Pawlak Kamilla

(1)

1

(2)

vT. I W S f ć

SPIS ZAWARTOŚCI q 0 ^. ^,r ^n0

TECZKI .. .1 . 9^{rJd H} . y>. $■&.

o f e /

I./l. Relacja ^ ^ 5 v A- 2.

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora — 1./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —

‘II. Materiały uzupełniające relację <—>

III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora

III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.

III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogółnie okresu po 1945 —

III./5. Inne

IV. Korespondencja \ f K- ^

V. Nazwiskowe karty informacyjne VI Fotografie \ f

2

(3)

3

(4)

4

(5)

5

(6)

6

(7)

M £ <zX

r T v p v u v - ' o2. V * 1 , ^ *3 3 8 r .

ydUJM. pJdUdf)

iviaop\[ap\[

S z a n o w n a P a n i

i * ,

i m

iw^i9ft

K a m i 11 a N a g a y 7 1 - 6 1 6 S Z C Z E C I N u l ^.

S z a n o w n a P a n i !

Z a p o ś r e d n i c t w e m w s p ó ł p r a c u j ą c e j z n a m i p. D a n u t y S z y k s z n i a n o t r z y m a l i ś m y P a n i ż y c i o r y s w r a z z f o t o g r a f i ą , k t ó r y z o s t a ł w ł ą c z o n y do z a s o b u a r c h i w u m w o j e n n e j s ł u ż b y k o b i e t g r o m a d z o n e g o w n a s z e j F u n d a c j i ( t e c z k a o s o b o w a n r 1 3 4 9 / W S K ) . Z w r a c a m y s i ę do P a n i z u p r z e j m ą p r o ś b ą o u z u p e ł n i e n i e i p r z e s ł a n i e d o n a s z e g o A r c h i w u m b r a k u j ą c y c h i n f o r m a c j i : - z a w ó d oj c a ; - k i e d y i p r z e z k o g o z a s t a ł a P a n i z a p r z y s i ę ż o n a d o s ł u ż b y k o n s p i r a c y j n e j ; - p r o s z ę p o d a ć o b s z e r n e i n f o r m a c j e o k o l e ż a n k a c h z k o n s p i r a c j i z k t ó r y m i P a n i w s p ó ł p r a c o w a ł a .

P o n i e w a ż i n t e r e s u j e n a s w s z e l k a w o j e n n a s ł u ż b a P o l e k p o d c z a s II w o j n y ś w i a t o w e j b a r d z o p r o s i m y o w s z e l k i e i n f o r m a c j e o z n a n y c h P a n i k o b i e t a c h , k t ó r e d z i a ł a ł y w k o n s p i r a c j i l u b b y ł y w i n n y c h f o r m a c j a c h ..

Z g ó r y d z i ę k u j e m y z a w s z e l k ą p o m o c , W z a ł ą c z e n i \ i p r z e s y ł a m y m a t e r i a ł y i n f o r m a c y j n e o n a s z y m M e m o r i a l e im. g e n M a r i i W i t t e k . B y ć m o ż e u d a si ę P a n i d o p o m ó c w n a s z y c h p r a c a c h .

Z w y r a z a m i s z a c u n k u

D o k u m e n t a 1 i s t k au m e n t a lis

m g r H a n n a M a c i e j e w s k a - M a r c i n k o w s k a z a ł ą c z n i k i :

7

(8)

'±\x

Kamilla Nagay, z d.Pawlak, Szczecin,4.I.1999.

córka Jana i Ludwiki z Machowskich,

ur.20.VIII. 1926, pseudonim"Dola" _

zam. 71-616 Szczecin, W p W < > dnia _ J L 0 £ L - L - -

1 A l n

1

^{^}

1

^*

33

^—

Wielce Szanowna Pani Profesor ! Loz. f

W odpowiedzi na list Pani Profesor postaram się azupełnić moje di dane osobowe, przeprasza jąc równocześnie za zwłokę. W naszym wieku czas leci nieubłaganie szybko, tak że trudno za nim nadążyć. Dla pewności pewne dane powtórzę, żeby zachować cięgłość. Urodziłam się 20. sierpnia 1926 roku w Wilnie w wielodzietnej rodzinie jako szóste i ostatnie dziecko starezych już wówczas rodziców. 'V|ama moja przyjechała do Wilna z Odessy w 1924 roku

z pięciorgiem dzieci w ramach repatriacji. Ojciec mój przyjechał do Wilna dopiero po roku szczęśliwie zwolniony z obozu pracy przymusowej w ZSRR. Był to okres bezrobocia i rodzice imali się różnych zajęć żeby tylko utrzymać rodzinę i kształcić dalej starsze rodzeństwo.

Wrwszcie ojcu udało się założyć małe przedsiębiorstwo usługowe, btóre poprawiło stan materialny rodziny. Bracia, siostry i w końcu ja ukończyliśmy wyższe studia cfcięki wysiłkowi rodziców, a później wzajemnej pomocy. W czasie wojny kontynuowałam naukę w zakresie szkoły średniej na kompletach tajnego nauczania.

Do Armii Krajowej wstąpiłam 10.marca 1942 roku, zaprzysiężona w obecności mojej starszej siostry, Ps."Diana". Ukończyłam konspiracyjny kurs sanitarny Czerwonego Krzyża, przygoto wujący mnie do pełnienia funkcji sanitariuszki, oraz krótki kurs przeszkolenia wojskowego W pracy konspiracyjnej łączyłam obowiązki sanitariuszki i jhąazniczki. Przykładowo

umieszczałam ciężej rannych partyzantów AK przywożonych do miasta z oddziałów w domach zaufanych polskich rodzin, sprowadzałam do nich chirurga, najczęściej doktora Zdzisława Kieturakisa, późniejszego profesora Akademii Medycznej w §dańsku i wykonywałam jego polecenia. Zaopatrywałam rannych w leki, żywność, książki i w miarę posiadanych

umiejętności wykonywałam drobne zabiegi pielęgniarskie. Do pracy tej wciągnęłam kilka koleżanek t tajnych kompletów, pamiętam jedynie nazwisko Alinki Piotrowskiej.

W konspiracji pracowałam z moją starszą, nieżyjącą już siostrą, Heleną Pawlak - 'J v Agopsowicz, ps."Diana?,która wcześniej wstąpiła w szeregi) Armii Krajowej Sabiną Korejwo,

J Danutą Janiczakówną -Szyksznian, ps."Sarenka". W wyjątkowych sytuacjach umieszczałam

8

(9)

rannych w domu rodzinnym, jak np."Rysia" z brygady Szczerbca, "Ima", "Bartka" i inn.

Było to źle widziane przez przełożonych z uwagi na pełnienie innych działań konspiracyjnych w naszym domu, jak ćwiczenia podchorążówki, kompletów tajnego nauczaiba, przygotowywania fałszyaych dokumentów.

W pierwszych dniach lipca 1944 roku wyprowadziłam z Wilna kilkunastu rekonwalescen - tów do brygady "Szczerbca" aby mogli wziąć udział w zdobywaniu Wilna.

W czasie Powstania Wileńskiego brałam czynny udział jako sanitariuszka, a następmie jako wolontariuszka w szpitąlu Czerwonego Krzyża pielęgnowałam żołnierzy AK, np.

Zbyszka Siemaszko Ps."Swojak" i innych rannych.

Pracęukonspiracyjna dawała mi dużo radości. Zapytałam starszą siostrę, co będziemy robić jak skończy się wojna? A ona prozaicznie odpowiedziała:Będziemy się poprostu uczyć! I rzeczywiście jesienią 1945 rozpoczęłyśmy studia medyczne w Akademii

Lekarskiej w Gdańsku. Na III.roku studiów wyszłam zamąż za kolegę-lwowiaka Bolesława Nagaya, z którym przeżyliśmy wspólnie 50 lat. Mamy trzech synów, już dorosłych, po studiach, i sześcioro wnuków. Specjalizowałam się w pediatrii i pulmonologii dziecięcej, pracując w tej specjalności do emerytury. Mąż jest profesorem chirurgii w Akademii Medycznej w Szczecinie.

Z wyżami szacunku

(-) Kamilla fagay

tu /I ‘h Lt 9 - U £ i <

9

(10)

MEMORIAŁ

Generał Marii Wittek

T o r u ń 7 . 0 1 . 1 9 9 9 r

*

S z a n o w n a Pani K a m i l l a N a g a y u]

7 1 - 6 1 6 S Z C Z E C I N

X

S z a n o w n a Pani D o k t ó r !

S e r d e c z n i e dziękuję, za u z u p e ł n i e n i e Pani ż y c i o r y s u . Be tle

b a r d z o w d z i ę c z n a za d o d a t k o w e i n f o r m a c j e o k o l e ż a n k a c h , k t ó r e w s p o m i n a Pani (Alina P i o t r o w s k a , S a b i n a K o r e j w o ) . Pani D a n u t a S z y k s z n i a n p r z e k a z a ł a nam s w o j ą w y c z e r p u j ą c ą relacje.. P r o s z ę b a r d z o aby z e c h c i a ł a Pani n a p i s a ć r e l a c j e o s w o j e j s i o s t r z e Helenie, w e d ł u g z a ł ą c z o n e g o s c h e m a t u (może t a k ż e o w/w k o leżankach) .

W p o p r z e d n i m liście p r z e s ł a ł a m Pani i n f o r m a c j e o d z i a ł a l n o ś c i n a s z e g o M e m o r i a ł u . C z y z e c h c e Pani w ł ą c z y ć s i e w jeg o p r a c e w e d ł u g w ł a s n e g o u z n a n i a w y b i e r a j ą c d o g o d n ą dla s i e b i e f o r m ę ? Z n a d z i e j ą n a d a 1 s z y k o n t. a k t d o ł ąc z^a^{m d}^r^uk " z g ł o s zenia".

Z W y r a z a m i s z a c u n k u

D o k u me rut a 3 i s t k a

mgr H a n n a Macie; - M a r c i n k o w s k a

10

(11)

c t 4$h<)/uVC

I

s>

Kamilla Nagay Szczecin,24 lutego 1999.

1/ odpowiedzi na list z dnia 7.stycznia 1999, l,dz.51-W5K-99 przekazuje; informację dot. siostry mojej Melony Pauilak, córki Jana i Ludwiki z Machowskich, ur.5 mafla

192o rnku w Odessie.

W 1924 roku przyjechała z matką i rodzeństwem z Odessy do Jilna. Ojciec areszto - wany w ZSRR po dwóch latach dołączył do rodziny. Helena uczyła sdję w Gimnazjum

iiostr Nazaretanek w Wilnie, natomiast maturę zdała jako eksternistka.

\J W czasie II.Wojny Światowej należała do Armii Krajowej działając głói/nie

w sanitariacie miejskim.Jednocześnie pracowała jako listonoszka, co ułatwiało jej orzenoszenie konspiracyjnej poczty. Nie znam terminu wstąpienia Dej do Armii Krajowej ani osób odbierających przysięgę. Na pewno było to jakiś czas przed marcem 1942 roku, bo dopiero wówczas wciegneła mnie do konspiracji na moją usilną prośbf,.

Wiem że współpracowała z III.Brygada Szczerbca umieszczając ciężej rannych partyzantów iu prywatnych domach znanych rodzin w mieście i sprowadzając do nich lekarzy, głównie chirurgów, np.Dra Zdzisława Kieturakisa.

W styczniu 1945 roku wyjechałyśmy z siostrą i z Mamą do Białegostoku a następnie do Gdańska, gdyż dalszy nasz pobyt w Wilnie był niebezpieczny z uwagi na liczne aresztowania akowców i wywózki.

W Gdańsku obie studiowałyśmy na Akademii Medycznej na Wydziale Lekarskim.

■iI 194B roku wyszłyśmy zamgż za kolegów z tego same >0 roku studiów. Mężem Si o s t r y

był Henryk Hasso-Agopsowicz. Siostra miała troje dzieci, zamieszkała w Olsztynie i pracowała jako internistka w Szpitalu Wojewódzkim w Olsztynie.

■J 1981 roku Siostra zmarła po długotrwałej chorobie i prawdopodobnie dlatego nie zgłosiła się do Związku b.Żołnierzy Armii Krajowej ani do ZBOWiD-u.

Odnośnie jabiny Korejwo, z d.Kalinowskiej najlepiej poinformuje Jej mąż M arian

Korejwo, żołnierz III.Brygady Szczerbca. Sabina Korejwo zmarła w !998 roku w Gdańsku.

Adres męża Sabiny :Gdańsk-Wrzeszcz, 80-24? ul.R.Dmowskiego 7a m.9.

0 pozostałych koleżankach z konspiracji nip mogę udzielić bliższych informacji gdyż straciłam z nimi kontakt. Załączam dokumentalne zdfjęcie z Oddziału: Na pierwszym olanie jest moja siostra Helena, trzeci z kolei to Marian Korejwo, za nim mój szwagier inż.Otton Michalski, na końou Sabina Kaiinowska-Korejwo.Po wykorzystaniu proszę

o zwrot zdjęcia. Załączam znaczek na odpowiedź, oraz zgłoszenie.

11

(12)

. . . .

w f £

Toruń, 8 03 1999 r.

Pani K am illa Nagaj ul.

7 1 - 6 1 6 Szczecin

Szanowna Pani !

Dziękujemy serdecznie za przekazaną w dniu 2 03 br. informację dotyczącą pracy konspiracyjnej w AK Pani siostry ś.p. Heleny Pawlak, a także dokumentalnego zdjęcia z Oddziału. Zdjęcie skserowaliśmy i umieściliśmy razem z informacją w Pani teczce osobowej o sygnaturze 1349/ WSK. Zdjęcie- oryginał zwracamy. Bardzo dziękujemy.

Dziękujemy również za życzliwe potraktowanie naszej prośby, za podpisanie zgłoszenia do Koła Przyjacół „ Memoriału generał Marii Wittek” i liczymy na dalszą współpracę z naszym Archiwum.

Odnośnie uzyskania relacji lub szerszej informacji o nieżyjącej Sabinie Korejwo - nawiążemy kontakt z Jej mężem. Dziękujemy serdecznie za przysłany adres.

Pragnę też poinformować Panią że przejęłam po koleżance dokumentalistce mgr Hannie Marcinkowskiej opracowywanie materiałów związanych z osobami mieszkającymi w Szczecinie i będę prowadziła bieżącą korespondencję. Myślę, że wzajemne kontakty będą przyjazne i serdeczne jak dotychczas.

Bardzo prosimy’"o dalsze poszukiwanie nowych relacji. Za wszystkie podjęte starania i

przekazane materiały jesteśmy wdzięczni.

Przesyłamy Pani Informację o IX Sesji.

Z wyrazami szacunku i najserdeczniejszymi pozdrowieniami - Anna Rojewska

Dokumentalistka Archiwum WSK

- r ■nwri

12

(13)

13

(14)

14

(15)

15

(16)

16

(17)

17

(18)

18

(19)

19

(20)

20

(21)

21

(22)

22

(23)

23

(24)

24

(25)

25

(26)

26

(27)

27

(28)

28

(29)

29

(30)

30