WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PRZYRODY W KLASIE VI

WYMAGANIA EDUKACYJNE

NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z PRZYRODY W KLASIE VI

Stopień celujący otrzyma uczeń, który:

 opanował pełen zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie,

 samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia,

 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania danej klasy,

 proponuje rozwiązania nietypowe,

 zawsze potrafi zastosować posiadaną wiedzę,

 samodzielnie korzysta z różnych źródeł informacji,

Stopień bardzo dobry otrzyma uczeń, który:

 wskazuje praktyczne zastosowania wiedzy o ruchach ciał niebieskich

 wymienia typy planet (planety typu ziemskiego, planety olbrzymy i planety

 karłowate)

 wyjaśnia różnice między meteorami a meteorytami

 wyjaśnia, dlaczego na Księżycu nie istnieje życie

 wymienia przykłady praktycznych korzyści, jakie przynoszą badania kosmosu

 wyjaśnia znaczenie terminu pole grawitacyjne

 definiuje prawo powszechnego ciążenia

 uzasadnia, dlaczego występują różnice ciężaru tego samego ciała w zależności od jego odległości od środka Ziemi

 projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że woda stawia większy opór niż powietrze

 wyjaśnia pojęcia: ruch, punkt odniesienia, siła tarcia

 wyjaśnia różnicę między szeregowym i równoległym sposobem połączenia odbiorników prądu

 wyjaśnia, na czym polega działanie sił elektrostatycznych

 wyjaśnia (na dowolnym przykładzie), jak działa dźwignia jedno- i dwustronna

 wyjaśnia znaczenie terminów: przewodniki prądu elektrycznego i izolatory prądu elektrycznego

 wymienia przykłady izolatorów i przewodników prądu elektrycznego

 wyjaśnia pojęcia: izolatory i przewodniki elektryczności

 wyjaśnia, czym są stopy metali, podaje przykłady i ich zastosowania

 dobiera sposób rozdzielania mieszanin do podanych przykładów mieszanin

 wyjaśnia, czym jest zawiesina

 wyjaśnia znaczenie roztworów wodnych dla przyrody

 wyjaśnia różnice między spalaniem a utlenianiem

 rysuje schemat zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca

 omawia schemat powstawania obrazu pozornego na zwierciadle

 wyjaśnia, w jakiej sytuacji nie zachodzi zjawisko załamania światła

 wyjaśnia znaczenie terminu widmo światła białego

 wyjaśnia sposób odbieranie wrażeń wzrokowych, posługując się schematycznym rysunkiem oka ludzkiego

 wyjaśnia, co nazywamy częstotliwością fali

 wyjaśnia, czym są ultradźwięki

 wymienia przykłady wykorzystania echolokacji przez człowieka

 wymienia podstawowe wymiary kuli ziemskiej

 wyjaśnia położenie biegunów geograficznych i magnetycznych na kuli ziemskiej

 omawia różnice między południkami i równoleżnikami

 wyjaśnia, do czego wykorzystuje się określanie współrzędnych geograficznych

 odczytuje na mapie (w przybliżeniu) szerokość geograficzną swojego miejsca zamieszkania

 określa szerokość geograficzną wybranych punktów na różnych kontynentach

 odczytuje w przybliżeniu długość geograficzną swojego miejsca zamieszkania

 określa na mapie lub globusie długość geograficzną wybranych punktów na różnych kontynentach

 odszukuje punkt na mapie, mając dane jego współrzędne geograficzne

 wyjaśnia, dlaczego istnieją różnice czasu na Ziemi

 uzasadnia, od czego zależą zmiany dopływu energii słonecznej w ciągu roku

 wyjaśnia, posługując się schematem, dlaczego na obszarach podbiegunowych trwa noc polarna i dzień polarny

 uzasadnia związek stref oświetlenia Ziemi z występowaniem pór roku

 charakteryzuje poszczególne typy mórz

 wymienia nazwy oceanów według zajmowanej powierzchni, rozpoczynając od największego

 opowiada o podróżach Jamesa Cooka

 wymienia dokonania wielkich odkrywców

 zaznacza na mapie świata obszary, które poznawali polscy podróżnicy badacze

 wymienia przykłady skamieniałości, które badają paleontolodzy

 porównuje budowę komórki zwierzęcej z budową komórki roślinnej i grzyba55

 wyjaśnia zasadę nazywania gatunków zwierząt

 analizuje mapę świata zamieszczoną w podręczniku, przedstawiającą rozkład temperatur wód powierzchniowych oceanów

wskazuje na mapie świata podmorskie grzbiety górskie, rowy oceaniczne

 wyjaśnia, co to są przypływy i odpływy

 na przykładzie Prądu Zatokowego wyjaśnia, wpływ prądów morskich na temperaturę powietrza

 omawia czynności życiowe morskich organizmów jednokomórkowych

 uzasadnia przynależność chełbi, koralowców i ukwiała do parzydełkowców

 wskazuje na mapie świata obszary występowania raf koralowych

 omawia sposoby poruszania się morskich stawonogów

 przedstawia różnorodność morskich mięczaków

 omawia przykładowe przystosowania ryb do życia w strefie dennej i głębinowej mórz i oceanów

 omawia rolę oceanów jako szlaków transportowych

 porównuje budowę i sposób poruszania się poznanych słodkowodnych protistów

 zwierzęco-podobnych (pierwotniaków)

 porównuje budowę stułbi z budową chełbi

 omawia środowisko i tryb życia raka stawowego

 charakteryzuje sposób oddychania mięczaków słodkowodnych

 omawia sposób rozmnażania się dżdżownicy

 analizuje zróżnicowanie budowy zewnętrznej owadów

 porównuje rozwój motyla i pasikonika

 wyjaśnia, w jaki sposób pająk zdobywa pokarm

 omawia sposób rozmnażania się ślimaków

 omawia cechy budowy płazów przystosowujące je do życia w 2 środowiskach

 porównuje budowę i czynności życiowe kijanek i dorosłych żab

 rozpoznaje omawiane płazy

 klasyfikuje płazy, podając ich charakterystyczne cechy

 porównuje budowę płazów i gadów

 charakteryzuje poznane grupy gadów

 rozróżnia rodzaje piór

 dowodzi, dlaczego ptaki mają bardzo dobrze rozwinięty układ oddechowy

 charakteryzuje poszczególne grupy ptaków

 wymienia przykłady ptaków odlatujących zimą z Polski, przylatujących na zimę do Polski oraz mieszkających w Polsce cały rok

 omawia sposób rozmnażania się ssaków

 porównuje klimat Warszawy i Bamako na podstawie wykresów klimatycznych

 charakteryzuje zmienność pogody w Polsce na podstawie napływających mas

 powietrza

 omawia wpływ odległości od oceanu na klimat obszarów leżących na tej samej

 szerokości geograficznej

 opisuje strukturę wilgotnego lasu równikowego

 wyjaśnia, co to są epifity

 omawia rolę owadów żyjących w wilgotnych lasach równikowych

 wymienia przyczyny zmniejszania się powierzchni wilgotnych lasów równikowych

 przewiduje skutki zmniejszania się powierzchni wilgotnych lasów równikowych

 omawia, jak zmienia się krajobraz sawann między równikiem a zwrotnikiem Raka

 porównuje roślinność sawann i wilgotnych lasów równikowych

 omawia wpływ klimatu na życie ludzi mieszkających w Sahelu

 wskazuje na mapie Afryki uedy

 porównuje poszczególne rodzaje pustyń gorących

 omawia przystosowania roślin do życia w strefie pustyń gorących

 omawia, jak odkrycie ropy naftowej wpłynęło na zmianę życia mieszkańców pustyń gorących

 wyjaśnia, dlaczego w strefie śródziemno-morskiej lasy zachowały się tylko w nielicznych miejscach

 charakteryzuje makię śródziemnomorską

 wymienia korzystne i niekorzystne skutki rozwoju turystyki w strefie śródziemnomorskiej

 wskazuje zależności między warunkami klimatycznymi a typem lasów

 omawia zależności pokarmowe występujące w lesie

 opisuje klimat strefy stepów

 omawia zmiany w wyglądzie szaty roślinnej stepów w ciągu roku

 omawia, w jaki sposób wykorzystuje się stepy do celów rolniczych

 charakteryzuje roślinność tajgi

 omawia skutki wycinania lasów na obszarze wieloletniej zmarzliny

 wyjaśnia, dlaczego w tundrze nie rosną drzewa

 wyjaśnia, dlaczego występuje w tundrze dzień polarny i noc polarna

 charakteryzuje bogactwa mineralne tundry i sposób ich eksploatacji

 omawia działalność człowieka na Antarktydzie

 omawia działalność człowieka w Arktyce

 porównuje Antarktydę i Arktykę

 wyjaśnia znaczenie pojęć: zasoby wyczerpywalne, zasoby niewyczerpywalne

 podaje przykłady zasobów wyczerpywanych i niewyczerpywanych przyrody

 wyjaśnia znaczenie pojęć: konwencjonalne źródła energii, różnorodność biologiczna

 charakteryzuje skutki wzrostu średniej temperatury powietrza na Ziemi

 wyjaśnia, czym jest ozon

 wymienia przykłady międzynarodowych konwencji o ochronie przyrody

 omawia działania pozarządowych organizacji działających na rzecz ochrony przyrody

 rozpoznaje na rysunkach symbole międzynarodowych organizacji zajmujących się ochroną środowiska

Stopień dobry otrzyma uczeń, który:

 omawia najważniejsze założenia teorii heliocentrycznej

 wymienia w kolejności planety Układu Słonecznego, rozpoczynając od znajdującej się najbliżej Słońca

 rozpoznaje ciała niebieskie na podstawie opisu

 wyjaśnia, czym są planetoidy

 wyjaśnia, jaką rolę pełni atmosfera ziemska dla organizmów żywych

 przedstawia na taśmie chronologicznej historię badań kosmosu

 omawia budowę kosmosu

 wyjaśnia, od czego zależy siła oddziaływania grawitacyjnego

 wymienia jednostki masy i ciężaru

 rozróżnia masę i ciężar ciała

 wyjaśnia, czym jest prąd elektryczny

 wyjaśnia znaczenie terminów: cień, półcień

 wyjaśnia znaczenie terminów: odbicie lustrzane światła, rozproszenie światła

 wyjaśnia, w jakiej sytuacji zachodzi zjawisko załamania światła

 wyjaśnia, co można zaobserwować w trakcie przechodzenia światła białego przez pryzmat

 omawia sposób odbierania wrażeń świetlnych przez oko człowieka

 wyjaśnia znaczenie terminu filtr świetlny

 wyjaśnia, czym jest fala dźwiękowa

 wyjaśnia, co nazywamy długością fali dźwiękowej

 na podstawie schematu omawia sposób odbierania dźwięków przez ucho ludzkie

 wyjaśnia, czym jest echolokacja

 wyjaśnia, czym jest oś ziemska

 wyjaśnia, co to jest pole magnetyczne

 wyjaśnia znaczenie terminów: bieguny jednoimienne i bieguny różnoimienne

 wykazuje za pomocą kompasu istnienie pola magnetycznego Ziemi

 wyjaśnia, czym jest siła grawitacji i jak działa

 projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające istnienie siły tarcia

 podaje przykłady zmniejszania i zwiększania siły tarcia

 przekształca wzór na obliczanie prędkości tak, aby obliczyć czas lub prędkość

 buduje obwód elektryczny i sprawdza, czy wszystkie materiały przewodzą prąd elektryczny

 definiuje pojęcia: biegun jednoimienny i bieguny różnoimienne

 podaje przykłady wykorzystania właściwości magnetycznych w życiu codziennym

 wyjaśnia (na przykładzie), jak działa równia pochyła, blok i kołowrót

 wykonuje doświadczenia, na podstawie których rozróżnia mieszaniny jednorodne i niejednorodne

 przeprowadza doświadczenie polegające na filtrowaniu mieszaniny

 wyjaśnia, czym różni się roztwór nasycony od nienasyconego

 wyjaśnia, na czym polega utlenianie, podaje przykłady utleniania

 wyjaśnia, czym różni się równik od pozostałych równoleżników

 określa półkule, na których położone są wybrane kontynenty, państwa, miasta

 określa na globusie i na mapie szerokość geograficzną wybranych miejscowości

 określa na globusie lub mapie długość geograficzną wybranych miejscowości na kuli

 ziemskiej

 określa na mapie lub globusie współrzędne geograficzne dowolnego punktu

 omawia wpływ ruchu obrotowego Ziemi na życie ludzi i innych organizmów

 omawia skutki nachylenia osi ziemskiej

 opisuje, na podstawie planiglobów, oświetlenie Ziemi przez Słońce w dniach tzw. przesileń

 charakteryzuje poszczególne strefy oświetlenia Ziemi

 wymienia poznane typy mórz

 wskazuje na mapie poszczególne typy mórz

 wymienia nazwy kontynentów według rozmiaru powierzchni, rozpoczynając od największego

 wymienia przyczyny wielkich odkryć geograficznych

 wymienia odkrycia polskich podróżników - badaczy

 charakteryzuje wydarzenia, które wpłynęły na liczbę i rozmieszczenie gatunków na Ziemi

 omawia rolę poszczególnych struktur komórkowych

 wymienia hierarchicznie jednostki systematyczne w obrębie królestwa zwierząt

 wyjaśnia, od czego zależy przezroczystość i barwa wody morskiej

 wyjaśnia, co to jest szelf

 opisuje rafę koralową

 wymienia przyczyny ruchu wód

 zaznacza na mapie kierunki pływu prądów ciepłych i zimnych

 wymienia grupy organizmów roślinnych i zwierzęcych żyjących w morzach

 charakteryzuje koralowce

 wyjaśnia znaczenie pojęcia linienie

 wyjaśnia rolę małży w oczyszczaniu wody

 omawia sposób oddychania ryb

 wymienia cechy ssaków żyjących w morzach i oceanach

 uzasadnia, że oceany stanowią źródło pożywienia dla ludzi

 wyjaśnia, jaką funkcję pełni śluz, którym pokryte jest ciało dżdżownicy

 wyjaśnia znaczenie pojęcia stawonogi

 charakteryzuje typy aparatów gębowych owadów

 wyjaśnia znaczenie pojęcia przeobrażenie

 charakteryzuje przedstawicieli pajęczaków

 omawia budowę i przystosowania ślimaka winniczka do życia na lądzie

 omawia sposób poruszania się ślimaka

 omawia etapy rozwoju żaby

 charakteryzuje wybranych przedstawicieli płazów

 wymienia cechy gadów przystosowujące je do życia na lądzie

 wymienia gady żyjące w Polsce

 omawia sposób zdobywania pokarmu przez węże

 wymienia przystosowania ptaków do lotu

 omawia rozwój ptaka

 wymienia przykłady gniazdowników i zagniazdowników

 wymienia wytwory skóry ssaków

 wyjaśnia znaczenie pojęcia klimat

 odczytuje informacje z wykresów klimatycznych

 odczytuje z wykresu klimatycznego średnią temperaturę powietrza, sumę opadów

 atmosferycznych, w poszczególnych miesiącach w Warszawie

 wymienia składniki krajobrazu

 wyjaśnia, dlaczego na Ziemi istnieją strefy krajobrazowe

 omawia, jak powstają deszcze zenitalne

 odczytuje z wykresu przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w poszczególnych miesiącach na obszarze wilgotnego lasu równikowego

 omawia przystosowania zwierząt do życia w strefie wilgotnych lasów równikowych

 wyjaśnia znaczenie pojęcia plantacja

 wymienia przykłady roślin uprawianych na plantacjach na terenie wilgotnych lasów równikowych

 wskazuje na mapie strefę sawann

 omawia przystosowania roślin do 2 pór roku w strefie sawann

 odczytuje z wykresu klimatycznego lub tabeli przebieg temperatury powietrza i

 opadów atmosferycznych w poszczególnych miesiącach pory suchej i deszczowej

 omawia sposób uprawy pól w strefie sawann

 wyjaśnia znaczenie pojęcia półpustynie

 opisuje poszczególne rodzaje pustyń

 odczytuje z wykresu klimatycznego lub tabeli roczny przebieg temperatury powietrza i ilość opadów atmosferycznych w strefie pustyń gorących

 wymienia przystosowania zwierząt do życia na pustyni

 porównuje sposób uprawy roli w dolinie Nilu w czasach dawnych i obecnie

 wyjaśnia znaczenie pojęcia roślinność twardolistna

 wymienia gatunki zwierząt, które można spotkać w strefie śródziemno-morskiej

 wyjaśnia, dlaczego basen Morza Śródziemnego jest atrakcyjny turystycznie

 wskazuje na mapie strefę lasów liściastych

 wymienia gatunki drzew rosnących w lasach strefy umiarkowanej

 charakteryzuje faunę poszczególnych warstw lasu liściastego

 wyjaśnia znaczenie pojęć: pampa, preria

 wymienia przystosowania roślin do warunków stepowych

 omawia, na podstawie wykresu klimatycznego, roczny przebieg temperatury

 powietrza i opadów atmosferycznych w strefie stepów

 omawia przystosowania zwierząt do życia w stepie

 wyjaśnia, dlaczego w tajdze występują rozległe obszary podmokłe

 opisuje klimat tajgi na podstawie wykresu klimatycznego

 charakteryzuje gospodarkę człowieka w tajdze

 omawia przystosowania roślin i zwierząt do życia w tundrze

 przyporządkowuje poznane zwierzęta tundry do grup systematycznej

 porównuje życie mieszkańców tundry dawniej i obecnie

 wyjaśnia, jak powstaje lądolód

 omawia przystosowania zwierząt do życia w strefach pustyń lodowych

 rozróżnia zasoby przyrody na odnawialne i nieodnawialne

 podaje przykłady zasobów odnawialnych i nieodnawialnych przyrody

 wymienia najważniejsze globalne zagrożenia dla środowiska przyrodniczego

 omawia rolę gazów cieplarnianych

 wymienia przykłady przeciwdziałania ocieplaniu się klimatu

 wyjaśnia, jak powstaje „dziura ozonowa”

 omawia działania realizowane w ramach UNEP

 proponuje działania, które może wykonać w celu ochrony przyrody

Stopień dostateczny otrzyma uczeń, który:

 wyjaśnia, czym są gwiazdozbiory

 wskazuje różnice między planetami a gwiazdami

 opisuje wygląd komety

 wyjaśnia, dlaczego na Ziemi panują warunki sprzyjające życiu

 wymienia narodowości (lub nazwiska): pierwszego człowieka w kosmosie i zdobywców Księżyca

 wyjaśnia, czym jest siła przyciągania ziemskiego

 wymienia imię i nazwisko odkrywcy prawa powszechnego ciążenia

 wyjaśnia znaczenie terminów: masa i ciężar ciała

 rysuje prosty obwód elektryczny

 bada przewodzenie prądu przez różne materiały

 wyjaśnia, jak powstaje cień i półcień

 rysuje odbicie promieni świetlnych od powierzchni chropowatej

 rysuje odchylenie promienia świetlnego przy przejściu z powietrza do wody

 wyjaśnia, co to jest rozszczepienie światła

 wyjaśnia, dlaczego niektóre przedmioty są czarne, a inne białe

 wyjaśnia, w jaki sposób człowiek odbiera dźwięki

 wyjaśnia, jak powstaje echo

 wymienia przykłady zwierząt porozumiewających się za pomocą ultradźwięków

 wyjaśnia, czym jest globus

 odczytuje z rysunku wymiary Ziemi

 rysuje linie sił pola magnetycznego

 wymienia przykłady magnesów naturalnych

 pokazuje na globusie (w przybliżeniu) bieguny magnetyczne Ziemi

 wyjaśnia rolę elementów odblaskowych przy kurtkach lub plecakach dzieci

 charakteryzuje sposób bezpiecznego i oszczędnego korzystania z wody bieżącej oraz środków chemicznych (czyszczących)

 wyjaśnia, dlaczego łatwiej jest jechać na rowerze z wiatrem niż pod wiatr

 oblicza prędkość jadącego samochodu, znając przebytą drogę i czas

 wie, że czynnikiem warunkującym przepływ prądu jest zamknięty obwód

 wymienia elementy wchodzące w skład obwodu elektrycznego

 wyjaśnia, dlaczego bieguny magnesu przyciągają się lub odpychają

 wyjaśnia zasadę działania kompasu

 podaje przykłady zastosowania maszyn prostych w życiu człowieka

 opisuje wpływ wilgoci na trwałość wybranych przedmiotów

 rozróżnia mieszaniny jednorodne i niejednorodne, podaje przykłady

 wymienia przykłady rozdzielania mieszanin

 sprawdza doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji w rozpuszczalniku

 wyjaśnia znaczenie terminu siatka geograficzna i siatka kartograficzna

 wyjaśnia, co to jest układ współrzędnych geograficznych

 wymienia jednostki określania współrzędnych

 zaznacza punkty o wartościach najmniejszych i największych szerokości

 geograficznych

 wskazuje na mapie obszary, które mają szerokość geograficzną północną, szerokość

 geograficzną południową

 zaznacza na mapie punkty o długości geograficznej 0°, 180°

 wskazuje na mapie lub globusie obszary, które mają długość geograficzną wschodnią i zachodnią

 określa na mapie współrzędne geograficzne punktów położonych na tej samej półkuli

 zaznacza na rysunku lub demonstruje na globusie kierunek ruchu obrotowego Ziemi

 podpisuje datami długości łuków dziennych, które Słońce zatacza nad widnokręgiem

 w różnych porach roku na szerokości geograficznej Warszawy

 opisuje oświetlenie Ziemi przez Słońce w dniach równonocy, na podstawie planigloby

 podpisuje na mapie świata strefy oświetlenia Ziemi

 wyjaśnia znaczenie terminu wszechocean

 nazywa 5 oceanów

 wskazuje na mapie położenie wymienionych oceanów

 wyjaśnia, które części oceanów nazywamy morzami

 zaznacza na mapie trasa wyprawy morskiej Ferdynanda Magellana

 wymienia sposoby badania dna oceanicznego w XX

 podpisuje na rysunku elementy budowy komórki zwierzęcej

 wyjaśnia, czym zwierzęta bezkręgowe różnią się od zwierząt kręgowych

 odczytuje z wykresu zawartość soli we wskazanych morzach

 wyjaśnia, dlaczego w morzu na głębokość poniżej 100 metrów nie docieraj promieniowanie słoneczne

 wyjaśnia, jak powstają prądy morskie

 pokazuje na mapie skąd i dokąd płynie Prąd Zatokowy

 omawia warunki świetlne panujące w poszczególnych strefach morza lub oceanu

 wyjaśnia znaczenie pojęcia plankton

 rysuje schematycznie meduzę i polipa

 omawia budowę meduzy

 opisuje budowę koralowców

 wyjaśnia znaczenie pojęcia stawonogi

 omawia budowę stawonogów na przykładzie homara

 omawia budowę małży

 wymienia przystosowania w budowie zewnętrznej ryb do życia w wodzie

 omawia sposób oddychania morskich ssaków

 wyjaśnia znaczenie terminu zwierzęta zmiennocieplne

 omawia sposoby uzyskiwania soli z wody morskiej

 wyjaśnia, dlaczego ludzie chętnie wypoczywają nad morzem

 wymienia części ciała raka

 wymienia przedstawicieli mięczaków żyjących w jeziorze

 wymienia przykłady ryb drapieżnych i roślinożernych występujących w jeziorze

 omawia przystosowania dżdżownicy do życia w glebie

 omawia budowę owada na podstawie planszy

 omawia rozwój owadów na przykładzie motyla

 wymienia części ciała pająka, wskazując je na planszy

 omawia funkcję muszli ślimaka winniczka

 wymienia cechy budowy płazów przystosowujące je do życia w 2 środowiskach

 klasyfikuje płazy na bezogonowe i ogoniaste

 omawia budowę jaszczurki

 omawia wybraną grupę gadów

 wymienia przynajmniej 3 gatunki gadów żyjących w Polsce

 wyjaśnia znaczenie pojęcia zwierzęta stałocieplne

 omawia rolę piór u ptaków

 wymienia elementy budowy pióra

 wyjaśnia znaczenie pojęć: gniazdowniki, zagniazdowniki

 wymienia charakterystyczne cechy ptaków brodzących

 omawia przystosowania, występujące w budowie kończyn ssaków do życia w różnych środowiskach

 wymienia charakterystyczne cechy ssaków

 wyjaśnia znaczenie pojęcia pogoda

 wymienia dane liczbowe stosowane do opisania klimatu

 oblicza średnią temperaturę powietrza na podstawie danych w tabeli lub wykresu klimatycznego

 wskazuje na mapie świata strefy krajobrazowe

 wskazuje na mapie strefę wilgotnych lasów równikowych

 rozpoznaje wybrane zwierzęta wilgotnych lasów równikowych

 opisuje zajęcia Pigmejów, Papuasów, Indian żyjących w wilgotnych lasach równikowych

 odczytuje z wykresu klimatycznego lub tabeli przebieg temperatury powietrza w porze deszczowej na sawannie

 wymienia 2 gatunki drzew sawann

 wymienia sposoby ochrony zwierząt roślinożernych przed drapieżnikami

 wymienia charaktery-styczne cechy pustyni

 wymienia rodzaje pustyń

 odczytuje z wykresu klimatycznego roczny przebieg temperatury powietrza w strefie pustyń gorących

 wymienia przystosowania wielbłąda do życia w strefie pustyń gorących

 wyjaśnia znaczenie pojęcia oaza

 wymienia główne uprawy w oazach

 opisuje, korzystając z wykresu, klimat śródziemnomorski

 wymienia rośliny uprawiane w strefie śródziemnomorskiej

 wyjaśnia, dlaczego strefa śródziemnomorska nazywana jest kolebką cywilizacji europejskiej

 wymienia cechy klimatu strefy lasów liściastych

 charakteryzuje warstwy lasu liściastego

rozpoznaje na ilustracjach wybrane gatunki zwierząt występujących w lasach

 liściastych

 wyjaśnia znaczenie pojęcia step

 wskazuje na mapie świata obszary strefy stepów

 wyjaśnia, dlaczego zwierzęta stepowe żyją gromadnie

 pokazuje na mapie obszary, na których występuje tajga

 wymienia po 2 przykłady: owadów, ptaków, ssaków roślinożernych i drapieżników żyjących w tajdze

 rozpoznaje na ilustracjach wymienione zwierzęta

 wymienia surowce mineralne występujące w tajdze

 wymienia najważniejsze cechy klimaty tundry

 rozpoznaje zwierzęta żyjące w tundrze

 odczytuje z wykresu klimatycznego przebieg temperatury powietrza w tundrze w ciągu roku

 opisuje dawny sposób życia mieszkańców tundry

 charakteryzuje klimat Antarktydy na podstawie diagramu klimatycznego

 omawia przystosowania pingwinów do życia w strefie pustyń lodowych

 klasyfikuje zasoby przyrody na zasoby przyrody ożywionej i nieożywionej

 wymienia przykłady zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej

 wymienia przynajmniej 3 przyczyny zmniejszania się różnorodności biologicznej

 wyjaśnia znaczenie pojęcia efekt cieplarniany

 wymienia 2 przyczyny zwiększenia się ilości gazów cieplarnianych w atmosferze

 wyjaśnia rolę warstwy ozonowej

 wyjaśnia, dlaczego działania służące ochronie przyrody muszą mieć charakter

 globalny

 wymienia cele działalności Greenpeace

Stopień dopuszczający otrzyma uczeń, który:

 odczytuje informacje z kartki z kalendarza

 wyjaśnia, czym jest doba i rok

 rozpoznaje na ilustracji twórcę teorii heliocentrycznej

 podpisuje przedstawione na ilustracji ciała niebieskie, używając nazw: gwiazda,

 planeta, planeta karłowata, księżyc, kometa, planetoida

 pokazuje na tablicy dydaktycznej Ziemię i Księżyc

 wymienia imię i nazwisko Polaka, który odbył podróż kosmiczną

 wyjaśnia, dlaczego ciała pozbawione podpory spadają

 podaje z własnego otoczenia przykłady oddziaływań grawitacyjnych

 wyznacza masę kilku przedmiotów

 podaje przykłady naturalnych i sztucznych źródeł światła

 wyjaśnia, dlaczego nie można dotykać mokrymi rękami urządzeń elektrycznych, w których płynie prąd

 wymienia po 2 przykłady ciał przezroczystych i nieprzezroczystych

 rysuje schemat odbicia promieni świetlnych od powierzchni gładkiej

 rozpoznaje na rysunkach rozproszenie, odbicie i załamanie promieni świetlnych

 wymienia, na podstawie obserwacji, barwy tworzące światło białe

 podaje przykład występowania zjawiska rozszczepienia światła w przyrodzie

 wymienia barwy światła podstawowe i dopełniające

 wskazuje na rysunku elementy budowy oka ludzkiego

 wyjaśnia, jakie ciała są źródłami dźwięku

 omawia sposób rozchodzenia się fal dźwiękowych (kierunek, rodzaj ośrodka)

 wskazuje na rysunku elementy budowy ucha ludzkiego

 opisuje kształt Ziemi

 wskazuje na globusie północny i południowy biegun geograficzny

 wymienia przykłady ciał przyciąganych przez magnes

 wymienia przykłady zastosowania igły magnetycznej, np. busola, kompas

 pokazuje na mapie i globusie: południki, równoleżniki, równik

 określa kierunki świata na mapie

 nazywa współrzędne geograficzne

 zaznacza na rysunku globusa półkule: wschodnią, zachodnią, północną i południową

 zaznacza na mapie lub globusie punkty o jednakowej szerokości geograficznej

 zaznacza na mapie lub globusie punkty o jednakowej długości geograficznej

 określa na mapie przynajmniej 1 współrzędną geograficzną

 wyjaśnia, dlaczego na Ziemi następują po sobie dzień i noc

 określa, gdzie wcześniej wschodzi Słońce względem danego punktu na kuli ziemskiej

 podaje, ile czasu trwa obieg Ziemi wokół Słońca po orbicie

 wymienia daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku

 wskazuje na globusie i na mapie zwrotniki Raka i Koziorożca, równik i koła podbiegunowe

 wymienia nazwy kontynentów na kuli ziemskiej

 wymienia nazwy przynajmniej 3 oceanów, korzystając z mapy

 wskazuje na mapie położenie kontynentów

 wymienia imiona i nazwiska przynajmniej 3 podróżników, którzy dokonali istotnych odkryć geograficznych do XX w.

 omawia odkrycie Krzysztofa Kolumba

 wymienia przynajmniej 3 odkrycia XX

 rysuje schemat komórki zwierzęcej na podstawie obserwacji mikroskopowej

 wymienia po 3 przykłady zwierząt bezkręgowych i kręgowych

 wymienia czynniki wpływające na życie w morzu

 zaznacza na mapie świata oceany, morza

 wskazuje na rysunku elementy ukształtowania dna oceanicznego: szelf, podmorski grzbiet górski, rów oceaniczny

 pokazuje na mapie po 1 z wymienionych form dna oceanicznego

 zaznacza na rysunku grzbiet i dolinę fali

 pokazuje na mapie 2 prądy morskie

 wymienia nazwy stref życia w morzu

 omawia budowę pełzaka na schematycznym rysunku

 wskazuje 2 różnice między polipem i meduzą

 rozpoznaje na ilustracjach przynajmniej 2 morskie parzydełkowce

 podpisuje na rysunku części ciała homara

 rozpoznaje na ilustracji przynajmniej 2 gatunki morskich stawonogów

 odróżnia ślimaki od małży

 omawia na podstawie ilustracji budowę zewnętrzną ryby

 omawia sposób rozmnażania się ryb

 wymienia przynajmniej 2 przykłady ssaków żyjących w morzach i oceanach

 wymienia korzyści, jakie człowiek czerpie z oceanów

 wskazuje na mapie przynajmniej 2 obszary występowania podmorskich złóż ropy naftowej

 wymienia strefy życia w jeziorze

 rysuje schematycznie pantofelka na podstawie obserwacji mikroskopowej

 wymienia nazwy organizmów cudzożywnych żyjących w jeziorze

 zaznacza na schematycznym rysunku narząd ruchu pantofelka

 rysuje schematycznie stułbię

 rozpoznaje na ilustracjach przynajmniej 3 gatunki zwierząt żyjących w jeziorze

 wyjaśnia znaczenie pojęcia zwierzęta bezkręgowe

 opisuje budowę dżdżownicy

 omawia znaczenie dżdżownic w przyrodzie

 podpisuje na rysunku części ciała owada

 wymienia 3 przykłady owadów, w których rozwoju występuje larwa

 wymienia po 3 przykłady pożytecznych owadów i owadów będących szkodnikami dla człowieka

 wymienia przykłady pajęczaków i ślimaków lądowych

 wymienia miejsca, w których mogą występować kleszcze

 wymienia przedstawicieli ślimaków lądowych

 wyjaśnia, dlaczego płazy zalicza się do zwierząt wodno-lądowych

 wymienia przedstawicieli płazów

 odróżnia ropuchę od innych płazów

 wymienia części ciała jaszczurki

 przyporządkowuje, na podstawie opisu, przedstawicieli gadów do poszczególnych grup systematycznych

 wymienia na podstawie ilustracji cechy różniące żmiję zygzakowatą od zaskrońca zwyczajnego

 wymienia przynajmniej 3 cechy budowy przystosowujące ptaki do lotu

 wymienia charakterystyczne cechy ptaków drapieżnych

 wymienia 2 przykłady ptaków, które opiekują się potomstwem

 wymienia 2 przykłady ptaków odlatujących i przylatujących na zimę do Polski oraz mieszkających w Polsce cały rok

 przyporządkowuje ssaki do środowiska, w którym żyją

 omawia budowę zewnętrzną ssaka

 wymienia sposoby obserwacji i pomiaru poszczególnych składników pogody

 wskazuje na mapie i omawia strefy krajobrazowe występujące na terenie Europy

 wymienia 2 cechy klimatu strefy wilgotnych lasów równikowych

 wymienia 2 gatunki roślin wilgotnych lasów równikowych

 wymienia kilka (4–5) gatunków zwierząt żyjących w wilgotnych lasach równikowych

 wymienia przykłady roślin uprawianych w strefie wilgotnych lasów równikowych

 wymienia pory roku w strefie sawann

 wymienia 3 gatunki roślin, które spotykamy w strefie sawann

 rozpoznaje gatunki zwierząt żyjących w strefie sawann

 wskazuje na mapie Saharę

 wymienia po 2 gatunki roślin i zwierząt żyjących w strefie pustyń gorących

 wymienia zajęcia Beduinów

 wskazuje na mapie strefę śródziemnomorską

 charakteryzuje opady w strefie śródziemnomorskiej na podstawie wykresu

 wymienia 3 gatunki roślin występujących w strefie śródziemno-morskiej

 wskazuje na mapie najczęściej odwiedzane państwa strefy śródziemnomorskiej

 opisuje zmiany lasu liściastego w poszczególnych porach roku

 wymienia warstwy lasu liściastego

 wymienia po 3 przykłady zwierząt roślinożernych i drapieżników żyjących w lasach liściastych

 wymienia 3 przykłady roślin, które rosną w strefie stepów

 wymienia 4 gatunki zwierząt żyjących w stepie

 wymienia gatunki drzew iglastych występujące w tajdze

 wymienia 5–6 gatunków zwierząt występujących w tajdze

 rozpoznaje na ilustracjach 5–6 gatunków zwierząt żyjących w tajdze

 wymienia przykłady zwierząt roślinożernych i drapieżników w tajdze

 wymienia 5 gatunków zwierząt żyjących w tundrze

 rozpoznaje na ilustracjach 5 gatunków zwierząt tundry

 wymienia zajęcia mieszkańców tundry

 zaznacza na mapie Antarktydę

 zaznacza na mapie Arktykę

 wymienia przykłady zasobów przyrody

 wymienia przynajmniej 3 działania człowieka, które przyczyniają się do wyczerpywania zasobów przyrody

 wymienia przynajmniej 3 skutki ocieplania się klimatu

 wymienia 2 sposoby zapobiegania powstawaniu „dziury ozonowej”

 wyjaśnia, czego dotyczy program Unii Europejskiej Natura 2000

 wyjaśnia, czym jest „czerwona księga

 wyjaśnia pojęcie: mieszanina, podaje przykłady mieszanin

 przeprowadza doświadczenie polegające na przesiewaniu mieszaniny

 przygotowuje według instrukcji roztwór wodny, np. woda z cukrem lub solą

 wyjaśnia, czym jest i jak powstaje roztwór

 rozróżnia mieszaniny jednorodne i niejednorodne, podaje przykłady

 wymienia przykłady rozdzielania mieszanin

 sprawdza doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji w rozpuszczalniku

 podaje przykłady świadczące o działaniu siły grawitacji i siły oporu powietrza lub wody

 podaje przykłady ruchu w przyrodzie

 potrafi wyznaczyć prędkość swojego marszu lub biegu

 wymienia przykłady odbiorników prądu elektrycznego

 wyjaśnia, dlaczego trzeba ostrożnie obchodzić się z prądem elektrycznym

 nazywa i wskazuje na magnesie jego bieguny

 podaje przykłady przedmiotów przyciąganych przez magnes

 wymienia przykłady maszyn prostych

 wyjaśnia, w jakim celu używamy maszyn prostych

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą, nie posiada podstawowych wiadomości i umiejętności niezbędnych do kontynuowania nauki oraz przyswajania nowych treści w klasie wyższej.