Zmiana wytrzymałości gruntów pod wpływem rozluźnienia wywołanego eksploatacją górniczą

Z ES ZYTY N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ś L Ą S K I E J Seria: B U D O W N I C T W O z. 61

______ 19F5

Nr kol. 842

Leszek L I T W I N O W I C Z P o l i t e c h n i k a L u b e l s k a

Z M IANA W Y T R Z Y M A Ł O Ś C I G R U N T Ó W P O D W P Ł Y W E M R O Z L U Ź N I E N I A W Y W O Ł A N E G O E K S P L O A T A C J Ą G Ó R N I C Z Ą

S t r e s z c z e n i e . W p r a c y p r z e d s t a w i o n o s p o s ó b p r o g n o z o w a n i a z mian w y t r z y m a Ł o ś c i g r untu, z a c h o d z ą c y c h p o d w p ł y w e m r o z l u ź n i e n i a w y s t ę p u ­ j ą c e g o na b r z e g u n i e c k i g ó r ni c z e j.

1. W S T | P

W z a g a d n i e n i a c h s z k ó d g ó r n i c z y c h p r z e d m i o t e m a n a l i z y jest o c e na z a ­ c h o w a n i a się r ó ż n y c h o b i e k t ó w i n ż y n i e r s k i c h w z a s i ę g u n i e c k i g ó r n i c z e j . w ś c i s ł y m p o w i ą z a n i u z p r z e w i d y w a n y m i p a r a m e t r a m i d e f o r m a c j i p o w i e r z c h n i . D a n y c h n i e z b ę d n y c h dla o c e n y s t a nu z a g r o ż e n i a d o s t a r c z a j ą p r o g n o z y g ó r n i ­ cze, b a z u j ą c e na o d p o w i e d n i c h r o z w i ą z a n i a c h m e c h a n i k i g ó r o t w o r u i o s i ą g n i ę ­ c i ach i nnych n a u k g ó r n i c z y c h .

R e a k c j e o b i e k t ó w z a b u d o w y p o w i e r z c h n i na d e f o r m a c j e tere n u . w y w o ł a n e p o d z i e m n ą e k s p l o a t a c j ą g ó r n i c z ą , m a ją r ó ż n y c h a r a k t e r . B u d o w l e p o s i a d a j ą ­ ce o k r e ś l o n ą s z t y w n o ś ć ( k o n s t r u k c j e ż e l b e t o w e , s t a l o w e itp.), w z w i ą z k u z m o d y f i k a c j ą w a r u n k ó w p o d p a r c i a w p ł a s z c z y z n a c h k o n t a k t u k o n s t r u k c j i z pod­

ł ożem g r u n t o w y m re a g u j ą z m i a n ą s t a n u n a p r ę ż e n i a p o s z c z e g ó l n y c h e l e m e n t ó w i d o d a t k o w y m i d e f o r m a c j a m i . B u d o w l e z i e m n e ( n a s y p y h y d r o t e c h n i c z n e , k o m u ­ n i k a c y j n e itp.), k t ó r e są p o d a t n e na o d k s z t a ł c e n i a p o d ł o ż a , w z w i ą z k u ze z n i k o m ą w y t r z y m a ł o ś c i ą g r u n t u na r o z c i ą g a n i e r e a g u j ą z n i s z c z e n i e m s t r u k ­ tur u z y s k a n y c h w w y n i k u z a g ę s z c z a n i a g r u n t u p r z y w z n o s z e n i u b u d o w l i . W obu p r z y p a d k a c h o p r a c y b u d o w l i p o d da n ej w p ł y w o m p o d z i e m n e j e k s p l o a t a c j i g ó r ­ niczej d e c y d u j e w y t r z y m a ł o ś ć gruntu.

W i a d o m o , że d e f o r m a c j e p o d ł o ż a , z w i ą z a n e z p o d z i e m n ą e k s p l o a t a c j ą g ó r ­ n i czą, w o k r e ś l o n y s p o s ó b w p ł y w a j ą r ó w n i e ż na z m i a n ę w y t r z y m a ł o ś c i g runtu [l], [2]. J e d n ą z p r z y c z y n , ż e fakt ten jest d o t y c h c z a s p o m i j a n y w a n a l i ­ zach z a i s t n i a ł y c h s z k ó d g ó r n i c z y c h o r a z p r z y p r o j e k t o w a n i u b u d o w l i n a r a ­ ż o n y c h na te s z k o d y , jest brak m e t o d y p o z w a l a j ą c e j na p r o g n o z o w a n i e zmian w y t r z y m a ł o ś c i g r u n t u na t e r e n a c h g ó r n i c z y c h . W p r a c y p r z e d s t a w i o n o r o z w i ą ­ z a n i e tego z a g a d n i e n i a p r z y w y k o r z y s t a n i u z a s a d s t r u k t u r a l n e j m e c h a n i k i z n i s z c z e n i a grunt ów.

66 E. L i t w i n o w i c z

2. Z M I A N A W Y T R Z Y M A Ł O Ś C I G R U N T U NA T E R E N A C H G Ó R N I C Z Y C H W Ś W I E T L E BADAŃ T E R E N O W Y C H

P r z y k ł a d e m badań w y t r z y m a ł o ś c i g r u n t u na t e r e n a c h g ó r n i c z y c h w n a t u ­ r a l n y c h w a r u n k a c h d z i a ł a n i a e k s p l o a t a c j i g ó r n ic z e j 9ę b a d a n i a z r e a l i z o w a ­ ne na k ilku p o l i g o n a c h w Z a g ł ę b i u D o n i e c k i m [i]. W n i o s k i w y n i k a j ę c a z tych b adań maję i s t o t n e z n a c z e n i e dla r o z p a t r y w a n e g o p r o b l e m u . B a d a n i a w y k o n y ­ w ano na t er enie w y s t ę p o w a n i a d e l u w i a l n y c h g l i n p y l a s t y c h p o c h o d z e n i a l e s­

sowego, t w o r z ę c y c h w a r s t w ę J e d n o r o d n e g o , m a ł o w i l g o t n e g o g r u n t u o z n a c z ­ nej mi ężs z o ś c i . W p i e r w s z y m w a r i a n c i e b a d a n i a p o l e g a ł y na p o b i e r a n i u p r ó ­ bek g runtu w o k r e s i e w y s t ę p o w a n i a e k s t r e m a l n y c h w p ł y w ó w e k s p l o a t a c j i g ó r ­ niczej na p o w i e r z c h n i o raz po ich w y g a ś n i ę c i u , z o t w o r ó w o g ł ę b o k o ś c i 10 m, r o z m i e s z c z o n y c h p r o s t o p a d l e do frontu robót g ó rn i c z y c h . E k s p l o a t o w a n y był p o z i o m y p o k ł a d w ęg la o g r u b o ś c i 1,6 m z a l e g a j ę c y ns g ł ę b o k o ś c i 2 5 0 m.

P r ó b k i gruntu, p o b i e r a n e z o t w o r ó w na r ó ż n y c h g ł ę b o k o ś c i a c h , p o d d a w a n o do ­ k ł a d n y m bad a n i o m lab o r a t o r y j n y m . P u n k t e m o d n i e s i e n i a dla o c e n y wpływu e k s ­ p l o a t a c j i było s z c z e g ó ł o w e r o z p o z n a n i e p i e r w o t n y c h w ł a s n o ś c i g r u n t u . U o g ó l ­ n i o n e w y n i k i tych b adań i l u s t r u j e tabl. 1.

T a b l i c a 1 W yniki badań d e l u w i a l n y c h glin p y l a s t y c h p r z y e k s p l o a t a c j i p o k ł a d ó w

z a l e g a j ę c y c h p ł a s k o w g D O N P R O M S T R O O N I I P R O O E K T - u

B a d a n y pa r a m e t r

W c z a s i e e k s p l o a t a c j i P o e k s p l o a t a c j i

s t refa strefa

r o z l u ź ­ n ienia

n e u t r a l ­ na

z a g ę s z ­ c zen i a

r o z l u ź ­

n i e n i a n e u t r a l ­ na

z a g ę s z ­ c z e ni a

S p ó j n o ś ć -32 -2 3 - 2 5 - 2 5 + 4,5 - 3 0 , 2

Kęt tarcia w e w ­

n ę t r z n e g o +7 ♦ 2 + 10 + 4 -6 + 12

W s p ó ł c z y n n i k s tru kt u r a l n e j w y t r z y m a ł o ś c i

- 14 - 1 0 -8 , 6 -12 + 1 - 1 2

W s k a ź n i k p o r o w a ­

tości + 8 +6 + 8 + 3 -3 +6

W i l g o t n o ś ć + 0 , 6 +0,9 +1,1 +0,2 + 0 , 2 + 1,2

prz y r o s t w a r t o ś c i p a r a m e t r u w %, s p a d e k w a r t o ś c i p a r a m e t r u w %

W d r u g i m p r z y p a d k u ba d a n i a g r u nt u p o w i ę z a n o z e k s p l o a t a c j ę p o k ł a d ó w po ­ chylonych. P r ó b k i o ni e n a r u s z o n e j s t r u k t u r z e p o b i e r a n o z o d k r y w e k na g ł ę ­ bo k o ś c i 2,8 m p r z e d e k s p l o a t a c j ę i p o jej p r z e j ś c i u . E k s p l o a t a c j a o b e j m o ­ w ał a kilka p o k ł a d ó w o s u m a r y c z n e j m i ę ż s z o ś c i 5 ,5.m, w y s t ę p u j ę ć y c h na g ł ę ­

Z m iana w y t r z y m a ł o ś c i g r untów. . 67

b o k o ś c i a c h od 121 m do 3 3 0 m, w u p a d z i e od 5 8 ° do 75°. U ś r e d n i o n e w y n i k i tych b a d a ń p o d a n o w tabl. 2.

tablica 2 W y n i k i b a d a ń d e l u w i a l n y c h g li n p y l a s t y c h p r z y e k s p l o a t a c j i p o k ł a d ó w

z a l e g a j ą c y c h s t r o m o wg D O N P R O M S T R O D N I I P R O D E K T - u

B a d a n y p a r a m e t r U ś r e d n i o n e w y n i k i

P r z e d e k s p l o a t a c j ą P o e k s p l o a t a c j i

S p ó j n o ś ć 1 0 4 N / m 2 7 , 7 4 , 2

Kąt t a r c i a w e w n ę t r z n e g o 26°• 30°

W s k a ź n i k p o r o w a t o ś c i 0 , 6 6 5 0 , 6 7 8

W i l g o t n o ś ć % 19 ,3 20,5

Z d a n y c h z a m i e s z c z o n y c h w tabl.

1 i 2 w y n i k a , że w p ł y w e k s p l o a t a c j i g ó r n i c z e j , o b j a w i a j ą c y 3 i ę na p o ­ w i e r z c h n i w y s t ę p o w a n i e m p o z i o m y c h o d k s z t a ł c e ń r o z l u ź n i a j ę c y c h £r=3t10 m m / m (rys. 1), w z a u w a ż a l n y s p o s ó b z m i e n i a p i e r w o t n ę w y t r z y m a ł o ś ć grun­

tu.

N a l e ż y doda ć , ż e b a d a n i a in situ g r u n t ó w n a s y p o w y c h były w y k o n y w a n e w G ł ó w n y m I n s t y t u c i e G ó r n i c t w a . R e a ­ l i z o w a n o J e na o b w a ł o w a n i a c h o s a d n i k ó w z n a j d u j ą c y c h s i ę p o d w p ł y w e m e k s ­ p l o a t a c j i g ó r n i c z e j .

3. P R O P O N O W A N Y S P O S Ó B P R O G N O Z O W A N I A Z M I A N W Y T R Z Y M A Ł O Ś C I G R U N T U NA T E R E N A C H G Ó R N I C Z Y C H

W p ł y w o d k s z t a ł c e ń £ R na w y t r z y m a ł o ś ć g r un t u Jest u w a r u n k o w a n y p r z e ­ b i e g i e m p r o g r e s j i z n i s z c z e ń z a c h o d z ą c y c h w s y s t e m i e w i ę z i s t r u k t u r a l n y c h s z k i e l e t u m i n e r a l n e g o p r z y b r a k u e f e k t ó w w z m o c n i e n i a . a n a l o g i c z n y c h do o b­

s e r w o w a n y c h na p r z y k ł a d w p r o c e s i e p e ł z a n i a gruntu. D l a o d p o w i e d n i o d u ­ ż y c h o d k s z t a ł c e ń £ R » £ kj, w y t r z y m a ł o ś ć g r u n t u p o d d a n e g o r o z l u ź n i e n i u w w a r u n k a c h s t a ł e g o o b c i ą ż e n i a i n i e z m i e n i a j ą c e j się w i l g o t n o ś c i m o ż e o- s i ą g n ą ć w a r t o ś ć t r w a ł e g o o p o r u ś c i n a n i a [3J.

P o d s t a w o w y m z a d a n i e m p r z y r o z w i ą z y w a n i u r o z p a t r y w a n e g o z a g a d n i e n i a jest u s t a l e n i e funkcyj nej z a l e ż n o ś c i p o m i ę d z y w i e l k o ś c i ą o p o r u ś c i n a n i a , r o z u ­ m i a n e g o J a k o w y t r z y m a ł o ś ć g r u n t u o r a z w i e l k o ś c i ą p o z i o m y c h o d k s z t a ł ­ ceń £ r . W c e l u z n a l e z i e n i a tej z a l e ż n o ś c i , p o s t ę p u j ą c z g o d n i e z przy j ę-

strefa rozluźnienia

Rys. 1. P r o f i l n i e c k i górni c z e j

68 L. L i t w i n o w i c z

tę m etodę, r o z p a t r z y m y e n e r g i ę A E p o t r z e b n ę do z n i s z c z e n i a w i ę z i s t r u k ­ tu ra l n y c h g ru ntu z a k ł a d a j ę c , ż e z n i s z c z e n i e to ma c h a r a k t e r kruchy. S ł u s z­

ność tego z a ł o ż e n i a z o s t a ł a s z e r o k o o m ó w i o n a w p r a c y [4].

Na p o d s t a w i e p r z y j ę t y c h u s t a l e ń m o ż n a n a p i s a ć :

E § ‘ 1 - m r * R(,*R ~ ^ k r ^ o ~ * R } A S R ^{( 1 )}

g d z i e :

k - stała B o ltzmana,

© - t e m p e r a t u r a b e zwzglę d n a ,

<uR - s t o p i e ń o s ł a b i e n i a s t r u k t u r a l n e g o , o z n a c z a j ę c y p r o c e n t o w ę z a ­ w a r t o ś ć p o r ó w i m i k r o s p ę k a ń dla o k re ś l o n e j w i e l k o ś c i w y m u s z o ­ nych o d k s z t a ł c e ń A 6 R ,

t 0 - w y t r z y m a ł o ś ć g r u n t u na ś c i n a n i e w s t a n i e w y j ś c i o w y m (feR > 0),

•eR - w y t r z y m a ł o ś ć g r u n t u dla £ R fl 0,

R - e m p i r y c z n y w s p ó ł c z y n n i k p r o p o r c j o n a l n o ś c i ,

< kr - w y t r z y m a ł o ś ć g r u n t u dla e R ■

Z r ó w n a n i a (l) po o d p o w i e d n i c h d z i a ł a n i a c h o t r z y m u j e m y :

T i 1 - “ 0 r 1

* R * *0 - (*o - * k r > 6 R [ff ln T - r ^ ; * * R <2 >

gdzie:

&>0 - s t o p i e ń o s ł a b i e n i a s t r u k t u r a l n e g o dla & R « O,

<0|cr - s t o p i e ń o s ł a b i e n i a s t r u k t u r a l n e g o dla 6 R * fi|<r'

R ó w n a n i e (2) d aje p o d s t a w ę do w y z n a c z e n i a w i e l k o ś c i z m i a n s p ó j n o ś c i g r untu A C R ■ C Q - CR o d p o w i a d a j ę c e j o k r e ś l o n e j w i e l k o ś c i o d k s z t a ł c e ń fiR;

* CR ' [ C o * c kr + " t g § k p )jeR («R ♦ 6 R )-1 - 6 ( t g ^ - t g ^ ) (3)

g d z i e :

C Q - s p ó j n o ś ć w y j ś c i o w a g r u n t u (dla fiR « 0 ) , C R - s p ó j n o ś ć g runtu dla 6 R fl 0,

C kr - s p ó j n o ś ć g runtu dla 6 R - ć k r .

c5 - o b c i ę ż e n i e p i o n o w e d z i a ł a j ę c e na g runt p r z y r o z l u ź n i e n i u . W s p ó ł c z y n n i k a R w y s t ę p u j ę c y w r ó w n a n i u (3) o z n a c z a :

1 1 “ ocR ■ 11 ln 5---,

‘ “ kr

Zalana w y t r z y m a ł o ś c i g r untów. 69

W z a g a d n i e n i a c h p r a k t y c z n y c h d o p u s z c z a l n e Jest p r z y j ę c i e z a ł o ż e n i a u- p r a s z c z a j ę c e g o « # R = $ kr = const. W y n i k a to z b a d a ń l a b o r a t o r y j n y c h , których p r z y k ł a d e m m o g ę być b a d a n i a l es s u w y k o n a n e p r z e z a u t o r a m e t od ę w s t ę p n e g o r o z l u ź n i e n i a (rys. 2). P o w y k o r z y s t a n i u tego z a ł o ż e n i a w z ó r na w i el kość z r e d u k o w a n e j s p ó j n o ś c i C R p r z y j m u j e post a ć :

C R “ C o " L°o “ Ckr] + e R^ fiR

• w = 14,2%

Rys. 2. W p ł y w o d k s z t a ł c e ń fiR na w i e l k o ś ć kęta t a r c i a w e w n ę t r z n e g o lessu o różnej w i l g o t n o ś c i

S p ó j n o ś ć g r u n t u m o ż n a . Jak w i a d o m o , t r a k t o w a ć j a k o sumę w y t r z y m a ł o ś c i w i ę z i s t r u k t u r a l n y c h t ypu k r u c h e g o , typu C c o r a z w y t r z y m a ł o ś c i w i ę z i wod- n o k o l o i d a l n y c h S w . W o d n i e s i e n i u do r o z p a t r y w a n e g o p r z y p a d k u mamy:

C R “ C c + ^ w (5)

Z a ł o ż e n i e to jest w y k o r z y s t y w a n e w p r a k t y c e r ó w n i e ż w n o r m a t y w a c h d o ty c z ę - cych b u d o w n i c t w a na t e r e n a c h g ó r n i c z y c h [8]. W r o z p a t r y w a n y m p r z y p a d k u za­

s t o s u j e m y je do o b l i c z e n i a z r e d u k o w a n e j s p ó j n o ś c i g r u n t u w w a r u n k a c h d z i a ł a n i a i n t e n s y w n e g o r o z l u ź n i e n i a , tj. g d y dla £ R «* 6^,. m o ż n a p r z y ją ć C kr = P o u w z g l ę d n i e n i u w e w z o r z e (4) z a l e ż n o ś c i (5) o t r z y m u j e m y :

CR = C o - C c [ * R + £r] l f i R (6)

W y t r z y m a ł o ś ć w i ę z i k r u c h y c h C c , w y s t ę p u j ą c ą w e w z o r z e (6), w y z n a c z a się z n a n y m i w m e c h a n i c e spos o b a m i .

W e w z o r a c h (3), (4) i (6) w y s t ę p u j e p a r a m e t r ccR . CJest to p a r am e t r , k t ó r e g o sens f i z y c z n y w y n i k a z p o t w i e r d z o n e g o e m p i r y c z n i e z a ł o ż e n i a e)kr =

= const. B l i ż s z e s z c z e g ó ł y na ten temat o r a z o p i s s p o s o b u w y z n a c z a n i a te­

go p a r a m e t r u m o ż n a z n a l e ź ć w p r a c a c h [4] i £5]. Na rys. 3 p r z e d s t a w i o n y

70 L. L i t w i n o w i c z

Jest w y k r e s z m i e n n o ś c i 0CR dla l essu o n a r u s z o n e j s t r u k t u r z e i w i l g o t n o ­ ści w = 1 4 , 2 % p rzy ró ż n y c h w i e l k o ś c i a c h o b c i ą ż e n i a p i o n o w e g o d z i a ł a j ą ­ cego na grunt p o d c z a s rozluź n i e n i a .

Rys. 3. W y k r e s z m i e n n o ś c i w s p ó ł c z y n n i k a oeR dla lessu

P o r ó w n a n i e o b l i c z e ń z r e d u k o w a n e j s p ó j n o ś c i C R w y k o n a n y c h p r o p o n o w a n ę metod ę z w y n i k a m i b adań l a b o r a t o r y j n y c h p r z e p r o w a d z o n y c h w o d p o w i e d n i o z m o d y f i k o w a n y m a p a r a c i e b e z p o ś r e d n i e g o ś c i n a n i a (wg p o m y s ł u o p r a c o w a n e g o w G ł ó w n y m I n s t y t u c i e G ó r n i c t w a ) p r z e d s t a w i o n o na rys. 4.

Rys. 4. P o r ó w n a n i e w y n i k ó w o b l i c z e n i a C R z w y n i k a m i b a d a ń lessu w - 14,2%, 6 = 3 0 0 k N / m 2

W y k r e s p r z e d s t a w i o n y linię c i ę g ł ę i l u s t r u j e w y n i k i o b l i c z e ń uzyskane za p o m o c ę w z o r u (4), w yniki b adań l a b o r a t o r y j n y c h z a z n a c z o n o na r y s u n k u p u n k ­ tami.

Zmiana w y t r z y m a ł o ś c i g runtów.. 71

3. W N I O S K I

Z a d o w a l a j ą c a z g o d n o ś ć w y n i k ó w b a d a n z o b l i c z e n i a m i ś w i a d c z y o tym, że p r z eds tawion a i n t e r p r e t a c j a w p ł y w u r o z l u ź n i a j ą c y c h o d k s z t a ł c e ń 6 R na w y ­ trzymałość g r u n t u jest p o p r a w n a .

P o d a n e r o z w i ą z a n i a mogą m i e ć z a s t o s o w a n i e w r ó ż n y c h z a g a d n i e n i a c h geo- techniki t e r e n ó w g ó r n i c z y c h , np. p r z y o c e n i e s t a t e c z n o ś c i b u d o w l i z i e m ­ nych na te r e n a c h g ó r n i c z y c h [4], [ ó ] , o b l i c z a n i u w i e l k o ś c i p a r c i a grun tu na obudowę t u n e l i z n a j d u j ą c y c h się w z a s i ę g u n i e c k i g ó r n i c z e j [

7

R o z w i ą z a n i e s z e r e g u d a l s z y c h p r o b l e m ó w z w i ą z a n y c h z o c e n ą w y t r z y m a ł o ­ ści g r u n t ó w na t e r e n a c h g ó r n i c z y c h w y m a g a k o n t y n u a c j i badań. P r z e d e w s z y ­ stkim n i e z b ę d n e jest w y j a ś n i e n i e p r z e b i e g u p r o c e s ó w n i s z c z e n i a w ię zi s t r u k t u r a l n y c h s z k i e l e t u m i n e r a l n e g o w p e ł n y m z a k r e s i e r e a l i z o w a n e g o r o z ­ luźnienia. B adań t ego typu na p o z i o m i e m i k r o d o t y c h c z a s nie w y k o n y w a n o z uwagi na t r u d n o ś c i p r o w a d z e n i a o b s e r w a c j i na p r ó b k a c h p o d d a n y c h n i e p r z e r ­ wanemu p r o c e s o w i r o z l u ź n i e n i a .

LI TE R A T U R A

[ij B r o n s z t e j n B.E.: I z m i e n i e n i j e fizik - m i e c h a n i c z e s k i c h s w o j s t w g r un t ów p ri ich p o d r a b o t k i e . S t r o i t i e l s t w o jorużenij nad g ó r n y m i w y r a o o t k a m i 6, 1967.

[2] L e d w o ń J . A . : B u d o w n i c t w o na t e r e n a c h g ó r n i c z y c h . A r k a d y 1983.

[3] L i t w l n o w i c z L . : O c e n a p a r a m e t r ó w g e o t e c h n i c z n y c h p r z y o b l i c z e n i u na ­ s y p ó w na t e r e n a c h g ó r n i c z y c h . Mat. II S e s j i Nauk. Inst. Inż Ląd. Pol.

C z ę s t o c h o w s k i e j , 1981.

[4] L i t w i n o w i c z L. : W p ł y w r o z l u ź n i e n i a n a s y p ó w z n a j d u j ą c y c h się w z as ięgu o d d z i a ł y w a n i a p o d z i e m n e j e k s p l o a t a c j i g ó r n i c z e j na ich s t a t ec zn oś ć . P r a c e Inst. Inż. Bud. i Sa nit. Pol. L u b e l s k i e j . S e r i a A (M on o g r a f i e Nr 7, 1982.

[5] L i t w i n o w i c z L . : T h e i n f l u e n c e of h o r i z o n t a l e x p a n s i o n on soil strength in m i n i n g areas. 3 - r d I n t e r n a t i o n a l Conf. on M o v e m e n t s a n d S t r u c t u r e s U W I S T , C a r d i f f , 1984.

[6j L i t w i n o w i c z L . : T he i n f l u e n c e of g r o u n d s u r f a c e d e f o r m a t i o n s ca used by u n d e r g r o u n d m i n i n g on the s t a t e of s t r e s s in e m b a n k m e n t s . 2 nd In­

t e r n a t i o n a l Conf. on G r o u n d M o v e m e n t s a nd S t r u c t u r e s , UWIS T, Cardi f f, 1980.

[VJ L i t w i n o w i c z L . , K ł o s e k K . : E f f e c t of m i n i n g s u b s i d e n c e on near s u r f a ­ ce u n d e r g r o u n d s t r u c t u r e s . D e v e l o p m e n t s in G e o t e c h n i c a l Engi n ee ri ng . Vol. 32, 1982.

[8j M e t o d i c z e s k i j e r e k o m e n d a c j i po proj ekt irowanij u zdanij i sooruzenij.

K i j e w 1976.

72 L. L i t w i n o w l c z

H3MEHEHHE COIIPOTHBJIEHHfl

HA noil PAKATMBA EMhlX TEPEHTOPHHX P e 3 b m e

B o ia ib e npeAoiaBjieH mstoa nporH03apoBaHaa oonpoTHBjieHaa rpym oB b 3a-

bhchmocth o i me paSpHXIieHH« , BH3BaH0r0 ropHOft nOApafiOTKofl.

THE I N F L U E N C E OF U N D E R G R O U N D M I N I N G E X P L O I T A T I O N ON S OIL S T R E N G T H

S u m a a r y

In the p ape r a m e t h o d of soil s t r e n g t h a n a l y s i s in m i n i n g a r e a s u n d e r soil l oosin g is presented.