ANALIZA DOTYCHCZASOWYCH BADAÑ KRAJOWEJ BAZY ZASOBOWEJ G£ÓWNYCH KOPALIN CERAMICZNYCH ZE WSKAZANIEM NIEZBÊDNEGO ZAKRESU DALSZYCH PRAC
S ³ o w a k l u c z o w e
Baza zasobowa, kopaliny ceramiczne, surowce ilaste, surowce krzemionkowe, surowce skaleniowe
S t r e s z c z e n i e
W artykule przedstawiono zakres prowadzonych od 1980 roku badañ geologiczno-z³o¿owych i surowcowych g³ównych kopalin i surowców ceramicznych – ilastych, krzemionkowych i skaleniowych – stanowi¹cych pod- stawê funkcjonowania szybko rozwijaj¹cego siê przemys³u ceramicznego i szklarskiego. Dokonano oceny u¿ytecznoœci i komplementarnoœci tych prac. Równoczeœnie wskazano zmiany w g³ównych trendach u¿ytkowania poszczególnych kopalin w ostatnich latach. Analizy te sta³y siê punktem wyjœcia do wskazania prac z zakresu geologii surowcowej dotycz¹cej kopalin ceramicznych, których realizacja by³aby wysoce wskazana w ramach przygotowywanej obecnie przez Ministerstwo Œrodowiska nowej polityki pañstwa w dziedzinie geologii gos- podarczej (surowcowej).
W zakresie kopalin i surowców ilastych przysz³e prace powinny dotyczyæ m.in. oceny przydatnoœci kopalin kaolinowych z rejonu Œwidnicy-Strzegomia do produkcji kaolinów dla przemys³u p³ytek ceramicznych, oceny bazy zasobowej niektórych odmian i³ów ceramicznych w aspekcie ich wielosurowcowego wykorzystania (np. i³ów górnokredowych w niecce pó³nocnosudeckiej, i³ów mioceñskich rejonu Strzegomia, i³ów dolnojurajskich rejonu Opoczna-Przysuchy, i³ów triasowych pó³nocnego obrze¿enia Gór Œwiêtokrzyskich), a tak¿e weryfikacji bazy zasobowej kopalin bentonitowych i innych zasobnych w smektyty. W odniesieniu do kopalin i surowców krzemionkowych celowa wydaje siê potrzeba realizacji tematów dotycz¹cych bazy zasobowej kwarcu ¿y³owego, a tak¿e oceny mo¿liwoœci wielosurowcowego wykorzystania piasków kwarcowych (w szczególnoœci oceny ich przydatnoœci do rozwijaj¹cej siê produkcji piasków drobnoziarnistych suszonych dla chemii budowlanej).
Wskazana jest tak¿e kontynuacja szczegó³owych prac dotycz¹cych bazy zasobowej piasków szklarskich. W za- kresie kopalin i surowców skaleniowych brak celowoœci realizacji proponowanego wczeœniej tematu dotycz¹cego poszukiwañ i rozpoznania ska³ zasobnych w skalenie potasowe. Z punktu widzenia obecnych potrzeb przemys³u p³ytek ceramicznych i przemys³u szklarskiego wa¿ne wydaje siê natomiast poszukiwanie z³ó¿ kopaliny skale- niowo-kwarcowej o zawartoœci sumy alkaliów (K2O+Na2O) rzêdu min. 7%, przy zawartoœci tlenków barwi¹cych na poziomie kilku dziesiêtnych czêœci procenta. Podstaw¹ do tego powinna byæ szczegó³owa prognoza geolo- giczna, dotycz¹ca kilku rodzajów ska³ zasobnych w alkalia: leukogranitów, aplitów, leukoporfirów, fonolitów, ignimbrytów itp., z uwzglêdnieniem uwarunkowañ œrodowiskowych.
