O budowie paleozoicznego podłoża w brzeżnej części Karpat obszaru Cieszyn - Andrychów

..... "

XOl11"adKONIOR

budowie paleoz~icznego podłoża ·w . .. br:teżnei

części Karpat , obszaru Cieszyn ~ Andrychów ·,

W miarę rozwoju badan prbwadzonych od wielu lat nad budową brzegu karpackiego między Cieszynem· a Andryc~owem oraz na pc;>d- .stawie ~ików wierceń. coraz wyraźniej uwydatniają się ścisłe związki

· i wzajemne współzależności między poszczególnymi elementami budowy

, geologicznej tego obszaru. Współzależności te obejmują wszystkie wy-

dzielone jednostki geologiczne. począwszy od najniższej, którą stanoWi paleozoiczne ·pod~oże. Podłoże.·to,: poza lokalnie zachowlilIlymi resztkami

kredowo-eoceńskiego fliszu· zewllętrznego, przykryte jest utworami. mio--

~ cenu autochtonicznego, w których spągu występuje zwytkle zmiennej

miąższości seria żlepieńców. Na autochtoniczny miocen nasunięte są. z po-

łudnia brz.e;Żne jednostki fliszowe. ·Liczne głębokie wiercenia umożliwiły

zorientowanie się

w

przestrzennym rozmieszczeniu· i wzajemnym usto':' sunkowaniu poszczególnych' jep.nostek geologicznych brzegu karpackiego

j ptzyległejczęści przedgórz.a1 Wykazały one zarazem~że brzeg Karpa~

· uformowany został pod wpływem warunków stworzonych przez konfi-·.

gu.rację powierzchni starego 'podłoza . i · odmł~zonych podczas miocenu

hercyńskich założeń tektonicz.nych.. . .

.. " ,Na obecny układ przestr.~enny, czyli budow~ geologiczną omawia-

nego obszaru, złożyły się jego dzieje w ciągą ostatnich dwustu milionów lat, od końca karbonu do pliocenu, nie mówiąc już o tym; że i dawniejsze

· zdarzenia, które formowały podłoże dolnopaleozoiczne i metamorficzne

.. wywarły pośredni wpływ na p6tąiejsze losy geologiczne obszaru.

" Z końcem karbonu po fazie fałdowań amuryjskich, które ostatecznje

.,~uformowały śląską część g6rotworuh'e.r.cyńskiego, rozpoczął się dla pod;..

łoża: omawianego obszaru, stanowiącego 'południowe obrzeżenie Górno-

.śląskiego .Zagłębia ·Węglowego, długotrwa~y okres działania czynników

· denudacyjnych w warunkach zmian klimat'Y~znych, jakie miały miejsce

na przestrzeni od permu do miocenu. Ślady tego' okręsu w postaci c:1;erwo- ndbrunatnawej, różnej grubości strefy Wietrzeniowe)widoc~ne są

w

ma- teriale wiertniczym ze stropu karbonu wielu wierceń. '~?odczas wspom-..

nianego okresu działania czynników egzogeriicznych ty IkC1..,.g~zieniegdzfe

w górnej części kredy i w eocenie wdarło się morze fliszowe; i,.sY.1.::"cfając

swe osady na podłożu karbońskim. Był. to stosunkowo .. krótki ępizod,'

.' .

~B:wvtll:ln1k Geologiczny - 2

/: ^{'.J .'. ,.-}."'_.:..' ~ ' .. 1.' .• '. _ .. .,' ~ .. -.. :':.~' .,. .... ' ..•..•.. : .

;

l-

I I I ·

i,·' ·

I

! "

i i

! i

I

I ^{I .}

i i ... .

I' . l::

f· . f

l

'. "

I •. '.

.... :.: ...

. .' .~.

'''','', c'

• l.

- , ... .

^{~ ..... .}

...

','

,,', -",' , '

o~ ,

588 .Konrad .Konior r ^o

----'---'----'---'-.-~-~---_.~.,'-'~ ^..

' . ws~a~u~ą~y j~d.nak·' na. bliskie .już ukończenie.;przyg~towani~/o ' . " , powazme]sze] I na

WIększą skalę

transgres]l

mor~kiej

Nast

b&~aru

d() . w .miocenie ~ przebiegała w warunkach. formowania ~ię n~ !połuJ::~ła ona

pa~ fli~z?wych~ Osady .mioceński~ powstawały ~ęcw warunk lU ,Kar- _na]l~ple] . ch~aktery~u]e określeme se?ymentacJ.I SY~tektoniczn a~h,które

gresJa mlocenska ob]ęł~ ~łno~nączęsć .paleozo~czn....~go podłoz eJ. Trru;ts~ , ne,go obszaru, pozostawIaJąc ~e zalaną} odsłon:~tą.,~ bardzie' a o~a~a-, ,wowczas, starszą dolnokarbonsko-dewonskączęsc ~()łudnio~ WynIeSIoną górnego tortonu, względriie już po. tortonie nastąpił.:.~ końcow ą. VI! czasie . się brzeżnych jednostek fliszowych na utwory au.. 'ochtonic~e :nasunięcie

nu. Na omawianym obszarze nasunięcie to wynosi 3.0+17 kmn(~o mioce- . .1959, 1960). . ' " . . . , ~~. Konior"

, . Mimo szeregu głębokich wierceń, °WYk:onanyc~ . w różn . ' .

czasu

yv Qb~ę~ie omawi~~e~oobszaru, d.otychczas~"Wa znajo~Ch., o~esach

, .geologlCz~e]'Jego.podłoza "Jest bardz~ .mew:Ystarcl!!!:,~jąca. Swi ~śc budowy'

wymownIe fakt, ze powstała w wyniku wIelolet~ich badań a (!zyo tym

l~giczna Górn~ślą~kiego ~agłębi.a Węg~oweg.o'~~

.. Doktorow!,lVrapa Geo- kl~go(1.959), ~ęga~ąc .n~ połudn~u 'po rown.rlez1:ll~ Strumień lCZ-IIr.ebnic_

WIce, meobe]muJe lUZ zasadmczo omaWiane] ~becnie st - Wtlamo- skie'go podłoża, położonej dalej na południu. ,p.:':-zyczyną t~efy karboń­

może być fakt, że wiercenia w tej strefi~, wyk~~ wane r go zjawiska

kątem

interesów

węglowych,

sytuowano,poza

za~i:giem n~ ze~ażnie

pod nostek ,fliszowych, przeważnie w północnej cz곧ci omawiaSUlllętyCh jed- Głębokość tych wierceń nie przekraczałą, zwyk1~ granicy d nego obszaru.

liwa jest eksploatacja pokładów węgla.

W

ten SP~sób rzadk o .której moż­

głębiej w warstwy brzeżne, nie mówiąc już o biżs ch o~ Sl~gano nieco bonu.' Obawiano

się

wielkiej

miąższości warst~ brz~nych d:Z:Iałach

kar- 1760+3000 m (K. Bohdanowicz, 1952). TyIl?-czas~:rn w 1953 ' Ocenianej na projekt dla wiercenia w Puńcowie, na podsta~e sk ' c;· opracowując słanek, doszedłem do' wniosku, że ku po~udn.i'()wi !'pYk' e :Z:resztą prze- Zagłębia, zmniejszać się winna wydatnie, bo da 1000 m m~ ~nku brźegu brzeżny~h. Ponieważ podczas wiercenia ~ ~Uńcowi~ ą:z:s~ość warstw całkowicie to przypuszczenie, możliwe było ni.~ tylko oSi~~~erdziło się w tym wierceniu, lecz również jego przebicie i napotkan0 nlęcie dewonu nej podstawy. Wiercenie w Puńcowie jest jed:tl.ym z całeg~e llletamorficz- rów wykonanych na omawianym obszarze p:r2:ez przemysł Szeregu otwo- dostarczyły w sumie bardzo cennych wiadolb,ości na te naftowy, które występowania podłoża i wieku napotkanych 'Warstw kar lllat głębokości

oZ powodu

dość

rzadkiej sieci

wierceń

;brak

bYło

do nied ^1:>onu. Niemniej wiek bliższych i bezpośrednich danych na tet't\at ukształt~Wna. jakichkol- chui i budowy geologicznej ~o?;a brzeżnej części Kar V\7anl~ powierz- szynem a Andrychowem, a naj 'obszarze między Bielskitat ttl1ędzy Cie":'"

wem brak było w ogóle jakiq'hkolwiek wiel'ceń Poniew

n;t

a Andrycho- cenia w Starej 'Wsi, WilamoW1.cach, Nowej

'\\7

₈i

i

Witkow~z dawne wier- nęły podłoża, sądzić m&Iia było, że wystęPUje ono na ty lCach' nie osiąg-

dzo głęboko. r'/ ' lt1 obszarze bar-

'.-..,_"~. ^o Wyrazem teglii rodzaju poglądów były OPUblikowane

, nLkarbOnu,b~J'.:3tahla (1931) i J. Jiittnerą (1942). Na ma;:apy POwierzch-

',:.

. uwagEi·-wy?8atne, pogłębiające się ku połudlliowemu wsch a~h ~ch zwraca powierzchni karbonu poniżej -1000 m i brak prawdo p Od

0W'!-

obniżenie

, o obme wskutek

. ', ....

• •• ': .; -•• " __ O ••• _ ••• , .::..: • ••• . .,,::::",.,

"

',

,

-

. i

.-'!

,.,~ .

BudOwa.paleozoicroego podł<>ża Da obszarze CiesżYln - Andrych6'w .. 5-89

" ' ; . .

.

.' całkowitego braku danych, jakiejkolwiek interpretacji na, c' obszarze na wschód od Bielska. Od wspomnianych map powierzchni • karbonu różnI się wyraźnie mapa T .. Kuciilskiego iF~ Mituryopublikowana w. 1958

r.

; Przy .opracowywaniu,. tej mapy autorzy . wykorzystali . dane z nowych'

wierceń, oraz. wyniki badań geofizycznych wykonanych ·doraźnie w p6ł.,.

nocnej części obszaru, dzięki czemu mogli skorygować obraz powierzchni karbonu przedstawiony na mapach' A; Stahla (1931 i J. Jiittnera(1942).

I Dawniejsze opra(!owania:' przyjmowały wyłącznie eroiyjnycharakter powierzchni karbonu Górnośląski~go Zagłębia Węglowego.' T. Kuciński i F. Mitura '<l958~ po raz pierwszy stwierdzili wpływ tektoniki na ukształ­

towanie powierzchni karbbnu, czyli" jej erozyjno-tektoniczny charakter.

Wyróżriiane na IriapachA: Stahla(1931~:i. J. Jiittnera (19'42:) obniżenie podłoża w rejonie Skocz~wa zaznaczoilejest również wyraźnie, i i tym

saIlłym. ogólnym kierunkiem na mapie T. Kuciń~kiego iF.Mitury (1958i).

Na wschód od Jasienicy brak danych uriiefuożliwił jakąkolwiek interPre-

tację .. Ukształtowanie powierzchni' podłoża i jego og6lnabudowa geolo:-' . giczna na obszarze Bielsko ---:- Andrychów, a mlwetSkoczów'-":' Andry-

chów pozóstawało do tej' pory zupełnie hięznane~ Lukę tę' wYpełniają

dopiero ostatnio przeprowadzone .. badania· geofizycznę i . wyniki wierceń.

N a obszarze między Skoczowem . a .i\ndrychaWem Zakład Geofizyki

· .. 'przemysłu . naftowego wykonał szeregpodłuŻDych . i poprzecznych profili

. sejsmIcznych, które uniożliwiająpo raz pierwszy zorientowanie się

w ukształtowanili . powierzchni podłoża' i w jego budowie. Dane' geofi,;..

zycznezostały w ostatnich miesiącach. uzupełnione i skorygowane 'przez wynHci niektóry,chwi:erceń, . W rejonie Cieszyn - Jastrzębie Prz.edsię- , biorstwo!Poszukiwań Geofizycznych z Warszawy wykonało w 19"60r.

kilka: głębolkościowy<:h przekrt>j6w sęjsmiczinych {refle:ksyjnych),kilka przekrojów refrakcyjnych. IPonadto przemysł naftowy ukończył w bieżą-

cym roku wiercenie otworu Ustroń 1, który J~ pie.rwszyrngłębszym

otworem wiertnicz.ym, wYsuniętym tak daI~konapołudnie~: Otwór·ten p.ostarczył niezmi,ernie . cie'kawych i ważnych materiałów dla: pozriania

podłoża paleozoicznego w tym rejonie i jego budowy. Dane z tego otworu

uzupełniają i wypełniają profil podłoża, ' uzyskany podczas wiercenia 'Puńców 1 (K. Konior. A. Tokarski, 1959). .

. Geologicznawa:rtośćinateriałów geofizycznych jestbarqzoniejedno- lita. Profile. refleksyjne na,'obszarze Skoczów, ~ Andrychów: wykonała

Grupa Sejsmiczna Nr 1 ~akład:uGeofiZyki IPaństwowego.Przedsiębiór- . stwa Poszukiwań Naftowych, natomiast graficznie opra~9.wał i ?:estawił·te

profile J.-RomańąkLNa profilach tych wydzielono następująceelernenty:

a) poziomy' przewodnie; b) refleksy wagi III, 'c) refleksy wagi II, d:) re:fle- kąy wagi I; oraz e) refleksy wagi O,5.,.Wszystkie profilewy~onanowedług krzywej z'otworu Iłowruca. Ponieważ otwór .ten położony'jeąt' na pół­

nocno-zachodnim. krańcu badanego obszaru, zrozumiałe jest zmniejszanie

się w .kierlłnku wschodnim, w ~iarę postępującego oddaleriia .. dokład:­

ności uzyskanych·wyn.ików·j jakośCi refleksów. PonadtO, trudno~ci. inter- pretacyjnych przysparzają lipap.y warstw podłoża,podnos,zą~ s.iękupo­

łudniowi w stosunku do ~padów pr,zeważających w Iladkładzie,mioceń­

sko-fliszowym .. W, tych waru~achnie. jest całkowicie. pewne .poprowa-

" " , : .' ' , ' ~ , ," ,

:.!.

I

"

' 1

.1

·1

I I

, j

L

t

j

J I

.. ' " 1

. _,

'j

'" l

_",

I

",' ,",

': ',

.

'

".1

le > .

r -~

r .

!

I

I

I

I /

I t

I ' .

i

!.

l'

I .

r

I

I····

I

^I·.··"

" ... ^~.'

· . .

590

dzenie' granicy nawet międŻy 'tak zesąbą' kontraStującymi' sejsmicznie seriami, jak utwory mioceńskie i warstwy paleozoiczne podłoża. Stwier- dzono to oStatnio na podstawie wyników wierceń Bielsko 1, Bielsko 2 i ^Kęty 1. Podobnie i granica ^,między warstwami ^brzeżnymi karbonu a wapieniem węglowym nie' zaznacza się na profilach sejsmicznych. Gra- nica między nasuniętymi utworam~ fliszowymi brzegu Karpat a podście­

'. lającym je miocenem autochtonicznym występuje tylko miejscami, po~- kreślona słabymi refleksami wagi I, względnie nawet 0,5. .

Z poWyższych uwag wynika, że uzyskane profile sejsmiczne nie dają całkowitejpewndści interpretacji geologicznej. Najwyraźniej zdają się

tu zaznaczać strefy dyslokacyjne,. ponadto zaś . uzyskane refleksy ~ska­

"' zują upady warstw, co w dUżym stopniu wyjaśnia charakter 'tektoniki

. ··podłoża. Dlatego też przy dokładnej znajomości stosunków geologicznych . omawianego obszaru i odpowiednim wyciągnięciu wriiosków z wyników

wierceń możliwe jest określeńie, jakie warstwy mogą występować w da- nym profilu sejsmicznym i jaki może być ich wzajemny stosunek. N a "

'"tych podstawach ' opracowane ^zostały przekroje geologiczne (fig; 2);

.. Dzięki przeprowadzonym badaniom sejsmicznym, mimo trudności inter- pretacyjnych, żatysowałosię dość wyraźnie uksżtałtowanie i tektonika

pąleozoicznego podłoża w ^zupełnie do tej pory nieznanej . strefie, tj.

.... między Skoczowem a Andrychowem. . . " ,

.. ' Badania sejsmiczne refleksyjne i refrakcyjne 'w okolicy Cieszyna

J

Jastrzębia wykonane zostały vi 1960r. przez IV Zespół' Sejsmiczny

· Przedsiębiorstwa Poszukiwań Geofizycżnych w Warszawie, a,' wyniki .'

~estawione przez· A. Pepela • . Niestety refleksy uzyskane na czterech

. 'przekrojach refleksyjnych nie dają żadnych podstaw do interpretacji

'geologicznej chara!tterystycznego grzbietu cieszyńskiego. Natomiast na

. przekrojach refrakcyjnych zaznaczają · się strefy uskOkowe, umożliwia~

.' jące powiązanie z takimiż strefami nakreślonymi na podstawie profilów

,sejsmicznych W rejonie Skoczów -. Andrych6w. Profile refrakcyjne

.' ż rejonu Cieszyn - Jastrzębie mają ważną' zaletę, gdyż umieszczone są

na nich prędkośCi przewodzenia fai sej~icznych,' dla warstw podłoża występujących na danym odcinku profilu.WedługE. W. Janczewskiego

· ,(1955) . prędkości te wynoszą: .dla warstw mioceńskich 2000+2500 mIsek

(wyjątkowo osiągają ~WO misek), dla karbonu g6rnego 2900+3600 mIsek,

:przy czym w piaskowcach karbońskich - 3000 misek, w łupkach piasz-

czystych karbonu -'- 3700+4200 misek, a w iłołupkach karbońskich - 3900+4400 misek. Dane te wskazują dokładnie, że utwory ^podłoza kar-

bońskiego odCinają się wyraźnie od spoczywających na nich warstw

mioceńskich. Prędkości, przewodzenia fal sejsmicznych w wapieniach paleozoicznych są znacznie większe -5300+6600 misek (E. W. Janczew- .ski, 1955). Na podstawie danych E. W. Janczewskiego, dotyczących pręd­

kości przewodzenia fal sejsmicznych w utworach podłoża omawianego obszaru, lnożnawyciągnąć wnioski co do prędkości profil6w refrakcyj- In.ych Vi rej'onie Cieszyn - Jastrzębie. W profilu Jastrzębia prędkoąci·.

przewodzenia fal sejsmicznych są następujące: w łupkach karbońskich':"-

4200 misek; ,w piaskowcach natomiast 3300 misek (prędkości dla pias-

kowc6wodnoszą się tu prawdopodobnie do warstw siodłowych). Na pro- filach rejonu Mszana . - Wilchwa' prędkości fal wynoszą 3500+

, 4900 misek, co odnosi ^Się zapewne dó ^łupkowej serii warstw ^brzeżnych .

•• . '0"

'. i

t---~-_ .

,

r -...

l

!

i,

i

I

i

\ '

t

i

! I

I

~

.

I-

I

\

1

I

\

I

i

i! I

\ !

I

\

i

I I

!

I

i

!

,

\

!

! !

I

Budowa paleozoicznegO podłoża na ,obszarźe Cieszyn ~ Andrychów '

\

i

.. ~

" \

\.

I!...!...l...km

. - - - - - I , ...... " .. , .. , ... , .. 6, - - - 2 . _ •. ....:._._._-.,'

_ 8 ---,

~.--., ----··~I

~.-.'-. 5

---10'

591

. '

Fig. 1. Mapa ,powierzchni paleoZOicznego podłoża na obszarze Cieszyn - Andry- , chów

Map of the 'P~łaeozoic subs~ratum surface in' the Cieszyn ,..:..- Andrych6w area

1 ,.--,północna grg,nIca zasIegu, płaszczowl,ny podśląl!lt1ej w~ z m!ooenem parautochto- nicznym; 2 - północne. granica zas1ęgu płaszczoWiny cieszyńsk1ej; 3 - półnoona gra.- n.1<:a zasięgu płaaz.czaw1Ily ~'6j; 4 - pl'lloW'dopodJa'bna gmn1ca. m1ędgy \ wamtwam1 brzeŚIlym1 a ,węgliaJlowll serill dolnokarboilsko-dewońskQ,;5 - prawdopodobna granica

połudn10wego zasIęgu miocenu autochtonicznego; 6 - granica północnego ,ZII81,ęgu z1e-

"'pieńc6w 8pą,gowyeh miocenu;' 7 - uskolt1 hercyńslde; 8 - uskoki hercyńskie odmło-

dzone pod,GZ8.S fałdowań kUpacktch; 9 -, uskoktkal'pa.ck1e; 10 - 130balty poWierzchni_ : podłoża (UnIami przerywanymi oznaczono iZobaty nakreślone na. podstawie WYD1lt6w

Wierceń 1 danych geologicznych, UniamI ^cią,głym1 izob&ty na podstaWie profUów !lej&-

m1cznyeh) ' •

i, '.:.. northel'lIl boundllil'Y ot extent of the SubsllesLlm nappa lnru!llld1n,g tbe pa.i,w1pchtho- nous MIocene; 2 - northoern boundary ot extent of the Cieszyn n9.ppe; 3 ~ northern

'bound&ry 01 exten,t ot the, Godula !laWe; 4 - prob81ble boundary between marg1na.l

bedli and Lower ,O'a.rborn.lferous-Devonl&n, carbonate senes; 5 - prob81b1e ,boUnd6ry ot the southEll'llle:x:tenJt o the e.utollhthonous M1ocene; 6 '-- bo1,mId&l!y at tne IlOl'Ithern eJritent ot the M'1ocene beBa.l coliglomerates; 7 -Rercyn1an ,faults; 8 -,- Hercyn1a.n faulta --reluvenl\lted dunng the Ca.r.pe.th1ari tOldlDgS; 9 - Ceorpa.thia.n taults; :10 - 1&obe.tbs'

ot . the Bubatratum surface (dll8hed linea. 11ldIcate the lBobatbs plotted on the bas1s ot dr11ling' results and geolog1cal dat6, fuli linea 1nd1crate the !sObe.ths pilottell on the baBis of se1sm1o promes)

:Profile z rejonu Cieszyna przypuszczalnie·· dla tych samych warstw

wskazują 4100±4700m/sek. W joonym z tych profilów, na głę:bókości

1700+1800 m,zaznacza się drugi, głębszy horyzont wydatnie podwyż­

szonej (5700 misek) prędkości przewodzenia fal sejsmicznych. Horyzont ten może zazna'C~ać strefę występowania, pod warstwami ^brzeżnymi karbonu, dolnokarbońskich wapieni węglowych3ub wapieni dewońskich.

Dodatkowe uzyskanie. materiałów geofizycznych z~'rejonu Cieszyna . ^zachęciło mnie do zestawienia całokszałtu nowych danych na temat

ukształtowania i budowy podłoża. W ten sposób· obszar. Skoczów ..:..,- ' .. Andrychó'W, pokryty· obecnie· dość gęstą siatką pro'fili sejsmicznych wy-

.;,: . . ;;.

" .

I ···

I

i i

I i

i I·

I ·

I'

I

^I

I

^, _I

I

592 ^{'. '. Konrad 'KotiH>r' .,}

. . ' ^{~ . ," . . . ,'}

konanych przez przemysł nl,lftowy, 'rozszerzony został aż do Cieszy:pa.

: Dane geofizycine dla rejonu Cieszyn -.- Skoczów są znacznię skromniej-

sze, niemniej uzupełniają one· w pewnym stopniu dane dla rejonu Sko- czów -.- Andrychów. 'Załączona mapapQwierzchni podłoża (fig. 1) z na- niesionymi elementami te'ktoni:ki obejmuje trzy strefy, a mianowicie: .

1) wschodnią - między Skoczowem a Andrychowem, opracowaną wopar- ciu o materiały sejsniiczile szczegółowych' badań przemysłu naftowęgo,

na

^któr,ej izobaty powienchni podłoża nmeślone są . linią ciągłą, 2) cały 'północny rejon międzyPawławicami a Polanką Wielką, dla którego

powierzchnia pod.ł~a i. ważniejsze linie tektoniczne nakreślone zostały zasadni~zci tylko. na podstawie wyników wierceń, oraz 3,) zachodńiąmię­

dzy·· Cieszynem: a Skoczowem, opracowaną na podstawie wyników wier-

," j : ceń i z wykorzystaniem,"mektórych danych wykonanych .prac :sejsmicz-

nych,azwłaszczą odnośnie, do. przebiegu uskoków. Izobaty powIerzchni .

podłoża dla ^{części ' północnej} i zachodniej' omawianego obszaru ^są dla

odróżnienia nakreślone lińią przerywaną. . '

t---"---·-':_'-·-,--- Odtwor.zona W pq<lany wyżej sposób powierzchnia paleazoIcznego pod-

I

łoża wykazuje wielkie żrózniCoWanie.-Swiadczy-

a

tym wymownie choć- ..

I

^{I ." ~y} porównawcze zesta. wienie wysokości największego wzniesienia, na

'. której stwierdżono \yystępowanie warstw podłażaw. omawianym obsza-

l . r

^{ze, z} naj~iększymi obniżeniami adtworzonymi na podstawieprófilów

I .

sejsmicznych. ,Niewątpliwie najwyższy punkt występowania podłoża

i

znajduje ^się w Grojcu na ^północ od ^Kęt, gdzie piaskowce karbońskie

i

występują na powierzchni (K. Konior, 1938). Sięgają one tam do wysa-

i '

'kości +260 m. Największe obniżenia tej powierzchni do poziomu

i '

^~toOO m, a nawet -1150 m występują W. najbardziej południowej

i '

' części omawianego obszaru. Różnica między podanymi granicznymi

I

wartościami wynosi aż 1410 m. '. . .

I,'~ Jeśl~ whe~ie się P(KOd uK'wa~ę fa 1k

9t

6'2' ~ą Pł' o~czashPowstaw~n~a zlePie

d

^ń

ł

^C6.w

I ;, spągowyc mlóce~u ; omor, . ^i" :z:,Qzonyc przewazme na po ozu ..

I

poleo'zaic~ym, powierzchnia tegO' podłoża na obsarze tworzenia się zle-, . pieńców była w dużej mierze Wyr6wnanai położona w pobUŻlj. poziomu

I

^·· morza, obserwowane obecnie .wielkie deniwelacj-e

muszą być dziełem

1,/ . przede wszystkim tektoniki, a dopierą

w

drugiej kolejności intensywnej .' erozji J denudacji mioceńskiej. Denudacja, ta spowodowała wydatne ,

I :

',obniżenie połażonego w północnej części omawianego obszaru równo-

leżnikowego grzbietu karbońskiego . Ruptawa-Pawłowicę--Łąka-Ru­

dołtoWicę--..Grzawa-Brzeszcze-Polanka Wielka, który w dużej mierze

dostarczał materia'łu, zwłaszcza naj grubszego, powstającym na południu

I

<.:.'

zlepieńcom spągowym miocenu,których północna granica zasięgu prze- biega właśnie wzdłuż południawych, zboczy wspomnianego grzbietu.

Ponieważ 'grzbiet ten najwyższy jest. w odcinku wschodnim między

,Grzawą a Polanką Wielką, przypuszczać można,. że część ta dostarczała

żlepieńcom spągowym miocenu stosunkowo skromnej ilaści materiału,

podczas gdy bardziej obniżona część zachodnia, między Ruptawą a Grza.,.

wą, brała wybitniejszy udział jaka. dostarczyciel materiału grubo- . klastycznego. 'Wyrażaneprzypuszćzenie zdają się również potwierdzać

'stwierdzone dci . tej pory miąższości zlepieńców spągowych miocenu, . największe w zachodniej częśCi omawianego obszaru (K. Konior) 1962).

, Tektanika stwarzyła więc warunki nie tylko dla starszej erozji i denu-

., ;

, i i

.,

, ,

.

^,

, l ' '" ;" ,

, Budowa paleozokmego podłoża 'na obszarze ,Cieszy.n '~, Andrych6w '593'"

dacji podłoża W czasie od permu do końca 'oligocenu, lecz również, i to przede ,wszystkim, dla erozji i denudacji mioceńskiej, Dlatego w obec-

, nym stadium ^'występuje tak wielkie zróżnicowanie powierzchni ^podłoża;

.Zaznaczonena fig. l dyslokacje uskokowe stanowią tylko część uskoków

,rozcinających paleozoiczne podłoże 'omawianego obszaru. Są to ,uskoki

wyraźnie zaznaczające się tak' w świetle przesła.nek ściśle geologicznych, jak i profili sejsmicznych. W rzeczywistości; jak na to wskazują dokładnie

stosunki w kopalniach' ^węgla "Silesia" i "Brzeszcze", ^sieć uskoków roz-

'-cinających warstwy karbońskiego podłoża, a zwłaszcza . mniejszych, jest

bardzo gęsta; Wykrycieichmożli~e jest wyłącznie w obrębie obszarów kopalnianych. Dlatego przy opracowaniach ogólniejs~ych uważam za bardziej celowe i , uzasadnione wykreślać tylko te uskoki, dla których

istnieją dostateczne argumehty. '

, Głównym ograniczającym od północy omawiany' obsżar, ,Ił bardzo wybitnym elementein uksżtałtowania podłoża jest' równoleżnikowo' prze-

biegający grzbiet Ruptaw;a'-:"Pawrowice-:-Łą:ka~Rudołtowioe-Grzawa,-

• ,Brżeslicze--Polanka Wielka. Grzbiet ten sięga w najbardziej wyruesio-'

nych częściach na zachodzie (między Ruptawą a Łąką) do wysokoŚci O m, ' w części środkowej (między Łąką a Grzawą). do wysokości +139 m, a, ^w części wschodniej, najbardziej ,wyniesionej między Grzawą. a' G:lo-

lanką Wielką, aż dQ

+

260 m. Rozcięty jest on przez szereg pOtężnych

poprzecznych i podłużnych uskoków hercyńskich, odmłodzonych w mi 0-

-cenie na szereg blaków. '

Z~ą na.jwyżej wyniesioną częścią podłoża wybitnie kontrastuje obni-

,:żone w stosunku do niej o 600 do 800 m część południowa. Chara:ktery- zuje ^się ona. wydatnymi wzniesieniami i obniżeniami o kierunkach wy- znaczonych w duiejmierze pr~ez dyslokacje uskokowe. ,

W zachodniej części omawianego obszaru występuje wyraźnie owal-

negokształtugarb Zebrzydowic, wżnoszący się do wysokości -'-356 m.

.oś dłuższa tego garbu ma kierunek NW-SE. Północno-wschodnie zbocze , garbu obcięte 'uskokiem prze<:hodzi w rozległe, głębokie 'obniżenie' Rup'-,

tawa-Golasowice--Chybie-Pierściec-Skoczów~órki Wielkie-Brel'l-

,na. Obniżenie to na przestrzeni RUiptawa---Chybie jest elementem oddzie-

· lającym zarażem obniżoną ogólnie część podłoża od wyniesionego grzbie~

tu Ruptawa:-Pawłowice---:Łąka-Rudołtowice-Grzawa~Brzeszcze-Po;..

· lanka Wis1ka. GaI'lb Zebrzydowic wydzielili juz, jakkolwiek,' w nieco -odniiennej postaci; T. ^Kuciński i F. Mitura (1958). .

· . Na południeodga'l"bu Zebrzydowic 'Yystępuje równie wydatny, bo

, .osiągający wysokość ~339 m, . ale mniej regularnie zarysowany garb . Kaczyc Górnych, stanowiący izolowany częściowo, najbardziej wschodni ,odcinek rozległego, równoleznikowego grzbietu Morawska Ostrawa- , Kamna....,...Qtrębów. " ' ' . " "

, ,Oba garby oddziela obniżenie o kierunku NW-SE, ~700

ni

głęboko-

· ,"Ści. Jest to, gÓl'na część' obniżenia Kończyce Wielkie-Dębowiec-Sko­

czów; łączącego się pod Skoczowem ze wspomnianym już obniżeniem

· Ruptawa-GolasQwice-Chybie-Pierściec---Skoczów~Górki Wielkie-- Brenna. ^Część ta rozcięta południkowym uskokiem ma w okolicy Kostko- , wic odnogę w stronę Zarilarsk i Kalembic, zaznaczoną przez izobaty

-700 m i ~600 m. Odnoga ta oddziela garb Kaczyc Górnych od znanego

.równoleżnikowego grzbietu' cieszyńskiego; stanowiącego jakby zamknię-

,

.

· .. ·t·.·· ;

;.>-1- - -

I

I

, ... '

1

I

, ",1

i j

" I

, I

, ·,1

. ~ I

I

" , , , ,'· :1

; -I

I

" ·1

:-; " ,: 'I

'.' ,

. _.~'-;._.:.. .. ^', .. ....: .. ~...:..: -_.~.-'- .--

I ',

^-

'

^-

.

^. .'

....,

. ^,-

:-

^{,~ ' ~ "} . ^{F " _}

- "

. ^{, ) _- I} ,

. - ^{: - "}

I 594 --~~~~~----~---~~--~~--~~~~~

",r-:

',r .

I .

i -

" .-.

/'

/. i' /'

^{. ....}

I ^{,,·c· .}

l

cie

cidpołudni~

wspómnianego

_wyżej poprżednanego , usk~kami

systemu

głębokich (od -709 m do --1050 m) obniżeń. .

· Grzbiet cieszyński· jest bardzo charakterystycznym wyniesieniem pod-

· łoża, na kt6re zwróciło uwagę wielu badaczy (A. Stąhl, 1931; H. Beck.

/,.<

. G. Gotzinger, 1932; J. Jiittner, 1942; A. Tokarski, 1954; ' T. KUGiński • .

F., Mitura, 1958; K. Konior, A. To~arski, 1959). Na omawianym obszarze jest to jedna: z niewielu jednostel$;: ukształtowania podłoża, ~tórą granica '.

pąństwowa rozcina ,na dwie części. Więksża część czechosłowacka jest bar- . dziej wyniesiona ^{niż część} grzbietu po stronie polskiej. Niemniej w naj-

I I '

I .'.,

· wyższym dotychczas stwierdzonym Punkci~ grzbiet cie~zyński wznosi

się do wysokości -1-96~. Dotychczasowe dane wSkazują, ~e poprzeczny uskok. rozdzielą ten grzbiet na dwie części, połączone ze 'sobą obniżonym przewężeniem. Część zachodnia grzbietu w ^obrębie naszego obszaru ^pań- . stwowego jest ^{wyższa, ,osiągając} wspomniany ^już, a stwierdzony dotych- Czas punkt-196 m. Część wschodnia, rozciągająca się w kierunku 00- .

I I

I I ,

--.:' ..

... : .... , . . .

". i-"

. ,.'

· leszowa, na wschód od przecinającego uskoku, jest w stosunku do po" .

'. przedniej obniżona, osiąga bowiem Wysokość 'tylko ----:315 m. Ku wscho-

· dowi grzbiet cieszYński konsekwentnie się obniża w kierunku na Brenną,

· przechodząc we wspomniane' już obniżenie przebiegające w ,południowym

odcinku przez Skoczów, Górki Wielkie w kierunku na Brenną. Półnoone

'i południowe zboCze grzbietu cieszyńskiego rozcięte jest dwoma podłuż-

· nymi, prawie :równoleżnikowymi" uskokami, które obniżają części ze~

., wnętrzne grzbietu,. pozostawiając podniesioną część środkową. W ten sposób grzbiet cieszyński tworzy rodzaj horstu. Ponadto przecinający go uskok poprzeczny obniża część wschodnią, co znajduje ^również swój ^wy- raz w konfiguracji grzbietu w rejonie Bażanowice--Goleszów. iWedług

interpretacji pr~jętej dla profilu wiercenia Pu:ńców (K. Konior, A. To- karski, 1959), głębokość -196 m, w której napotkano podłoże w otworze-. __

Cieszyn 1, pie określa najwyższego wzniesienia grzbietu cieszyńskiego

w

tym

rejonie: Na profilu

tym

otwór Cieszyn 1 położony. jest już na połogim, północnym zboczu grzbietu .. W profilu poprzecznym grzbiet

· ten podnosi się ku południowi aż do wysokości -100 m, aby potem dość

· . .szybko obniżyć się do '7""325 m, co stwierdzono wierceniem Puńców 1.

ąprawę tę,' pozostającą w związku z zagadnieniem rozprzestrzenienia

występowania warstw siodłowych, wyjaśnić mogłyby ostatecznie tylko ' odpowiednio usytuowane wierCenia. ,W ^każdym razie na: fig. 1 podano .

interpretację ostrożniejszą, przyjmującą najwyższe wzniesienie grzbiet:u

cieszyńskiego do wysokości tylko -196 ni. Za interpretacją przyjętą na wspomnianym przekroju (K. Konior, A. Tokarski, 1959) przemawia po-

średnio fakt napotkania w stropie zlepieńców spągowych miocenu, lezą~

;cych wprost na podłożu,' zgazowanej solanki. Jak wiadomo, w zachod"

niej, naj silniej wydźwigniętej części 'grzbietu cieszyp,skiego '(w -Czecho-

słowacji) występuje ograniczone solanką złoże gazu ziemnego. W obni-'

żonej już części grzbietu, stwi~rdzonej wierceniem Cieszyn 1, Sa.nl gaz

już nie występuje, natomiast pojawia się jeszcze zgazowana sOlanka . .centralne położenie w zachodniej części omawianego obszaru zajmuje

podłużny grzbiet Drógomyśla. Oddzielony on jest od· wszystkich opisa-

"., '. nych' wyżej jednostek .obniżeniami i wznosi ' się do wysokości. ~01 m.

.:'....,

· EJ. oś jego przebiega w kierunku WSW-ENE. ,Ku zachodowi grzbiet ten

obniża się łagodnie, natomiast wschodnia jego część, poza przecinającym

.... :

_ _

^{.. :._-~. ':': ..} '" .,:~.:.

r{

. :

.,

.- !

i

"; - -- - -

'.·1

-i

. o,'; -':1

. ,;

, '·1

".:;

•.... J

.! ,

': , ...

Budowa Paleozok7lhegO podłoża na{)bsżarzeCies~Y,il - Andrychów 591).

uskokiem poprzeCznym, jest stroma' i łączl się szybko z południkowym

.. ' odcinkiem wielkiego obniżenia Ruptawa--Golasowice-'-ChYlbie--Pier-

ścieniec-Skoczów-Górki Wielkie-:-Brenna. Grzbiet., Drogomyśla w pra- cy T. Kucińskiego i F.Mitury >(1958) określony został jako "garb Drogo·-

myśla", zaznaczający się w postaci' okrągłej wypukłości podłoża,' prze-

. ciętej dwoma uskokami. . .

. W moj.ej interpretacji jest to forma ^podłużna, dla której określenia

bardziej odpowiednią' jest nazwa .grzbietu. Ponadto sądzę, że istnieją

realne przesłanki dla nakreślenia tylko jednego uskoku przecinającego

wschodnje zbocze.· , .

Na wschód od Skoczowa rozpoczyna się obszar, na którym przepro- wadzone zostały dokładniejsze . bad~nia sejsmiczne przez 'przemyśł

naftowy. .

W obszarze tym najbaroziej północną strefę tworzy środkowa część:

rozległego równoleznikowego grzbietu Ruptawa-Pawłowice--Łąka-'

, Rudołtowic~rzawa--'-Brzeszcze:--Polanka, Wielka, osiągająca maksy- . maInie

+

¹³⁹ m i jego część wschodnia, najbardziej wyniesiona, o ma- ,ksymalnym wzniesieniu +260 m. Środkowa część tego grzbietu w rejo- nie Dziedzic rozszerza się wydatnie ku południowi, tworząc tzw. "na-·

. , brzmienie dziedzickie" (K. Konior; 1938). :Wzdłuż. południowego zbocza

.. wspomnianego. grzbietu przebiegają lekko fali"tą linią,' prawie równo-

iegle do siebie dwa wielkie uskoki,óbniżające stopniowo odcięte części

'w stosunku donajbaroziej północnej i najb~rdz~ej wyniesionej, tworzą­

cej jakby trzon całej tej wielkiej. jednostki . ukształtowania podłoża_

:Obecność jakiegoś wielkiego uskoku, oddzielającego część południową

. obniżoną od' mocno wyniesionej części północnej, przewidywał. już

na

. swej mapie S. Doktorowicz-Hrebnicki (1959), prowadząc ten UiSkolk od.

Łazisk na zachodzie przez Pawłowice, . Wisłę Małą, Dankowice na Malec.

Przypuszczalny ^(według S. Doktorowicz-HTebnickiego, 1959) zrzut warstw- po południowej stronie uskoku wynosić ma około 500 m. Według moich

spostrzeżeń, w związku z wynikami. ńowszych wierceń, przyjmuję tu nie jeden, ale dwa uskoki przebi~gającena .. dużym .. obszarze prawie równolegle. IPierwszy z nich- północny, to uskok rGogołowa---'Pawłowi­

ce-Wisła· Wielka-Renardowice-Kaniów-Przecieszyn-łPolanka Wiel~

ka, który powoduje kilkusetnietrowy zrzut warstw karbońskich, został

stwierdzony na południe .od kopalni "Silesia" na terenie Dziedzic, na

południe od kopalni "Brzeszcze" na terenie Jawiszowic (S. Czarnocki, 1935) na podstawie najnowszych wierceń. Uskok ten jest przykładem odmłodzonego w miocenie starego uskoku hercyńskiego, ponieważ zrżu- cając około 700 m w dół (S. rCzarnodki, 1.935) produktywne warstwy ikar-,

bońskiego podłoża, powoduje również, co prawda znacznie mniejsze, lecz w każdym razie osiągające 100 ID obniżenie spoczywających na nich warstw mioceńskich. Drugim uskokiem przecinającym południowe zbocze

równoleżnikowego. grzbietu Ruptawa-Pawłowice-Łąika __ Rudołtowice­

Grzawa-Brzeszcze-Polanka Wielka jest przebiegający prawie równo- )egle do poprz~dniego ·uskok Ruptawa-Zbytków-'-Zarzecze-:-Zabrzeg- Dziadowizna-Podlesie Wilarpowskię-()siek-Dalachowice. Uskok ten rozpoczyna się prawdopodobnie w okolicy Rup~awy, powodując, wzdłuż

swego przebiegu ku wschodowi stopniowo na ogół wzrastający zrzut . warstw po swej południowej stronie. Największą wartość zrzutu warstw

. ,.:-: ^{. .. ,.: ...} - ^{~ .~ . .}

.:: .;"

.... " ..• ~..:!. ..

.-...

.'596 . . KOln'ad Konior

karbońskich wraz ż nadkładem mioceńskim 'obserwuje. się w odcinku

,Brzeszcze..'-'--Polanka· Wielka. Wspomniany; uskok zała.muje wyraźnie kon-

ligurację południowego zbocza wielkiego równoleżnikowegó grzbietu

.północnej strefy omawianego obszaru.: Uskok' teri, podobnie jak i po-

przednio omówiony, uważam za odmłodzony uskok hercyński. . . Omówione krótko dwa równoleżnikowe uskoki ukształtowały strefę :przejściową między wydatnie podniesionym rejonem p6łnoc:nyma bbni-'

żonymobszareropołudniowym, charakteryrującym się barozo, urozmai-

·oonym ukształtowaniem 'podłoża.'.Na· obszarze tym wydzielono, na ·pod-

.stawie' profili sejsmicznych i wierceń, szereg wzniesień i obniżeń.

W rejonie Bownicy obserwuje się rozcięty ~ zdeformowany przez :poprzec2;ny uskok ;,garb Bownicy"; wznoszący się do-,-5'50 m. Garb ten oddzielony jest od bardzo charakterystycznego "garbu Bielowic'ka",

"leżącego na SWS (jego najwyższy punkt-572 m), równoleżnikowym obniżeniem łączącym się z ^wielką i długą formą wgłębioną Ruptawa~

,Golasowice-Chy'bie-Piel'Ściec-5koczów-Górki Wie1ki~Brenlia. Na

'południe od ,jgarbu, Bielowicika" powierzchnia: ^podłoża opada konsek-

'wentnie do -1050m, tworząc między Górkami Wielkimi a Jaworznem \

'Północno-wschodni odcinek większ;ej formy wgłębionej Skoczów-Górki, ., Wielki~Brenna, . rozcięty. uskokami. .

Na terenie, Rudzicy w kierunku NWN przebiega. obrysowane izobatą '~-. 750 m płaskie Qlbni'żenie, odazielające' garb Iłowicyod wąskiego, prze-

ciętego poprzecznym uskokiem długiego i wąskiego grzbietu Bronów-,

Międzyrzecze-Jasienica. Grzbiet ten o kierunku NWN-SES w szczy to- , wej partii osiąga wysokość -600 m. W NWN, części, wykazuje ^powiąża­

nie z zachOdnią odnogą "nabrzmienia dziedzickiego" natomiast wkie- :runku wschodnim opada stopniowo aż do głębokości -1050 m, związariej

z położonym na południe od, ,;ą.abrzmienia' dżiedzickiego"rozległym . . -obniżeniem o kieruriku NW-SE Międzyrzeci~Bielsko--Straconka. Obni-

. żenie to pogłębia się ku południowemu-wSchodowi. ..

. N,a tle· ogólnej tendencji do obniżania się podłoża ku południowi bar,.. ,

·dzo kontrastowo występuje przecięty uskokiem w zachodniej i ^obniżonej swej części, a zdający się podnosić' ku południowi "grzbietWapienicy Górnej" o kierunku NWN-SES, wznoszący s~ę do wysokości --'-6'50 m.

Wystąpienie grzbietu jest·' zjawiskiem zupełnie niespodziewanym w pa'-

nujących na tym odcinku warunkach geologicznych. Dlatego ^też istnie- nie jego należałoby sprawdzić jeszcze wierceniem. , '

, "Nabrzmienie dziedzickie" znane od 1938 r. '(K. Konior; 1938) bardzo

'szc.zegółowo wzbogacają obecnie nowe wynikiz~ówno wierceń, jak i badań geofizycznych. Okazało się bowiem, dzięki wierceniu 'Bielsko 2,

że nabrzmienie to przedłuża się wydatnie w kierunku południowo­

-wschodnim, tworząc północno-wschodnie obramowanie· wspomnianego

już wyżej obniżenia Miedzyrzecze---'BielskO--'-Straconka.

Wschodnie zbocze "nabrzmienia dziedzickiego" . i jego południowo­

,-wschodnie przedłużenie przecina ukośny uskok. Na wschód od niego, na terenie Dankowice-,-Stara Wieś, obserwuje się podłużne (o kierunku NW-8E:) nabrzmienie występUjące 'na południowym zboczu wielkiego

równoleżnikowego grzbietu karbońskiego,obrzeżającego omawiany ob-

<szar od ,północy., Poza ukośnym uskokiem obcinającym wschodnie za- ./

. 'kończenie nabrzmienia Darikowic~Stara Wieś występuje na południu

, ,

. ^:

"

,

I

. j

. -'.

Budowa paleozodcznego pOdłoźa'n'aobszą,rze Cieszy,n'~ Andrychów 597 charakterystyczny owalny "garb Pisarzowic" , wznoszący się do wyso-

kości ~500 m. Gar\b teno'bniża się bardzo szybko w kierunkupółudnio­

wyro i w ręjqń.ie Kóz Górnych osiąga już głęb0:kośĆ-,--ll~() ńi~, Mamy tu najprawdopodobniej do. czynienia z jakimś, odgałęzieniem wyd~tnego -ob:niżenia. Międzyrzecze-:-Bielsko-Straconka.. . . Ostatnią wy1pukłą formę pał~oz(jicznego podłoża tworzy 'womawia-

nym rejonie równoleżnikowy ;,grzbietBulowic", rozciągający się na przestrzeni ponad 4 km, a wznoszący się do poziomu-700 m .. ·G:rzbiet ten obniża się bardzo znacznie. w trzech .kierunkach. Ku południowi na terenie Roczyn obniżenie to osiąga-1200 m, natomiast w kierunku pół­

. nocno-wschodnim i wschodnim "grzbiet Bulowic" przechodzi w . wielkie obniienie l{ańczuga~Witkowic~Nidek"':""'Wieprz~Inwałd, tworzące dużą. 16rmę wklęsłą, pogłębiającą się . w kierunku południowym i prawdo- podobnie łączącą się dalej na połudl1ie z. przedłużeniem. obniżenia Mię- dzyriecze::-.Bielsk~Straconka.' . .

Powyżej przedstawiono zarys ukształtowania paleozoicznego ^podłoża W brzeżnej części Karpat między Cieszyl1em a Andrychowem, w której

;obrębie przebiegać winna południowa granica zasięgu karbonu produk- tywnego. Granicę tę przyjmowali różni'· badacze w różny . SPOS9b. . .

Autor pierwszej dokładniejszej mapy geologicznej Górnośląskiego

. Żagłębia Węglowego R. Michael .{1913:) nakreślił granicę między karbo··

nem dolnym a górnym tylko w zachodniej części, n~ południu natomiast

poprzestał na.zaznaczeniu warstw brzeżnych w.podłożu wzdłuż linio Trzy-

niec-Nierodzim~Pogórz-J asienica---Komorowke-Kęty:--Nidek, . nie

stawiając j~dnak wyraźniejszej. granicy. ,W identyczny sposób, ale już zupełnie konkretną przypuszczalną granicę "brzegu Zagłębia" prowadzi na geologicznej mapie przeglądowej Górnośląskiego Zagłębia 'Węglowego

J. Jiittner (19421). Według T. Kucińskiego i F. Mitury' (1958) przypusz- . czalna granica karbonu produktywne'go przebiega wzdłuż linii Trzyniec-.

Górna Leszna-Ustroń, a po przerwie między Ustroniem a Komorowi- cami w kierunku Komorowice-Nowa Wieś-Witkowice-Frydrycho-

wice. . . ' . . ' .

Na podstawie wyników ostatnich badań stwierdzono, że karbon dolny jest· reprezentowany przez wapienie węglowe, związane przejściami

z warstwami brzeżnymi, oraz przez niżej leżące wapienie· i dolomity

'. górno- . i środkowoldewońskie. Mią2JszOŚĆ tej węglanowej serii dolno kar-

bońsk~ewońSldej wynosi w wierceniu Puńców 1 (K. Koniar, A Tokar- ski, 1959) 765 m. Pod nią występuje już.podstawa metamorficZna rw po- '. staci łupków biotytowych ż granatami, a niżej · gnejsy muskowitowo-

-biotytowe z żyła.mi kwarcu. . . .' . .

W . chwili obecnej istnieją uzasadnione podstawy' dla nakreślenia

bardzo prawdopodobnej. granicy, między serią dolnokarbońsko-dewońską

a warstwami brzeżnymi. Granica ta na omawianYm obszarze przebiega , wzdłuż linii Trzyniec-'-Leszna Górna-Ustroń-Brenna-Wapienica Gót-

na---Bielsko-Kozy-Bujaków--'-Brzezinka. Na: południe od niej wystę­

puje dość szeroka, ze względu na małe upady warstw, strefa utworów.

)lVęglanowych dolnokarbońsko-dewońskich" a dalej ku połudnjowi skały

podstawy metamorficznej. Podana powyżej prawdopodobnagranicaniię­

dzy karbonem górnym i dolnym (fig. 1) przebiegl;l w odległości 5500 ni .' na ^południe od wiercenia Międzyrzecze 1, w którym' przewidywałem

"

.:,

,I

I

i

I

I

I ^,

fi

l I

l .

{'

I . ...

I

^{f .}

i i

,

I

,

"

"'. "

598 Konraa Konlór

. M.az,ańcOwice

Burzej

Komol'Owice

__ Beslwina Besłwinka

1500,

;S

POI'qblco

I("'~\/,-; '-I ~/_ =- .

':1"-/ I _ ,- 1- "' .... _, ... :J;

:1·

N

Nowa Wieś Malec

H

1500 2000

. ^,

Fig. 2. Przekroje poprzeczne przez brzeg karpackI na .obsza~ze Stare Bielsk<l- Kę~

ty z uwzg;lędnieniem budowy paleozoicznego podłoża

Transverse cross section through the Carpathian margin in the area .of Stare Biellsko - Kęty, with due consideration ,of the Palaeozoic substratum 'structure

l - ;skW. podslawY metamorficznej; 2 - węglanowa seria dolnokarbolisko-dewo)iaka;

3 - warstwY brzeżne; 4 - warstwY siodłowe; 5 - warstwY rudzkLe; 6 - WIIol'StWY orzeskl.e; 7,- zlepieńce spągow.e miocenu; ,.8 - llasto-plaskowcOW6 seria. miocenu auto- ohtoIi1c2IIlego; 9 - pł8szczowlna podślflSka wraz z miocenem parautoc\ltonłcznym; 10

. pł68zczowin6 ,cleszy:tu!k& , --+

',: ",

.'.,,-'"._': -'._. : .. _-- . ^" .. ^.-:.:._.;.

.,!

.. ^"

'l