Baśń o księciu, który odnalazł studnię, czyli dzieje Małego Księcia
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń: zna główne wątki świata przedstawionego Małego Księcia,
zgłębia zagadnienie wątku psychologicznego.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
przedstawić dzieje Małego Księcia, wypunktować poszczególne etapy jego wędrówki,
wskazać i opisać osoby, które bohater napotkał na swojej drodze,
omówić i porównać świat dorosłych oraz dzieci,
wyjaśnić znaczenie pojęcia alegoria, wskazując na jego realizację w utworze Saint- Exupéry’ego,
sformułować samodzielnie wnioski z lekcji.
2. Metoda i forma pracy
Praca indywidualna, analiza tekstu Małego Księcia, nauczanie sytuacyjne, pogadanka, praca w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Egzemplarze powieści Mały Książę Antoine de Saint- Exupéry’ego, karty pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel zapisuje temat i wyjaśnia go. Informuje, który z elementów świata przedstawionego będzie omawiany na lekcji, co w utworze epickim mogą budować wydarzenia. Przypomina również znaczenie pojęć fabuła, akcja.
2. Uczniowie w oparciu o kartę pracy określają wątki świata przedstawionego Małego Księcia:
a) realistyczny: pilot i katastrofa lotnicza na pustyni b) baśniowy: Mały Książę i jego wędrówka po planetach
c) psychologiczny: nadrzędny wobec dwu pierwszych - mówi o dojrzewaniu Małego Księcia 3. Prowadzący proponuje, by skoncentrować się na wątku psychologicznym jako punkcie wyjścia
dla ukazania najważniejszych etapów w życiu bohatera.
b) Faza realizacyjna
1. Następnie prosi o sporządzenie planu najważniejszych wydarzeń z życia Małego Księcia:
a) Życie na planecie B12.
b) Wędrówka po sąsiednich planetach.
c) Na Ziemi.
d) Powrót na własną planetę.
2. Aby uświadomić popularność i znaczenie motywu wędrówki, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów z zakresu lekturpodejmującychtę tematykę: W pustyni i w puszczy, Przygody Koziołka Matołka, Don Kichote, mitologia grecka: Demeter i Kora, Orfeusz i Eurydyka, Odyseusz i Penelopa, Biblia: Kain, Abraham, syn marnotrawny.
3. Następnie prosi uczniów o opis doświadczeń Małego Księcia, ze szczególnym zwróceniem uwagi na to, jakie motywy i powody skłoniły Małego Księcia do rozpoczęcia wędrówki oraz kogo i co poznał w jej trakcie.
4. Nauczyciel dzieli klasę na kilkuosobowe zespoły, których zadaniem będzie przedstawienie wizyt tytułowego bohatera u mieszkańców sześciu planet. Mają przedstawić swoje wnioski w tabeli zamieszczonej w karcie pracy ucznia:
ŚWIAT DOROSŁYCH ŚWIAT DZIECI
Król: dbałość o autorytet, pewność siebie, chęć rozkazywania, zakłamanie (gdyż żądza władzy była tak silna, iż okłamywał samego siebie), sztywna etykieta, egoizm.
Niechęć do rozkazywania i sądzenia, chęć poświęcenia czasu i uwagi innym, szczerość, spontaniczność.
Próżny: pyszny, pozbawiony samokrytyki,
żądny uwielbienia i posłuchu. Dobroć i altruizm, skromność.
Pijak: żyjący bez przyjaciół, wyizolowany, zamknięty we własnym świecie moralnej degradacji.
Poszukiwanie przyjaciela, radosny, uśmiechnięty (głównie przez uśmiech, człowiek może przełamać swą samotność i wejść w najbardziej bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem), wierny ideałom („Tylko dzieci wiedzą, czego szukają”).
Bankier (biznesmen): zainteresowanie dla liczb, kult pieniądza, schematyczne widzenie człowieka przez pryzmat bogactwa, żądza posiadania dóbr materialnych, brak szacunku i zainteresowania dla piękna, pragmatyzm.
Świeżość spojrzenia, szacunek dla piękna (zachody słońca), fantazja (obrazek narratora), marzycielstwo.
Latarnik: bezwzględne podporządkowanie się rozkazom, pracoholizm, równocześnie poczucie odpowiedzialności za innych.
Poczucie wolności.
Geograf (starszy pan): lenistwo,
pseudonaukowość, symulowanie uczoności, wywyższanie się ponad innych.
Stała dociekliwość i ciekawość.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel prosi o przeczytanie zamieszczonych w karcie pracy wniosków. Wyjaśnia terminy
zaznaczone tłustym drukiem. Wnioski: Mały Książę to utwór ukazujący oceniające spojrzenie dziecka na świat współczesny. W karykaturalny sposób objawia opozycję pomiędzy wyobraźnią dziecka a pragmatyzmem dorosłych. Mieszkańcy planet to alegorie zamkniętych w sobie, absurdalnych, ludzkich sposobów życia: sprawowania władzy, próżności. Stąd dedykacja: „Leonowi Werth’owi, gdy był małym chłopcem”. Poświęca ten utwór Werth’owi, ponieważ jest jego najlepszym przyjacielem.
5. Bibliografia
A. de Saint-Exupéry, Mały Książę, przeł. Jan Szwykowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1998.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
1. Wskazanie wątków świata przedstawianego Małego Księcia.
a) realistyczny:………
b) baśniowy:………
c) psychologiczny:………
2. Plan najważniejszych wydarzeń z życia Małego Księcia.
a) Życie na planecie B12.
b) Wędrówka po sąsiednich planetach.
c) Na Ziemi.
d) Powrót na własną planetę.
3. Wizyty u mieszkańców sześciu planet i ich znaczenie.
ŚWIAT DOROSŁYCH ŚWIAT DZIECI
Król:
Próżny:
Pijak:
Bankier (biznesmen):
Latarnik:
Geograf (starszy pan):
4. Wnioski: Mały Książę to utwór ukazujący oceniające spojrzenie dziecka na świat
współczesny. W karykaturalny sposób objawia opozycję pomiędzy wyobraźnią dziecka a pragmatyzmem dorosłych. Mieszkańcy planet to alegorie zamkniętych w sobie,
absurdalnych, ludzkich sposobów życia: sprawowania władzy, próżności. Stąd dedykacja:
„Leonowi Werth’owi, gdy był małym chłopcem”. Poświęca ten utwór Werth’owi, ponieważ jest jego najlepszym przyjacielem.
b) Zadanie domowe
1. Zastanów się nad powodami rozczarowań Małego Księcia, których doświadczył w trakcie wizyt na kolejnych planetach
2. Odszukaj w utworze fragmenty poświęcone nauce lisa.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
To trzecia lekcja z cyklu poświęconego analizie Małego Księcia, realizowana w klasie III gimnazjum – w klasie integracyjnej.
