75. rocznica zakończenia drugiej wojny światowej

Nr 1 1 (23 2) l i s t o p ad 201 5

Nr 5 (286) maj 2020

kraju przez struktury Państwa Podziemnego, które przede wszystkim organizowało walkę zbrojną i wsparcie wywiadow- cze dla aliantów (m. in. zdo- bycie dokumentacji rakiet V1 i

V2). W jego ramach toczyło się życie polityczne, działało tajne szkolnictwo, funkcjonował wy- miar sprawiedliwości. Polska

75. rocznica zakończenia drugiej wojny światowej

Podziemna sprawowała opie- kę nad szczególnie prześlado- wanymi obywatelami, w tym także żydowskimi, i powiado- miła wolny świat o Zagładzie.

Ceną niezłomnej walki z Niemcami była śmierć prawie 6 mln obywateli, w tym ok.

3 mln polskich Żydów. Straty materialne szacowane są na 860 mld dolarów. 40 % dóbr kultury zostało zniszczonych lub wywiezionych. Terytorium Polski skurczyło się o 20%.

Zwycięstwo nad niemieckim to- talitaryzmem nie przyniosło upra- gnionej wolności Europie Środkowej i Wschodniej, w tym Polsce. Zosta- ła ona oddzielona od demokratyczne- go świata „żelazną kurtyną” i pozostawała pod dominacją Związku Sowieckie- go aż do 1989 r.

Serwis Gov.pl

Polska wniosła nieza- przeczalny wkład w zwycię- stwo nad Hitlerem: Wojsko Polskie było ósmą co do li- czebności armią aliancką, nasi żołnierze walczyli na wszystkich frontach tej woj- ny, w tym: broniąc Polski w 1939, walcząc pod Narwi- kiem, we Francji i w Bitwie o Anglię 1940, w Afryce 1941- 1942, na froncie wschodnim od 1943, pod Monte Cassino, Ankoną, Falaise, Arnhem 1944, wyzwalając Bolonię oraz bio- rąc udział w zdobyciu Berlina 1945. To polscy ma-

tematycy jeszcze w latach trzydziestych złamali kod Enigmy, co pozwoliło wywia- dowi alianckiemu śledzić posunięcia Niemców.

Państwo Pol- skie nigdy nie skapi-

tulowało. Rząd nieprzerwanie prowadził swoja aktywność na emigracji i w okupowanym

75 lat po zakończeniu II wojny światowej składamy hołd jej ofi arom. Pamiętamy o niezłomnej walce Narodu Polskiego z nazistowskimi Niemcami przez cały czas trwania

konfl iktu w Europie od września 1939 do maja 1945 roku.

ZNAD PREGOŁY GŁOS

ZNAD PREGOŁY

W dniu 2 maja br.

o godz. 19.00 czasu kali- ningradzkiego (GMT+2) w ramach obchodów Dnia Polonii i Święta Flagi Au- tonomia Polaków «Polo- nia» tradycyjnie zaprosiła wszystkich chętnych do napisania dyktanda polo- nijnego pt. «Pod Flagą ję- zyka polskiego» na pozio- mie A2. Tym razem Dyk- tando zostało zorganizo- wane online.

Tekst został przygoto- wany o Polsce, jej krajobra- zach, za którymi obecnie tę- sknimy z powodu zamknięcia granic. To była piękna szansa

nie tylko sprawdzić swoja znajomość języka polskiego, ale wirtualnie unieść się niczym ptak nad piękna Ojczyzną.

Gratulujemy wspaniałych wyników jego

uczestnikom!

Tekst Dyktanda został przeczytany przez Elenę Roga- czykową, Prezesa Autonomii Polaków

«Polonia» oraz Pre- zesa Stowarzysze- nia Nauczycieli Po- lonijnych «Otwarta Książka».

Helena Rogaczykowa

Dyktando „Pod flagą języka polskiego”

K o n s t y t u - cja przyjęta przez Sejm Rzeczypo- spolitej (nazwany później Wielkim) w dniu 3 maja 1791 roku w War- szawie była pierw- szą w Europie i drugą w świecie nowoczesną kon- stytucją.

Twórcy konsty- tucji, czerpiąc inspira- cję z myśli politycznej i filozofii europejskie- go oświecenia oraz amerykańskiej kon- stytucji uchwalonej w 1787 roku, uważali, że władza ma służyć do- bru całego narodu, a nie jedynie interesom warstw uprzywilejo- wanych. Konstytucja miała zapoczątkować wprowadzanie kolej- nych reform zmierza- jących do wzmocnie- nia państwa. Podjęte

działania w obronie zagrożonej przez sąsiadów Polski stanowią dzisiaj

przykład odpowiedzialno- ści świadomych przedsta- wicieli elit społeczeństwa.

Ostateczny rozbiór Polski przez Austrię, Prusy i Ro- sję w 1795 roku dopro- wadził do utraty jej nie- podległości. Współtwórcy Konstytucji 3 Maja, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj po

latach ocenili, że była „ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny”.

Obchody tradycji Konstytucji 3 maja były zakazane podczas rozbio- rów Polski. Po odzyskaniu niepod- ległości po pierwszej wojnie świa- towej, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodo- we w 1919 roku. Podczas okupacji

niemieckiej i sowieckiej święto Konstytucji 3 Maja było zakazane. Po drugiej wojnie światowej komuni- styczne władze w Warsza- wie zmierzały do likwidacji trzeciomajowych obcho- dów ze względu na od- woływanie się do tradycji niepodległości Polski oraz ich narodowo-katolicki charakter. Przeciwstawia- no im i nagłaśniano pro- pagandowo Święto Pracy.

Przez wiele lat nie odby- wały się państwowe uro- czystości związane z rocz- nicą Konstytucji 3 maja, a wszelkie próby uczczenia święta kończyły się za- zwyczaj zatrzymaniami i szykanami. W 1990 roku, po upadku komunizmu i odzyskaniu suwerenności przez Polskę, powrócono do przedwojennej tradycji i ponownie proklamowano dzień 3 maja świętem na- rodowym.

Biuro Rzecznika Prasowego, MSZ RP Strona tytułowa Ustawy rządowej, znanej jako Konstytucja

3 maja, wydanej u Michała Grölla, 1791 r.

Konstytucja 3 Maja – obraz Jana Matejki

Str. 3

Głos znad Pregoły

Z

Na zgłoszenia czekaliśmy do dnia 25.04.2020 drogą elektroniczną. Każdy uczestnik miał najpierw wypełnić i wysłać formularz zgłoszeniowy, następ- nie nagrać swój występ na wideo (kamera musiała być umieszczona poziomo) i wysłać plik w forma- cie .mp4 do dnia 28.04.2020 drogą elektroniczną na nasz adres mailowy. Na konkurs recytatorski 1 uczestnik mógł przekazać 1 wiersz w języku polskim w odpowiedniej wiekowo treści. Długość występu nie mogła przekraczać 3 minut.

W konkursie wzięli udział uczestnicy z 8 krajów: Rosji, Litwy, Mołdowy, Kazachstanu, Francji, Hiszpa- nii, Kirgistanu, Ukrainy. Ra- zem 107 osób w wieku od 3 do 81 lat.

Wyniki zostały ogłoszone dnia 11.05.2020 r.:

Kategoria wiekowa 3-7 lat

I miejsce – Leon Chmielewski (l. 6) – Kazachstan II miejsce – Robert Karpiniec (l. 3) – Ukraina

III miejsce – Wie- ra Migurska (l. 6) – Rosja

Kategoria wieko- wa 8-11 lat I miejsce – Marta Marcinkiewicz (l. 10) – Litwa;

Angielina Sochan-

ska (l. 11) – Ukraina II miejsce – Katarzyna Obłonenko (l.

10) – Ukraina

III miejsce – Anna Andrieieva (l. 9) – Ukraina, Denis Beznikin (l. 9) – Rosja; Daniel Kozłow (l. 9) – Rosja; Maria

Lenart (l. 9) – Ukraina; Anasta- zja Lenart (l. 11) – Ukraina

Kategoria wieko- wa 12-15 Lat I miejsce – Daria Zacharowa (l. 15) – Rosja

II miejsce – Walentyna Śniegórska (l. 12) – Kazach- stanIII miejsce – Kacper Ruszała (l. 12) – Francja; Ru- słan Skowroński (l. 13) – Ukraina

Kategoria wiekowa 16-20 lat

I miejsce – Milena Kaczurka (l. 16) – Mołdowa;

Bachiana Biegalijew (l. 20) – Kirgistan

II miejsce – Xenia Frumosu (l. 17) – Mołdowa III miejsce –

Wiaczesław Łazarczuk (l.

17) – Rosja Kategoria wie- kowa 21-81 lat I miejsce – Iri- na Abrosimowa (l. 31) – Rosja II miejsce –

Denis Majdaniuk (l. 30) – Ukraina; Marina Migur- ska (l. 47) – Rosja

III miejsce – Anna Swistunowa (l. 33) – Rosja; Irina Artiomowa (l. 44) – Rosja; Irina Motkowa (l. 58) – Rosja

GRATULUJEMY!

W imieniu Autonomii Polaków «Polonia» — Helena Rogaczykowa

Konkurs recytatorski

„Jestem Polakiem i jestem z tego dumny”

Wiera i Maryna Migurskie

Elizawieta Opanasenko

Irina Motkowa

DZIEŃ POLONII I POLAKÓW ZA GRANICĄ

O

Według danych MSZ, liczba Polek i Polaków oraz osób polskiego pochodzenia żyjących na co dzień za grani- cą wynosi aktualnie około 20 milionów osób. Dzięki nim, na polską obecność, symbole i trady-

cje można natrafi ć nawet w najdalszych zakątkach świata. Ta szczególna grupa po- zostaje od lat jednym z najważniejszych adresatów polskiej polityki zagranicznej.

Minister Jacek Czaputowicz w swoim exposé w 2019 roku wspominał m.in. o szansie na aktywną promocję polskich in- teresów, dzięki obecności licznej polskiej społeczności poza granicami kraju, zazna- czając przy tym, że: „polityka polonijna, by przynosić pożądane owoce, realizo- wana być musi nie tylko dla Polonii, ale przede wszystkim z jej udziałem”. Dzisiej- sza Polonia i Polacy za granicą to zarów-

no potomkowie emigrantów z XIX wieku uchodźców

uciekających przed wojnami, jak i kolejne pokolenia dawnych obywateli polskich, którzy pozostali na Wschodzie, niegdysiejsi dysydenci z rodzinami, czy emigranci zarobkowi. Niezależnie od powodu opusz- czenia kraju, osoby te zachowały pamięć o Polsce, kultywując jej tradycje oraz wspierając ją w potrze- bie. W ten szczególny dzień, państwo polskie ma okazję wyrazić swoją wdzięczność wobec polskiej społeczności na całym świecie za jej wierność i przy-

wiązanie do kraju pochodzenia oraz podziękować za nieustanną pracę na rzecz wspólnego dobra.

Gov.pl

Minister Spraw Zagranicznych RP - Jacek Czaputowicz

Str. 5

Głos znad Pregoły

W

Gov.pl

Szanowni PańStwo,

z okazji Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, Dnia Polonii i Polaków za Granicą oraz Święta Narodowego Trzeciego Maja pragnę serdecznie podziękować za Państwa olbrzymi wkład w promocję języka i kultury polskiej na terenie obwodu kaliningradzkie- go FR.

Państwa codzienny trud i zaangażo- wanie na rzecz wychowania młodego poko- lenia Polaków w duchu miłości do Ojczyzny, przywiązania do polskich symboli narodo- wych, poszanowania tradycji i zwyczajów przodków zasługują na słowa najwyższego uznania.

Drodzy Rodacy!

Proszę przyjąć moje najserdeczniejsze życzenia zdrowia, szczęścia, pomyślności, wytrwałości oraz samych sukcesów w dzia- łaniach na rzecz naszego wspólnego dobra – Rzeczpospolitej Polskiej!

Z wyrazami szacunku,

Jarosław Strycharski, Wicekonsul

Kierownik Referatu ds. Współpracy z Polakami w Rosji, Spraw Prawnych i Pomocy Konsularnej oraz Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej. Konsulat Gene- ralny Rzeczypospolitej Polskiej w Kaliningradzie

Akcja Jesteśmy Razem/

Мы вместе

W

Pokazują to na różne sposoby: ktoś chęt- nie śpiewa, czyta poezję lub prozę w języku pol- skim, ktoś rysuje i uczestniczy w konkursach plastycznych, ktoś majstruje i dzieli się z innymi swoimi umiejętnościami i wiedzą na warszta- tach. Dziś przedstawiamy twórcze prace dzieci, tematem których jest Święto Wielkanocy.

Helena Rogaczykowa

Arina Mokshanova Margarita Harchenko

Margarita Harchenko

Petr Rozhentsev

Margarita Harchenko Miroslava Dudkina, 2 lata

Liza Opanasenko

Petra Rozhentseva

Stefaniya Bogan Miroslava Dudkina, 2 lata

Margarita Harchenko

Dziecięce ozdoby wielkanocne

Str. 7

Głos znad Pregoły

Телефоны редакции:+48 601 057 820 +7 900 567 8020; +48 607 356 256 Адрес в Интернете:

http://www.glos-znad-pregoly.eu e-mail: glos.znad.pregoly@gmail.com Учредитель и главный редактор:

Лавринович Мария Казимировна Адрес редакции, издателя:

236039, г. Калининград, ул. Б. Хмельницкого, д. 46, кв. 8.

Название издания:

„Głos znad Pregoły”/„Голос с Преголи”.

Порядковый номер выпуска:

№ 5/2020 (286).

Распространяется бесплатно.

Отпечатано: Типография

“Эдельвейс”, ИП Пожидаев Е.Н. 236029,г. Калининград, ул. Краснокаменная 36 Телефон: +79118629954

Projekt współfinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą.

Kropka, czyli między miłością a nienawiścią

będzie dobrze” - zapewnia.

Otóż rzecz w tym, że niekoniecznie. Pochylone nad kwestią interpunkcji media przypomniały bowiem tego samego dnia całkowicie odmienny aspekt kropki. Tu również zaangażowane zostały naukowe autorytety. Ponad dwa lata temu badacze jednego z amerykańskich uniwersytetów dowiedli, że ten z pozoru niewinny znak interpunkcyjny, jakim jest kropka, wzbudza czasami w odbiorcach nieprzyjemne doznania. Ustalili, że sms-y zakończone kropką sprawiają wrażenie mniej szczerych. Mało tego. Posłane komuś jedno słowo „Tak” lub „Nie”

nabiera zupełnie innej wymowy, zależnie od tego, czy jest za nim kropka, czy nie. Naukowcy wykryli, że kropka na końcu krótkiej wiadomości odbierana jest jako wyraz niechęci, braku sympatii, a nawet definitywnego zakończenia konwersacji lub... relacji. Tego typu użycie pospolitego znaku interpunkcyjnego nazwane zostało „kropką nienawiści”.

Tak skrajne zastosowanie i odbieranie zwyczajnej kropki p o k a z u j e , w j a k b a r d z o skomplikowanych czasach żyjemy. Więc aby ich bardziej nie komplikować, starajmy się używać wyłącznie kropek miłości.

Nie tylko w tekstach urzędowych.

ks. Artur Stopka

Nie tylko moją uwagę tego dnia przykuła kropka.

Wcale nie ta nad „i”. Ta kropka, której najczęstszym zastosowaniem w piśmie jest zakończenie zdania lub równoważnika zdania.

Okazuje się, że przesłanie, jakie kropka może nieść ze sobą, znacząco wykracza poza te proste funkcje.

Bardzo znacząco.

J ę z y k o z n a w c y z Wrocławia przeprowadzili kompleksową analizę tekstów urzędowych umieszczonych w internecie. Dr Grzegorz Zarzeczny i dr Tomasz Piekot z Pracowni Prostej Polszczyzny, działającej w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, opracowali r a p o r t z a t y t u ł o w a n y

„ P r z y s t ę p n o ś ć t e k s t ó w urzędowych w internecie”.

Jednym z głównych elementów branych przez nich pod uwagę była długość zdań. Na stronie jednego z ministerstw znaleźli zdanie liczące dokładnie 113 wyrazów. Podczas jego lektury naprawdę trzeba się nagimnastykować, zanim się dobrnie do kropki. Wręcz czeka się na nią z utęsknieniem.

I tu właśnie można się przekonać, na czym polega nieuświadamiana często funkcja kropki. Dla autorów tego typu wyczerpujących czytelnika zdań dr Piekot ma wskazówkę.

„Najważniejsze zalecenie, to jest kropka miłości” - podpowiada, dodając zachęcająco: „Nie bójmy się kropek”. „Najlepiej kropkę stawiajmy co piętnaście, co dwadzieścia wyrazów, już

Wanda Chotomska

„Twój dom”

Jest w każdym naszym słowie, a słowa są najprostsze — chleb, mama, dom gościnny, i Wisła, i Mazowsze.

I jest w czerwieni maków, i w białych kwiatach wiśni, w piosenkach wszystkich pta- kówi w każdej naszej myśli.

W mazurku szopenowskim, i w czarnym węglu Śląska, i tu, gdzie serce mówi, że to jest właśnie Polska.

Wanda Maria Chotomska (ur. 26 października 1929 w Warszawie, zm. 2 sierpnia 2017) w– polska pi- sarka, autorka wierszy i opowiadań dla dzieci i młodzieży, autorka cy- klu programów telewizyjnych dla dzieci Jacek i Agatka (1962–1973).

Rysunek:

Rita Charczenko