ?

Kiedyś:

• Telefon stacjonarny – „wykręć numer”

• Wielka książka telefoniczna

• Listy, kartki pocztowe, TELEGRAMY, PRZEKAZY PIENIĘŻNE

• Kartka i pióro, potem długopis

• Maszyna do pisania, „pisz przez kalkę”

• Aparat fotograficzny

• Patefon, gramofon

• Płyty „czarne”

• Pocztówki dźwiękowe

• Taśma i kaseta magnetofonowa

Kiedyś:

• Telefon stacjonarny – „wykręć numer”

• Wielka książka telefoniczna

• Listy, kartki pocztowe, TELEGRAMY, PRZEKAZY PIENIĘŻNE

• Kartka i pióro, potem długopis

• Maszyna do pisania, „pisz przez kalkę”

• Aparat fotograficzny

• Patefon, gramofon

• Płyty „czarne”

• Pocztówki dźwiękowe

• Taśma i kaseta magnetofonowa

Dzisiaj:

• Telefon

komórkowy

• Internet

• Poczta

elektroniczna

• Sms-y, mms-y

• Komputer

• Pendrive

• Foto w komórce

• Płyta CD

• IPod

• MP3

• …

Dzisiaj:

• Telefon

komórkowy

• Internet

• Poczta

elektroniczna

• Sms-y, mms-y

• Komputer

• Pendrive

• Foto w komórce

• Płyta CD

• IPod

• MP3

• …

(8)

8

Co się zmieni ?

Dzisiaj:

spam blogi

www.nasza.klasa .pl

forum

grupa dyskusyjna czat

komunikatory

P2P (peer to peer) internet

bezprzewodowy

internet w telefonie

Dzisiaj:

spam blogi

www.nasza.klasa .pl

forum

grupa dyskusyjna czat

komunikatory

P2P (peer to peer) internet

bezprzewodowy

internet w telefonie

Jutro:

?

Jutro:

?

(9)

9

Wnioski:

Wnioski: zadania dla 50+ zadania dla 50+

1. aktywnie szukać bliskiego kontaktu z osobami młodszymi od siebie

2. pielęgnować te kontakty

3. uczyć się od młodszych jak najwięcej

jest to warunek TWÓRCZEGO PODEJŚCIA do własnego życia

4. i tylko wtedy można być dla młodszych

osobą znaczącą

(10)

10

Co jest potrzebne, aby móc się efektywnie uczyć ?

• Umiejętności poznawcze

• Umiejętności społeczne

• Samopoczuci e / kondycja

• Samo-

dyscyplina

Efektywne

uczenie się

(11)

11

Co się dzieje w wieku 50+ ?

• Umiejętności społeczne

• Samo-

dyscyplina

• Umiejętności poznawcze

• Samopoczuci e / kondycja

MOCNE PUNKTY

SŁABE PUNKTY

(12)

12

Atuty dorosłego ucznia

Umiejętności społeczne

umiejętność współpracy w diadzie, triadach, zespołach o różnej liczebności

organizowanie społecznego środowiska uczenia się

organizowanie fizycznych warunków do własnych działań

organizowanie innych ludzi do wspólnej pracy

aktywne poszukiwanie i

korzystanie z pomocy: różne źródła informacji, pomoc

innych ludzi, korzystanie z różnych nowych technologii informacyjnych

Gotowość do uczenia się i samodyscyplina

ciekawość, motywacja poznawcza

gotowość do

długotrwałego wysiłku umiejętność czekania na efekt

umiejętność

pokonywania przeszkód i radzenia sobie

w sytuacjach

nietypowych / trudnych krytyczne i twórcze

czytanie

krytyczne i twórcze

pisanie

(13)

13

Słabości dorosłego ucznia

Umiejętności poznawcze

Trudności z koncentracją uwagi na dłuższy czas

Duża podatność na tzw.

dystraktory (rozpraszacze uwagi)

Trudności z

zapamiętywaniem Trudności z

przypominaniem sobie Słaba umiejętność

wykonywania kilku

czynności naraz (słaba podzielność uwagi)

Kłopoty ze wzrokiem i słuchem

Niesprawność manualna

Samopoczucie / kondycja

Obniżenie sprawności fizycznej związane z naturalnymi procesami

starzenia się biologicznego Okresowe spadki sprawności związane z większą niż kiedyś wrażliwością na zmiany

pogody

Gorsze samopoczucie związane z chorobami, dolegliwościami,

niepełnosprawnością

Wahania samopoczucia i

fizycznej kondycji jako skutek uboczny zażywanych leków

(np. pogorszenie nastroju przy lekach na obniżenie ciśnienia) Kłopoty ze snem, rytmem dnia

(14)

14

REFLEKSJA

dyskusja i tworzenie

wiedzy

REFLEKSJA

dyskusja i tworzenie

wiedzy

WŁASNE

DOŚWIADCZENIE

eksperymento wanie

i

praktykowanie

WŁASNE

DOŚWIADCZENIE

eksperymento wanie

i

praktykowanie

PRZEKAZ SPOŁECZNY

podawanie i przyswajanie

PRZEKAZ SPOŁECZNY

podawanie i przyswajanie

Drogi kształcenia dla 50+

(15)

15

WĄTEK ZMIANY INDYWIDUALNEJ

Osobiste zyski i straty:

rozwój kompetencji osobistych,

społecznych i organizacyjnych

WĄTEK ZMIANY INDYWIDUALNEJ

Osobiste zyski i straty:

rozwój kompetencji osobistych,

społecznych i organizacyjnych

WĄTEK ZMIANY SPOŁECZNEJ

Dynamika grupy:

rozwój relacji wewnątrz grupy

i relacji grupy z otoczeniem

WĄTEK ZMIANY SPOŁECZNEJ

Dynamika grupy:

rozwój relacji wewnątrz grupy

i relacji grupy z otoczeniem

WĄTEK

MERYTORYCZNY Cele:

wiedza i umiejętności w danym obszarze

WĄTEK

MERYTORYCZNY Cele:

wiedza i umiejętności w danym obszarze

Wątki kształcenia dla 50+

(16)

16

Co mamy do wyboru, bo



 jak myślimy, tak działamy …

Ideologia

progresywizmu rozwojowego

Ideologia

progresywizmu rozwojowego

PROGRAM



ROZWÓJ PROGRAM



ROZWÓJ

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia transmisji kulturowej Ideologia

romantycznego indywidualizmu

Ideologia

romantycznego indywidualizmu

PROGRAM PROGRAM

ROZWÓJ ROZWÓJ

(17)

17

Student 50+

NAUCZYCIEL

Model nakazu

P R O G R A M

S T Y M U L A C J A

K O N T R O L A

Ideologia transmisji kulturowej

Ideologia

transmisji

kulturowej

(18)

18

Student 50+

Model przyzwolenia

NAUCZYCIEL:

* wrażliwość

* troska

* gotowość do towarzyszenia

Ideologia romantyczneg

o

indywidualizm u

Ideologia romantyczneg

o

indywidualizm u

(19)

19

student 30+

NAUCZYCIEL student 50+

EWZ

epizod wspólnego

zaangażowania

= koordynacja linii działania

N i S

Model współpracy

Ideologia progresy-

wizmu rozwojoweg

o

Ideologia progresy-

wizmu rozwojoweg

o

Linia działania nauczyciela

Linia

działania studenta

student 70+

(20)

20

Wskazówki edukacyjne dla nauczycieli osób 50+

Co szkodzi:

zwracanie uwagi przy świadkach ciągła kontrola poganianie

porównywanie z innymi dorosłymi za mało wyrażania zadowolenia

za dużo naraz

Co pomaga

dyskretna kontrola dyskretna pomoc wsparcie

emocjonalne

częste wyrażanie zadowolenia

zostawianie pola do samodzielnych

decyzji

przyzwolenie na

metodę prób i błędów

(21)

21

Podstawa to 6 rodzajów uczenia się: 3 x 2

• uczenie się od nauczyciela

(pokazuje rozwiązanie)

• uczenie się z

pomocą nauczyciela (pomaga, gdy uczeń natrafia na

przeszkody)

• uczenie się razem z nauczycielem

(wspólne

poszukiwanie rozwiązania)

• uczenie się od innych uczniów (gdy są

bardziej

kompetentni)

• uczenie się z pomocą innych uczniów

(korzystanie z ich

pomocy, gdy samemu nie daje się rady)

• uczenie się razem z innymi uczniami (wspólne

rozwiązywanie

problemów i wspólne radzenie sobie

z przeszkodami)

(22)

22

Podstawowe zasady organizacji środowiska uczenia się dla osób 50+

Różnorodność sytuacji, zdarzeń, kontaktów

z ludźmi, z różnymi formami kultury

Mobilność – kontakty rzeczywiste i przez internet

Trudne sytuacje i zadania jako wyzwania Wsparcie emocjonalne

Wzmacnianie samodzielności

Nagradzanie za dzielność

(23)

23

Zadania osób 50+ i ich rodzin

Utrzymywanie choćby sporadycznych kontaktów z dalszą rodziną

Budowanie więzi z sąsiadami

Włączanie się w życie lokalnych wspólnot, społeczności

Podtrzymywanie tradycji rodzinnych, lokalnych, regionalnych

Czytanie, śledzenia bieżących wydarzeń

Wspólne z innymi komentowanie tego, co się dzieje Wspólne buszowanie po internecie

Rozmawianie z innymi ludźmi, szczególnie młodszymi od siebie

Podejmowanie nowych obowiązków

Rozwijanie swoich zdolności, talentów

(24)

24