W sprawie klasyfikacji, nomenklatury i terminologii stratygrafii czwartorzędu

(1)

Kwartalnik Geologiczny, t. 3J, nr I, 1987 r., str. 117- 124

J ozef Edward MOJSKI

W sprawie klasyfikacji, nomenklatury i terminologii stratygrafii

czwartorz~du

podano przegllld literatury swiatowej dotycz!lcy porzijdkowania klasyfikacji stratygraficznej czwarto-

rz~du w r6i:nych krajach. Na tym tle przedstawiono zadania, powolanego w Komitecie Badan Czwarto-

rz~du Polskiej Akademii Nauk, zespotu do spraw klasyfikacji. nomenklatury i terminologii stratygrafii

czwartorz~du w Polsce. ZespOi pracQwaJ ad 1980 do 1985 r. a w wyniku tej dzialalnoSci powstaly Zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklalury stratygrajicznej dla czwartorz~du.

Czwartorz~d, oprocz prekambru, jest takim okresem dziejow Ziemi, dla kto- rego nie mog~ bye stosowane wprost zasady podzialu stratygraficznego. Wprawdzie jest on uznany formalnie jako system dziel~cy si, na dwa oddzialy, tj. plejstocen- ski i holocenski, ale juz taka jego kwalifikacja budzi w~tpliwosci, wynikaj~ce z jego krotkotrwaloSci. Czwartor"d liczy bowiem zaledwie okolo 2 mIn lat, podczas gdy.ptresy pozostale - od 30 do 85 mIn lat (W.B. Harland i in., 1982). Tak wysoka ranga chronostratygraficzna czwartorz~du powoduje przeciez dalsze, definitywnie nierozwi'lzane do chwili obecnej, komplikacje w pOdziale stratygraficznym plejstocenu, a tym bardziej holocenu na mniejsze jednostki. Zagadnieniom tym poswi~co

na jest obszema literatura.

Czwartorz,d jest okresem, w ktorym zyjemy. M.in. dlatego przy jego pOdziale stratygraficznym moze bye zastosowana wi,ksza niz dla jednostek starszych ilose kryteriow. Do lito-, bio- i chronostratygrafii naleZy dodac przynajmniej morfo- stratygrafi" tj. pOdzial wynikaj~cy ze stosowania analizy rzezby terenu i czasowego nast,pstwa powstawania i ewolucji form, b'ldz zespolow form rzezby, zwlaszcza w obszarach zlodowaconych w plejstocenie. Uwzgl,dnie trzeba rowniez klimato- stratygrafi" podstaw'l ktorej S'l zmiany warunkow klimatycznych zapisane w cechach skaly i w jej tresci paleontologicznej.

Bio- i chronostratygrafia w przypadku czwartorz,du maj'l bogatsze od starszych jednostek zrodla informacji. W biostratygrafii uwzgl,dnia si, bowiem his- tori, rozwoju czlowieka i jego wytworow (jesli bardzo umownie zaliczy sil' historil'

(2)

118

Jozer

Edward Mojski

kultur ludzkich do zr6de! biostratygraficznych), a w chronostratygrafii stosuje

si~ metody datowania niemozliwe do stosowania dla okres6w starszych (np. metoda radiow~gla, termoluminescencja, dendrochronologia, liczenie warw itd.).

Te odr~bnosci stwarzaj~ nowe jakosci w pOdziale stratygraficznym czwarto-

r~du, wzbogacaj~c mozliwoSci jego podzialu, jednaki:e w ramach jednostki stratygraficznej formalnie odpowiadaj~cej jednostkom starszym. Celowose utrzyma- nia czwartorz~du jako systemu jest powszechnie uznawana i nie bywa na og6!

podwaZana. Znajduje to sw6j dobitny wyraz w mi~dzynarodowym przewodniku stratygraficznym, wydanym pod redakcj,! H.D. Hedberga (1976), gdzie w cZ~Sci

zatytulowanej ChronostratygraJiczne podzialy systemu czwartorzfdowego znajduje

si~ stwierdzenie, ze " ... podstawowe zasady podzialu systemu czwartorz~dowego

winny bye takie same, jak i dla innych cz~sci fanerozoiku ... ".

Sformu!owania kodeksu "H.D. Hedberga, jak i nieco wczesniej wydane Zasady polskiej klasyJikacji ... (1975), aczkolwiek jednoznacznie okreslaj~ wymogi sta- wiane kreatorom i wydawnictwom, nie mog'! bye jednak wystarczaj,!ce w wielu zagadnieniach, napotykanych przy pr6bach porz,!dkowania klasyfikacji i terminologii stratygraficznej czwartorz~du w Polsce. Ogrornny chaos i dowolnose jakie tu istniej,!, uwidocznily si~ przy okazji przygotowania hasel do Mi~dzynarodowego

Leksykonu Stratygraficznego pod redakcj,! H. Makowskiego (1980). Ponad 200 nieformalnych hase! dla czwartorz~du rna tam krancowo rozne, ale z reguly nie- wystarczaj'!ce uzasadnienie rnerytoryczne. Brak tez na og61 zasad dotycz'!cych nornenklatury. W tej sytuacji wyloni!a si~ celowosc i pi Ina potrzeba uporz'!dkowania i sformalizowania procedury kreowania i nomenklatury jednostek stratygraficznych, w spos6b mozliwie zgodny z kodeksem Hedberga i jego polskirn odpowiednikiem, na CO autor zwr6cil uwag~ wczesniej (J.E. Mojski, 1981). Do realizacji tego zamiaru konieczne jest dok!adne dostosowanie zasad klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej do specyfiki czwartor~du. Zadanie takie postawiono zespo!owi roboczernu powo!anemu w 1980 r. przez Komisj~

Stratygrafii Komitetu Badail Czwartorz~du Polskiej Akadernii Nauk. Do zespo!u nalezeli: M.D. Baraniecka, J.S. Gozdzik, Z. Janczyk-Kopikowa, J. Jersak, K. Konecka-Betley, L. Lindner, T. Madeyska, A. Makowska, J.E. Mojski (kierownik zespolu), J. Rzechowski i T. Wysoczanski-Minkowiez.

Niez~dnym punktem wyjscia dla zadail zespolu by!a analiza stanu prac nad klasyfikacj,! i nomenklatur~ stratygraficzn'l czwartor~du w nauce swiatowej, a wi~c w odpowiednich organizacjach rni~dzynarodowych, a takze w innych krajach, zw!aszcza osciennych i na tej podstawie sformu!owanie wniosk6w umozliwia- j,!cych dalsze dzialanie. Tak post'lpiono zreszt'! na pocz'!tku prac nad Zasadami polskiej klasyJikacji ... (1975, str. 7). W przypadku systemu czwartor~dowego

odpowiednie prace prowadzi od wielu lat, rnniej lub bardziej intensywnie i z r6zny- mi rezu!tatami, Mi~dzynarodowa Asocjacja do Badail Czwartor~du (INQUA) w swej Komisji Stratygrafii Czwarto~du. Zadania tej komisji wcil!i: rozrastaj,!

si~ i obecnie, tj. w kadencji 1982-1987, liczy ona pi~e podkornisji i trzy grupy ro- bocze. Z tych osmiu zespol6w trzy pracuj'l nad szczeg61nie bliskimi nam ·zagad- nieniami. S'! to: Grupa robocza do podzialu plejstocenu i jego nomenklatury, pod kierunkiem G.M. Richmonda, Podkomisja stratygrafii czwartorz~du Europy, pod kierunkiem J. Chaline'a i Podkomisja stratygrafii czwartorz~du Ameryki P6lnocnej pod kierunkiem P. Karrowa. ..

Grupa robocza pod kierunkiem G.M. Richmonda opracowuje kryteria podzia!u plejstocenu na g!6wne jednostki. Metoda pracy polega g!6wnie na ankietowaniu.

Dotychczasowe· wyniki precyzuj~ m.in. pogl'ldy ankietowanych (ponad 80 os6b z calego swiata) na problem granicy mi~dzy plejstocenern i holocenern. pliocenern

(3)

W sprawie Idasyfikacji. nomenklatury ... 119 i plejstocenem oraz granic wewnlltrz plejstocenu, przy jego podziale na dol ny,

srodkowy i gorny, Te trzy jednostki wedlug G,M. Richmonda nalezy w chronostratygrafii traktowae jako podserie (Subseries). Wi~kszose ankietowanych wy- powiedziala si~ za dolnll graniCll holocenu przypadajllCll 10 000 lat temu, dolnll graniCll gornego plejstocenu - 130 000 lat temu, poniewai wowczas byl najwyz- szy poziom Oceanu swiatowego w ostatnim interglacjale, dolDlj graniCll srodkowego plejstocenu 730000 lat temu (granica epok magnetycznych Brunhes/Matuyama) i dolnll graniCll dolnego plejstocenu - w bardzo roznych wersjach - od 730 000 lat temu do 3,4 min lat temu - w kaidym przypadku w powillzaniu z wiekiem zdarzen paleomagnetycznych.

Y'

odpowiedziach zaznaczala si~ wyraZoa tendencja do preferowania metod wieku bezwzgl~dnego, przy zachowaniu niektorych innych kryteriow (zmiany warunkow klimatycznych, /lory i fauny) dla ustalen regionalnych.

Podkomisja stratygrafri czwartorz~du Europy (m. in. Bull ... , 1985; J. Chaline, H. Jerz, 1984; K.D. Meyer, 1981) prowadzi dzialalnose zmierzajllcll do oceny profili i obszarow stratotypowych dla jednostek powszechnie uZywanych przy podziale plejstocenu, takich jak zlodowacenie elstery, interglacjal eemski itp.

Prace te Die przyczyniajll si~ do post~pu badali Dad formalizacjll jednostek podzialu stratygraficznego plejstocenu europejskiego, ale Slj jedynll okazjll do analizy takich wlasnie stratotypowych regionow i dyskusji na tematy bardziej ogolne w licznym zespole fachowcow. W ostatnich latach przedmiotem takiej analizy byly profile stratotypowe dla zlodowacenia elstery (NRD), wisly (Polska), wiirmu alpejskiego (Bawaria i okolice Lionu), interglacja!u holsztynskiego (Szlezwik-Holsztyn) oraz plejstocenu kotlin srodgorskich na przykladzie Kotliny Braszowa w Rumunii.

Podkomisja stratygrafri czwartor~du Ameryki Polnocnej dziala w scislym kontakcie ze s!uzbarni geologicznymi Stanow Zjednoczonych i Kanady, slusznie uznajllc w ten sposob wielki aspekt praktyczny wynikow swej pracy. W pierwszym etapie dzialalnosci podkomisja postanowila zestawic definicje i opisy litostrato- typow dla kontynentu. Dane dla kai:dego sttatotypu musZlj bye mozliwie zgodne z wymogami kodeksu Hedberga. Kaidy z czlonkow podkomisji jest odpowiedzial- ny za zestawienie danych w swym regionie i za wybor stratotypow do opracowania.

Ustalono Scisly harmonogram tych prac, zakladajljC 2,5 roku na opracowanie wlasciwe i 9 miesi~cy na druk. Pierwszy tom ukazal si~ w 1977 r. Dodac nalezy, ze wydawnictwo to nie rna zamiaru zast~powac publikacji Lexicon of Geologic Names of the United States, wydawanej przez sluz~ geologicznll Stanow Zjedno- czonych. Jego celem jest informacja, w skr6conej formie, danych 0 stratotypach, zwlaszcza do uzytku poza granicami kraju.

Dotychczasowe prace Podkomisji stratygrafri czwartor~du Ameryki Polnoc- nej INQUA swiadczll, ze wiele stratotypow nie rna peloego opisu, dokladnej loka- lizacji, odpowiednich wychodni, opisu dolnej i gornej granicy itd. Tylko niewielka

cz~s6 odpowiada warunkom stawianym przez kodeks Hedberga. Sll to glownie dane odnosZljce si~ do wymogow zawartych we wczesniejszych kodeksach, jak Classification and nomenclature of rock units (G.H. Ashley, 1933) blldi: Code of stratigraphic nomenclature (1961).

Doswiadczenia dzialalnosci podkomisji Sll wystarczajllce, aby uznae je za wai- ny material do przygotowania ukladu i tresci hasel formalnych jednostek czwarto-

rz~du w Polsce.

Dobrym przykladem dzialalnosci krajowej jest Podkomisja dla stratygrafii

czwartorz~du przy Komisji Stratygrafii Niemieckiej Unii Nauk Geologicznych (RFN). Komisja Stratygrafii dziala tam w dwoch kierunkach. Przenosi wyniki swej pracy na forum lUGS, poprzez swoich przedstawicieli Oraz przekazuje posta-

(4)

120 J6zef Edward Mojski

nowienia lUGS dotycz&ce stratygrafii na forum krajowe dla ewentualnego wyko- rzystania. Podkomisja dla stratygrafii czwartorz~du koncentruje sw& uwag~ na klasycznych profilach stratotypowych. Ze wzgl~du na niedost~pnose w obszarze RFN profili stratotypowych dla czwartor~du nizowego (z wyj~tkiem interglacjalu holsztynskiego) podkomisja pracuje nad opracowaniem klasyfikacji alpejskiej. Dla holsztynu przewidziane s~ specjalne prace wiertnicze, kt6re maj& bye finanso- wane przez krajowe urz~dy geologiczne i uznane jako szczeg61nie waine zadania tych urz~d6w. Prace podkomisji nawi~zuj~ do propozycji klucza stratygraficznego przedstawionego swego czasu przez Komisj~ stratygraficzn~ INQUA (G.W.

Liitting i in., 1969). Propozycja ta, nigdy zresztl! formalnie nie zaakceptowana, sklada si~ w swej tresci z dyskusji i zalecen dla kreowania jednostek Iitostratygra- ficznych, biostratygraficznych, chronostratygraficznych oraz geochronologii i jej zastosowania· w stratygrafu czwartorz~du. Formuluje r6wniez wymogi, jakie winny bye zachowane przy tworzeniu nowych termin6w stratygraficznych oraz omawia znaczenie r6znych dyscyplin stratygraficznych i metod stosowanych przy korelacji stratygraficznej czwartorz~du. W propozycji zawarto bardzo wiele cennych uwag 0 znaczeniu podstawowym dla zasad formalizacji. Mimo ze propozycja ta nie zostala zatwierdzona, jest ona najpelniejszym i najbardziej uzytecznym opracowaniem dla odpowiednich poczynan w Polsce.

Kodeks Hedberga zostal przyj~ty bez zastrzezen i jest stosowany dla czwarto-

r~du w krajach skandynawskich. Nie czekaj~c na jego ostateczne ogloszenie a

opieraj~c si~ na publikowanych raportach cz~sciowych (H.D. Hedberg, I 970a - I 972b), juz w 1974 r. ukazala si~ propozycja terminologii i klasyfikacji stratygrafii

czwartorz~du Skandynawii (J. Mangerud i in., 1974). Zostala ona opracowana w wyniku dyskusji przeprowadzonej na specjalnie w tym celu zorganizowanym

&ympozjum. Zwraca si~ w niej uwag~ na nikle uzywanie formalnych jednostek litostratygraficznych w przeciwienstwie do rozbudowanych podstaw biostratygrafii mlodszego plejstocenu i holocenu. Uzyteczne mog& bye r6wniei kryteria morfo- stratygraficzne (np. klasyfikacja stratygraficzna moren czolowych i dawnych linii brzegowych), a juz napewno uzyteczna jest klimatostratygrafia. Podstaw~

jest jednak chronostratygrafia i autorzy podaj~ chronostratygraficzny podzial

czwartorz~du na oddzialy i pi~tra; te ostatnie wydzielone s~ prowizorycznie. Po- dobnie prowizoryczny jest podzial na podpi~tra i chronozony, zastosowany jedynie dla Vistulianu.

o

ile propozycje skandynawskie podzialu chronostratygraficznego, np. Vistulia- nu na podpi~tra, mog& okazae si~ uzyteczne, to kryteria wydzielenia chronozon nie s& jasne. I tak np. bryirup i starszy dryas zdefiniowane s~ jako chronozony, podczas gdy - jak si~ wydaje - bryirup winien bye w stosunku do starszego dryasu jednostk~ wyzszego rz~du i dzielie si~ na chronozony, albo bryirup winien bye chronozon~ i dzielie si~ na subchronozony, w randze kt6rych winien bye starszy dryas.

Podae wreszcie nalezy pr6b~ francusko-belgijsk& sformulowania zasad, metod . i systemu stratygrafii czwartorz~du w tych krajach (J. Somme i in., 1980). Pr6ba ta jest zgodna z kodeksem Hedberga i zamyka si~ propozycj& podzialu stratyga- ficznego czwartorz~du p6lnocno-zachodniej Francji i Belgii. Podzial chronostratygraficzny si~ga do pi~tra. W stosunku do pi~tra korelowane s~ jednostki litostraty- graficzne (formacje), pedostratygraficzne, paleomagnetyczne, paleogeograficzne i geomorfologiczne.

Przegl~d powyzszy prowadzi do kilku og61niejszych wniosk6w. Pierwszym najwainiejszym jest stwierdzenie, ze kaide pr6by ustalenia zasad terminologii

I nomenklatury nawi'lzuj'l do kodeksu Hedberga. akceptuj~c zawarte w nim za-

(5)

W sprawie klasyfikacji, nomenklatury ... 121 .

sady. W zaleznosci od mozliwosci i regionalnych potrzeb dodaje si~ podzia!y morfo- i klimatostratygraficzne. Prace zmierzaj~ tez zawsze w tym kierunku, aby zasady mogly znaleze praktyczne zastosowanie i bye pozyteczne dla og6!u geolog6w.

Znajduje to sw6j wyraz w uwzgl~dnieniu litostratygrafii jako podstawy uj¢ regionalnych i definiowania jednostek litostratygraficznych jako jednostek podstawo- wych dla korelacji mi¢zyregionalnej. Formalizacja litostratygrafu jest wi~c pierwszym, niezb~dnym warunkiem dalszych prac, kt6re w naszym przypadku winny dotyczye zw!aszcza podzia!u biostratygraficznego. W pierwszym przypadku cho- dzi!oby 0 dostosowanie wymog6w stawianych poziomom (zonom) i podpoziomom (subzonom) do podzia!u czwartorz~du, a w drugim 0 kryteria ustanawiania pi~ter,

chronozon i subchronozon.

Z!ozone do druku w 1986 r. Zasady polskie} Idasyflkac}i ... dla cz.warlOrz~du

(autorzy: J. Gozdzik, Z. Janczyk-Kopikowa, K. Konecka-Betley, L. Lindner, Z. Madeyska, A. Makowska, J.E. Mojski, r6wniez redaktor i J. Rzechowski)

maj~ bye w swej tresci i sformu!owaniach uzyteczne i, miejmy nadziej~, stwarzaj~

wystarczaj~ce podstawy do podj~cia prac nad formalizacj~ definiowanych jednostek stratygraficznych czwartor~du. Sprzyjaj~ temu w ostatnich latach szerokie mozli- wogci korzystania z metody termoluminescencyjnej okreslania wieku osad6w mineralnych. Kilka dzia!aj~cych w kraju laboratori6w pozwala tu na datowanie wielu pr6bek, a takze dzi~ki konkurencji, r6wniez na doskonalenie metodyki takiego datowania.

Oddzial Geologii Morza Instytutu Geologicznego SOPOI, uL Kombatant6w 62 Nadeslano dnia 14 listopada 1985 r.

PISMIENNICTWO

ASHLEY G.H. (1933) - Classification and nomenclature of rock units. Am. Assoc. Petroleum Geo!.

Bull., 17, p. 843 - 868, no 7.

BULLETIN DE I'ASSOCIATION FRANCAISE POUR L'ETUDE DU QUATERNAIRE. Nos 22-23 (1985) - Colloque INQUA Subcommission on European Quaternary Stratigraphy, 13 -19 Septembre, 1984. Strasbourg-Besancon-Lyon.

CHALlNE J .. JERZ H. (1984) - Stratotypen des Wiirm-Glazials. Eiszeitalter uDd Gegenwart, 35, p.

185 - 206.

CODE OF STRATIGRAPHIC NOMENCLATURE (1961) - Amer. Comm. Strat. Nomenclature.

Am. Assoc. Petroleum Geo!. BulL, 45, p. 645- 665, no 5.

HARLAND W.B., COX A.V., LLEWELLYN P.G., PICKTON C.AG., SMITH A.G., WALTERS R.

(1982) - A geologic time scale. Cambridge University Press. Cambridge.

HEDBERG H.D., ed. (1970a) - Preliminary report on lithostratigraphic units. Intern. Subcomm.

Suat. Class., Rep. 3. 24 Geo!. Congr. Montreal.

HEDBERG H.D., ed. (t970b) - Preliminary report on stratotypes. Intern. Subcomm. Strat. Class., Rep. 4. 24 Geo!. Congr. Montreal.

HEDBERG H.D., ed. (l97Ia) - Preliminary report on biostratigraphic units. Intern. Subcomm. Strat.

Class., Rep. 5. 24 Geo!. Congr. Montreal.

HEDBERG H.D., ed. (197Ib) - Preliminary report on chronostratigraphic units, Intern. Subcomm.

Strat. Class .. Rep. 6. 24 Geol. C~ng.r. Montreal. .

(6)

122 J6zef Edward Mojski

HEDJ~ERG H.D., ed. (1972a) - Introduction to an international guide to stratigraphic classification, terminology and usage. Boreas. 1, p. 199-211.

HEDBERG H.D., ed. (1972b) - Summary of an international guide to stratigraphic classification, terminology and usage. Boreas, 1.

HEDBERG H.D., ed. (1976) - InternationaJ stratigraphic guide. A guide to stratigraphic classification, terminology and procedure. J. Wiley and Sons. New York, London, Sydney, Toronto.

LOTIING O.W .• PAEPE R.o WEST R. G., ZAGWIJN W.H. (1969) - Key to the interpretation and

,nomenclalUre of Qualernary stratigraphy. INQUA Comm. Strat. Hannover.

MANGERUD J., ANDERSEN S.T., BERGLUND B.E., DONNER J.J. tl~74) - Quaternary strati- gnlphy of Norden, a proposal for terminology and classification. Boreas, 3, p. 109-128, no 3.

MEYER K.D. (1981) - Arbeitsergebnisse der Subkommission fUr Europaische Quartarstratigraphie:

Stratotypen des Elster und W~ichsd-(jlazials. l:.iszeitalter und (jegenwart. 31. p. 203 - 2Ul), MIJ;lDZYNARODOWY LEKSYKON STRATYGRAFJCZNY \IYMOj - Tom I: Europa. zeszyt

6a: Polska (H. Makowski. red.) Komitet Nauk Geologiczoych PAN. Warszawa.

MOJSKI J.E. (1981) - Niekt6re og61ne problemy stratygrafli czwartorz~du w Polsce. Prz. Geo!., 29, p. t-S, no I.

SOMME J., PAEPE R .• LAUTRIDOU J.P. (1980) - Principes, methodes et systeme de 1a stratigraphie du Quaternaire dans Ie nord-ouest de la France et de la Belgique. W: Probl emes de stratigraphie du Quaternaire en France et dans les pays limitrophes. Supp!. Bull. AFEA N.S., 1, p. 148-162.

Dijon.

ZASADY POLSKIEJ KLASYFlKACJI. TERMINOLOGII I NOMENKLATURY STRATYGRA- FICZNEJ (1975) - Instrukcje i metody hadan geologicznych lnst. Geo!., z. 33. lnst. Geo!. War- szawa.

K BOnpOCY 0 KnACC; .... "' .... KAL.\ ... HOMEHKnATYPE .... TEPM .... HOnOr ...

CTPAT .... rPA"' ... ETBEPT ... HbIX OTnO)l(EH .... ~

1HayeHMe cTpaTMrpacpMM M paCYIleHeHMe yeTBepTMYHblX OTIlO)!(eHMii JIIBIlJllIOTCJII caHblHM cnop- HblHM npo6IleMaHM cTpaTMrpaq,MM. B 60IlbWMHCTBe CTpaH, B oc06eHHOCTM B TpYAax MX reOIlorMyeCKMX cnY)f(6, Ha np06neMa HaM60Ilee aKTyanbHa B CBJII1M C M1AaHMeH B 1976r. International strotigrophic gUide

nOA peAaK4MeM LA. rep6epra.

B nOIlbwe KIlaccMq,HKa4MJII M HOHeHKIlaTypa cTpaTMrpaq,MyeCKOM cxeHbl yeTBepTMYHblX OTIlO- )!(eHMM AaneKo He COOTBeTCTByeT Tpe60BaHMJIIM, npeAbJIIBIlJlleHblH K MCCIleAOBaHMJIIH TaKoro THna M Cq,0PHYIlHpOBaHHbIM B ynoMJIIHYTOH M1AaHMM. KOHMTeT no HlyyeHMIO yeTBepTMYHblX OTIlO)!(eHMM nonbCKOH AKaAeMHM HaYK COlAM COOTBeCTBYlOutylO pa60yylO rpynny. 3<lAayeM :nOM rpynnbl 6blna palpa60TKa B 1980 r. Zasady polskjej klasyfikacji, te'rminologii ^jnomenklotury stratygraficznej dla czworto-

rz~u. 3 n 3aAaya 6blna BblnOIlHeHa, B YaCTHOCTM, nYTeH M3yyeHMJII 3THX np06IleH no AaHHblM MHpOBOH IlIiITepaTypbl. B CTaTbe "pHBeAeHa KpaTKaJ'I xapaKTepHCTHi<a COCTOJIIHHJII TaKMX pa60T B eBponeikKHx cTpaHax M B CoeAMHeHHblx WnTax AMepMKH, KaCatoutMXCJI XpoHocTpaTHrpa41MyeCKOrO It IlHToCTpa- TMrpacpMyeCKOrO paCYIleHeHMJII yeTBepTMYHblX TOIlut.

(7)

Streszczenie J6zef Edward MOJSKI

ON STRATIGRAPHIC CLASSIFICATION, NOMENCLATURE, AND TERMINOLOGY OF THE QUATERNARY

Summary

123

The stratigraphic rank and subdivision of the Quaternary belong to the most widley discussed questions in stratigraphy. The questions are still regarded as highly important in works carried out in several countries, especially by geological surveys, in connection with publication of International stratigraphic guide (editei::l. by H. D. Hedberg) in 1976.

The classification and nomenclature applied in the stratigraphic subdivision of the Quaternary of Poland markedly vary from the requirements as put in the above guide. Therefore, in 1980 the Committee on Quaternary Studies of the Polish Academy of Sciences called into the existence a special working group for compilation of Zasady polskiej klasyfikacji. termin%gii i nomenklatury slratygraficznej dla czwartorz{?du.

The works on that task included a review of studies on similar questions carried out in other countries.

The paper presents brief characteristics of the developments in these studies in several European coumries and the U.S.A., especially those dealing with chronostratigraphic and, to some degree, lithostratigraphic subdivision.