Fazy Wenus i Merkurego

(1)

wspólny cel...

ZamKor P. Sagnowski i Wsp

ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24

e-mail: zamkor@zamkor.pl

ólnicy spó³ka jawna

Dokument zosta³ pobrany z serwisu www.zamkor.pl Wszelkie prawa zastrze¿one.

Data utworzenia:

2012-08-21 strona 1/3

Fazy Wenus i Merkurego

Cele

Już wiesz, że zjawisko faz jest efektem oświetlania ciał niebieskich przez Słońce tylko z jednej strony. W za- leżności od miejsca obserwacji z Ziemi widzimy więcej lub mniej oświetlonej części planety. Wykonując to ćwiczenie, przekonasz się, że zjawisko faz nie dotyczy wyłącznie Księżyca oraz że jego odkrycie miało fundamentalne znaczenie dla zrozumienia budowy Układu Słonecznego.

Przebieg ćwiczenia

Jednym z przełomowych odkryć, jakich dokonał Galileusz dzięki swojej lunecie astronomicznej, było zaob- serwowanie zjawiska faz dla planety Wenus. Zjawisko to jest potwierdzeniem w heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego opisanego przez Kopernika.

Odszukaj na niebie Wenus i powiększ obraz tak, by było dobrze widać tarczę planety. Wyłączymy: projekcję Ziemi (klawisz G), rozpraszanie światła w atmosferze (A), zamglenie nieba przy horyzoncie (F) oraz zmieni- my orientację obrazu na równikową (Ctrl + M). Teraz bez przeszkód będziemy mogli obserwować nieprze- rwanie zmiany faz Wenus. Jeśli zaznaczymy ją jako aktualnie wybrany obiekt, to w lewym górnym rogu będziemy mieli wyświetlone informacje o widomej średnicy kątowej, jasności i odległości Wenus.

(2)

wspólny cel...

Data utworzenia:

2012-08-21 strona 2/3

Poniżej rysunek faz Wenus wykonany przez Galileusza.

9 8 7 6 5 4 3 2 1

Zmieniając datę w programie Stellarium, odtwórz wszystkie 9 faz narysowane przez Galileusza. Zanotuj w tabeli rozmiary kątowe, czyli widomą średnicę planety, jasność oraz odległość do Wenus. Parametry te są wyświetlone w lewym, górnym rogu ekranu.

Ciekawostka

Wielkość gwiazdowa (łac. magnitudo) jest jednostką jasności wprowadzoną przez Ptolemeusza prawie 2000 lat temu. Wtedy błędnie przypuszczano, że jaśniejsze gwiazdy są większe.

Faza Data Średnica widoma Wielkość gwiazdowa Odległość

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Na poniższym schemacie zaznacz orientacyjne położenie Wenus względem Słońca i Ziemi odpowiadają- cych kolejnym pozycjom na rysunku Galileusza.

orbita Wenus

Ziemia

3

(3)

wspólny cel...

Data utworzenia:

2012-08-21 strona 3/3

Włącz ponownie wyświetlanie horyzontu, efekty atmosferyczne oraz orientację horyzontalną i sprawdź, o jakich porach doby Wenus jest najlepiej widoczna w poszczególnych fazach.

Pozycje nr 3 i 7 odpowiadają maksymalnemu kątowemu oddaleniu się Wenus od Słońca. Dla tych pozycji zmierz kąt elongacji (Ziemia-Słońce-Wenus) i oblicz w jednostkach astronomicznych promień orbity We- nus (promien orbity Ziemi = 1 AU).

Uzupełnij zdania:

Wenus można oglądać w roli Gwiazdy Wieczornej zawsze w fazach oznaczonych na rysunku Galileusza nu- merami ________________. Dla numerów zaś _____________ Wenus świeci nad ranem jako Gwiazda Po- ranna, czyli Jutrzenka.

Pełny cykl zmian faz planety Wenus trwa ___________ dni.

Postępując tak jak dla Wenus, sprawdź, jak zmieniają się fazy innych planet, np. Merkurego i Marsa.

Na poniższym schemacie zaznacz położenie Marsa, kiedy jest on widoczny dokładnie w pełni. Zaznacz również takie położenie, dla którego oświetlona część tarczy Marsa obserwowana z Ziemi jest najmniejsza.

Odpowiada to chwili, gdy kąt Słońce–Mars–Ziemia jest największy.

Ziemia

orbita Marsa