Co z tą inflacją? Prognozy gospodarcze na Webinar /

(1)

Webinar / 22.02.2022

Co z tą inflacją?

Prognozy gospodarcze na 2022

(2)

Prelegenci

Iva Georgijew

Partnerka w Deloitte Przewodnicząca Rady Dyrektorów Deloitte Central Europe

Założycielka i Liderka Klubu SheXO

Robert Nowak

Partner Deloitte Dział Doradztwa Podatkowego

Lider Programu CFO

Julia Patorska

Partner Associate

Liderka Zespołu Analiz Ekonomicznych Deloitte

Piotr Domański

Dyrektor w Dziale

Doradztwa Finansowego

zespół Wycen i Modelowania

(3)

Deloitte 2022 3

Rys historyczny

(4)

Inflacja w Polsce w latach 2014 - 2021

Inflacja

Wskaźniki inflacji bazowej

Wysokość inflacji mierzonych różnymi

wskaźnikami utrzymywała się w okresie 2014 – 2019 na stosunkowo niskim poziomie, poniżej 2% w skali r/r.

Jednocześnie widoczny jest systematyczny wzrost wysokości inflacji od 2019 r., w szczególności wartości wskaźnika po wyłączeniu cen żywności i energii, a więc czynników pozostających poza kontrolą NBP.

Widoczny jest silny wzrost wartości

wskaźników inflacji w 2021 r. oraz silny wpływ cen żywności i energii na ich wysokość

96,0 98,0 100,0 102,0 104,0 106,0 108,0 110,0

sty 14 sty 15 sty 16 sty 17 sty 18 sty 19 sty 20 sty 21

Wskaźniki inflacji w latach 2014 - 2021

CPI po wyłączeniu cen administrowanych po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych po wyłączeniu cen żywności i energii

(5)

Odrobione straty z okresu pandemii

Wzrost PKB i zatrudnienie

Źródło: GUS

5,3 5,5 5,5 5,1 5,5 5,4 4,6 3,7

2,2

-8,2

-1,5-2,5 -0,8 11,2

5,3 7,3

-10 -5 0 5 10 15

I kw.

II kw.

III kw.

IV kw.

I kw.

II kw.

III kw.

IV kw.

I kw.

II kw.

III kw.

IV kw.

I kw.

II kw.

III kw.

IV kw.

2018 2019 2020 2021

Wzrost PKB w ujęciu r/r

6100 6150 6200 6250 6300 6350 6400 6450 6500

I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I

2019 2020 2021 2022

Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw

70 80 90 100 110 120 130 140 150

2019 2020 2021 2022

Produkcja sprzedana przemysłu ogółem (ceny stałe)

PKB po gwałtownym załamaniu w 2020 r.

powrócił w 2021 r. na ścieżkę wzrostową.

Produkcja sprzedana przemysłu, podobnie jak PKB, zanotowała gwałtowane załamanie w 2020 r., następnie silne odbicie w 2021 r. i obecnie wzrasta w tempie szybszym niż przed pandemią.

Wysokość zatrudnienia również odrobiła starty wywołane przez pandemię i znajduje się na poziomie wyższym niż przed wprowadzeniem ograniczeń.

(6)

Deloitte 2022 6

Prognoza średnioterminowa

(7)

Wzrost gospodarczy i inflacja na świecie – prognozy na lata 2022-2023

Prognozy gospodarcze

0 1 2 3 4 5 6

2022 2023 2022 2023 2022 2023 2022 2023 2022 2023 2022 2023 2022 2023 2022 2023

Świat Kraje rozwinięte USA Strefa euro Kraje rozwijające się Chiny Rosja Polska

Prognozy wzrostu PKB z październikowego i styczniowego raportu MFW

Prognoza 01.2022 Prognoza 10.2021

-1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5

PKB Inflacja

Wpływ szoków podażowych na PKB i inflację w 2021 - szacunki MFW

Wskaźniki inflacji bazowej

Zgodnie z najnowszym raportem

Międzynarodowego Funduszu Walutowego pandemia COVID-19 w 2021 r. w dalszym ciągu negatywnie oddziaływała na rozwój

gospodarczy – PKB na świecie było niższe o 0,5%, natomiast inflacja wyższa o 1% ze względu na konsekwencje gospodarcze pandemii.

Zgodnie z prognozami MFW wpływ pandemii na gospodarkę będzie systematycznie malał, jednak pozostaje jednym z głównych

czynników ryzyka w latach 2022-2023

W większym stopniu ograniczenia związane z pandemią będą wpływały na kraje rozwinięte, w szczególności USA i strefę euro.

(8)

Deloitte 2022 8

Kluczowe determinanty

(9)

Bariera popytu

(% zgłaszających ją firm przemysłowych)

Braki materiałów i urządzeń

(% zgłaszających ją firm przemysłowych) Braki pracowników

(% zgłaszających ją firm przemysłowych)

Czynniki zgłaszane przez przedsiębiorstwa z Polski i UE

Bariery wzrostu

Przed wybuchem pandemii bariera popytu w Polsce była na rekordowo niskim poziomie i ponownie wracamy w te okolice.

Zakłócenia w dostawach prowadzące do braku materiałów i urządzeń są w Polsce mniejszym problemem niż w UE…

… natomiast znacznie większym wyzwaniem jest dostępność pracowników.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2000-Q1 2001-Q2 2002-Q3 2003-Q4 2005-Q1 2006-Q2 2007-Q3 2008-Q4 2010-Q1 2011-Q2 2012-Q3 2013-Q4 2015-Q1 2016-Q2 2017-Q3 2018-Q4 2020-Q1 2021-Q2

EU PL

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2000-Q1 2001-Q1 2002-Q1 2003-Q1 2004-Q1 2005-Q1 2006-Q1 2007-Q1 2008-Q1 2009-Q1 2010-Q1 2011-Q1 2012-Q1 2013-Q1 2014-Q1 2015-Q1 2016-Q1 2017-Q1 2018-Q1 2019-Q1 2020-Q1 2021-Q1

EU PL

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

2000-Q1 2001-Q2 2002-Q3 2003-Q4 2005-Q1 2006-Q2 2007-Q3 2008-Q4 2010-Q1 2011-Q2 2012-Q3 2013-Q4 2015-Q1 2016-Q2 2017-Q3 2018-Q4 2020-Q1 2021-Q2

EU PL

(10)

Czynniki wpływające na poziom cen

Wynagrodzenia

Źródło: GUS

100 102 104 106 108 110 112

2019 2020 2021 2022

Zmiana przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w skali r/r

4000 4500 5000 5500 6000 6500 7000

2019 2020 2021 2022

Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto Dobra kondycja gospodarki oraz rosnące niedobory

pracowników powodują szybki wzrost wynagrodzeń.

Po obniżeniu dynamiki wynagrodzeń w 2020 r. tempo wzrostu znacząco wzrosło w 2021 r. i obecnie

wynagrodzenia rosną w tempie szybszym niż przed pandemią.

Mając na uwadze szybkie tempo wzrostu produkcji i niski poziom bezrobocia można spodziewać się utrzymania dynamiki płac w najbliższym czasie.

(11)

Wzrost płac szybszy od wzrostu wydajności

Presja płacowa

0 10 20 30 40 50 60 70

2014 III-14 2015 III-15 2016 III-16 2017 III-17 2018 III-18 I-19 III-19 I-20 III-20 I-21 III-21 I-22

Udział przedsiębiorstw prognozujących wzrost płac Od dłuższego czasu polskie przedsiębiorstwa wskazują na pogarszającą się relację między tempem wzrostu płac i wydajności pracy.

Na koniec 2021 r. udział przedsiębiorstwa

deklarujących, że przeciętne wynagrodzenie rosło szybciej niż wydajność wyniósł 25%, natomiast maksimum odnotowano w I kwartale 2020 r., na poziomie 28%.

Najmocniej presja płacowa jest obecnie odczuwana w branżach, w których nastąpiły największe spadki w drugiej połowie 2020 r. – przede wszystkim hotelarstwo i gastronomia, działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją, przetwórstwo przemysłowe i handel.

(12)

Wysokie ceny frachtu w 2021 r. spowodowane ograniczeniami pandemicznymi

Łańcuchy dostaw

Baltic Dry Index

BDI. Indeks stworzony na londyńskiej Baltic-

Exchange w 1985 roku w celu ujęcia zmian w cenie frachtu. Indeks agreguje średnie ceny transportu surowców, który odbywa się drogą morska.

Na przełomie września i października 2021 roku wartość wskaźnika BDI osiągnęła najwyższą wartość od października 2007, czyli pół roku przed kryzysem finansowym w 2008.

Wysoka wartość wskaźnika spowodowana była problemami z dostępnością statków, wynikającą z zatłoczenia w portach chińskich i czasowym zamknięciem kluczowego portu Ningbo.

Od jesieni zeszłego roku wartość wskaźnika

systematycznie maleje, co wskazuje na normalizację sytuacji na rynku frachtu i spadek popytu na

przewozy oceaniczne, a zatem również cen frachtu.

(13)

Wzrost cen, czasu dostawy i opóźnień w transporcie morskim

Łańcuchy dostaw

Zmiana cen transportu morskiego w różnym stopniu dotknęła różnych rynków, w największym – trasy z Chin do Europy.

Problemy z transportem morskim oznaczały nie tylko wzrost kosztów, ale również znaczące wydłużenie czasu transportu towarów.

(14)

Wpływ wzrostu cen energii na poziom cen

Nośniki energii

Ceny ropy rosnące systematycznie od połowy 2020 r.

pod koniec 2021 r. znalazły się na poziomach najwyższych od 2015 r.

Wzrost cen gazu był istotnie silniejszy i znalazły się one pod koniec 2021 r. na historycznie rekordowych poziomach.

Istotne jest również to, że wzrost cen gazu dotyczył przede wszystkim rynku europejskiego, na rynkach amerykańskich i azjatyckich nie zanotowano tak silnych wzrostów cen.

(15)

Wpływ polityki klimatycznej UE na ceny energii i poziom inflacji

Polityka klimatyczna UE

Źródło: Europejski Bank Centralny Polityka klimatyczna UE wpływa przede wszystkim na prawa do emisji CO2 poprzez system handlu prawami do emisji ETS. W 2021 r. koszty emisji CO2 wzrosły do poziomu 90 euro za tonę.

W ocenie Europejskiego Banku Centralnego wzrost cen energii odpowiadał w okresie 04-12.2021 za połowę tempa inflacji w strefie euro mierzonej wskaźnikiem HICP.

Z uwagi na nieelastyczny popyt na energię i długie procesy transformacji systemów energetycznych Europejski Bank Centralny spodziewa się, że wpływ cen energii na poziom inflacji utrzyma się w dłuższym terminie i nie powinien być traktowany jak szoki cenowe na tym rynku.

(16)

0 10 20 30 40 50 60

201620172018201920202020 I

2020 II

2020 III

2020 IV

2020 V

2020 VI

2020 VII

2020 VIII

2020 IX

2020 X

2020 XI

2020 XII

2021 I

2021 II

2021 III

2021 IV

2021 V

2021 VI

2021 VII

2021 VIII

2021 IX

2021 X

2021 XI

2021 XII

2022 I

Prognoza zmiany cen konsumpcyjnych na najbliższe 12 miesięcy

Wyniki badań koniunktury konsumenckiej

Oczekiwania inflacyjne

Oczekiwania inflacyjne:

Badanie wskaźników koniunktury konsumenckiej, realizowane przez GUS z częstotliwością miesięczną.

Wartość wskaźnika na poziomie 46,8 w styczniu 2022 oznacza przewagę liczby konsumentów spodziewających się wzrostu cen w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

W latach 2016-2019 wartość tego wskaźnika kształtowała się na poziomach istotnie niższych, niż 2020-2022.

(17)

Ekspansywna polityka monetarna NBP

Polityka monetarna

-2 0 2 4 6 8 10

II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII II IV VI VIII X XII

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Wysokość stóp procentowych i wskaźnika CPI w latach 2014-2022

Stopy procentowe Inflacja

Niskie stopy procentowe i operacje REPO

Stopy procentowe były utrzymywane w latach 2015 – 2019 na stosunkowo niskim poziomie poniżej 2%, a w 2020 zostały radykalnie obniżone do poziomu 0,10%

W tym czasie NBP utrzymywał również na niskim poziomie poziom rezerwy obowiązkowej (część depozytów banków komercyjnych,

utrzymywana w formie rezerwy na rachunkach NBP).

NBP przeprowadzał również w czasie trwania pandemii operacje otwartego rynku REPO, czyli skup papierów skarbowych, zapewniając

bankom komercyjnym dodatkową płynność i dostarczając pieniądz na rynek.

NBP zaczął wycofywać się z operacji REPO jesienią 2021 r.

(18)

Oczekiwany wzrost wysokości stóp procentowych

Polityka monetarna

Termin WIBID WIBOR

ON 2,28% 2,58%

TN 2,40% 2,70%

SW 2,59% 2,79%

2W 2,60% 2,80%

1M 2,71% 2,91%

3M 3,23% 3,43%

6M 3,66% 3,86%

1Y 3,87% 4,07%

WIBOR 3M w okresie 01.2020 – 02.2022 Stawki WIBOR i WIBID – stan na 17.02.2022

Prognozowany wzrost poziomu stóp procentowych

Po okresie długotrwałego utrzymywania się stawek na rynku międzybankowym na poziomie zbliżonym do 0%, stawki WIBOR i WIBID zaczęły dynamicznie rosnąć w wyniku podwyżki stóp procentowych NBP

Stawki WIBOR pokazują aktualny koszt pozyskania pieniędzy na rynku

międzybankowym, wynikający z aktualnego poziomu stopy referencyjnej, jak również pokazują przewidywania rynkowe dotyczące wysokości stóp procentowych w przyszłości Aktualny poziom stawki WIBOR 1Y wskazuje, że rynek oczekuje wzrostu stóp procentowych do poziomu 4% na koniec 2022 r.

(19)

Deloitte 2022 19

2022 – Rok niepewności

(20)

Czynniki ryzyka wg Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Komisji Europejskiej

Niepewność

Komisja Europejska MFW

• Pandemia – wyższe niż przewidywane fale zakażeń mogą skutkować dalszymi problemami z dostępnością pracowników, łańcuchami dostaw, zmniejszeniem aktywności gospodarczej i wyższą inflacją

• Ograniczenia podaży i ceny surowców energetycznych – strona podażowa gospodarki jest zagrożona m. in. ograniczeniami związanymi z wprowadzoną w Chinach polityką „Zero COVID-19”

• Restrykcyjna polityka monetarna – obserwowana na świecie presja inflacyjna może skłaniać banki centralne do szybkiego podnoszenia stóp procentowych i zacieśniania polityki monetarnej

• Kryzys zadłużeniowy w Chinach – rynek nieruchomości w

Chinach jest źródłem niepewności na rynkach finansowych a jego wpływ na gospodarkę światową jest uzależniony od reakcji władz chińskich.

• Popyt konsumentów – w przypadku słabnięcia wpływu pandemii na gospodarkę, silne odbicie popytu może mieć wpływ na dalszy wzrost kosztów, m. in. cen energii i dalszy wzrost presji inflacyjnej

• Pandemia – w szczególności rozwój w krajach o niskim stopniu wyszczepienia populacji

• Restrykcyjna polityka monetarna USA – skala i tempo zmian wprowadzanych przez FED może być czynnikiem ryzyka również dla krajów rozwijających się, w tym Polski

• Utrzymywanie się problemów z łańcuchami dostaw może powodować brak elastyczności gospodarek, dalszy wzrost kosztów

• Braki pracowników – brak dostępności pracowników i wyższa presja płacowa, w szczególności w branżach, które były silnie dotknięte przez pandemię

• Spowolnienie gospodarcze w Chinach – w szczególności

ryzykiem jest rozlanie się kryzysu z rynku nieruchomości na inne rynki, co może mieć negatywne konsekwencje dla sektora finansowego, popytu inwestycyjnego czy rynku surowców

• Ryzyko klimatyczne – w szczególności ekstremalne zjawiska pogodowe, mające szczególny wpływ na kraje słabiej rozwinięte i zagrażające łańcuchom dostaw

(21)

Nazwa Deloitte odnosi się do jednego lub kilku podmiotów Deloitte Touche Tohmatsu Limited („DTTL”), jej firm członkowskich oraz ich podmiotów powiązanych (zwanych łącznie „organizacją Deloitte”).

DTTL (zwana również „Deloitte Global”), każda z jej firm członkowskich i podmiotów z nimi powiązanych są prawnie odrębnymi, niezależnymi podmiotami, które nie mogą podejmować decyzji ani

zobowiązań za inne podmioty wobec osób trzecich. DTTL, każda z jej firm członkowskich i podmiotów powiązanych ponoszą odpowiedzialność wyłącznie za własne działania i zaniechania, a nie za działania i zaniechania innych firm członkowskich i podmiotów powiązanych. DTTL nie świadczy usług na rzecz klientów. Zapraszamy na stronęwww.deloitte.com/pl/onasw celu uzyskania dalszych informacji.

Deloitte to wiodąca, międzynarodowa firma świadcząca klientom usługi obejmujące m.in. audyt, konsulting, doradztwo finansowe, zarządzanie ryzykiem, doradztwo podatkowe.

Nasza globalna sieć firm członkowskich i podmiotów powiązanych (zwana łącznie „organizacją Deloitte”) obejmuje ponad 150 krajów i terytoriów i świadczy usługi na rzecz czterech na każde pięć spółek z rankingu Fortune Global 500®. Aby dowiedzieć się, w jaki sposób około 312 000 pracowników Deloitte realizuje misję firmy, zachęcamy do odwiedzenia strony:www.deloitte.com.

Deloitte Central Europe to regionalna organizacja podmiotów działających w grupie Deloitte Central Europe Holdings Limited, firmy członkowskiej Deloitte Touche Tohmatsu Limited w Europie Środkowej.

Usługi świadczą spółki zależne i powiązane z Deloitte Central Europe Holdings Limited, które stanowią odrębne i niezależne podmioty prawa. Spółki zależne i powiązane z Deloitte Central Europe Holdings Limited znajdują się w grupie wiodących firm, świadczących usługi profesjonalne w regionie Europy Środkowej; zatrudniają łącznie niemal 7 000 pracowników w 44 biurach, działających w 18 krajach.