Nowiny Raciborskie. R. 5, nr 37 (239).

R acibórz • W o d z isła w Ś lą sk i • R ydułtow y • P s z ó w • Głubczyce

Rok V Nr 3 7 (2 3 9 ) 20 WRZEŚNIA 1 9 9 6 NR INDEKSU 38254X ISSN 1232-4035 cena 70 g r /7 0 0 0 st. zł

Region Racibórz - Opara, je g o historia i perspektyw y w Unii Europejskiej to temat dwudniowej polsko - czesko - niem ieckiej konferencji, której organizato­

rami byli prezydenci obu m iast - Jan M razek i A ndrzej Markowiak. Trwała ona od 12 do 13 września w sa li kolum nowej Urzędu Miasta.

Wspólna izba gospodarcza

Dyskusję zdominował temat aktualnych uwarunkowań i perspektyw współpracy po- nadgranicznej, szczególnie pomiędzy Raci­

borzem i Opawą. „Mówiono o możliwo­

ściach poszerzenia tej współpracy na pła­

szczyźnie gospodarczej, bo ta sportowa i

kulturalna jest już na dobrym poziomie” - zauważa wiceprezydent Adam Dzyndra.

Wszystko zależeć będzie czy przedsiębiorcy obu stron będą w stanie znaleźć wspólny język.

Przewijała się również kwestia utworze­

nia Euroregionu Racibórz - Opava. Wskazano jednak, że nie jest dziś konieczne rozwijanie tego typu struk­

tur. Wystarczające bedzie rozwijanie związków nie­

formalnych czy też utwo­

rzenie wspólnej izby gospo­

darczej. Dalej powinna się zacieśniać współpraca sa­

morządów obu miast.

Na konferencję przybyli:

Konsul Czech w Katowi­

cach Józef Byrtus, Konsul Niemiec we Wrocławiu Ro­

land Kliesof i Konsul RP w

P o sp rzą ta n e !

Tradycyjnie już młodzież z raciborskich szkół brała udział w akcji „Sprzątanie świa­

ta” Koordynatorem całej imprezy był W y­

dział Ochrony Środowiska raciborskiego Urzędu Miasta oraz Zakład Higieny i Oczy­

szczania Miasta. Naczelnik wydziału Jan Urban wyznaczył kilku pracowników wy­

działu, aby w miarę możliwości, wsparli ak­

cję młodzieży. W sprzątaniu największy udział miały dzieci z raciborskich podsta­

w ów ek. Kilkanaście szkół podzieliło się te­

r n e m całego miasta.

Przed przystąpieniem do sprzątania wy­

chowawcy klas przeprowadzili pogadanki na temat „Jak sprzątać ? ” . Poinformowano dzieci, że nie należy rękami dotykać strzy­

kawek, opatrunków, czy prezerwatyw.

Dzieci uczyły się także, jak rozpoznawać substancje toksyczne oraz jak segregować śmieci. Każdy dostał rękawice i worek na śmieci. Worki już tradycyjnie, nieodpłatnie, przekazali producenci worków z dzielnicy Sudół. Zakład Higieny bezpłatnie wywiózł zebrane śmieci na wysypisko, a szkło do przetopienia w Hucie Orzesze.

Szczególnie dobrze zorganizowano akcję

„Sprzątanie świata” w Szkole Podstawowej nr 1 przy ulicy Królewskiej. Tam, pod nadzorem wicedyrektor Józefy Kulak, dzie­

ci wysprzątały Park Zamkowy, rejon Dele­

gatury Kuratorium Oświaty, wokół rezer­

watu Łężczok. Wywieziono całą przyczepę makulatury i ciągnik złomu. Dyrektor Ku­

lak mówi, że dla uczniów Jedynki” takie sprzątanie to nie pierwszyzna. Podobno ak­

cja zbierania śmieci i surowców wtórnych trwa tam przez cały rok.

Bardzo zadowolony z akcji był bur­

mistrz Pszowa Tadeusz Szczotok. Tam także kilkanaście podstawówek i szkoła wieloza- wodowa brały udział w sprzątaniu. Całym przedsięwzięciem kierował, z polecenia burmistrza, Marek Hawel. W piątek po po­

łudniu, w nowo otwartym Miejskim Ośrod­

ku Kultury, zorganizowano dyskotekę dla dzieci, które brały udział w zbieraniu śmie­

ci. Każdy otrzymał cukierka, z poleceniem aby papierek wyrzucić do kosza. Na dysko­

tece tańczył nawet sam Burmistrz.

Jak dowiedzieliśmy się w Urzędzie Miejskim w Rydułtowach akcję sprzątania przesunięto tam na poniedziałek. Z po­

wodu trwających właśnie Dni Rydułtów.

M. Kasprzyk

Ostrawie Bernard Błaszczyk. Od strony merytorycznej została przygotowana przez profesorów: Martina Czemohorskiego z Opawy, Heinza Kiefera z Essen i Krystiana Heffnera z Opola. W piątek dyskusja toczy­

ła się w bloku zat. „Granica - bariera lub katalizator rozwoju regionalnego. Korzyści i niedogodności położenia przygranicznego” . Wygłoszone na konferencji referaty zostaną opublikowane.

Współpraca rad miejskich Opawy i Ra­

ciborza zaczęła się w czerwcu tego roku.

Wówczas to, podczas Dni Raciborza w Opawie, odbyła się ich wspólna sesja, na której postanowiono podjąć wspólne działa­

nia na rzecz uruchomienia szlaków komuni­

kacyjnych łączących oba miasta. Chodzi tu o budowę drogi Opawa - Sudice, wytycze­

nie ścieżek rowerowych biegnących równo­

legle do trasy głównej łączącej oba miasta oraz o odtworzenie linii kolejowej Opawa - Chuchelna - Krzanowice - Racibórz. Na stałe do rocznych kalendarzy imprez kultu­

ralnych wprowadzono „Dni Opawy w Raci­

borzu” i „Dni Raciborza w Opawie” . Stwo­

rzone zostaną też warunki do dalszego roz­

woju współpracy młodzieżowej i przedłuże­

nia istniejących po obu stronach granicy szlaków turystycznych.

28 września odbędą się w Opawie Dni Raciborza i kolejna wspólna sesja rad miej­

skich. waw

■?MONROEĘ

amortyzatory

C z y ta j na s. 4

Prezydent Raciborza zloiyl do raciborskiej Prokuratury Rejonowej zawiadom ie­

nie w sprawie czynów lubieżnych jakich dopuścił się K rzysztof C. wobec dzieci na koloniach w nadmorskiej m iejscowości Białogóra w gm inie Krokowa.

Goły wychowawca

Kolonie w Białogórze zorganizował ośrodek dla bezdomnych Markot-4 w Su­

dole. Wyjechało na nie około 40 dzieci z ubogich rodzin z miasta i ośrodka. Kierow­

nikiem był niejaki Krzysztof C. Do racibor­

skiego Markotu przybył w kwietniu z War­

szawy. Dziś wszelki ślad po nim zaginął.

„Od początku mówiłem szefowi ośrod­

ka, że kolonie organizowane są na dziko.

Kuratorium i Urząd Miasta nie otrzymały wykazu kadry, kart uczestnictwa, progra­

mu, preliminarza kosztów i karty kwalifika­

cyjnej placówki w Białogórze. Gmina nie dofinansowała imprezy i nie było na niej żadnych pedagogów z Raciborza” - zapew­

nia Mirosław Lenk, naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury, Sportu i Spraw Społecz­

nych UM .

O tym, że na koloniach źle się dzieje

Urząd dowiedział się od rodziców dzieci.

Ośrodek Pomocy Społecznej sfinansował ich przejazd nad morze. Wcześniej wyjechał tam też szef tutejszego Markotu. Na miej­

scu okazało się, że troje dzieci było bitych.

Wszystkim ograniczano dostęp do telefonu.

Mimo że warunki na koloniach były ponoć znośne, to jedzenie było na początku marne.

Krzysztof C. spał w pokoju z kilkoma chłopcami. Z ich relacji wynika, że dużo pił i biegał po pokoju goły. Szef Markotu po­

twierdza tylko, że wychowawca pił alkohol.

Na tej podstawie i na wniosek rodziców prezydent zdecydował się o faktach tych powiadomić Prokuraturę.

30 sierpnia Prokuratura Rejonowa w Raciborzu przekazała sprawę właściwej miejscowo Prokuraturze Rejonowej w

Wejherowie. (waw)

codziennie od 9 .0 0 do 19 .0 0 i w soboty od 9 .0 0 do 14.00

W Y K Ł A D Z IN Y, D Y W A N Y , M E B L E

i RATY BE*2|YRANTÓW ) f ~

DOWÓZ DO KLIENTA

Tydzień Świat. Kraj, Region Tydzień na św iecie

Na czas swej choroby Borys Jelcyn przekazał Premierowi Wiktorowi Czer­

nomyrdinowi część prezydenckich peł­

nomocnictw związanych z nadzorem tzw. resorów siłowych. „Przycisk ato­

mowy” pozostanie jednak przy Jelcynie - poinformował prezydencki rzecznik Siergiej Jastrzębski.

Izraelski premier Benjamin Netanja­

hu oświadczył podczas spotkania z pre­

zydentem Billem Clintonem, że jest go­

tów do wznowienia negocjacji pokojo­

wych z Damaszkiem. Odrzucił jednak formułę „pokój za ziemię” i oznajmił, źe Izrael nie zadeklaruje wycofania się ze Wzgórz Golan, co Syria traktuje jako warunek wstępny do negocjacji. ___

Przedstawiciele administracji U S A ostrzegli, że jeżeli armia iracka podejmie nowy atak przeciwko Kurdom lub spróbuje naprawić instalacje przeciwlot­

nicze zniszczone podczas wcześniejszego ataku rakietowego, Stany Zjednoczone mogą ponownie użyć siły.

W Groźnym rozpoczął się zjazd ugrupowań politycznych i społecznych Czeczenii, lojalnych wobec separaty­

stów. Oczekuje się, że zapadną decyzje dotyczące składu tymczasowego rządu koalicyjnego republiki.________________

Prawie 89 proc. mieszkańców Oki- nawy głosujących w niedzielnym refe­

rendum w sprawie rozmiarów amery­

kańskiej obecności wojskowej wypo­

wiedziało się za ich redukcją.

Sąd Krajowy w Berlinie skazał we wtorek byłych dowódców wojsk NRD strzegących granicy wewnątrzniemiec- kiej na kary do sześciu i pół roku wię­

zienia za śmiertelne strzały do ludzi usi­

łujących przedostać się do RFN.

T ydzień w kraju

P S L nie wyjdzie z koalicji, ale pod warunkiem, że SL D spełni trzy postula­

ty Stronnictwa: Sojusz przyzna, że Wło­

dzimierz Cimoszewicz złamał umowę koalicyjną odwołując ministra Jacka Bu­

chacza; premier dokona analizy wnio­

sków N IK w stosunku do ministrów re­

komendowanych przez SLD ; rekon­

strukcja rządu, w związku z reformą centrum nastąpi na drodze wymiany ca­

łego g a b in e tu .______________________

Ministerstwo Sprawiedliwości pla­

nuje wystąpić z projektem przedłużenia czasu zatrzymania z 48 do 72 godzin.

W niedzielę

8

września w Raciborzu -Sudziennej odbyty się doroczne obchody święta plonów. Zorganizowali j e m ieszkańcy Studziennej, uczestniczyli rolnicy z okolic Raciborza.

Dożynki Miejskie

Nowiny Raciborskie

Sp. z o.o.

W Y D A W C A :

Nowiny Raciborskie Sp. z o.o.

■ Redakcja:

47-400 Racibórz, ul. Podwale 1, tel. (0-36) 15 47 27 tel./fax (0-36) 15 09 58

■ Prezes Zarządu Arkadiusz Gruchot

■ P.O. Redaktora Naczelnego Bolesław Wołk

■ Redaktor prowadzący Grzegorz Wawoczny

■ Redakcja techniczna Piotr Palik

■ Sekretarz redakcji Katarzyna Gruchot

Materiałów nie zamówionych nie zwracamy.

© Wszystkie prawa autorskie do opracowań graficznych reklam ZASTRZEŻONE.

Ogłoszenia przyjmuje sekretariat redakcji w Raciborzu, w godz. od 8.00 do 16.00.

Za treść ogłoszeń, reklam i tekstów płatnych redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

■

Skład:

NOWINY RACIBORSKIE Sp. z o.o.

■

Druk:

PPP »Prodryn” , Racibórz, ul. Staszica 22

Święto swą obecnością uświetnili przed­

stawiciele władz Raciborza. Obecny był Pre­

zydent Miasta Andrzej Markowiak, Z-ca Prezydenta Adam Dzyndra, Przewodniczący Rady Miejskiej Tadeusz Wojnar. Uroczysto­

ści dożynkowe rozpoczęły się rano od trady­

cyjnej mszy świętej odprawionej przez pro­

boszcza miejscowej parafii. Kolejnym ele­

mentem święta plonów było przejście ulica­

mi Studziennej korowodu dożynkowego, który otwierała Orkiestra Dęta z Zakładów Elek­

trod Węgłowych. Za orkiestrą raciborscy rolni­

cy nieśli przepiękną koro­

nę dożynkową przezna­

czoną dla władz Racibo­

rza. Następnie przejechały ciągniki z przyczepami, na których przedstawione zostały scenki rodzajowe.

Można było zobaczyć młócących zboże rolni­

ków, łaźnię parową, oraz kowali kujących żelazo.

Najpiękniej prezentował się jednak kolorowo przy-

Tegoroczna kampania buraczana w raciborskiej Cukrowni rozpocznie się p o d koniec września. Jednak pełną parą skup buraka powinien ruszyć nie wcze­

śniej niż p o 15 października. Kampania potrw a około 90 dni. Planuje się skupić po n a d

200

tysięcy ton surowca.

Trudna kampania

Z analiz korzenia buraka przeprowadza­

nych 5 września wynika, że nie jest on je­

szcze dojrzały technologicznie. Chrakteryzuje się dużą masą, a niską 13-proc. zawartością cukru. Bywały lata, w których polaryzacja wynosiła od 15 do 17 procent. Wpływ na niską zawartość cukru miała przede wszyst­

kim tegoroczna niesprzyjająca aura. Późne siewy, mało dni słonecznych latem oraz dużo opadów sprawiły, że burak jeszcze nie doj­

rzał i nie przerobił swojej dużej masy na cu­

kier. Z tego względu wrześniowe próby pro­

dukcji przeprowadzane będą na surowcu je­

szcze do tego nie gotowym.

Prezes raciborskiej Cukrowni Czesław Wolny apeluje do rolników, aby nie spieszyli się z wykopkami. Burak na polu zwiększa zawartość cukru o 0,2 procenta dziennie i, dopóki można, trzeba mu pozwolić rosnąć.

Aby zmniejszyć koszty produkcji skupowane buraki zostaną poddane natychmiastowej przeróbce. Ich przechowywanie jest nieko­

rzystne ze względu na zmniejszającą się za­

wartość cukru. Dlatego ważne jest, aby rolni­

cy ściśle trzymali się ustalonego harmono­

gramu wykopków.

Plony w rejonie Raciborza będą, trady­

cyjnie już jednymi z największych w Polsce.

Planuje się zbierać średnio 460 kwintali z hektara, średnia w kraju wyniesie nie więcej niż 360 kwintali. Nie wiadomo jeszcze jaka będzie w tym roku cena skupu buraków cu­

krowych. W najbliższych dniach Cukrownia

będzie ją negocjować ze Zrzeszeniem Planta­

torów Roślin Okopowych, które skupia 80 procent dostawców cukru. Wiadomo, że cena nie będzie niższa niż 90 złotych za tonę.

Aby skup odbywał się sprawnie i szybko, wprowadzono w cukrowni zmianę organiza­

cji przyjęcia buraków i wydawania wysłod­

ków (paszy dla zwierząt). Tegoroczną inwe­

stycją było wybudowanie urządzeń do praso­

wania błota defekosaturacyjnego. Za symbo­

liczną cenę będzie ono sprzedawane rolni­

kom uprawiającym buraki jako nawóz - skła­

dnik wapniowy zmniejszający kwaśność gle­

by. Koszt tej inwestycji wynosił aż 20 mld st. zł. Jednak dzięki niej znacznie zmniejszy się uciążliwość zakładu dla otoczenia. Do tej pory składowane błoto było dużą niedogod­

nością dla mieszkańców Płoni. Oprócz tego nawóz wyprodukowany z tych odpadów po­

winien znacznie podnieść jakość gleb pod uprawę buraka.

Dużym problemem dla raciborskiej Cu­

krowni są zbyt niskie limity ustalone przez Ministerstwo Rolnictwa. W tym roku planuje się wyprodukować około 24 tysiące ton cu­

kru, a limit przewiduje sprzedaż w wysoko­

ści 13 700 ton czyli o 10 tysięcy ton za mało.

Eksport pozostałej ilości nie wchodzi w ra­

chubę ponieważ jest nieopłacalny. Prezes Czesław Wolny będzie się starał, aby limit ten został zwiększony.

M. Kasprzyk

Pracownia Pomorskiego

„Pracownia Pomorskiego 1966” to tytuł nowej wystawy, którą można oglądać w raci­

borskim Muzeum przy ulicy Gimnazjalnej.

Prezentowane są na niej prace studentów profesora Zygmunta Rafała Pomorskiego:

Jerzego Dudy Gracza, Zdzisława Jarząbka, Mariana Imańskiego, Henryka Wańka, Tade­

usza Michała Siary oraz Zofii Górskiej Zawi- słowej i Mariana Zawisły.

Profesor Pomorski urodził się w Pozna­

niu. Studia odbył w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie i w Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie. Uprawiał malarstwo sztalugowe, ścienne, grafikę oraz rysunek. Przez wiele lat był kierownikiem Katedry Malarstwa Oddziału Krakowskiej A SP w Katowicach.

(w)

strojony kombajn bizon.

Korowód przeszedł na stadion LZS Stu­

dzienna. Tam Prezydent Markowiak podzię­

kował rolnikom raciborskim za ich tegorocz­

ny trud. Wspomniał o szczególnie ciężkich żniwach i pogodzie, która nie rozpieszczała żniwiarzy. Następnie starostowie dożynek przekazali na ręce prezydenta tradycyjny bo­

chen chleba z tegorocznych plonów oraz pełną zboża koronę dożynkową. Po części oficjalnej rozpoczął się dożynkowy festyn.

W sali LZS-u dla szanownych gości przygo­

towano uroczysty obiad. Natomiast zgroma­

dzeni na stadionie ludzie mogli wypić piwo i zjeść kiełbasę z grilla, oraz najeść się do woli dożynkowego kołocza. Uroczystości uświet­

nił m.in. występ Zespołu Pieśni i Tańca Strzecha z Raciborza.

Mimo, że pogoda tego dnia płatała figle, raciborskie święto plonów zaliczyć należy do bardzo udanych.

mak

Sprawozdanie zarządu miasta z wyko­

nania budżetu za I półrocze będzie głównym tem atem obrad rady miasta na sesji 27 września

Rozliczenie z budżetem

Uchwałę w sprawie przedstawienia radzie miejskiej i Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Katowicach informacji o przebiegu wyko­

nania budżetu miasta za I półrocze zarząd przyjął 12 sierpnia. Dochody miasta (własne, z tytułu zadań zleconych z zakresu admini­

stracji rządowej oraz zadań przejętych w dro­

dze porozumienia) wyniosły w pierwszych sześciu miesiącach 25.7 min zł, tj. 49.7 proc.

ogółu zaplanowanych wpływów. Wydano zaś niewiele ponad 23 min zł, co stanowi 3' proc. zaplanowanych wydatków.

Rada zapozna się także z efektami kon-v- troli jednostek organizacyjnych miasta oraz przyjmie bądź odrzuci uchwałę w sprawie powołania nowej placówki o nazwie Raci­

borskie Centrum Kultury. Zarząd już raz pro­

ponował radzie powołanie tej jednostki, jed­

nak zdecydowano, że decyzja w tym wzglę­

dzie zostanie podjęta po przeprowadzeniu kontroli w obecnie działających jednostkach kulturalnych.

Na sesję zarząd przygotował także osiem projektów uchwał w sprawie konieczności dokonania zmiany w miejscowym planie ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta oraz projekt uchwały w sprawie sprzedaży nieruchomości położonych w Ra­

ciborzu pod teren powierzchniowej eksploa­

tacji kruszyw.

Sesja odbędzie się w sali kolumnowej Urzędu Miasta. Jej rozpoczęcie zaplanowano

na godz. 11.00. (g)

c A i t n ^ r

Po kontroli działalności Raciborskiego Domu Kultury p rzy ulicy Chopina i Domu Kultury „Strzecha

”

p rzy ulicy Londzina na najbliższej sesji radni rozpa­

trzą projekt uchwały o połączeniu obu placów ek i utworzeniu nowej jednostki Raciborskie Centrum Kultury.

Poprawić kondycję finansową

W uzasadnieniu projektu uchwały napi­

sano: „Utworzenie raciborskiego Centrum Kultury pozwoli na racjonalne wykorzysta­

nie bazy obu placówek, kadry a także po­

prawę ich kondycji finansowej” . Już wcze­

śniej ich dyrektorzy sygnalizowali, że dzia­

łalność jednostek „wzajemnie się przenika” . Korzystają często z usług tych samych pra­

cowników. Wspólnymi siłami organizowa­

ne są też niektóre imprezy kulturalne.

Przeprowadzone niedawno kontrole za­

kończyły się pozytywnie dla kontrolowa­

nych jednostek. W RDK-u trzeba będzie w najbliższych latach odnowić salę widowi­

skową (ostatni remont przeprowadzono osiem lat temu) oraz: zakupić sprzęt nagła­

śniający scenę, kasę fiskalną oraz ekran ki­

nowy. W „Strzesze” trzeba będzie kontynu­

ować remont kapitalny oraz przydzielić jed­

norazowo kwotę 60 tys. zł na zakup strojów

ludowych dla członków Zespołu Pieśni i Tańca oraz dla chóru. Pracownicy tej dru­

giej placówki chcieliby też utworzyć pra­

cownię wychowania przez sztukę, wprowa­

dzić odbywające się co roku Święto Folklo­

ru do kalendarza imprez organizowanych przez Międzynarodową Federację Zespołów Folklorystycznych.

We wnioskach pokontrolnych dotyczą­

cych „Strzechy” członkowie komisji zapro­

ponowali zabezpieczyć środki finansowe na organizację imprez wpisanych do rocznego kalendarza (oprócz Święta Folkloru także Dni Muzyki i Teatru oraz Przegląd Śląskiej Pieśni Ludowej) oraz rozważyć możliwość zatrudnienia dodatkowego pracownika me­

rytorycznego oraz magazyniera i konserwa­

tora strojów. Zgodzono się też z propozycją zakupu nowych strojów.

„ W przypadku utworzenia Raciborskie-

„C horoba o pospolitej nazwie gazyfikacja pojawiła się nagle, a j e j skutki są straszne. Jest to epidem ia! Wszelkie prace ziem ne są wykonywane bez głębszego przem yślenia i p o trupach drzew, chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, aby to robić fachow o i bez uszczerbku dla producentów tlenu i wylapywaczy pyłowych brudów miejskich" - alarmuje dr Jan Duda. Jego pism o w sprawie degradacji drzewostanów trafiło na sesję rady miejskiej.

Chrońmy drzewa

Autor pisma wskazał na prowadzone w ostatnich latach prace przy budowie linii ,<»r^vodociągowych i gazowych. Prawie zawsze --"'Wskutek nich drzewa, w których bliskim sąsiedztwie kopano doły, traciły część sy­

stemu korzeniowego. „Poprzez rany po oberwanych potężnych korzeniach, poprzez drewno obumierających konarów, grzyby powodujące zgniliznę wdzierać się będą jak przez otwarte wrota, do wnętrzności drzew”

- twierdzi dr Duda. Jego zdaniem naruszona została równowaga mechniczna tych drzew, przez co wiatr bez problemu będzie je ta­

ma). Kilka dni po sesji mogliśmy się naocz­

nie o tym przekonać. Silny wiatr złamał jak zapałkę stare, ogromne drzewo przy ulicy Głowackiego.

Drzewom zagraża też beton, który po­

krywa każdą wolną przestrzeń wokół nich.

„W obrębie zasięgu koron i najaktywniej­

szych korzeni drzew w ostatnich latach w y­

asfaltowano też liczne parkingi dla samo­

chodów, a pozbawione wody deszczowej i tlenu korzenie szybko giną” - czytamy w piśmie. B y zapobiec tej powolnej degradacji drzewostanów dr Duda zaproponował po­

wołanie w mieście komisji ochrony zieleni,

~^>!óre miałyby opiniować wszelkie planowa- - le prace budowlane i instalacyjne w pobli­

żu drzewostanów. W komisji tej, oprócz pracowników urzędu oraz przedstawicieli

komisji rady odpowiedzialnych za ochronę środowiska, powinien znaleźć się także nie­

zależny dendrolog. Fukcję tę może pełnić pracownik naukowy Wydziału Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Ka­

towicach, dendrolog zatrudniony w pobli­

skim Parku Krajobrazowym lub nauczyciel szkolny dostatecznie obeznany z tą dziedzi­

ną wiedzy.

Już dziś, zdaniem dra Dudy, należy za­

przestać zatwierdzania dokumentacji tech­

nicznej nie zawierającej pełnej informacji o istniejącej zieleni na terenie planowanych robót. Trzeba też przystąpić do wykonania pełnej inwentaryzacji godnych ochrony drzew w zadrzewieniach miejskich i wiej­

skich Raciborszczyzny. Każde godne ochro­

ny drzewo musi mieć swoją dokumentację fotograficzną. Te prace może wykonać mło­

dzież starszych klas szkół podstawowych oraz szkół średnich pod okiem nauczycieli biologii lub geografii. „ W naszych szkołach bowiem sporo się mówi o modnej dzisiaj ekologii, ale niewiele się robi na rzecz ochrony swojego własnego środowiska przyrodniczego” . Zapobieganiem niszczeniu drzew, stymulowaniem ich rozwoju powi­

nien zająć się tzw. ogrodnik miejski, który w latach 20-tych tego stulecia był w Raci­

borzu.

Pismo dr Jana Dudy p.t. „O pilnej po­

trzebie ochrony zieleni wysokiej w Racibo­

rzu” zostało dołączone do materiałów doty­

czących ochrony środowiska w mieście, które rada przyjęła na ostatniej sesji. Rajcy przyznali rację jego autorowi, choć jak po­

wiedział prezydent Andrzej Markowiak:

„potrzebny jest tu kompromis pomiędzy koniecznością prowadzenia nowych instala­

cji a ochroną cennych drzew” . Jak się rów­

nież okazało w Zakładzie Zieleni Miejskiej pracuje inspektor odpowiedzialny za drze­

wa. „Można jedynie nazwać go miejskim ogrodnikiem” - powiedziano.

Drzewa znikają z krajobrazu nie tylko Raciborza, ale i całego regionu. Nasilenie tego zjawiska jest może w naszym mieście nie tak duże. Szkodliwe emisje przemysło­

we robią swoje. Cierpią lasy wokół Rud i Kuźni Raciborskiej. Cierpi też las komunal­

ny Obora. Wystarczy się do niej przejść, by zobaczyć, że większość drzew choruje.

Trzeba znaleźć sposób, by uchronić przed śmiercią ten jedyny kompleks leśny w mie­

ście. (g-w.)

go Centrum Kultury należy przy planowa­

niu budżetu na przyszły rok przeanalizować szczegółowo wydatki związane z zatrudnie­

niem pracowników, utrzymaniem obiektów z uwzględnieniem kosztów ogrzewania oraz działalnością merytoryczną (kino, amatorski ruch artystyczny i organizacja imprez kultu­

ralno - oświatowych)” - stwierdzili człon­

kowie komisji. Ich zdaniem należy także rozważyć możliwość powołania jednej jed­

nostki do prowadzenia obsługi finansowo - księgowej zarówno „Strzechy” i RDK-u, jak i Muzeum oraz Biblioteki.

Na pierwszy ogień jednak, we wnio­

skach pokontrolnych dotyczących Miejskiej Biblioteki Publicznej, zaproponowano zle­

cić jej obsługę finansową Muzeum albo Ze­

społowi Obsługi Placówek Oświatowych.

W przyszłym roku Biblioteka otrzyma też więcej pieniędzy na zakup nowości wydaw­

niczych i prasy. Z nadwyżki budżetowej ko­

misja zaproponowała wyasygnowanie środ­

ków na adaptację trzech filii publiczno - szkolnych w SP 14, SP 2 i SP 18. Jeśli wystarczy środków jednostka zostanie eta­

powo skomputeryzowana.

Największe perspektywy, jak wynika z protokołów, rozciągają się przed Muzeum.

Placówka chce: otworzyć kawiarenkę, pra­

cownie naukowe i konserwatorską, prze­

prowadzić konserwację części zbiorów, po­

szerzyć działalność wydawniczą o stały pe­

riodyk, wydrukować przewodniki po zbio­

rach i wystawach, opracować katalogi zaso­

bów, kontynuować serię „Zbiory Muzeum w Raciborzu” , poszerzyć oferty koncertów muzyki w salach muzealnych oraz przygo­

tować pokój gościnny w mieszkaniu na poddaszu w budynku A.

Członkowie komisji wskazali natomiast na konieczność zatrudnienia w soboty i nie­

dziele przewodnika, uregulowania sprawy odpłatności za ogrzewanie oraz uruchomie­

nie pracowni konserwatorskiej. W najbliż­

szym czasie placówkę czekają niezbędne re­

monty bieżące i kapitalne: malowanie ele­

wacji budynku przy ulicy Chopina, malo­

wanie wnętrz ekspozycyjnych budynku przy ulicy Gimnazjalnej oraz remont bu­

dynku administracyjnego po ekspertyzie konstrukcyjnej określającej przyczyny i za­

kres prac w celu wyeliminowania zniszczeń.

Trzeba też dokonać przeglądu połaci dacho­

wej oraz rynien i rur spustowych kościoła św. Ducha w celu wyeliminowania moc­

nych zacieków w sali drugiego piętra. Zgo­

dzono się także z koniecznościąjak najszyb­

szej konserwacji fresku „Zesłanie Ducha Świętego” oraz adaptacji krypt w prezbite­

rium na potrzeby ekspozycji. Uwieńcze­

niem dzieła ma być ponowne uruchomienie hejnału z wieży kościelnej.

(waw)

15 0 9 5 8 ®

Halo, Redakcja, słucham...

Sytuacja w raciborskich sklepach mię­

snych jest coraz bardziej denerwująca. Pra­

wie w każdym brakuje maszynek do krojenia wędlin, a jeżeli już są to zepsute lub kiep­

skiej jakości. Jeżeli nawet sklep dysponuje krajalnicą ekspedientki robią wielką łaskę, gdy klient prosi o pokrojenie kiebasy lub wręcz odmawiają tłumacząc się brakiem cza­

su. Przy odrobinie szczęścia, trafić można na uprzejmą obsługę, ale nawet wówczas otrzy­

muje się tylko wystrzępione, nieestetycznie pokrojone lub grube plastry, na dodatek z do­

rzuconymi końcówkami ( jeszcze na tyle do­

brze, że nie ze sznurkiem). Czyżby właścicie­

li sklepów nie stać było na zakup porządnej krajalnicy? Wątpię w to. Sądzę raczej, że jest to jawne lekceważenie klienta.

Rubryka „Halo, Redakcja, słucham...”

ma charakter wolnej trybuny. Zawiera ona wyłącznie poglądy naszych telefonicznych rozmówców. Redakcja nie zawsze utożsa­

mia sie z publikowanymi wypowiedziami.

Pod numerami 15 47 27 i 15 09 58 czeka­

my na telefony od naszych czytelników.

Tydzień Świat, Kraj, Region

Jest to zasada konstytucyjna, w związku z tym nie będzie łatwa do przeprowa­

dzenia.

Z około 5,8 tys. zatrudnionych w Stoczni Gdańskiej na wiec w jej obronie przyszło niespełna tysiąc osób. Stocz­

niowcy zarzucili syndykowi stoczni M i­

chałowi Lacherowi, że nie konsultuje się ze związkami i że potajemnie na jego polecenie przygotowuje się listy pracow­

ników przeznaczonych do zwolnienia.

Prezydent Francji, Jacques Chirac przyleciał w środę po południu do War­

szawy w towarzystwie ministrów spraw zagranicznych, wewnętrznych, przemy­

słu i handlu zagranicznego. Wprost z lotniska Jacques Chirac udał się do pa­

łacu prezydenckiego na spotkanie z Ale­

ksandrem Kwaśniewskim.

Sejm odrzucił w środę wniosek gru­

py 34 posłów o powtórzenie głosowania w sprawie liberalizacji ustawy antyabor­

cyjnej, przeprowadzonego na poprze­

dnim posiedzeniu. Za powtórką opowie­

działo się 145 posłów, przeciw było 234, a 31 wstrzymało się od głosu.

Ludzie bez pracy będą mogli otrzy­

mać zasiłek dla bezrobotnych,jeśli przedtem pracowali 270 dni, a praco­

dawca płacił składkę na Fundusz Pracy od kwoty odpowiadającej co najmniej najniższemu wynagrodzeniu.

Oburzenie większości posłów wywo­

łało odczytane przez marszałka Zycha uzasadnienie wniosku o przedstawienie przez ministra przekształceń własno­

ściowych informacji o przebiegu prywa­

tyzacji „Ruchu” . Miało ono charakter ewidentnie lobbistyczny.

Tydzień w regionie

W Katowicach odbyło się pierwsze posiedzenie Forum Gmin Górniczych.

Inicjatywa ustanowienia Forum narodzi­

ła się pod koniec czerwca w Związku Gmin Górnego Śląska i Północnych Moraw. Do inauguracyjnego spotkania pozytywnie zareagowało 20 na 30 moż­

liwych gmin, spodziawany jest akces dalszych.

Antoni Augustyn, kierownik Ja­

strzębskiego Urzędu Rejonowego, zor­

ganizował spotkanie informacyjne dla górników, którzy chcieliby spróbować swych sił w pracy w czeskiej kopalni

‘’Stonawa” . Warunki płacowe wydają się zachęcające. Miesięczna pensja w wysokości 14 tysięcy koron, nie licząc dodatku motywacyjnego w wysokości od 8 do 37 tysięcy koron.

Panuje opinia, że drogi w Czerwion- ce-Dembieńsko należą do najgorszych na Śląsku. Pod miastem tunele drąży kopalnia „Dębieńsko” , a eksploatacja podziemnych chodników nie wpływa najlepiej na stan jezdni. Radni zastana­

wiają się nad zaciągnięciem kredytu bankowego na doprowadzenie ulic do prządku.

W niedzielę we wszystkich orzeskich sołectwach odbyły się dożynki, których gospodarzem była Zawiść. Gwiazdą dnia był zespół Gang Marcela.

Od wtorku przebywali w naszym re­

gionie członkowie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia Senatu RP, których gościła Śląska Akademia Me­

dyczna. Przedstawiciele parlamentu na miejscu chcieli poznać sytuację, w jakiej znajduje się budowany od lat szpital Za- brze-Gliwice.

Podpisano akt notarialny powołujący do życia Fundację Kontraktu Regional­

nego. Rada Fundatorów powierzyła kie­

rowanie jej pracami przewodniczącemu Sejmiku Samorządowego Województwa Katowickiego Januszowi Frąckowiako­

wi. Fundacja ma zapewniać profesjo­

nalną obsługę społecznej strony umowy.

NOW INY RACIBORSKIE 3

W j s k r ó c i e

J u b ileu sz św iątyn i

W tym roku mija setna rocznica ist­

nienia kościoła p.w. św. Jerzego w Ry­

dułtowach. Wybudowano go w latach 1859-1896. Projektantem był Ludwik Schneider z Raciborza.

W rydułtowskiej parafii p.w. św. Jerzego w latach 1953-55 pracował ks. Franci­

szek Blachnicki. Niedawno rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny. To on w 1954r, w tutejszej parafii zainicjował pierwszy w Polsce Ruch Oazowy, który w trudnych latach dla kościoła rozwinął się w całym kraju.

Parafia w Rydułtowach wydaje pisemko miesięcznik zatytułowany “ Piel­

grzym” .

Ikony P ietrzyka

W raciborskiej „Cepelii” można ku­

pić ikony. Pochodzą one z pracowni Jac­

ka Pietrzyka.

Jacek Pietrzyk urodził się w Sławkowie koło Katowic. Ma 36 lat. Z wykształce­

nia jest plastykiem. Od 10 lat mieszka w Głubczycach. Z „Cepelią” w Raciborzu współpracuje od 5-ciu lat. Ikony maluje na starych deskach. Stosuje naturalne barwniki. Oprócz ikon wykonuje rzeź­

bione meble, figurki, szachy, szyldy i płaskorzeźby. Swoje wyroby rzeźbi naj­

częściej z lipowego drewna. Maluje rów­

nież obrazy na płótnie, wzorując się na X V III - wiecznym malarstwie holender­

skim.

Jak sam mówi, jest romantykiem. Uwa­

ża, że piękno można dostrzec we wszy­

stkim, nawet w pozornie zwyczajnych rzeczach. Inspirację dla niego stanowi w dużej mierze przyroda.

G ó rn icze granie

Orkiestra Dęta K W K “ Rydułtowy”

znana jest zarówno w Polsce, jak i za granicą. Ma swoją wieloletnią tradycję.

Powstała w 1917r. jako orkiestra kopal­

ni “ Charlotte” . Obecnie liczy 35 człon­

ków, z których znaczna część to młodzi pracownicy kopalni, uczniowie szkoły górniczej oraz wychowankowie szkoły muzycznej. Od ponad 13 lat orkiestrą dyryguje Jan Wojaczek.

Dorobek artystyczny zespołu jest bardzo bogaty: ponad tysiąc występów w kraju i za granicą uwieńczonych licznymi sukcesami. Do największych należy zali­

czyć: zdobycie I miejsca w Ogólnopol­

skim Przeglądzie Młodzieżowych Orkiestr Dętych Ministerstwa Górnic­

twa i Energetyki w 1986r., I miejsca w mustrze paradnej na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieżowych Orkiestr Dę­

tych w Rostoku w 1990r. oraz IV miej­

sca w Międzynarodowym Konkursie Orkiestr Dętych w Jastrzębiu Zdroju o

“ Złotą Lampkę Górniczą” w 199 lr.

Orkiestra uczestniczyła w wielu festiwa­

lach europejskich, m. in. w Kopenhadze, w Cannes, w Villefranche de Rouergue oraz w Lomme we Francji. W czasie występów towarzyszy jej od 1993r. ze­

spół taneczny uczennic z Liceum Ogól­

nokształcącego w Rydułtowach, który zdążył już zdobyć dużą popularność. Z okazji 200-lecia kopalni “ Rydułtowy”

orkiestra nagrała w 1992., dwie płyty kompaktowe z muzyką rozrywkową. W późniejszym okresie ukazała się druga płyta.

Zastój w b u d ow n ictw ie

Budownictwo mieszkaniowe w Ry­

dułtowach przeżywa ciężki okres. Sub­

stancja mieszkaniowa komunalna jest już w przeważającej części stara - jeszcze sprzed wojny. Niektórzy uważają, ze re­

mont tych mieszkań jest już nieopłacal­

ny. Wyjątkiem jest budynek przy ul.

Szpitalnej, zbudowany w latach siedem­

dziesiątych, lecz większość mieszkań jest tam własnościowych. Oczekujących na lokal jest bardzo dużo. Młodzi nawet

W sobotę najwięksi w Raciborzu adm inistratorzy substancji m ieszkalnej - Spół­

dzielnia M ieszkaniowa

„

N owoczesna” i M iejski Z arząd Budynków podjęli decy­

zję o rozpoczęciu ogrzewania swych budynków.

30 procent mocy

„Nowoczesna” podjęła decyzję o ogrzewa­

niu zasobów w sobotę 14 września, rano. O godz. 20.00 wieczorem ciepło dotarło do więk­

szości mieszkań. W niedzielę ogrzane były już wszystkie bloki z wyjątkiem tych, w których nie wykonano uproszczonej próby szczelności.

Spółdzielnia zdążyła wykonać zaplanowane na ten rok remonty bieżące i prace moderniza­

cyjne. „Decyzję o grzaniu podjęliśmy bez pa­

trzenia na. zgodę wojewody i prezydenta, bo sami decydujemy o wydawaniu naszych pie­

niędzy” - powiedział prezes Tadeusz Wojnar.

Wojewoda zgodził się na rozpoczęcie pracy przez przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, dla których jest organem założycielskim, już w piątek. W sobotę zgodę na ogrzewanie mie­

szkań komunalnych wydał prezydent. „Ciepło dotarło do około 85 procent naszych mieszkań, gdyż nie zdążyliśmy zakończyć remontów sieci wewnętrznych. Zwykle trwają one do końca kalendarzowego lata, a w tym roku dodatkowo wiosenny sezon grzewczy zakończyliśmy do­

piero w maju. Mieliśmy więc tylko trochę po­

nad 3 miesiące na remonty” - mówi Jacek Ła­

piński, dyrektor MZB. Do 20 września ogrzana ma być większość mieszkań.

Trwa nadal likwidacji ciepłowni lokalnej przy ulicy Wileńskiej. Tamtejsze budynki ko­

munalne będą ogrzewane przez ciepłownię w Studziennej. Nie zakończono też modernizacji kotłowni Urzędu Miasta, która ogrzewać bę­

dzie budynek ratusza, M ZB, Stację Sanepidu oraz kilka pobliskich budynków. Przy ulicy Długiej 14 nie dokonano planowanych prze­

glądów ciągu kominów. W planach było także opomiarowanie budynku przy ulicy Kolejowej.

„Mamy nadzieję, że będzie jeszcze złota polska jesień i zamontujemy termostaty” - dodaje dy­

rektor Łapiński.

W ciepłowni w Studziennej poinformowa­

no nas, że rozruch pieców nastąpi! w sobotę o godz. 13.00, zaś pierwsze ciepło dotarło do mieszkań około godz. 18.00. PEC Jastrzębie wykonał też zaplanowane remonty. Wskutek padających od dłuższego czasu deszczy otuliny rur ciepłowniczych są zawilgocone i może z nich parować woda. Para unosi się także z za­

worów, które nie są owinięte. Na razie PEC nie zanotował znaczących aw'arii sieci. „Pracu­

jemy na 30 procent mocy” - powiedział nam kierownik ciepłowni.

(w)

Amortyzator nr 1

Centralny skład na R.O.W.

ADMAR S.C.

47-400 Racibórz, ul. Rybnicka 44 tel./fax (036) 15 94 20

• Zygmunt G ajda, ul. O grodowa 48, Tworków, tel. (0361 19 6 2 2 2

• G erard Hillawski, ul. Borowiec 25, Nędza, te l (036) 1 0 2 4 2 5

» M arek Kubica, ul. Klasztorna 9, Racibórz, te ! (036) 19 06 2 7

• KrzysztofM orański ul. Bydgoska 14, Racibórz, tel. 0 9 0 30 8026

• Zygmunt Pinior, ul. Rzeczna 26, Racibórz, tel. (036) 15 1 7 3 9

• Jan Rudek, ul. Wrocławska 5, Racibórz, te l (036) 15 93 3 9

• Jan Sopa, ul. Barcioka 27A, Czernica, tel. (0 36) 5 7 7 6 4 0

• Bronisław Władarz, ul. Bogumińska 15B, Racibórz tel. (036) 1 5 5 3 5 8

• Ryszard Walach, ul. Pamiątki 5C, Pogrzebień

Dla bezpieczeństwa amortyzatory muszq ( być sprawdzane co 20.000 km

fM O N R O E Ę

amortyzatory

również istniejące przejścia graniczne na których brak jest punktów kontroli fitosanitar­

nej. Najbliższe znajdują się w Cieszynie i Ku­

dowie - Zdroju.

Względy gospodarcze przemawiają za pilną re­

alizacją takich punktów na miejscu.

Konieczna będzie także trwała współpraca z naszymi południowymi sąsiadami w zakresie czystości powietrza, wód, ochrony przeciwpo­

wodziowej i in. Jest to kolejny warunek dal­

szego pomyślnego rozwoju.

Racibórz będąc centrum usługowo-handlowym Ziemi Raciborskiej posiada w śródmieściu te­

reny przeznaczone dla lokalizacji domów to­

warowych, banków, hoteli, restauracji, urzę­

dów, itp. Tereny przy ul. Mickiewicza położo­

ne pomiędzy dworcem PKP, PKS i rynkiem, w mieście prężnym gospodarczo, staną się łako­

mym kąskiem dla inwestorów. Na inwestora czeka również północna pierzeja rynku, gdzie może powstać np. Atrakcyjny pensjonat z ga­

stronomią w parterze. Zagospodarowaniem Zamku Piastowskiego na ekskluzywny hotel interesowali się inwestorzy zachodni, jednakże sąsiedztwo uciążliwego browaru przesądziło o rezygnacji z tych zamierzeń. Plany przewidują na zamku hotel z gastronomią wielofunkcyjną sale widowiskowo - koncertową.

Możliwe jest utworzenie w browarze muzeum piwowarstwa z ewentualnym małym browa­

rem na potrzeby gości hotelowych.

Elastyczne zapisy planów pozwalają również na znalezienie wielu miejsc w mieście, na których można zlokalizować tereny targowe np. Raciborskie Międzynarodowe Targi Słody­

czy i Wyrobów Cukierniczych.

Miasto prężne gospodarczo, które stanie się ośrodkiem powiatowym z odrębnym powiato­

wym budżetem stać będzie na realizację cen­

trum administracyjnego na Placu Długosza w sąsiedztwie Sądu, Notariatu, Urzędu Skarbo­

wego, Banku itp. Znajdą tu miejsce np.: Urząd Powiatowy, ZUS, Urząd Stanu Cywilnego, To­

warzystwa Ubezpieczeniowe i in. Rynek stanie się na powrót najważniejszym placem w mie­

ście, tętnić będzie życiem handlowym, kultu­

ralnym i społecznym. Odbywać się tu będ liczne imprezy targowe, festyny, koncerty ple­

nerowe, uroczystości religijne itp. Będą rów­

nież fundusze na pielęgnację plant wokół mu­

rów starego miasta. Ten zielony pierścień ma bowiem fundamentalne znaczenie dla popraw­

nego przewietrzania intensywnie zagospodaro­

wanego centrum.

Powstaną nadrzeczne bulwary spacerowe i ścieżki rowerowe. Na terenie dawnej stajni Huzarów na Ostrogu powstanie Ośrodek spo­

rtów hippicznych. Odra stanie się znowu osią kompozycji przestrzennej miasta, będzie służyć mieszkańcom jako arteria komunikacyjna i miejsce wypoczynku. Miasto zyska swe dawne reprezentacyjne oblicze z którego mieszkańcy zawsze byli dumni. Piękne założenia pałaco- wo-parkowe w okolicznych gminach zachwy­

cać będą turystów znajdujących tu nocleg i straw'ę. W Rudach powstanie centrum obsługi turystycznej, odtworzone zostaną obiekty cy­

sterskie stając się atrakcją na skalę międzyna­

rodową.

Ten optymistyczny artykuł dedykujemy wszyst­

kim mieszkańcom naszej Ziemi Raciborskiej z okazji Dni Raciborza.

Pracownia Urbanistyczna “ Agro-Projekt” s.c.

Ilona Afanasowicz, Bożena Orz1 ,

_________________________ ST"

Ponad 10.1 tys. złotych zebrano p o d ­ czas kwesty ulicznej na rzecz Ośrodka Rehabilitacji Osób N iepełnospraw­

nych p rzy ulicy Rzeźniczej.

P rze szk o d ziła pogoda

Druga już kwesta odbyła się tym razem 14 i 15 września. Pieniądze zbierali uczniowie I i II LO, Zespołu Szkół Ekonomicznych i „M e­

chanika” oraz członkowie komitetów parafial­

nych. Ci pierwsi zebrali 1849 zł, 14 DEM oraz 122 korony, „połowę tego, co w ubiegłym roku” - dodaje Helena Kitzinger. Komitety pa­

rafialne zebrały natomiast tyle samo co rok temu czyli 7.8 tys. złotych. Łącznie budżet in­

westycji zasili kwota 10 151 złotych.

Kweście towarzyszyła deszczowa pogoda wskutek czego mniej ludzi można było spotkać na ulicach miastach. Również zorganizowane w tych dniach imprezy z okazji Dni Raciborza obejrzało mniej osób. Członkowie grup foklo- rystycznych, które uczestniczyły w tegorocz­

nym V-tym Święcie Folkloru, przemaszerowali miastem do Placu Długosza, gdzie chwilę po­

tańczyli po czym udali się do sali „Strzechy” , gdzie odbyły się występy. (w)

Położone u wylotu Bramy M orawskiej nad brzegami Odry je s t łącznikiem m ie­

dzy południem i północą Europy.

Racibórz - m iasto w ielkich szans

Tędy wiódł prastary bursztynowy szlak wzdłuż którego docierały do Polski wpływy rzymskie.

Tędy biegnie najkrótsza i najłatwiejsza droga ze Śląska do Bawarii.

Sąsiedztwo wielkich aglomeracji GOP i ROW

oraz górzystych, rozwijających turystykę kra­

jów Czech i Słowacji stwarza wielkie szanse rozwoju Ziemi Raciborskiej. Wysokie walory agroklimatyczne, wysoka kultura rolna oraz bliskość rynków zbytu są bogactwem na którym można budować trwałe zręby przyszło­

ści.

Bazując na zapisach obecnych planów zago­

spodarowania przestrzennego miasta i okolicz­

nych gmin istnieją tereny na których można rozwijać przemysł przetwórstwa rolno - spo­

żywczego w oparciu o bogatą ofertę producen­

tów rolnych.

Współpraca z Czechami, Niemcami, Austrią i Włochami w zakresie nowych technologii w przemyśle spożywczym może przynieść owoc­

ne efekty.

Zapisy planów przewidują zarówno w mieście jak i w gminach tereny obsługi ruchu tury­

stycznego i tranzytowego, tereny rozwoju funkcji rekreacyjnej, jak również w gminie Nędza tereny ofertowe dla budownictwa mie­

szkaniowego.

Jednakże dla pełnego rozwoju gospodarczego niezbędne jest usprawnienie systemu komuni­

kacji ze światem.

Szansąjest planowana droga regionalna z Pra­

gi przez Opawę do Raciborza i dalej do Gliwic do zaawansowanej już realizacji autostrady A- 4 (wschód - zachód). Usprawnienia wymagają

ZPC „M ie s z k o ”

INTERFARMER 96

Firma wzięła udział w zorganizowa­

nych niedawno w Sankt Petersburgu tar­

gach rolno - spożywczych Interfarmer 96.

W tej cyklicznej imprezie „Mieszko” pre­

zentował się po raz pierwszy w grupie po­

nad 70 polskich wystawców, w której zna­

lazły się też wodzisławskie Koncentraty.

GBG S.A.

Nowe

oprocentowanie

Od 15 września Górnośląski Bank Go­

spodarczy S.A. w Katowicach wprowadził nowe stawki oprocentowania depozytów złotawych. Poniżej nowe oprocentowanie:

Lokaty term inowe zlotowe - 2 tygodnie 14.00 proc.

- 1 miesiąc 16.50 proc.

- 2 miesiące 17.20 proc.

- 3 miesiące 17.60 proc.

- 6 miesięcy 18.60 proc.

- 9 miesięcy 19.20 proc.

- 12 miesięcy 20.00 proc.

- 24 miesiące 21.20 proc.

- 36 miesięcy 22.00 proc.

Lokaty rentierskie

- 2 lata 20.00 proc.

- 3 lata 21.00 proc.

C ertyfikaty depozytowe X - ' miesiąc 16.20 proc.

- 2 miesiące 17.10 proc.

- 3 miesiące 17.30 proc.

Lokaty dynamiczne

- 1 miesiąc 15.15 proc.

- 2 miesiące 15.75 proc.

- 3 miesiące 16.00 proc.

- 4 miesiące 16.25 proc.

- 5 miesięcy 16.50 proc.

- 6 miesięcy 16.75 proc.

- 7 miesięcy 17.00 proc.

- 8 miesięcy 17.25 proc.

- 9 miesięcy 17.50 proc.

-10 miesięcy 1 7.75 proc.

- 11 miesięcy 18.00 proc.

- 12 miesięcy 18.25 proc.

- 13 miesięcy 18.50 proc.

- 14 miesięcy 18.75 proc.

- 15 miesięcy 19.00 proc.

Była to zarazem grupa polskich producen­

tów, która wzięła udział w targach na za­

proszenie Krajowej Izby Gospodarczej.

Obok naszych firm prezentowali się także wystawcy z Anglii i Holandii. Przeważali jednak producenci rosyjscy.

Wymiernym efektem targów ma być otwarcie, w najbliższym czasie, przedsta­

wicielstwa Z PC „Mieszko” w Kaliningra­

dzie i, w dalszej przyszłości, w Sankt Pe­

tersburgu i Moskwie. Firma podjęła też starania o otwarcie podobnego przedstawi­

cielstwa w stolicy Bułgarii Sofii.

Podczas targów polska delgacja, w której składzie byl również Tomasz Gaj- dziński, została przyjęta w polskiej pla­

cówce dyplomatycznej oraz wzięła udział w seminarium na temat taryf celnych i norm towarowych stosowanych na rosyj­

skim rynku.

RZPS „P o lm o s ” w u p a d ło ś c i

Kontrahent z zabezpieczeniem

Syndyk masy upadłościowej przedsię­

biorstwa poinformował, że nie jest jeszcze znana firma, która będzie gospodarować na bazie majątku „Polmosu” . Po przeprowa­

dzeniu przetargu pod uwagę branych jest pięciu oferentów. Który wygra zależeć bę­

dzie od złożonych zabezpieczeń finanso­

wych.

R afako SA

Instalacja działa

W ubiegły czwartek premier W łodzi­

mierz Cimoszewicz przebywał w Elek­

trowni Jaworzno III, gdzie zapoznał się z działaniem instalacji odsiarczania spalin wykonanej przez konsorcjum Steinmuller - Rafako. Kontrakt na jej budowę podpisano 8 lipca 1992 roku. Jej zakończenie nastąpi­

ło: I linia - luty 1996 rok, II linia - czerwiec 1996 rok.

W lipcu raciborska spółka wygrała przetarg na budowę podobnej instalacji dla bloków 5 i 6 Elektrowni Bełchatów. Kon­

trakt realizowany będzie w latach 1997 - 2000. Tym razem jednak Rafako występu­

je samodzielnie z zakupioną od Steinmulle- ra licencją na odsiarczanie metodą mokrą - wapienną.

Bilans półrocza

W pierwszym półroczu 1996 Rafako S A osiągnęło następujące wyniki finanso­

we (w tys. zl.)

I pół. 1996 T pól. 1995 zmiana

1 .Przychody netto ze sprzedaży:

196 609,4 164 327,0 2 0 % 2

.Zysk brutto:

2 490,7 15 139,6 - 84 %

3. Zysk netto:

2 490,7 9 894,4 - 75 %

NFI im . K w ia tk o w s k ie g o

ZEW i Izolacja w czołówce

Narodowy Fundusz Inwestycyjny im.

Eugeniusza Kwiatkowskiego ogłosił wyni­

ki finansowe za ubiegły rok. 19 spółek, których większościowe pakiety akcji wnie­

siono do Funduszu, osiągnęło w roku ubie­

głym 858,47 min z' przychodów ze sprze­

daży, co stanowi wzrost do analogicznego okresu 1994 roku o 38.2 proc. W ynik fi­

nansowy netto wyniósł 18.17 min zł (wzrost o 96 proc. w stos. do roku 1994).

Jednak tylko 11 spółek uzyskało zysk netto (łącznie 33,19 min zł), reszta wyka­

zała straty (łącznie 15,02 min zł). Najlep­

sze wyniki finansowe wykazały: Z E W SA Racibórz, Izolacja S A Zduńska Wola, Fa­

bryka Śrub w Łańcucie Srubex S A oraz Stomil Bełchatów SA. Prospekty emisyjne dwóch pierwszych spółek sąjuż w Komisji Papierów Wartościowych. Wkrótce ma ona zdecydować o dopuszczeniu ich do obrotu giełdowego.

Wykonanie budżetu miasta za I półrocze tego roku będzie jednym z głównych tema­

tów' obrad sesji rady miasta 27 września.

Z a kła d y G a rb a rs k ie

R o zliczen ie majątku

Sąd Gospodarczy w Rybniku umorzył postępowanie upadłościowe Raciborskich Zakładów Garbarskich w Brzeziu. Trwało ono blisko dwa lata, lecz nie można było spieniężyć masy, bo syndyk nie dyspono­

wał prawami do gruntu, na których stoi za­

kład i nie mógł sprzedać tej nieruchomości.

Okazało się, że grunt jest własnością pry­

watną, a o prawo do spadku po poprze­

dnich właścicielach ubiegają się prawowici spadkobiercy. Wprawdzie syndyk wyto­

czył postępowanie o zasiedzenie nierucho­

mości, ale sąd odmówił wydania takiego

orzeczenia.

Skarbowi Państwa przysługuje w sto­

sunku do właścicieli jedynie roszczenie o zwrot poczynionych nakładów na nieru­

chomość jaką jest zakład. Kwestii tych nie rozpatruje się jednak w postępowaniu upa­

dłościowym. Dogadać powinni się tu wła­

ściciele oraz wojewoda - organ założyciel­

ski przedsiębiorstwa. Działa już powołana przez niego komisja inwentaryzacyjna.

Dziś zamknięty zakład traci stale na wartości. 78 zwolnionych pracowników oczekuje na wypłacenie 2/3 zaległych na­

leżności z tytułu odprawy pracowniczej.

Powinny one być zaspokojone z sum uzy­

skanych z tytułu rozliczeń za poczynione nakłady z właścicielami gruntu. O sprawie pisała także lokalna gazetka „Brzeski Para­

fianin” .

kol. opr.

g.w.

Z NAMI TE KOMPUTERY!

l ó i n r

STUDIO KOMPUTEROW E

Racibórz, ul. Królewska 26, tel. 0-36/152 316 Racibórz, ul. Browarna 2, tel. 0-36/190 272

Najkorzystniejsze warunki nabycia sprzętu komputerowego.

Dla handlu systemy komputerowe z kasami fiskalnymi.

Raty i dzierżawa z bonifikatą przy zakupie.

Sieci komputerowe, komputery 486/PENTIUM drukarki fiskalne.

Oprogramowanie do obsługi firm:

Dostawa, instalacja, szkolenie, wdrożenie.

Własny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny!

^ / j s k r ó c i e

się nie łudzą, że go dostana^. Kogo na to stać rozpoczyna najczęściej budowę na placach ojcowizny.

Koncepcja przyłączenia się do Spół­

dzielni Mieszkaniowej w Wodzisławiu nie doczekała się realizacji, mimo że te­

ren pod zabudowę jest uzbrojony. Na przeszkodzie stanął brak chętnych do przystąpienia do tej spółdzielni.

R ozkw it S p ó łd zieln i

Spółdzielnia Mieszkaniowa “ Orło- wiec” administruje zasobami mieszka­

niowymi kopalń “ Rydułtowy” i “ Anna”

(3.854 mieszkań o pow. 194.488 m2, za­

mieszkanych przez 11.167 osób). Działa w siedmiu gminach - Rydułtowy, Pszów, Rybnik, Wodzisław, Racibórz, Gaszowice i Gorzyce.

Jest jedną z najmłodszych spółdzielni mieszkaniowych w kraju, powołaną do życia przez grupę mieszkańców - założy­

cieli, w październiku 1994 roku.

Nazwę przyjęła od największego ad­

ministrowanego w Rydułtowach osiedla.

Od początku jej zarząd i pracownicy po­

stawili sobie za cel podnoszenie funk­

cjonalności i wystroju osiedli. Notowane są pierwsze tego efekty. Plac zabaw na osiedlu “ Orlowiec’ zdobył drugie miej­

sce w konkursie wojewody katowickie­

go “ Podwórko z marzeń” . Spółdzielnia ma szereg założeń na przyszłość, takich jak: docieplanie budynków, wymiana okien, poprawienie stanu technicznego instalacji wodno-kanalizacyjnej, central­

nego ogrzewania i ciepłej wody.

Obecnie Spółdzielnia zrzesza ok. 2700 członków i nadal może przyjmować no­

wych. Mogą nimi zostać główni najem­

cy mieszkający na osiedlach spółdziel­

czych. Członkostwo nie jest obowiązko­

we. Ci mieszkańcy, którzy nie chcą być członkami Spółdzielni, mieszkają na za­

sadach umowy najmu uiszczając opłaty czynszowe. Rezygnują tylko z tęga wszystkiego co członkostwo daje.

K opalnia „ R y d u łto w y ”

Najstarszą na terenie Ziemi Rybnic­

kiej była kopalnia “ Hoym” , która po­

wstała w 1792 roku. W 187lr. zmieniła nazwę na “ Hoym - Laura” zaś w I936r.

na “ Ignacy” . W 1806r. uruchomiono kopalnię “ Charlotte” , w 1842r. kopalnię

“ Leon” , a od 1945r. - “ Rydułtowy” .’ W ten sposób kopalnia ta stała się jedną z najstarszych na Śląsku, gdyż za rok po­

wstania uznawany jest 1792r.

Od 1 kwietnia 1993r. kopalnia “ Ryduł­

towy” wchodzi w skład Rybnickiej Spółki Węglowej S.A. i należy do ko­

palń rentownych. Po wyeksploatowaniu płytszych pokładów, jest wciąż możność sięgania do głębszych.

Prezentacje jesiennej m ody

Firma „Judyński” organizuje w naj­

bliższym czasie prezentacje mody. Panie, przed sezonem jesienno-zimowym będą miały okazję zobaczyć : kostiumy, pła­

szcze, odzież skórzaną, futra sztuczne i naturalne. Panowie - garnitury i płaszcze . Odzież pochodzi z kolekcji: „Mode- ny” , „Próchnika” , „Vistuli” , „Bytomia” i będzie prezentowana przez utytułowane modelki i modeli.

Prezentacje odbędą się w godz.

11.00-16.00, 23 września przed pawilo­

nem DY-WY-TY (dawny „Diament” ) w Wodzisławiu i 26 września przed sklepem

„Judyński” przy ul. Długiej w Raciborzu.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, firma zapewnia sprzedaż odzie­

ży i szycie futer na raty. W wodzisław­

skim sklepie J. Judyńskiego przy ul. Jana Pawła II wydłużony został czas pracy od godz. 9.00 do 20.00, w soboty do 15.00.

Niedługo we wszystkich sklepach firmy pojawi się bardzo atrakcyjna kolekcja francuskich sztucznych futer.

E.H.

NOW INY RACIBORSKIE 5

G m in y n a s z e g o r e g io n u

Baborów (cd)

Pełny rozkwit miasta Baborowa na­

stąpił, odkąd wybudowano kolej żela­

zną na linii Głubczyce - Racibórz w 1835r. W pół wieku później powstała nowa trasa kolejowa Troppau (Austria) - Kędzierzyn. Tory obu tras prowadziły przez Baborów: tak iż w mieście tym powstał dworzec kolejowy o charakte­

rze węzłowym. Zakłady pracy: cegiel­

nia Rudzińskiego i cukrownia w Babo­

rowie miały własne rampy kolejowe.

Od 1752r. Baborów został włączony w system połączeń pocztowych z głów­

ną komorą właśnie u siebie. Przez mia­

steczko przejeżdżał dyliżans pocztowy.

Do Kietrza docierała poczta piesza. Do Raciborza i do Pszczyny dwa razy w tygodniu przychodziły przesyłki po­

cztowe z Wrocławia i Gdańska.

Pod koniec X I X wieku powstały w Baborowie: cukrownia i cementownia.

W 1909r uruchomiono trzy cegielnie, dwa parowe młyny, słodownię, mle­

czarnię i fabrykę kafli.

Baborów wielokrotnie zostawał do­

tknięty plagami ognia (1708, 1782, 1838, 1848), a podczas II wojny świa­

towej kolejnymi zniszczeniami. Kilka­

krotnie odbudowywano kościół para­

fialny późno gotycki, barokowy kościół cmentarny z bogatym wyposażeniem, klasycystyczny ratusz, który wcześniej, był dworem, barokowo-klasycystyczne budynki mieszkalne i dwie późnobaro- kowe figury kamienne wyobrażające św. Jana Nepomucena i św. Floriana.

Z dziejów politycznych warto odno­

tować, co następuje:

W okresie międzywojennym w B a­

borowie znajdował się punkt przerzuto­

wy dla komunistycznych kurierów dzia­

łających w Czechosłowacji i Rejencji Opolskiej. Podczas wojny były tam cztery hitlerowskie komanda i obóz pracy przymusowej. Armia Czerwona wkroczyła do Baborowa 29 marca 1945r.

Najstarsza znana pieczęć miasta po­

chodzi z 1644r. Przedstawia scenę na­

wiedzenia z postaciami Najświętszej Marii Panny i św. Elżbiety. Barwami herbu są błękitne szaty i białe okrycia na złotym tle.

Obecnie:

Najważniejszym bogactwem miasta i gminy są żyzne gleby klasy I, II i III i zajmują one 75% ogólnej powierzchni użytkowej. Dzięki temu mogła rozwi­

nąć się produkcja roślinna i zwierzęca.

Baborów posiada rozbudowaną stację kolejową. Pociągi docierają do Racła­

wic Śl., Raciborza i Kędzierzyna Koźla.

Rozwinięta jest sieć połączeń autobuso­

wych. Miasto jest zwodociągowane, zgazyfikowane; funkcjonuje kanalizacja sanitarna, oczyszczalnia ścieków oraz możliwe jest podłączenie sieci cieplnej z elektrociepłownią usytuowaną w cu­

krowni. 95% mieszkańców sołectw ko­

rzysta z wody bieżącej.

Przemysł gminy jest raczej słabo rozwinięty. Skoncentrowany głównie w mieście. Ważniejsze'«zakłady: Cukrow­

nia zatrudniająca ok. 200 osób i produ­

kująca ok. 15 tys. ton cukru w ciągu jednej kampanii; Rolnicze Przedsiębior­

stwo Produkcyjno-Handlowe “ R O L ­ L A N D ” z Wytwórnią Pasz w Baboro­

wie i zakładami na terenie kilku gmin, produkujące 32 tys. ton paszy rocznie;

Elewator Zbożowy, który magazynuje 35 tys. ton zbóż rocznie; Zakład M le­

czarski w Baborowie; Zakład Usług

Blisko ISO gospodarstw wokół Raciborzu ucierpiało wskutek ubiegłotygodniowe- go wylewu Odry. Najwięcej w m iejscowości Turze w gm inie Kuźnia Raciborska.

Odra zabrała drogę

W gminie Krzyżanowice największe straty ponieśli mieszkańcy dzielnicy Ła­

pacz. Woda wdarła się bezpośrednio do siedemnastu gospodarstw, zaś dodatkowo w jednym pojawiła się woda w piwnicy.

Wodę z piwnic i studni wypompowywano do czwartku. Na wysokości żwirowni w Roszkowie Odra zrobiła wyrwę w wale o długości 150 metrów. Trzeba go jak naj­

szybciej uzupełnić, gdyż wystarczy, by woda w rzece podniosła się o 2 metry i Łapacz znów zaleje, bo woda dotrze tam z Roszkowa polami. Najwyższy stan Odry zanotowano w Krzyżanowicach 8 września wieczorem. Punkt pomiarowy wykazał 7,7 metra. Później nie można się już było do niego dostać.

Na terenie gminy Kuźnia Raciborska największe straty wystąpiły w Turzu, gdzie woda wdarła się do piwnic i studni około 50 posesji. „Oceniamy, że ucierpiało tam blisko 90 proc. domostw” - dowiedzieli­

śmy się w raciborskiej Straży. W sąsiedniej Rudzie podtopionych zostało 15 gospo­

darstw.

Z wsi gminy Rudnik najgorsza sytuacja wystąpiła w Lasakach, gdzie wskutek po­

wodzi ucierpiało 40 domostw. Kolejnych 27 podtopionych było w Łubowicach i Grzegorzo wicach.

W rejonie wodzisławskim największe spustoszenie rzeka zrobiła w Nieboczo- wach, gdzie woda wdarła się do około 20

W Raciborzu Odra wdarła sie do parku

Fot. G.W.

Zlot chórów i orkiestr

21 września w Rudach Raciborskich odbędzie się V I Zlot Śląskich Chórów i Orkiestr. Zlot ten organizowany jest w ra­

mach obchodów jubileuszowych 70-lecia Polskiego Związku Chórów i Orkiestr wspólnie z młodzieżąsźkolnąz Gliwic, Za­

brza i Knurowa.

Koncert odbędzie się w Ośrodku Re­

kreacyjno-Wypoczynkowym „ B U K ” .

Dom

przedpogrzebowy

W piątek 13 września o godzinie 17 w Lubomii odbyło się uroczyste przekazanie do użytku nowego domu przedpogrzebo- wego. Budowa domu rozpoczęła się w czerwcu ubiegłego roku, jej koszt w cało­

ści pokryła gmina.

Uroczyste otwarcie rozpoczęło się od mszy świętej, którą odprawił proboszcz miejscowej parafii. Na uroczystości obecni byli radni gminy. Przewodnicząca rady gminy Alina Osadnik oraz wójt gminy An­

drzej Osiecki. Po otwarciu domu w Urzę­

dzie Gminy odbyło się spotkanie radnych i księży.

mak

Fot. G.W.

Fala powo­

dziowa zmierza w kierunku Grzegorzowie

Trwał będzie od godziny 10 do 20 w mu­

szli koncertowej Ośrodka niezależnie od pogody. Swój udział zapowiedziały orkie­

stry dęte z kopalni, „Knurów” , „Szczygło- wice” , „Sośnica” , „Miechowice” , G liw i­

ce” , „Halemba” , oraz orkiestra huty „Ł a ­ będy” . Wystąpi także osiem chórów m.in.

„S e ra f’ z Rybnika, „Collegium Musicum”

z Gliwic, oraz „Zgoda” z Chech. Na tere­

nie Ośrodka czynne będą bufety, plac za­

baw dla dzieci oraz rożen pod okapem. W programie przewidziano także wspólne śpiewanie śląskich pieśni występujących na estradzie zespołów ze zgromadzoną na w i­

downi publicznością oraz zabawę przy ognisku.

Centralne uroczystości jubileuszowe 70-lecia PZ C H iO odbędą się w Katowi­

cach w dniach od 18 do 20 października.

mak

gospodarstw i dwóch tamtejszych ośrod­

ków rekreacyjnych. Zniszczonych zostało 40 proc. płodów rolnych, głównie buraki, zboże i ziemniaki. Zamulona jest kanaliza­

cja. Rzeka zrobiła dwie wyrwy: w wale i w dojściu do żwirowni.

„ W ciągu godziny’w niedzielę woda po­

dniosła się o 80 cm. Takiego przyboru wody jeszcze nie widziałem” - mówi Hen­

ryk Czorny, sołtys Bukowa w gminie Lu­

bomia. Odra weszła w teren upraw i ścięła łuk. Na szczęście nie przerwała wałów żadne z gospodarstw nie znalazło się poci wodą. Nic jednak nie będzie z trzeciego pokosu ląk.

W Ligocie Tworkowskiej, również w gminie Lubomia, zalało siedem gospo­

darstw usytuowanych bezpośrednio nad brzegiem rzeki. Woda była jednak w piwni­

cach domów po drugiej stronie drogi. Ze­

rwała też 50 metrów drogi polnej na Ku- rowcu. W yrwa jest tak głęboka, że na jej wypełnienie potrzeba około 7 tys. m! zie­

mi.

Gminne komitety przeciwpowodziowe zajmą się w najbliższym czasie szacowa­

niem strat. Ich wielkość znana będzie za kilka tygodni. Gminy już teraz zaczęły za­

biegać o pomoc w likwidacji skutków po­

wodzi, głównie odbudowie wałów. W naj­

trudniejszej sytuacji są rolnicy, którzy stra­

cili część swoich płodów.

(waw )

R ydułtow y

Śmieciowy problem

Od 1992 r. na terenie Rydułtów pro­

wadzi działalność firma „Naprzód” Sp. z o.o. zajmująca się oczyszczaniem miasta oraz wywozem nieczystości stałych.

Współpraca z władzami miasta zaowoco-

MEBLE NA CAŁE ZYCIE PO ŻY C ZK I G O T Ó W K O W E SYSTEM SPRZED A ŻY RATALNEJ

Z a p r a s z a m y

Racibórz ul. Nowa 17, te l. 150778

wała opracowaniem systemu wywozu , nieczystości z posesji prywatnych, co po^~

zwoliło na zmniejszenie ilości dzikich w y­

sypisk śmieci. Mim o to w Rydułtowach nadal aktualny jest problem wywozu nie­

czystości. Ich transport do Jastrzębia jest bardzo drogi. Propozycje aby składować je w takich miejscach jak: gmina Gaszo­

wice, Gipsula na granicy Rydułtów i Czernicy, Brzezie koło Raciborza lub oko­

lice Pszowa, nie zostały dotychczas przy­

jęte między innymi ze względu na protesty tamtejszych mieszkańców.

Biuro projektów gospodarki wodno- ściekowej i zagospodarowania odpadów

„B I- P R O - W O D ” z Zabrza, opracowuje aktualnie dla Rydułtów program selek­

tywnej zbiórki śmieci. Władze miasta za­

stanawiają się, jak najkorzystniej je zago­

spodarować.

W miaście rozstawiono już pojemniki na makulaturę, szkło, plastik i puszki. N ie­

którzy mieszkańcy uparcie wrzucają do nich wszystko. Byw a, że sąsiad podrzuca sąsiadowi własne odpady, aby nie płacić za ich wvwóz.

(e)