Sz. W. Ślaga
Sprawozdanie z sympozjum filozofii
przyrody KUL na temat ewolucji
układów fizycznych i biologicznych
Studia Philosophiae Christianae 8/1, 285-287
kiej. O b ro ń c ó w s tr u k tu r a li z m z n a la z ł w o so b a c h s tu d . S to m m y i d r M a ciejow skiego.
O d p o w ia d a ją c n a z a rz u ty d y s k u ta n tó w p ro f. S ła w iń s k a w y ja ś n iła , że a n a liz a t a b y ła n ie p e łn a , z k o n ie c z n o śc i b o w ie m p o m ija ła n a j i s t o t niejszy a r g u m e n t s t r u k tu r a li s tó w — a n a liz ę fo n o lo g ic z n ą w ie rs z a B a u - delaire’a. B y ła o n a je d n a k n ie p r z e k ła d a ln a z f r a n c u s k ie g o n a ję z y k polski, a p o m in ię ta , s a m e p ró b y w a r s tw y z n a c z e n io w e j w ie rs z a c z y n iła d o w olnym i w p e w n y m s to p n iu .
S e sję p o św ię c o n ą s t r u k tu r a li z m o w i w e w s p ó łc z e s n e j n a u c e z a m k n ą ł w P o d s u m o w a n iu k s. p ro f, d r K a m iń s k i. S ta r a ją c się u z g o d n ić głosy re fe re n tó w i d y s k u ta n tó w p ro f. K a m iń s k i p o d k r e ś lił w ie lo ś ć k ie r u n k ó w , te n d e n c ji i ro z w ią z a ń s tr u k tu r a li z m u . W s k a z a ł ta k ż e n a w a g ę i p r a w om ocność w s z e lk ic h p ró b z m ie rz a ją c y c h do u s ta le n ia p o p rz e d n ik ó w s tr u k tu r a liz m u w sp ó łc z e sn e g o w h is to r ii, a ta k ż e p ró b u s ta le n ia za ło ż e ń
a n tro p o lo g ic z n y c h i filo z o fic z n y c h , k tó r e le ż ą u jeg o p o d s ta w .
Te sło w a w s k a z a ły n a in te n s y w n o ś ć to c z ą c y c h się p rz e z d w a d n i d y sk u sji i ró ż n o ro d n o ś ć s ta n o w is k . B y ły o n e a p e le m d la d a ls z y c h b a dań n a d s tr u k tu r a liz m e m . I ja k o ta k i e b y ły o p ty m is ty c z n y m a k c e n te m końcow ym , g o d z iły b o w ie m w s z y s tk ic h u c z e s tn ik ó w w d a ls z y m w y s ił ku p o z n a w c z y m .
B . J. R u c iń s k i
Sprawozdanie z sym p ozju m filo z o fii p rzyrody K U L na tem a t e w o lu c ji u k ła d ó w fizy czn y ch i b iologiczn ych
W d n ia c h 22—23 k w ie tn ia 1971 n a K a to lic k im U n iw e rs y te c ie L u belskim o d b y ło się sy m p o z ju m z o rg a n iz o w a n e p rz e z K o ło N a u k o w e S tu d e n tó w F ilo z o fii P r z y r o d y K U L n a t e m a t e w o lu c ji u k ła d ó w fiz y c z nych i b io lo g ic z n y c h . O b ra d y sy m p o z ju m o tw o rz y ł r e k t o r K U L — o. prof. A. M. K rą p ie c w s k a z u ją c n a a k tu a ln o ś ć z a g a d n ie ń z w ią z a n y c h z k o sm osem , jeg o p r a w a m i i m ie js c e m c z ło w ie k a w św ie c ie . W sło w ie w stęp n y m k u r a t o r K o ła ks. doc. S t. M a z ie rs k i p o d k r e lił ró ż n ic e ja k ie istnieją p o m ię d z y k o sm o lo g ią p rz y r o d n ic z ą i filo z o fic z n ą o ra z d la d a l szych ro z w a ż a ń sp re c y z o w a ł p o ję c ie u k ła d u w fiz y c e i b io lo g ii.
Ks. doc. M. H e lle r m ó w ił o p o w s ta w a n iu g a la k ty k w e w c z e sn y c h stad iach e w o lu c ji k o sm ic z n e j o g ra n ic z a ją c s ię do te m a tu „ G r a w i ta c y j ne m e c h a n iz m y p o w s ta w a n ia g a la k ty k ” . P o w s ta w a n ie g a la k ty k m o ż n a ro z p a try w a ć w a s p e k c ie k o sm o lo g ic z n y m . W z w ią z k u z ty m p o w s ta ją trzy p y ta n ia , n a k tó r e r e f e r e n t o d p o w ia d a ł:
a. J a k d a le k o w s te c z m o ż n a się co fa ć w cza sie r e k o n s tr u u j ą c e w o lucję k o sm ic z n ą ? C h w ilą g ra n ic z n ą , p o z a k tó r ą n ie m o ż n a co fa ć się
w s te c z je s t tz w . o so b liw o ść p o c z ą tk o w a . W e d łu g tw ie r d z e n ia H a w k i n - g a - P e n r o s e ’a je s t o n a w te o r ii n ie u n ik n io n a .
b. J a k d a le k o w s te c z m o ż n a e k s tra p o lo w a ć te o r ię g r a w ita c ji (ogólną te o r ię w z g lę d n o śc i)? M o żn a p o k a z a ć , że o g ó ln a te o r ia w z g lę d n o śc i „ o b o w ią z u je ” p o c z ą w sz y od tzw . „ e p o k i p r o g u ”. W ep o ce p rz e d p ro g o w e j i s to tn ą r o lę o d g ry w a ły e fe k ty k w a n to w e („ k o sm o lo g ia k w a n to w a ” ).
c. W j a k i sp o só b o d d z ia ły w a n ia g r a w ita c y jn e d o p ro w a d z iły do f o r m o w a n ia się g a la k ty k ? W e d łu g H a r r is o n a „ z a r o d k i” g a la k ty k is tn ia ły ju ż w ep o ce p rz e d p ro g o w e j. W e d łu g k o n c e p c ji tr a d y c y jn e j g a la k t y k i p o w s ta ły z m a ły c h z a b u rz e ń g ę sto śc i w p ie r w o tn ie je d n o r o d n y m s u b - stra c ie .
P ro f. d r W . Z o n n w y g ło sił o d c z y t p t. „ T e o rie e w o lu c y jn e i k o s m o - g o n ic z n e W ie lk ie g o W s z e c h ś w ia ta ” . R e f e r e n t w s k a z a ł n a to, że is tn ie ją c e o b e c n ie e w o lu c y jn e i s ta c jo n a r n e m o d e le W s z e c h ś w ia ta p r z y j m u j ą ja k o z a ło ż e n ie z a s a d ę k o sm o lo g ic z n ą o je d n o r o d n o ś c i W s z e c h ś w ia ta w p r z e s tr z e n i i w czasie. P o o m ó w ie n iu te j z a s a d y o ra z po p r z e d s ta w ie n iu n ie k tó r y c h d a n y c h o b s e r w a c y jn y c h z z a k r e s u r a d io a s tr o n o m ii i te o r ii e k s p a n s ji r e f e r e n t s tw ie rd z ił, że p r z e m a w ia ją o n e b a r d z ie j z a e w o lu c y jn y m n iż s ta c jo n a r n y m m o d e le m W sz e c h ś w ia ta . Z a p o w ie d z ia n y r e f e r a t doc. M . B ie lic k ie g o „ P ro b le m y e w o lu c ji i k o s - m o g o n ii k o m e t” n ie o d b y ł się z p o w o d u c h o ro b y p re le g e n ta . D ru g i d z ie ń o b ra d d o ty c z y ł p r o b le m a ty k i z w ią z a n e j z e w o lu c ją u k ł a d ó w b io lo g ic z n y c h . D r A . P a s z e w s k i w y g ło sił r e f e r a t p t. „ E w o lu c y jn e a s p e k ty b io lo g ii m o l e k u la r n e j”. S p o śró d m a k r o m o le k u ł w y ró ż n ił b ia łk a ze w z g lę d u n a to, że a. p e łn ią o n e ro lę s t r u k t u r a l n ą w o rg a n iz m ie , b. są e le m e n ta m i n ie z b ę d n y m i d la w s z y s tk ic h n ie m a l p ro c e s ó w ż y c io w y c h c. są b io k a ta - liz a to r a m i (en zy m am i). W e d łu g r e f e r e n ta c z y n n ik a m i e w o lu c ji n a p o zio m ie m o le k u la r n y m są : a. m a s z y n e ria sy n te z y b ia łe k , b. e w o lu c ja g e n ó w (in fo rm a c ji o b ia łk u ), c. k o m p lik a c ja i r e g u la c ja . P o sz czeg ó ło w y m o m ó w ie n iu p ro c e s u b io s y n te z y b ia łe k i w s k a z a n iu sp o so b u , w ja k i n a s tę p u je p rz e k a z a n ie in f o r m a c ji (D N A R N A _ > b ia łk o ) r e f e r e n t s tw ie rd z ił, że m a s z y n e ria sy n te z y b ia łe k je s t z p e w n o ś c ią b a rd z o s ta r a , p o n ie w a ż w y s tę p u je w e w s z y s tk ic h o rg a n iz m a c h ży w y ch .
P ro f. W. R o m a n o w s k i w sw y m o d czy cie „ W p ły w w sp ó łczesn eg o ś r o d o w is k a n a o n to g e n e ty c z n e z m ia n y c z ło w ie k a ” s c h a r a k te r y z o w a ł n a j p ie r w s k u t k i p o s tę p u ją c e j te c h n iz a c ji, u r b a n iz a c ji i ro z w o ju c y w ili za c ji, p r z e ja w ia ją c e s ię w p o s ta c i s k a ż e n ia a tm o s fe r y p y ła m i, z a n ie c zy sz c z e n ia w ó d , s k a ż e n ia g le b y i ro ś lin n o ś c i p rz e z c h e m ic z n e ś ro d k i o c h ro n y ro ś lin , w e w z ro śc ie n ie p o ż ą d a n e g o h a ła s u itp . C z y n n ik i te w p ły w a ją w y ra ź n ie n ie k o r z y s tn ie , c zęsto w p r o s t sz k o d liw ie n a z d ro w ie c z ło w ie k a , k tó r y n ie je s t w s ta n ie p rz y s to s o w a ć się do t a k n ie k o r z y s t n y c h z m ia n sw e g o ś r o d o w is k a .J e ś li w sto s u n k o w o k r ó t k im c zasie
m ożna z a o b s e rw o w a ć u c z ło w ie k a ja k ie ś z m ia n y a n a to m ic z n o - fiz jo lo - giczne, m a ją c e ja k iś w a lo r e w o lu c y jn y , to są o n e w y ra ź n ie n ie k o rzystne.
Ks. p ro f. К . K łó s a k m ia ł p rz e d s ta w ić o cen ę k r y ty c z n ą w sp ó łc z e s n y c h prób filo z o fic z n e g o w y tłu m a c z e n ia e w o lu c ji b io lo g ic z n e j, lecz n ie p r z y był n a S y m p o z ju m z p o w o d u c h o ro b y .
Po k a ż d y m z o d c z y tó w o d b y w a ła się d y s k u s ja ; lic z n e g ło sy d o ty czące p o sz c z e g ó ln y c h te m a tó w p o z w o liły z ró ż n y c h p u n k tó w w id z e n ia spojrzeć n a o m a w ia n e z a g a d n ie n ia . B io lo g ic z n ą część o b r a d p o d s u m o wał k s. doc. W . S e d la k , a k o sm o lo g ic z n ą — ks. doc. S t. M a z ie rsk i. W śród gości w S y m p o z ju m b r a l i u d z ia ł m ię d z y in n y m i p ra c o w n ic y i stu d e n c i filo z o fii p rz y r o d y A T K w W a rs z a w ie , k tó r z y w p rz e r w a c h m iędzy o b r a d a m i z w ie d z ili z a b y tk i L u b lin a .
S z . W.
Slaga
S p ra w o z d a n ie z K o n f e r e n c ji n a u k o w e j n a te m a t filo z o fii p o ls k ie j okresu p o z y ty w iz m u , 28— 29 k w ie tn ia 1971, W a rs z a w a , P a ła c S ta s z ic a
K o n fe re n c ja z o s ta ła z o rg a n iz o w a n a p rz e z Z e sp ó ł H is to rii P o ls k ie j Filozofii N o w o ż y tn e j I n s ty tu t u F ilo z o fii i S o c jo lo g ii P A N , k tó r e g o k ie ro w n ik iem je s t o b e c n ie doc. d r A n d rz e j W a lic k i. W K o n f e r e n c ji u d z ia ł w zięli o p ró c z c z ło n k ó w Z e sp o łu p rz e d s ta w ic ie le ró ż n y c h o ś ro d k ó w n a u
k o w o -b a d a w c z y c h m ię d z y in n y m i U n iw e r s y te tu W a rs z a w s k ie g o , I n s t y tutu B a d a ń L ite ra c k ic h , U n iw e r s y te tu Ja g ie llo ń s k ie g o , L u b e lsk ie g o U n i w ersytetu im . M a rii C u rie - S k ło d o w s k ie j i U n iw e rs y te tu W ro c ła w sk ie g o . A kadem ia T eo lo g ii K a to lic k ie j re p r e z e n to w a n a b y ła p rz e z doc. d r B ro nisław a D em b o w sk ieg o . K o n fe re n c ję o tw o rz y ł D y r e k to r I n s t y t u t u F ilo z o fii i S o c jo lo g ii P A N prof. J a n S z c z e p a ń sk i. P o d k r e ś lił on w a ż n o ś ć b a d a ń n a d p o z y ty w iz mem, p o n ie w a ż p e w n e z a ło ż e n ia m e to d o lo g ic z n e p o s tu lo w a n e i o p ra c o wane p rz e z te n k ie r u n e k m y ś lo w y n ie s tr a c iły sw e j a k tu a ln o ś c i i n a d a l mają ż y w o tn y w p ły w n a b a d a n ia n a u k o w e .
N a stę p n ie głos z a b r a ł p ro f, d r T a d e u s z K o ta r b iń s k i. W y p o w ie d ź jeg o nazw ano w p r o g r a m ie „ W s p o m n ie n ia ” . M ó w ił on o lu d z ia c h , k tó r y c h spotkał b ą d ź o so b iście, b ą d ź p rz e z ic h p is m a , a k tó r y c h p o d ja k im ś w zględem m o ż n a n a z w a ć p o z y ty w is ta m i. W y w a rli o n i w p ły w n a u tw o rzenie te j p o s ta w y , k tó r ą n a z y w a m y p o z y ty w iz m e m s z e ro k ic h rz e s z i n telig en ck ich z p rz e ło m u X I X i X X w ie k u , i s a m i tę p o s ta w ę w y r a żali. P ro f. K o ta r b i ń s k i w s p o m n ia ł k s. S te f a n a P a w lic k ie g o , S ta n is ła w a S zczepanow skiego, B o le s ła w a P r u s a — p o d k r e ś la ją c p rz e p r o w a d z o n e przez n ie g o c ie k a w e a n a liz y p o ję c ia c z y n u , A le k s a n d r a S w ię to c h o w
