Adriana Garbatowska, Marta
Romanow-Kujawa
Międzynarodowa Konferencja w
Węgierskim Muzeum na Wolnym
Powietrzu w Szentendre
Studia Lednickie 10, 305-307
305 STUDIA LEDNICKIE X Lednica 2010 A d r ia n a G a rb a to w s k a M a r ta R o m a n o w - K u ja w a
Międzynarodowa Konferencja
w Węgierskim Muzeum na Wolnym Powietrzu w Szentendre
Lifelong Learning at the Open Air Museum (LLOAM)
Relearn the Everyday Routine - Hand in Hand with the Museum
L ifelong Learning (LLL) to program mający na celu w łączenie uczenia się przez całe życie w kształtowanie U nii Europejskiej jako zaawansowanej, opartej na gruntownej w iedzy, gospodarki. Idea LLL opiera się na angażowaniu coraz w iększej grupy osób w edukację oraz podw yższaniu jej kompetencji - budowaniu n ow oczesnego społeczeń stwa poprzez formalną oraz nieformalną naukę. Istotną rolę odgrywają w tej materii mu zea na w olnym powietrzu: lifelong learning to w tym przypadku cultural/rural heritage learning.
K o n fe re n c ja L ifelong Learning at the Open A ir M useum R elea rn the E veryd a y R o
utine - H a n d in H a n d w ith the M useum , którą zorganizow ało W ęgierskie M uzeum na
W olnym Powietrzu (Szabadteri Neprajzi M uzeum ) odbyła się w dniach 23-25 września 2010 r. w Szentendre, miasteczku, które jest siedzibą tego muzeum. B yła to piąta edycja cyklicznych spotkań pośw ięconych idei LLL, odbywających się począw szy od 2000 r. (m.in. Sussex, Arnhem) co dwa lata w innym kraju. U dział w niej w zięły Marta R om anow - Kujawa i Adriana Garbatowska, reprezentujące W ielkopolski Park Etnogra-ficzny (by łyśm y jedynym i przedstawicielkam i polskiego muzeum).
W ciągu dw óch dni zaprezentowano projekty realizowane w m uzeach a ich tematy skupiały się wokół:
- zajęć fizycznych - zajęć dom ow ych - życia społecznego
Konferencję rozpoczął Henrik Zipsane, dyrektor M uzeum R egionu Jamtli w Oste rsund (Szw ecja), wprowadzając w tematykę projektów U nii Europejskiej w zakresie life
lo n g learning: L L O A M a n d E u ro p ea n C u ltu ra l P o lic y D e v e lo p m e n t 2008-2010. D yrek
tor W ęgierskiego M uzeum na W olnym Powietrzu w Szentendre, M iklós Cseri zapoznał nas z historią M uzeum oraz jeg o prężną rozbudową w ostatnich latach: The la te st deve lopm ents o f the H u n g a ria n O pen A ir M u seu m s (exhibition, infrastructure, roles). N astęp
nie o projektach edukacyjnych realizow anych w różnych m uzeach opowiedziały:
- Zsuzsanna Szabó (Director o f Operation, Hungarian Open Air M useum , Szentendre):
306 KRONIKA
- M alin Backstróm, Torgard N otelid i Britt Marie Borgstróm (Jamtli History Land - Szwecja): N ew p ro je c ts a t Ja m tli
- A nn Siri Hegseth Garberg (Sverresborg, Trandelag Folksm useum , Szwecja): A sh o rt
introduction o f a new p r o je c t
- Rachel Mercer i R ebecca Osborne (W eald and Downland Open Air M useum , W ielka
Brytania): In the "m anaging a h o u seh o ld " area.
- Siv Garles Sjaland (Norsk Folkem useum - N orw egian m useum o f Cultural History,
Norwegia): The housew ife o f fa r m s te a d in the 50ies.
- Ada Garbatowska - Marta R om anow Kujawa (W ielkopolski Park Etnograficzny, P ol
ska): W hat every housew ife sh o u ld know. H o u se h o ld in the m useum practice.
- Marianne Bager (D en Gam le B y (The Old Tow n) M useum , Dania): Crim e, Justice
a n d P enalty. A b o u t law, conviction a n d constitutional rights.
- Kristi Pumbo (Estonian Oper Air M useum , Estonia): C om m unal life, solidarity - H ilde Schoefs (Open Air M useum , Bokrijk, Belgia): A d a y in the life o f...
Po południu oprowadzeni zostaliśm y po nowej część muzeum , R egionie Północnych W ęgier - otwartym w czerwcu 2010 r., przez autorkę koncepcji ekspozycji Zsuzsannę Batari. W sektorze tym tradycyjną konw encję ekspozycji skansenowskiej połączono z now oczesnym i, stosowanym i w m uzealnictw ie zachodnioeuropejskim , metodam i z w y korzystaniem multim ediów. Program merytoryczny poszczególnych obejść ujęty został w konkretne tematy z życia dawnych m ieszkańców (np. św iniobicie i obróbka m ięsa, pie czyw o codzienne i obrzędowe, obróbka w łókna, obrzędow ość), które to zagadnienia m oż na było zgłębić i nawet odczuć dzięki zam ieszczonym w ekspozycji objaśnieniom tabli cow ym , audiowizualnym zapisom w yw iadów etnograficznych, emiterom charaktery stycznych dla tych sytuacji dźw ięków i odgłosów . N atom iast w now ym Centrum Eduka cyjno - Konferencyjnym, m ieszczącym również pom ieszczenia biurowe, przedstawiono system magazynowania zbiorów przystosowany do potrzeb ekspozycyjnych i informacyj nych (zbiory zostały zdigitalizow ane) co um ożliw ia udostępnianie jej szerszem u społe czeństwu, także drogą internetową, tzw. Study Collection.
Drugi dzień rozpoczęliśm y w izytą w m iejscow ym przedszkolu Puspókmajor, gdzie wprowadzeni zostaliśm y w metodę interaktywnej pracy z dziećm i, opartą o treści dzie dzictwa kultury ludowej, a polegającą na odtwarzaniu scenek rodzajowych, w tym przy padku robienie zakupów na targu - z zaangażowaniem dzieci, w ych ow aw ców i rodziców. Opracowywanie i wdrażanie metody odbywa się przy stałej w spółpracy przedszkola z muzealnymi edukatorami. Następnie udaliśm y się do Muzeum: odw iedziliśm y Centrum Edukacyjne im. Klary C sillery (w ieloletniej dyrektorki muzeum , dla której edukacja była bardzo istotnym elem entem pracy m uzeum ), które zaadaptowano w starym budynku biu rowym: przygotowano kilka pom ieszczeń, a każde przystosowane jest do innych zajęć: garncarstwa, obróbki w łókien, przygotowywania potraw, rękodzieła i.in. M ieliśm y także m ożliw ość obserwować prowadzenie lekcji plenerowej opartej na tradycyjnym podziale ról kobiet i m ężczyzn w gospodarstwie - dziew czynki poznaw ały prace z pom ocą nauczy cielki muzealnej natomiast chłopcy z nauczycielem .
Po południu sw oje projekty edukacyjne przedstawili kolejni uczestnicy konferencji: - Maria Kaldy (Hungarian Open Air M usem , Szentendre, Węgry): The role o f the M u
seum E d u ca tio n a n d T ra in in g C entre in E du ca tio n
- U lla B lom qvist (V allby Open Air M useum , Szwecja): A n a tio n a l p o lic y f o r life lo n g
KRONIKA 307
- H elena C viklova (W allachian Open Air M useum , Czechy): P resen ta tio n activities o f
W allachian O pen A ir M u seu m fo c u s e d
- Petr Lidak (W allachian Open Air M useum , Czechy): The p resen ta tio n o f traditional
crafts in W allachian open a ir m useum in R o zn o v P o d R adhostem
- Gita Sapranauskaite (Open Air M useum o f Lithuania, Litwa): B e e sw a x candles m a k
ing.
W sobotę, ostatniego dnia konferencji, odw iedziliśm y m iasto na południu W ęgier - Hódm ezóvasarhely, gdzie znajduje się Punkt Pam ięci ( Emlekpont). Jest to pierw sze na W ęgrzech muzeum historii regionu zw iązane ze w spom nieniam i m ieszkańców o ich prze szłości w okresie m iędzy 1945 a 1990 r.- okresu sowieckiej okupacji W ęgier i jednopar tyjnego systemu władzy. Autorzy zadają sobie pytanie kim byli oprawcy a kim prześla dowani. Nagranych zostało około 150 w spom nień przedstawicieli obu grup i przedstawio nych na zasadzie konfrontacji. W prezentacji wykorzystane zostały now oczesne, audiow i zualne środki docierania do w idzów .
W drodze powrotnej zatrzym aliśmy się w e w si Kerekegyhaza (osiem dziesiąt kilom e trów na południe od Budapesztu), gdzie znajduje się 20 hektarowe gospodarstwo mające status eco-m uzeum . W łaściciele od kilkunastu lat prowadzą ekologiczną uprawę ziem i (stare odmiany zbóż, warzyw, ziół) i hodow lę zwierząt (m.in. świnia - m angalica), dzieląc się swoją w iedzą i metodami produkcji (a także produktami) z dorosłym i i dziećm i, dla których prowadzone są lekcje praktyczne.
Konferencje Lifelong Learning at the Open A ir M useum (które są w zasadzie spotka niam i grupy roboczej) są okazją do w ym iany dośw iadczeń, poznawania projektów i po m ysłów na przyszłość, edukatorów pracujących w muzeach na w olnym powietrzu.
M uzea, których przedstawiciele przybyli na te warsztaty posiadają prężnie działające oraz w ysoko w yspecjalizow ane działy edukacyjne zajmujące się tak dziećm i jak i doro słym i, przykładami m ogą być: muzeum w Szentendre, w którym dział edukacyjny posiada pedagogów opracowujących tematy zajęć oraz realizujących je nauczycieli; w sztokholm skim Skansenie na stałe zatrudnionych jest dziesięć osób a w sezonie dodatkowo pięćdzie sięciu wolontariuszy; w Sussex pracują dwa zespoły: jeden zajmuje się edukacją dzieci - cztery osoby, drugi dorosłych - również cztery osoby.
W yjazd p ozw olił nam zapoznać się ze w spółczesnym i standardami pracy muzealnej, z now ym i metodami edukacyjnymi, a w efekcie skonfrontować nasze muzeum z innymi.
Fot. 1. Uczestnicy konferencji LLOAM, Szentendre, 24.09.2010 (fot. Ilona Hegyi Füstös)
