Analiza pyłkowa osadów interglaciału eemskiego w Grodzisku Mazowieckim

UKD [581:1181A1.2]: 5IJ1.'19ł:1IM.3U.408+1I5l.:nu (438.1121 Miń8k Mazaw1ecłd)

Zofia J.A!NCZYIK-.KOPIKOWA

Analiza pyłkowa osadów inłerglaciału eemskiego w Grodzisku Mazowieckim

W6TĘP

W Grodzisku Mazowieckim, oddalonym o około 30. km na południowy

zachód od Warszawy, stwierdzono wśród serii czwartorzędowej wystę­

powanie osadów organicznych typu jeziornego i bagiennego, które wy-

kształcone są w postaci gytii, namułów i torfu. Miąższość ich kształtuje się

w granicach od 2,5 do około 8,0 m; maksymalna miąższość osadów nie jest

dokładnie znana, poru,eważ nie we wszystkich otworach wiertniczych osady organiczne zostały całkowicie przebite. Osady organiczne spoczy-

wają w obniżeniach powierzchni gliny zwałowej stadiału maksymalnego zlodowacenia ŚI'odkowopolskiego, często' bezpośrednio na tejże glinie. Po- nad osadami organicznymi występują deluwia o miąższości dochodzącej

do 3,0 m. .

Powyższe dane geologiczne, jak też próbki do badan zawdzięczam

Paniom dr Jadwidze Nowak i mgr Danucie Sitnickiej, którym składam

w tym miejscu serdeczne podziękowania. .

W próbkach stwierdzono obecność mikroskopowych szczątków roślin­

nych. Próbki Zbadano metodą analizy pyłkowej. Stosując do wyników analiz pyłkowych kryteria palinologiczne ustalono, że osady organiczne z Grodziska Mazowieckiego powstały w interglacjale eemskim.

METODY PRACY

Próbki pobierane były w latach 1969 i 1971, podczas prac wiertniczych prowadzonych przez "Geoprojekt" w Grodzisku Maz. Pobrano je wodstę­

pach od 0,3 do 1;0 m. Tak mała: częstotliwość pobierania próbek z osadów

'Czwartorzędowych nie pozwala na uzyskanie pełnego obrazu zmian flory- stycznych, pociąga za.sobą powstame lukw otrzymanym obrazie rozwoju

roślinności. Uzyskanie w Grodzisku MazowieckUnobrazu niepełnej inter- glacjalnej sukcesji roślinnej spowodowane było' w wielu punktach właś­

nie

Kwartal:nJ:k Geologt..czmy, t. 1." oI:l1' ł, lm 1'.

822 ZafiaJatlJCZydtojKop.iikowa

Tabela I Zestawieale proc:eatowej zaWllrColk:i sporomorf ~erdzoDych w pńhbch z GrodzIska Mazowieckiego,.

z kt«ych nie wybeśIoao diagramów pyłkowych

Profile i głębokości w m Nazwy ro~lin 7/71

l

l

l

1,8-2,2 1,7-2,8

I

I

Pinus 6,0 3,0 15,0

l

Betula 0,5 0,5 0,5 0,5 ·6,5 3,0

Quercus 9,0 9,0 22,0 7,5 12,0 1,0

Ulmus 2,0 2,0 0,5 3,0

- -

Tl/itz 6,5 . 6,0 p,5 11,0 . 1,0 19,0

Corylus 36,S 38,0 60~5 35,S n,5 12,0·

Alnu.r ^.~s,o. . 28;0

-

.

Carptnu.r 0,5 12,0

-

Picea

- -

Praxinus

- ^- -

-

Acer

-

^- -

-

SambucllS

- -

-

Yibur1tllm

. - - - -

-

Salix

- ^- -

Armerla

- - - _ .

_-

Chenopodiaceae

- - -

- -

ComjJositae - -

-

- -

Cyperaceae

- - ^-

-

EricocetJe

-

-

Griunineae

- -

Hedera helix

-

- - -

Umbelliferae 0,5 0,5

-

-

Y"rscum album 0,5

- ^{- -}

-

Nuphm

- - ^{- -}

Pediostrum

- - -

-

Potamogetoli

.-

- -

-

Mycqla

-

-

Polypodiaceae 1,5 0,5 4,0 l,5 24,0 30,0

Splu1g1ium

- ^{- - -}

Lygodlum

- - - ^-

-

Nyssa

- - - -

-

Sequoia

- - - -

-

. Yaria

- - ^- -

-

Materiał do analiz pyłkowych przygotowany był kilkoma metodami.

Próbki zawierające węglan wapnia odwapniono przy pomocy kwasu sol- nego, a próbki zawierające dużą ilość innych składników mineralnych poddano metodzie flotacji, stosując wodny roztwór jodku 'kadmowego i jodku potasowego. Wszystkie próbki macerowano metodą acetolizy.

We wszystkich próbkach frekwencja sporomorf była bardzo wysoka . . Stan zachowania ziarn pyłkowych i zarodników,·z wyjątkiem dwóch pr6-

I

An'8&a pyłkowa osadów intei'glacjału eemskdego 823

bek, był 'bardzo dobry. W próbce z głębokości 1,5-1,8 m (profil 10/71); i w próbce z głębokości 5,0--6,0 m (profil 11/69) ziarna pyłkowe i zarodniki

wykazywały duże zniszczenie. ^{Być może;} osady z tych głębokości w pew-

nym okresie podlegały wietrzeniu. ..

Wyniki analiz pyłkowych zamieszczano -w tab. 1, 2 i zilustrowano na diagramach pyłkowych (fig. 1-3). Przy· przeliczeniach procentowych za 100% przyjęto sumę pyłku drzew i krzewów (AP) oraz roślin 'zielnych {NAP). Zarodniki wszystkich roślin, a także pyłek roślin wodnych i inne

,mikroskamieniałości, np. glony, jak też sporomorfy obce osadom czwarto-

rzędowym, wyłączone zostały z podstawowej sumy 1000/0, ich .procent -obliczano w stosunku do ^tejże sumy.

Diagramy pyłkowe interglacjał:u eemskiego z Grodziska -Mazowieckiego podzielono na fazy florystyczne (fitofazy) stosując przyjęty przez A. Sro- donia (1967) podział dla profilu ze Sławna.

OBRAZ ROSLINNOScI INTERGLACJALNEJ

ODTWORZONY NA PODSTAWIE ANALIZY PYŁKOWEJ Roślinność interglacjału eemskiego i jej rozWój podczas tego. inter-

glacjału są dobrze poznane. Przyczyniło się do tego szczegółowe opraco- wanie paleobotaniczne wielu stanowisk z florą eemską. W chwili obecnej

·można dokładnie' scharakteryzować rozwój roślinności od sChyłku zlodo-

wacenia środkowopolskiego, poprzez w pełni wykształcony interglacjał

(optimum klimatyczne) ^aż do schyłku interglacjału. Nie we wszyątkich

profilach eemskich da się prześledzić pełną interglacja1ną sukcesję roś­

linną. Niektóre profile charakteryzują tylko pewne jej etapy i do nich na-

leżą również profile z Grodziska Mazowieckiego.

W żadnym z opracowanych obecnie przez autorkę· profili nie zacho-

wała się flora klimatu arktycznego i sUbarktycznego. Roślinność tych kli-

. matów jest chara'kterystyczna dla schyłku zlodowacenia środkowopolskie­

go i najwcześniejszych faz interglacjału ·eemskiego. Jest to roślinność tun- 'dry i lasotundry. Fazy roślinne klimatu surowego omaczone są symbola- mi ai b (A. Srodoń, 1967). . ' . . :

Najstarszą roślinnością stwierdzoną w Grodzisku Mazowieckim jest

:roślinność lasów brzozowo-sosnowych charakteryzująca klimat borealny,

panujący w początkowych fazach interglacjału (faza Ed). Roślinność, któ- rej ślady w formie ziarn pyłkowych i zarodników zachowane są w próbce

·nr 3 profilu 8/69 (głęb. 3,3-3,9 m), charakteryzuje się występowaniem

sosny (Pinus) w ilości 59,00/0', brzozy (Betula) w ilości 24,00/0. Rośliny ziel- :ne (NAP) - trawy (Gramineae), turzycowate (Cype'l'aceae), baldaszko- wate (UmbeUiferae), bylice (Artemisia) i wiązówka (Filipendula) osiągają wartość 16,00/0 (fig. 1).

Zmiana klimatu polegająca na jego ociepleniu (przejście cd klimatu borealnego do klimatu umiarkowanego) pociąga za sobą zmianę w szacie

:roślinnej. Lasy sosnowo-brzozowe ustępują, a pa ich miejsce wkraczają

lasy z drzewami liściastymi, wymagającymi warunków ·klimatu umiar- kowanego.

Faza Ee jest fazą panowania lasów dębowych z narastającym udziałem

leszczyny. Poziom ten zachowany jest w profilu 10/69 na głębokości 7,6-

·9,0 m (próbka nr

a -

824 Zofia J'8.IJC.Zytk-iKopiokowa

zy (Betula) - 0,5°/ •. Inne drzewa występują również jedynie towarzyszą-

co. Roślinności zielnej (NAP) jest bardzo niewiele -,-0,5~/o. . W dalszej sukcesji lasy dębowe ustęi;)Ują miejsca lasom mieszanym, w kt6ry(:h panującym elementem staje się leszczyna (Corylus). Jest to:faza Ef zachowana w profilach: 8/69, pr6bka 2 - głęb. 2,3-3,3 m; 10/69, pr6bki 6, 7 - ·głęb. 5,6-7,6 m; 1U69 pr6bki 7 i 8 -:- głęb. 8,2-10,0 m i 8/71, pr6bka nr 3 - głęb. 2,8-3,1 m (fig. 1-3, tab. 1, 2). .

Maksyma'lny udział leszczyny (Corylus) wynosi w tej fazie 75;0%, 'dąb

(Que1'cus) osiąga maksymalną wartość 22,00/0, wiąz (Ulmus) i lipa (Tilia}

występują w ilościach 5,00/0. Występuje też olcha (AInus) , pojawia się

grab (Ca1"pinU8), zanotowano też występowanie . klonu (Acer), jesionu (Fra:.z:inus), bzu (Sambucus), a także takich elementów uznanych za cie-

płolubne, jak bluszcz pospolity (Hede1'a helix) i jemioła pospolita (Vis"- cum album). Udział roślinności zielnej (NAP) w dalszym ciągu jest mini- malny i nie przekracza średnio 1,0%.

Podczas interglacjału eemskiego właśnie w omówionych wyżej fazach (Ee i Ef) panował najcieplejszy klimat. Było to optimum klimatyczne

interglacjału. Panujący Jdimat miał cechy klimatu umiarkowanego, był

cieplejszy aniżeli obecny klimat w Polsce.

Kolejny etap rozwoju roślinności interglacjalriej to wdalsżynl. ciągu

panowanie lasów liściastych, ale z dominującym j~ grabem. Jest to faza Eg zachowana w profilach: 8/69, pr6bka nr 1 -głęb .. 1,6-2,3 m; 10/69.

pr6bki 4.5 - głęb. 3.9-5.6

m;

m;

pr6bka nr 2 - głęb. 1.7-2.8 m; 10/71, pr6bka nr 1 - głęb. 1,5-1,8 in

(fig. 1-3. tab. 1, 2). . , . .

Lasy tej fazy to lasy grabowe, w kt6rych panujący grab (Cary>inus) osiąga wartość 38,00/0. W lasach tych jest jeszcze 'liczna leszczyna (Cory- Ius). dąb (QuercUs), wiąz (Ulmus), lipa (Tilia). Ta oStatnia Występuje w

maksymalnych ilościach 19,00/.. . .

Na terenach podmokłych (niżej położonych) panującymi stają się ol- szyny. Występująca w drzewostanie olcha .(Alnus) osiąga najwyż.szą .wąr­

teść 38,00/0. W runie tego podmokłego lasu występowały obficie paprocie.

Wartości wynoszące setki a nawet tysiące procent osiągają PoZypodiaceae w profilach: 8/69. pr6bka nr 1 - głęb. 1.6-2.3 m; 7/71, pr6bka nr 1 -

głęb. 1,6-1,8 m; 8/71, pr6bka nr 1 - głęb. 1;3 do 1.7 m.·W punktach tych w określonej fazie interglacjału panować musiały bardzo podobne warunki hydrologiczne, stwarzające odpowiednie siedlisko dla roślin wy-

magających dużej wilgotności podłoża. Om6wionego typu lasy olchowe

rozwijają się najczęściej na podłożu bagiennym.

Postępujące ochłodzenie klimatu powoduje cofnięcie się ciepłolub­

nych las6w liściastych 'bardziej na południe, natom.iast w okolice Gro- dziska Mazowieckiego wracają lasy iglaste. Początkowo są to lasy sasno-

w~ierkowe' z domieszką jodły charakterystyczne dla fazy Eh. Ten typ

roślinności zachowany jest w profilu 11/69, pr6bki 3-5 - głęb. 4,0-7,2 m. W lasach sosnowo-świerkowych ze· wzrastającym udziałem brzozy (Betula) i z występującymi jeszcze ciepłolubnymi drzewami liściastymi

stwierdzono niewielkie ilości jodły (Abies), dochodzące tylko do 1,5·/0.

Przyczyną nieuchwycenia po:z;iomu z większą ilością jodły, jak też brak niekt6rych f'az w poszczeg6lnych profilach, może być wspomniana na

wstępie zbyt mała częstotliwość pobierania pr6bek.

: ł~

ł J~-

Fig. 1. Di'8gram pyłkowy osadów interg.1acjalu eemskiego w Grodzisku Mawwiec:ldDi (profil 8/69) Pollen diagram of the Eemiian lnteTglaclal deposits in Grodzisk Mazowiecki: (profile 8169)

.1 - torf; ^{oZ -} gytia 1 - peat; 2 - gytt.la

Tabela pyłkowa

E AP + NAP = 100%

Głębokość

wm

3 " ~ 10 -.ut> ~O~ il\oll'$l ^{f,O 8/ 5,( f.o /,0 7,0 f,G}

10

11,5 0,52,5

11,5 f,O ⁱ

!

" . aoo

(O ~O J,O 7,0 1,0 ,

2,0 4,' &0 ~l 2,0 : ,

1,0 0,5

+ +

:8t!

+ ,)00)

'.04;0

2.1 ,4,1. 11,5 f,O 3,5 /,0 al 0,5 : ! I' 3,0

+ ' "

1,0

III,l III,l I

f,f ,

~ 3 ,

4,OO-s,oo

\O 4 $00-6,00 ?)IL5IIl~ID~I/ilI~I~I~ ,slru ^{f) 7.51,0} 1.' ^{O) .} I al.lll,llj a5111,l + i 3,5 0,5 2,0 fU f.O /',0 2,'

f,O f,G

O) + .. la:

3.' Joj! 0,5'

OJM '

::::: 5 ' llJO -7.20 ~ ItJ ~ 1,' 4,1 ł,1 .lI IQ] I taJ 1,5 7,1 I) 0,5 0,5 - I 7.20 -420 I9r,I ~I @I ^D,l ~ l,.l !,; ~012ql1 ~11I,l 11,5 ~o

11,5

7 ,&20-120 ~11I,l1~!QJ ?I1f..l ~~ ~I 2) M,

0,5 +.

e

II

0,5 11, ',D

'.0

'.0 Uj 1.0 1,0141 ^4,0 1I,5120.f ^O) ,,O 9 2)

, I f,5 111,5 ,,O

io,f l,

! I 4." 2,0 "~

i 5, 1.0

I ^16. ,,O

0,51z6,! 4,

M ,lO) H) l

M\J'3,J 4' D,f 2) 11,5 3.0

O)

"

" I

I '/

I I I

I i

,

I

I

! ,

,

,

! ~DI2.

I I I

: I ' .

I

:

I

I

! , I , I I

Mełod!!

maceracji

Tabela 2

Rodzaj osad"

tarl gytia tarl nr.zmuł!/

~

,acddua

i i 11,5

'.0 1,0

II) "

lHa, f/o/ocja, ace/tJ!Jza namuły II)

1,0

gytia

Fig. 2. D1aIram pyłkowy osad6w in1mglacja:łu eemskiego w Grodzisku Mazowieckim (profil 10J6'9) Pollen diagram ol the ~ lnterglacial deposits in Grodzisk Mazowieclti (profile 10/69) l - DaIDUły; .2 - pi.aBek; 3 - gytia

1 - aUU?!nIIn; J - 1IBDd; 3 - ~'a

Fig. 3. Diagram pyłlrowy osadów interglacjału eemskiego w Grodzisku Mazowieckim (profilU/69) Pollen diagram

ar

1 - pialleki .z - «lamuly; 3 - gytie 1 - land; 1 - aUuv1um; a - QIIIIde

Ef

fe

i Ef

I

.Anal1rz;a pyłlrowa osadów mterglacjału eemSkdeg<> 825 Najmłodszym etapem rozwoju" roślinności w Grodzisku Mazowieckim

są lasy sosnowo-brzozowe, kończące interglacjalną sukcesję roślinną. La- sy sosnowo...;brzozowe(lasy fazy Ei) zachowane Są w profilach: 10/69.

próbki 1-3 - głęb. 1,1-3,9 m; 11/69, pr6bki 1 i 2 - głęb. 2,2-4,0 m

(fig. 2, 3). .

W lasach tych udział sosny (Pinus) wynosi maksymalnie 45,QG/o, brzozy (Betula) 41,QG!o. Wzrasta znaczenie roślinności zielnej (N.A!P) , kt6ra osiąga

maksymalne wartośCi 30,OO!o. Swiadczy 'to o klimacie chłodnym, północ­

nym, który powoduje rozluźnienie pokrywy leśnej w okolicach Grodzi- ska Mazowiecltiego, umożliwiając rozwój roślihności zielnej typowej dla obszarów bezleśnych. W skład tej roślinności" wchodzą głównie trawy (Gramineae), turzycowate (Cyperaceae), bylice (Artemisia), kosmowate (Chenopodiaceae), złożone (Compositae) , światłożądny posłonek (Helian- themum). W fazie tej zanotowano też występowanie torfowc6w (Spha-

gnum). "

Osady, w kt6rych zostały zachowane ziarna pyłkowe i zarodniki roślin charakterystyeżnych dla fazy Ei,odkładały si~ w płytkich zbiornikach o bardzo słabym przepływie, o czym" świadczy występujący w ilościach

do 1500/0 glon Pediastru.m.

"NAWIĄZANIE FLORY INTERGLACJALNEJ GRODŻISKA MAZOWIECKIEGO DO INNYCH FLOR KOPALNYCH

. TEGO SAMEGO WIEKU

Interglacjał eemski w Grodzisku Mazowieckim. nie jest odosobnionym stanowiskiem osadów tego wieku na Mazowszu. Najbliżej położonymi w stosunku do Grodziska Mazowieckiego stanowiskami interglacjału eem- skiego są profile z Warszawy (J. Ranieclcta-Bobrowska, 1954; Z. Borówko-

-Dłużakowa, 1960) usytuowane w stosunku do Grodziska na północny

wschócU leżące na południowy zachód profile z Gołkowa{Z. Janczyk-Ko- pikowa; "1966a; R Z. Różycki, 1968) i Góry Kalwarii (M. Sobolewska, 1961).

Na p6łnoc od. Grodziska Mazowieckiego leżą Falbogi (Z. Janczyk--Kopi- kowa, 1966b) i Główczyn (J. Niklewski, 1968), zaś na zachód i południowy

zachód interglacjały eemskie okolic Łęczycy, Łodzi i Skierniewic. Należą

do nich Piaski Stare (5. Jewtuchowicz, 1970), Skaratki (W. Chmielewski, 1961), Józefów (M. Sobolewska, 1966) i Skierniewice (Z. Bor6wko-Dłuża­

kowa, 1965).

Te liczne stanowiska stają się dobrą ilustracją poglądu wyrażonego

przez S. Z. Różyckiego (1967) że krajobraz Polski środkowej w okresie ostatniego interglacjału przypominał żywo dzisiejsze pojezierze.

Roślinność z okresu optimum klimatycznego interglacjału, roślinność charakteryzująca i datująca interglacjał, jest bardzo zbliżona we wszyst- kich podanych wyżej stanowiskach, jak też i w Grodzisku Mazowieckim.

Dotyczy to głównie dużej ilości dębu (Quercus)^"W początkach optimum kli- matycznego, olbrzymiej ilości leszczyny (CoryZm) i rozwiniętej fazy lasów grabowych. Te charakterystyczne cechy sukcesji roślinnej pozwalają na pewne datowanie osadów interglacjału eemskiego. Nowe stanowiska inter- glacjalne w Grodzisku Mazowieckim są kolejnym etapem poznania inter-

glacjału eemskiego w Polsce.

Zakład ska~~ "

ln8tytutu G n.ego

War_a, ul. Rll\kowleclka ł Nadesłano diala ~ marca otm r.

326

P!SMIENNICTWO

BORÓWKO-DŁUZAKOWA Z. (1960) - Dwa nowe prafileinterglacjalne z Warsza- wy w świetle badań paleobotanicznych. Biul. Io.st. Geol., 150, p. 1105-dSO.

Warszawa.

BOROWKO-DŁUZ:AKOW A Z. {1965) - Orzeczenie dotyCZłłce wieku pr6b ze Skier- niewic. Arch. linst. GedI.. (maszynopis). Warszawa.

CH'MIEDEWSIrG W. (Ul61) - Guide--book of IExcUl"sion C. The Łódź Region - Ska- ratki. V1 Coingr. INQUA, p. ·71~75. Warszawa.

JANOZYK-KOIPI'KOWA 'Z. (11966a) - Interglacjał ee:mski w Gołkoowie. Kwart. geol., 10, p. 453--Jt81, nr 2. Warszawa.

JAiNCZY-K-KOPI:KOWA Z. (l966b) - OrzecZlenie paleobotanf.czne w sprawie osad6w z Popielżyna, Kołozębda i FaJbog6w. Arob. Inst. Geol. (maszynopls).

W1U"fIZawa.

JEWTUCHOWlIOZ S. (1000) - Rozw6j rzełby okolic Łęczycy po zlodowaceniu środ­

kowqpfolskim. Pr. geogr. Inst. Geogr. PAN, m: 85. Warszawa.

NlKLEWSKI J. (191M1) - Interglacjał etm9kJ. w Główczynie koło Wyszogrodu.

iMmogr. bot, 28, p. 125--l192. Warszawa.

RANIEOKA-BOBROWSKlA J. (1954) - Analiza pyłkowa profil6w czwartorz~dowych

Woli i Zotiborza w 'Warszawie. Biul. lnat. Geol, 69, p. lt)7:-1łD. War- .szawa.'

R02YCKI S. Z. (1967) - iP1ej&tocen Polski środkowej. Warszaw.a.

ROZYOK'! S. Z. (111168) - Kotl'1n.Q Gołkowa vi ostatnim interglacjale. Acta geol. pol., 18, p. 623--662, IllI." 3. ,Warszawa.

SOBOLEWSXA M. (1961) - Flora interglacjału eemakiego z G6ry Kalw.arlI. Biul.

1mJt. Geol, 189, p. 73-00. Warszawa.

SOBOLEWSKA. M. (1966) - Wynikli badań ;paleobotani<:znych nad eemskimi osada- mi J6zefoWB na Wyżynłe Łódzkiej. Biul. perygl., nr 1'5, p. 303---alt. Łódź.

SRODO:R A. oU967) - stratygraif,ia późnego plejstocenu Polski Niżowej na podsta- wie paleobotanicznej. W: Czwartorzęd ,FIolsld, p. 61-70. 'PWN. War- szawa.

304mB: JIHtłHK-KOI1HKOBA

. IJLIJIL:QEBoR AHAJIIł3 OTJlOXCEIIHA 33MCKOrO MElIC.JIE,lUBtKOBOrO I1EPHO.l(A B rPO,ltJHCKE MA30~OM

PC3toMe

B rpo~Hcxe MIl30Be~OM (lIp~PHO 30 KM J: 103 OT BaPDIllBIoI) 06113.pY'JreBW 'łCTBCpTll'Dll>lC OsepBHC H 6oJIo'IllWC OTJIOlltCBHlL Ihl.rn.qcmoi!: aH8JIB3 U03BOJD1JI ycnmOBHTh, 'łTO oRli oTB:OCJlTCjl II: 33MCKOwy MeZlIC~OBOMY DepHO~. PC3YJILTIlTLI ~BOro aJI8JIB3a lIpHBC,u;em.t B TIl6JIH- 1\IlX 1 H 2, a TaD(C ~BW B B~C ~ ,lI118I'paMM (WW. 1-3).

KapTBHa p8.CTI1Tem.Horo MHpa. peJroBCTPYHPOBIlJDIIUl 113. OCHOBaHBH coxpa1fJfJUJJJl'XCI[ 3CpeB m.t.lIhll;hI K Cuop, JlBJIllCTCJI TliIIJH1Dłoit AJV.I33MClWro ~BOro IJepRo,u;a. IIpB'lHlloit B03M02E- BI>IX lIpo6enOB B IIOCJleJIOBaTCJIbHOCTH pacTHTClI&BOCTH MelEJIep;IIHEOBOro IIeplloĄa MQIYI JIBJllrI'I>CJl ÓOm.n:me HHTepBI1JILI Me:tt.u;Y OT,u;e.m.m.IMH o6pll3IUlMH.

827

B ~BOI: 'lllCTB ITOJIEdIIB HMeeTCJl MHOro 03CpBlolX B 6oJIOTB'Ia1X OTJIOzeBBI: C 4mOpoJl :m.u:mro ~O IrepBO,$. C8MYMB 6JI1131llMH lIBJIlIIOTClI pa3pe3H BapllIllBLt (JI.

PaB~-lio6pollCKA. 1954; 3. liopyuo-,nny.axoBa, 1960), p&CIIOJIOllreBBWC IIO OTBOmeHBIO x I'po,u;3l1£XY Ba CCBCpO-BOCTOIe,

a

K cesepy OT I'po,u;3BCKa pacnOIIOJItCBW 4hm.601'11 (3. JIB'IIII-KOIDIItoBa, 1967) B rn;yB'DQl (E.

lIBx.JreBc.m, 1968), a lI: 3aJIa,D,Y B lOro-31l1l11,Z1y OTJICDremDI 33MC1:orO' Me:EJIC~rO ncPHO,I(a oxpec1'Hocreit JIe~, JIo~ H CKepllCBBD;. K !DIM OTBocaTCJI Ihcm Crape (c. ElrryxOBIi'I, 1970), CxapaTll:H (B. XMCJIeBClI:II, 1961), IO.3ccItYB (M. Co60JIeJlCD, 1966) H C1I:epBCB~ (3. lio- pysxo-,nny.axOBa, 1965). 3TH MBoro'IHC1ICBBWC II,YBltTIaI lIBJIlIIOTCJI xopomeit B1IJDoC~

B3rJIll',D;a, ~oro Cr. 3. Pyxaronru (1%7), .'lTO. B, IIepBO~ ,1I~cro MClIJle~OBOro 1ICpHO,I(a :u:eit3;me IJ;ClfI'P8JUdIoJl ITo1I&IlIB &BO H8JIOMHBlllI mm:CIlUDIIl 03CpBIaIIt xpa:&t.

HOBWe 381IeI'aIIHII ~BLIX OTJlozeBBI:, ~ B ceMl[ pa3pe3aX I'pop;3BCKa

Ma30BeD;ll:Oro, JIBJIJIlOTCJI· O'IC~ 9'I8lJOM 'IIO~ S!B(CJ[oro Me2CIC,IlHHI[OBj)ro IrepHO,I(a B ITom.me,

,Zofia JAlNCZYK-&QIP([KOWaA

POLLEN ANALYSIS OF THE EEMlAN INTERQLACIAL IN GBODZISK MAZOWIECKI

Summal"V

Quaternary lacustrine and paludal deposli:ts have been encountered in Grochisk ,Ma7JOiWiedti, situated about 30 km south-<w:e&t of, Warsaw. Pollen ana:lysis allowed the au'thor to as'certa.f.n h t these depOsits had been laid down during the Eem!i.an

'Interglactal. The ;resu11'B of the pollen analys1s are presented' in Ta'ble 1 and Table 2,

arid illustrated on pollen diagrams (Figs 1 and 3). '

, : The ,character' <if vegetation lI.'econstruded on the preserved poiUen grains, 'and spores points to a type picture of'the plants disthictive of the ,Eemdan inter~aci'8l.

Poe&ioble pps 'in the :i.nterg].acial p4mt succession 8I'e due to 'too large distances betlweenthe Individual samples.

In Central Poland .both lacU6tr!ine aond pallidal deposits with 'the flora of Eemian Interglacial age are 'f,requently found. The nearest are profiles from Warsaw {.1. Ra- nieclal-Bobrowska, 1954; Z. Bor6wkJo..-DhlZakowa, 1960), situated, as compared with those from Ckodzlisk lMazowiecki, to the nor1lh-ell6t, and the profiles from Golk6w situated to the south-west (Z . .1a.nczyk-Kopilkowa, 1966; S. Z. R6iyckJ., 1968) and those from G6ra Ka:lwana (:M. Soibolewska, 1'961). Ntrth of Grodzisk Mazowiecki a locality called Falbogi is situated {Z . .1anczyk-.Kopikowa, 1!HJ7) together with the neigbbouring Village Gl6Wczyn (.1. NiIklewski, 1968), and west and south of Grodzisk Mazawiecki arefoundEemian Interglacial deposits' in ~czyca, I..6dt and Skierniewice.Td these belong' also Piaski Stare I(S. Jew,tuc'haW.Lcz, 19'7'0), Skaratki(W. Chmi-el-ewski, 1961), J6zef6w 4M. Sobolewska, lQ66) and S~ierniew-ice (Z. !Bor6wJm-DluZalrowa, 1965). ','

These numerous ~te& well ilustrate S .. Z. RloZycki's opinion (1967) that the landscaPE! of Cen'IIraJ. Potaad was in.the lastInt~1acial time similar to 1he ,Dresent-

~ay,lake district of the country.

The new interglacial sites encountered in seven profiles in Grodzisk iMazowiecki are ,a 'IIucceedi.ng phase of reconnaissance of the Eemian Ip.terglacieil in Poland.

11