Związki są skomplikowane i bardzo zróżnicowane — od zdrowych po takie, w których występuje przemoc, z niezdrowymi relacjami
gdzieś pośrodku. Przemoc w związku, nazywana też przemocą domową, to wzorzec zachowań, którego używa jeden z partnerów, aby zdobyć lub utrzymać władzę i kontrolę nad drugim partnerem.
Przemoc przybiera wiele form. W związku, w którym występuje przemoc, zwykle pojawia się więcej niż jedna z jej form.
• Komunikujecie się ze sobą
• Okazujecie sobie szacunek
• Macie do siebie zaufanie
• Jesteście wobec siebie uczciwi
• Traktujecie się równo
• Lubicie czasem spędzać czas osobno
• Razem dokonujecie wyborów
• Macie wspólne finanse Zdrowy związek
Zdrowy związek oznacza, że ty i twój partner:
Niezdrowy związek Twój związek może być niezdrowy, jeśli twój partner:
• Nie komunikuje się z tobą
• Nie okazuje ci szacunku
• Nie ufa ci
• Nie jest wobec ciebie uczciwy
• Próbuje cię kontrolować
Przemoc w związku
Oto niektóre z najczęściej zgłaszanych form przemocy — każdy rodzaj przemocy jest krzywdzący i ma poważne konsekwencje dla osób, które jej doświadczają.
Formy przemocy
Związek, w którym występuje przemoc O przemocy w związku mówimy, gdy partner:
• Komunikuje się w krzywdzący sposób lub grozi ci
• Maltretuje cię
• Bezpodstawnie oskarża cię o zdradę
• Zaprzecza stosowaniu przemocy
• Kontroluje cię
• Izoluje cię od innych
Warto poznać sygnały ostrzegawcze, które mogą wskazywać na przemoc w związku. Oto kilka taktyk często stosowanych przez osoby stosujące przemoc:
Sygnały ostrzegawcze
Bombardowanie miłością, w tym oczarowywanie na początku związku i obrzucanie drogimi prezentami.
Uniemożliwianie podejmowania własnych decyzji, w tym dotyczących pracy lub uczęszczania do szkoły.
Mówienie, że nigdy nic nie robisz dobrze.
Zastraszanie przez groźne spojrzenia lub działania.
Kontrolowanie finansów w gospodarstwie domowym bez dyskusji, w tym zabieranie pieniędzy lub odmowa przekazania pieniędzy na niezbędne wydatki.
Grożenie skrzywdzeniem lub zabraniem dzieci lub zwierząt domowych.
Przemoc fizyczna: stosowanie przemocy fizycznej lub groźby użycia przemocy w celu kontrolowania partnera. Przykłady: rzucanie przedmiotami w ofiarę, niebezpieczne prowadzenie pojazdu i
stwarzanie zagrożenia dla pasażerów lub mienia, uderzanie pięścią i policzkowanie, zmuszanie do używania substancji psychoaktywnych lub uniemożliwianie skorzystania z usług ratunkowych/
medycznych.
Przemoc emocjonalna/słowna: używanie słów i zachowań do przymuszania, kontrolowania lub krzywdzenia ofiary przemocy lub manipulowania nią. Przykłady: wyzwiska, grożenie osobie
doświadczającej przemocy, jej dzieciom, rodzinie lub zwierzętom domowym, obwinianie tej osoby za swoje działania, zmuszanie ofiary przemocy do robienia czegoś lub zabranianie jej, aby coś robiła, oraz zastraszanie.
Przemoc seksualna: zmuszanie kogoś do angażowania się w aktywność seksualną lub interakcje, z którymi czuje się niekomfortowo lub na które nie wyraża zgody. Przymus reprodukcyjny to jedna z taktyk przemocowych, która polega na tym, że partner odmawia stosowania środków
antykoncepcyjnych lub ogranicza dostęp do opieki dotyczącej zdrowia reprodukcyjnego (np.
odmowa stosowania antykoncepcji lub sabotowanie metod zapobiegania ciąży).
Przemoc finansowa: ma miejsce, gdy partner przejmuje kontrolę nad finansami. Przykłady:
zabieranie wypłaty ofiary przemocy, wypłacanie osobie doświadczającej przemocy „zasiłku”, odmowa przekazania jej pieniędzy na podstawowe potrzeby, zmuszanie ofiary przemocy do
finansowego wspierania agresywnego partnera, dążenie do tego, by została wyrzucona z pracy, lub ingerowanie w jej pracę oraz rujnowanie zdolności kredytowej osoby, która doświadcza przemocy.
Cyberprzemoc: wykorzystywanie technologii i internetu do zastraszania, nękania,
prześladowania, poniżania lub kontrolowania partnera. Takie zachowanie jest często wirtualną formą przemocy słownej lub emocjonalnej. Przykłady: kontrolowanie korzystania przez ofiarę
przemocy z mediów społecznościowych, przeglądanie telefonu w celu sprawdzenia, do kogo dzwoni lub wysyła SMS-y, zmuszanie osoby doświadczającej przemocy do udostępnienia haseł do mediów społecznościowych, telefonu lub komputera lub używanie technologii do śledzenia lub
monitorowania lokalizacji lub działań ofiary przemocy.
Gdy zauważysz, że w związku dzieje się coś niedobrego lub dochodzi do przemocy, możesz nie wiedzieć, co zrobić. Oto kilka wskazówek, które warto wziąć pod uwagę w kontekście związków, w których występuje przemoc:
Każdy może doświadczyć przemocy domowej.
Istnieją powszechne wyobrażenia o tym, kto doświadcza przemocy domowej. Wiele osób zakłada, że przytrafia się to przede wszystkim kobietom niewykształconym lub ubogim i że nigdy nie może się to przydarzyć im samym lub komuś, kogo znają. Nawet ofiary przemocy często wierzą, że zrobiły coś źle i zasłużyły na swój los. Jednak nic nie usprawiedliwia przemocy. Przemoc jest wyborem dokonanym przez jednego partnera w celu kontrolowania i krzywdzenia drugiego i nie jest winą osoby, która jej doświadcza. Napiętnowanie, wstyd i poczucie winy to powszechne uczucia
towarzyszące ofiarom przemocy — które wcale nie powinny się tak czuć. Przemoc nigdy nie jest w porządku i nigdy nie jest twoją winą.
Przemoc domowa dotyka osób ze wszystkich środowisk, bez względu na rasę, religię, orientację seksualną, tożsamość płciową czy status społeczno-ekonomiczny. Bez względu na to, gdzie ktoś mieszka, ile zarabia i czy jest wykształcony, może doświadczyć przemocy domowej.
Bezpieczeństwo jest najważniejsze.
Przemoc w związku może wpływać na każdego z nas na wiele sposobów, stanowiąc zagrożenia dla fizycznego bezpieczeństwa, zdrowia i samopoczucia emocjonalnego, psychicznego lub
finansowego. Jeśli doświadczasz przemocy, zadbaj przede wszystkim o swoje bezpieczeństwo.
Wiele ofiar martwi się, że ich partner poczuje się zraniony lub wpadnie w kłopoty i z tego względu nie podejmują działań, które mogłyby zapewnić im bezpieczeństwo. Zaufaj sobie, że wiesz, co jest dla ciebie najlepsze i skontaktuj się z zaufanymi osobami, które mogą wesprzeć cię w konkretnych potrzebach. Oto kilka pomysłów związanych z bezpieczeństwem.
Bezpieczeństwo fizyczne: poznaj najszybsze sposoby na wycofanie się z sytuacji, w której twój partner zaczyna być fizycznie agresywny. Może to oznaczać wyjście tylnymi drzwiami lub przejście do bardziej zatłoczonego miejsca, w którym prawdopodobieństwo, że partner cię skrzywdzi, jest mniejsze. Jeśli nie możesz wyjść, skul się w kącie i osłoń wrażliwe miejsca, takie jak głowa.
Bezpieczeństwo emocjonalne: rozmawiaj ze wspierającymi cię przyjaciółmi, członkami rodziny lub adwokatami w prywatnym miejscu, aby agresywny partner nie wiedział, że sięgasz po pomoc.
Co warto rozważyć
Grożenie ujawnieniem rodzinie lub przyjaciołom, że należysz do grupy LGBTQ lub masz wątpliwości dotyczące swojej orientacji seksualnej.
Każdy związek jest inny. Związek może też się zmieniać — ze zdrowego w niezdrowy lub taki, w którym występuje przemoc. Różne czynniki, takie jak status społeczno-ekonomiczny, rasa, tożsamość płciowa lub orientacja seksualna, mogą wpływać na związek, w którym występuje przemoc, i stwarzać bariery w dostępie do pomocy. Na przykład niektóre ofiary przemocy nie mają wystarczających środków finansowych, aby opuścić swojego agresywnego partnera, mogą
obawiać się wezwania organów ścigania lub podzielenia się swoimi doświadczeniami z innymi ze względu na swój status imigracyjny.
Cyberbezpieczeństwo: usuń wszystkie wiadomości wysłane do twojej siatki pomocy, które może zobaczyć partner stosujący przemoc. Wyczyść też historię przeglądania internetu, która może zawierać programy lub organizacje pomagające w przypadku przemocy.
Bezpieczeństwo finansowe: jeśli to możliwe, załóż prywatne konto bankowe, o którym partner stosujący przemoc nie będzie wiedział, i odkładaj pieniądze dla siebie. Może to również oznaczać poproszenie znajomych lub rodziny, aby przechowali dla ciebie pieniądze na wypadek sytuacji awaryjnej.
Zaangażowanie policji.
Ważną częścią procesu udzielania pomocy osobie doświadczającej przemocy jest decyzja o
zaangażowaniu organów ścigania. Często, gdy słyszymy o przemocy, naszym pierwszym odruchem jest wezwanie policji. Jeśli ty lub ktoś, kogo znasz, doświadcza przemocy, ważne jest (jeśli to
możliwe), aby najpierw porozmawiać o tym, czy ta osoba chce zaangażować organy ścigania, czy nie. Z różnych powodów nie wszyscy czują się komfortowo z angażowaniem policji. Zaangażowanie policji wygląda różnie w zależności od sytuacji, a w niektórych przypadkach faktycznie eskaluje przemoc, dlatego ważne jest omówienie zalet i wad zaangażowania organów ścigania z zaufanymi osobami.
Dbaj o siebie.
Jest to ważne zarówno dla ofiary przemocy, jak i wspierających ją przyjaciół czy rodziny. Oto kilka pomysłów na zadbanie o siebie:
Stosuj techniki ugruntowujące. Emocje lub wspomnienia wywołane przez traumatyczne wydarzenie mogą być przytłaczające. Mogą przywołać chwile, w których sami doznaliśmy przemocy, albo w których byliśmy świadkami agresywnego zachowania. Skorzystanie z ćwiczeń ugruntowujących może pomóc ci wrócić do chwili obecnej, w której czujesz się bezpieczniej i znajdujesz się na lepszym etapie życia. Oto proste ćwiczenie, które możesz wypróbować:
Jeśli chcesz, możesz dodać wypowiadaną na głos mantrę, która przypomni ci, że możesz czuć się bezpiecznie. Ta mantra może brzmieć: „Teraz nic mi nie grozi”. Znajdź coś, co cię uspokaja.
Zrób coś inaczej. W emocjonującej sytuacji pomocne może być zrobienie czegoś innego. Taka zmiana wybija z rytmu, co pozwala opanować stres albo wyzwala sposób myślenia umożliwiający skoncentrowanie się na czymś innym. Możesz wypróbować spacer, medytację, rysowanie lub kolorowanie albo dowolne ćwiczenia fizyczne.
• Skoncentruj się na powolnym wdechu przez nos, licząc do pięciu.
• Wstrzymaj oddech na krótką chwilę, licząc do trzech.
• Zrób wydech tak wolno, jak to możliwe przez usta, licząc do pięciu.
• Powtórz te powolne, głębokie oddechy tyle razy, ile potrzebujesz.
Znajdź pomoc. Życie w związku, w którym występuje przemoc, jest stresujące i przytłaczające.
Jeśli nie otrzymujesz żadnego wsparcia, może to dodatkowo osłabiać twoje poczucie
bezpieczeństwa. Znalezienie jakiejś formy pomocy ze strony przyjaciół, rodziny, organizacji religijnej czy grupy wsparcia dla ofiar przemocy domowej sprawi, że poczucie osamotnienia osłabnie.
Możliwość porozmawiania o przemocy z osobami, którym ufasz, i znalezienie osób, które pomogą udokumentować przemoc, dostać się do bezpiecznego miejsca lub ułatwią nawiązanie kontaktu z innymi grupami wsparcia, może być bardzo korzystne dla osób doświadczających przemocy.
