IWONA CHMIELEWSKA - ILUSTRATORKA
ZAKORZENIENIE W CODZIENNOŚCI
BIOGRAFIA
Iwona Chmielewska, ur. 1960, pochodzi z Pabianic, mieszka w Toruniu, a przez lata tworzyła książki obrazkowe głównie dla południowokoreańskich wydawnictw.
Dwukrotnie zdobyła najważniejsze wyróżnienie w świecie ilustracji dla dzieci, czyli Bologna Ragazzi Award.
W swoich książkach Chmielewska stawia mądre pytania, ważne dla czytelników w każdym kraju i w każdym wieku. Jej dzieła są inteligentne, wysmakowane, dopracowane graficznie, świetnie
zaprojektowane. Opatrzone krótkim, lapidarnym tekstem, wciągają czytelników do gry z obrazem.
KSIĄŻKI
"Pamiętnik Blumki" odkrywa przed czytelnikami Warszawę Janusza Korczaka, łącząc fakty z fikcją, przypomina o losie dzieci z Domu Sierot, Starym Doktorze i pani Stefie.
"Kłopot" to prosta historia o plamie na obrusie. Jej wyjątkowość tkwi w opowieści skonstruowanej za pomocą jednego kształtu i zaledwie kilkunastu zdań. Zwykła plama na obrusie u Chmielewskiej ma mnóstwo znaczeń i z każdą stroną nabiera nowych.
Dziewczynka prasuje haftowany obrus, cenną pamiątkę po babci. Zamyśla się i na białym płótnie powstaje ślad spalonego żelazka…
„Mama zawsze wraca”Oparta na wspomnieniach ocalałej z Zagłady, poruszająca historia dziewczynki ukrywanej przez wiele miesięcy na terenie warszawskiego getta. Poetycko zilustrowane świadectwo ocalającej mocy miłości i wyobraźni.
„Maum” Maum w języku koreańskim oznacza to, co składa się na duchowość człowieka: charakter, emocje, umysł, pamięć… Książka rozpoczyna się pytaniem: czym jest dusza? – i posługując się metaforą architektury domu, poszukuje odpowiedzi na jedno z uniwersalnych zagadnień naszego życia. Ten filozoficzny poemat i niezwykle spójny projekt artystyczny jest wyjątkowym dowodem na to, jak odległe kultury mogą porozumiewać się ze sobą na poziomie obrazu i kwestii duchowych.
„Dwoje ludzi” „Gdy dwoje ludzi żyje razem, to jest im łatwiej, bo są razem, i jest im trudniej, bo są razem” – tak zaczyna się autorska książka Iwony Chmielewskiej.To typowy picturebook, w którym za pomocą prostych metafor opisane są i pokazane zależności w związkach. Dla dzieci i dla dorosłych.
KSIĄŻKI
„Abc...” to ukłon oddany kulturze niemieckiej, a zarazem opowieść o europejskiej historii i tożsamości. Ten „myślący alfabet”
wzbogacony o kontekst języka francuskiego, angielskiego i polskiego tworzy wyjątkowy projekt artystyczny. To publikacja uniwersalna i otwarta w swojej narracji, adresowana do czytelników w każdym wieku.
„Oczy” to nie tylko opowieść o darze widzenia w świecie poznawanym i oswajanym za pomocą zmysłów, ale także o jego braku, ułomności spojrzenia i jego niewystarczalności.
„Dopóki niebo nie płacze” to obraz świata, który za chwilę zostanie unicestwiony - świata żydowskich mieszkańców Lublina sprzed wybuchu II wojny światowej. Jednak dzięki niespotykanej wrażliwości autorki otrzymujemy dzieło, które zamiast budzić nostalgię przywraca utraconą pamięć i rodzi zrozumienie.
„Obie” to książka powstała w wyniku spotkania dwóch znakomitych i wyjątkowych autorek – poetki Justyny Bargielskiej i twórczyni książek obrazowych Iwony Chmielewskiej. To niezwykła opowieść o różnych obliczach macierzyństwa, często przemilczanych i pomijanych. Opowieść o szczęściu i lękach bycia matką, kalejdoskopie emocji, o tajemnicy „dawania życia”, rozstawaniu się z dzieckiem, o uśmiechu przez łzy.
OKŁADKI I ILUSTRACJE
„Czym może być obraz w książce. W Polsce właściwie nie mieliśmy powszechnej świadomości, że narracja obrazowa może być niezależna od tekstu – nie musi być ilustracją, a tekst można czytać także w obrazie”.
Dobry picturebook to taki, w którym autor tekstów i autor obrazów idą równoległymi, choć odległymi drogami i tylko wysyłają sobie spojrzenia, nawiązują nieoczywistą relację”.
Wyrazy „ilustracja” i „ilustrowanie” kojarzą mi się przede wszystkim z podrzędnością obrazu wobec tekstu.
Źródło: „Ten łokieć źle się zgina. Rozmowy o ilustracji”, Sebastian Frąckiewicz, Wołowiec 2017
„W koreańskich publikacjach dla dzieci bardzo często pokazywane są praca i stosunki
międzyludzkie. Wielokrotnie narracja tekstem i obrazem opiera się na czasownikach. Natomiast w Polsce wiele książek to zbiór niepowiązanych ze sobą rzeczowników, dobrze i modnie
zaprojektowanych. W koreańskich książkach ludzie razem się bawią, ale i razem ciężko pracują (…) Porusza się też więcej tematów tabu. Można z tą książką nawiązać bliską relację, znaleźć analogię z własnym życiem”.
PICTUREBOOK - CO TO TAKIEGO?
Termin picturebook można by przetłumaczyć na język polski jako książka obrazkowa, ale nie do końca, bo picturebook to nie jest po prostu zbiór luźno ułożonych ilustracji, ale cała historia, w której tekst i obraz są tak samo ważne. Prof. Grzegorz Leszczyński, znawca literatury dziecięcej, powiedział kiedyś, że dorosły myśli słowem, dziecko – obrazem. To właśnie tą wizualną stroną książki na początku dziecko jest najbardziej zainteresowane i to dostaje w picturebookach. Tutaj tekst i obraz stoją na równych
prawach. Tekst bez obrazu bądź obraz bez tekstu przestaje być czytelny jako całość – te dwa elementy idealnie uzupełniają się nawzajem. Dzięki obrazom z pozoru prosta historia opowiedziana w
zaledwie kilkunastu zdaniach, może być bez końca rozwijana przez dziecko i czytającego, staje się także doskonałą okazją do rozmów i dyskusji na różne, czasem bardzo poważne tematy, takie jak tolerancja, przyjaźń, kultura osobista czy odróżnienie dobra od zła. Morał nie przychodzi jednak sam i
nie jest wypowiedziany wprost jak w klasycznych bajkach. Do prawdziwego sensu historii mały i duży czytelnik muszą dojść wspólnie.
