………
Kod ucznia
- -
Dzień Miesiąc Rok
pieczątka WKK
DATA URODZENIA UCZNIA
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP REJONOWY
Drogi Uczniu,
Witaj w drugim etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawi- dłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym.
1. Arkusz liczy 10 stron i zawiera 25 zadań.
2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji konkursowej.
3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu okreso- wego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego.
4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każ- dym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jedno- znaczne.
6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania pro- wadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach.
7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym tu- szem/atramentem.
8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
10. Jeśli zmienisz swoją decyzję, błędną odpowiedź wyraźnie przekreśl i zapisz odpowiedź poprawną.
Pracuj samodzielnie.
Życzymy powodzenia!
Czas pracy:
90 minut
Za bezbłędne rozwiąza- nie wszystkich zadań
możesz
otrzymać maksymalnie
45 punktów .
W podanych poniżej 10 krótkich zadaniach testowych jednokrotnego wyboru masz do rozwiązania proste zadania rachun- kowe. Zadania te należy rozwiązać w brudnopisie na stronie obok – sposób obliczania nie będzie punktowany. Następnie wybierz poprawną odpowiedź i zakreśl odpowiednie oznaczenie literowe. Nie uzasadniaj swojego wyboru.
Zadanie 1 (0 - 1)
W 20% wodnym roztworze cukru znajduje się 5 g cukru oraz woda, której masa wynosi:
A. 30 g B. 25 g C. 20 g D.15 g
Zadanie 2 (0 - 1)
Gęstość pewnego gazowego węglowodoru wynosi 1,34 g/dm3. Oblicz, ile cm3 zajmuje 3 g tego związku.
A. 2,24 B. 22,39 C. 223,9 D.2239
Zadanie 3 (0 - 1)
W temperaturze 400C rozpuszczalność jodku potasu wynosi 160 g/100g wody. Stężenie procentowe wodnego roztworu tego związku jest równe:
A. 61,5% B. 51,7% C. 40,4% D.62,5%
Zadanie 4 (0 - 1)
Stosunek masowy azotu do tlenu w pewnym tlenku azotu wynosi 7 : 12. Wzór tego tlenku to:
A. N2O B. N2O3 C. NO2 D.N2O5
Zadanie 5 (0 - 1)
Tlenek ksenonu o wzorze XeO3 rozkłada się zgodnie z równaniem reakcji: 2XeO3 → 2Xe + 3O2. W wyniku całkowi- tego rozkładu 1,79 g tego tlenku otrzymano:
A. 0,01 mola Xe i 0,01 mola O2
B. 0,01 mola Xe i 0,015 mola O2
C. 0,02 mola Xe i 0,015 mola O2
D. 0,02 mola Xe i 0,03 mola O2
Zadanie 6 (0 - 1)
Z 450 g wodnego roztworu pewnej soli o stężeniu 5% odparowano 150 g wody. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu tej soli wynosi:
A. 6,7% B. 7,5% C. 8,2% D.9,3%
Zadanie 7 (0 - 1)
Stężenie procentowe wodnego nasyconego roztworu cukru w temperaturze 200C wynosi 67,1%. Rozpuszczalność cukru w tej temperaturze wyrażona w g/100g wody wynosi:
A. 103 B. 152 C. 204 D. 259
Zadanie 8 (0 - 1)
W 200 cm3 wodnego roztworu znajduje się 36 g glukozy o wzorze C6H12O6. W 1,5 dm3 tego roztworu będzie znaj- dowało się:
A. 0,5 mola glukozy B. 1,0 mola glukozy C. 1,5 mola glukozy D. 2,5 mola glukozy Zadanie 9 (0 - 1)
Ile milimoli azotu potrzeba do otrzymania 0,05 mola tlenku azotu(II).
A. 5 mmoli B. 50 mmoli C. 2,5 mmola D.25 mmoli
Zadanie 10 (0 – 1)
Wanad jest mieszaniną dwóch izotopów: 50V i 51V o zawartości procentowej odpowiednio 0,25% i 99,75%. Zaznacz poprawne zakończenie zdania. Masa atomowa wanadu wynosi
A. 50,8 u B. 50,9 u C. 51,0 u D.52,1 u
BRUDNOPIS
Zadanie 11 (0 - 2)
Uzupełnij zdania, wybierając jedno z wymienionych wyrażeń. W miejscu kropek wpisz właściwą literę.
Wiązania ………. polegają na elektrostatycznym przyciąganiu między ładunkami o przeciwnych znakach – anionów i kationów.
A. kowalencyjne B. jonowe W wodzie dobrze rozpuszczają się substancje o budowie ………. C. kowalencyjnej
D. jonowej Związki chemiczne o wiązaniach ………. mają zwykle niskie temperatury topnienia
i wrzenia.
E. kowalencyjnych F. jonowych Zadanie 12 (0 - 5)
Uczniowie na lekcji pracowali zespołowo. Zespół Janka miał za zadanie zbadać właściwości wodnego roztworu Na2S. W tym celu wykonał doświadczenie chemiczne, którego przebieg przedstawiono w tabeli.
a) Przeanalizuj zapisy i pomóż zespołowi uzupełnić tabelę wpisując odpowiednie obserwacje.
badany roztwór soli
dodany odczynnik
obserwacje
Na2S(aq)
1) H2SO4(aq)
2) CuSO4(aq)
3) K2SO4
b) Zapisz równania reakcji chemicznych w formie jonowej skróconej lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi.
1) ……….
2) ……….
3) ………
c) Siarczek sodu otrzymuje się przez redukcję stopionego siarczanu(VI) sodu węglem lub wodorem. Napisz rów- nanie jednej reakcji chemicznej, w której otrzymasz Na2S opisaną metodą.
………..
Zadanie 13 (0 - 2)
Roztwór pewnego związku nieorganicznego ma pH = 9. Napisz, jakiego roztworu (kwasu czy zasady) należy do niego dodać, aby otrzymać roztwór o pH = 7. Odpowiedź uzasadnij.
Należy użyć ………..
Uzasadnienie: ………..
……….
Informacja do zadań 14, 15
Przeprowadzono szereg reakcji chemicznych, które ilustruje schemat:
CH3 - CH - CH3 OH
Al2O3, T
A Br2 B KOH, H2O C
D
HBr
1. 2. 3.
4.
5.
Zadanie 14 (0 - 5)
Stosując wzory półstrukturalne związków organicznych napisz równania reakcji oznaczonych cyframi 1 – 5.
1. ………..
2. ………..
3. ………..
4. ………..
5. ………..
Zadanie 15 (0 - 1)
Posługując się podziałem charakterystycznym dla chemii organicznej podaj typ reakcji oznaczonych cyframi 1 i 2.
Typ reakcji 1 ………..; typ reakcji 2 ……….………..
Zadanie 16 (0 - 1)
Czy pomiędzy dwoma kationami może utworzyć się wiązanie chemiczne? Odpowiedź uzasadnij.
………
………
………
Zadanie 17 (0 - 5)
Dane są następujące substancje chemiczne:
brom, chlorek baru, chlorek cynku, glin, siarczan(VI) potasu, tlenek siarki(IV), tlenek węgla(II), wodorotlenek sodu, wapń, woda,
Stosując odpowiednie symbole i wzory chemiczne napisz równania reakcji chemicznych, w formie cząsteczkowej, będących ilustracją schematycznych, słownych zapisów różnych procesów. Zastosuj substraty tylko z listy za- mieszczonej powyżej. Zapis (↓) oznacza substancję źle rozpuszczalną w wodzie.
A. aktywny metal + woda → wodorotlenek + wodór
……….
B. sól1 + zasada → sól2 + wodorotlenek (↓)
……….
C. zasada + tlenek kwasowy → sól + woda
……….
D. metal + niemetal → sól
……….
E. sól1 + sól2 → sól3 + sól4
……….
Zadanie 18 (0 - 2)
W wyniku emisji cząstki α jądro radioizotopu X przekształciło się w jądro bizmutu . W wyniku emisji cząstki , jądro złota , przekształciło się w radioizotop Y. Ustal symbole radioizotopów X i Y oraz wartości ich liczb atomowych i masowych.
radioizotop X: radioizotop Y:
Zadanie 19 (0 - 1)
Ile cząstek i ile
wyemituje atom ołowiu – 208, przekształcając się w atom rtęci – 200?
liczba cząstek α: ……….. liczba cząstek β: ……….
Informacja do zadań 20 i 21
Retinol czyli witamina A występuje w tranie jako prowitamina A, w warzywach, szczególnie marchwi i pomido- rach. Jej niedobór opóźnia wzrost, powoduje uszkodzenia wzroku, suchość i łuszczenie skóry, wypadanie włosów.
Jej wzór półstrukturalny jest następujący:
CH3
CH3 CH3 CH3 CH3
CH=CH-CH=C-CH=CH-C=CH-CH2OH
Zadanie 20 (0 - 2)
Na podstawie analizy przedstawionego wzoru uproszczonego retinolu oceń poprawność poniższych zdań. Jeśli uznasz je za poprawne zakreśl literę P, jeśli zdanie nie jest poprawne, zakreśl literę F.
1. Retinol nie należy do szeregu homologicznego alkenów.
P F
2. Jest to alkohol jednowodorotlenowy, nienasycony, pierwszorzędowy.
P F
3. W reakcji z zawiesiną wodorotlenku miedzi(II) daje klarowny szafirowy roztwór.P F
4. Reaguje z aktywnymi metalami, a jednym z produktów jest bezbarwny, palny gaz.P F
Zadanie 21 (0 - 3)Zaprojektuj doświadczenie, którego przebieg pozwoli odróżnić retinol od etanolu. W tym celu:
a) napisz, jaką różnicę w budowie cząsteczek tych związków weźmiesz pod uwagę planując eksperyment.
……….
b) uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując nazwę użytego odczynnika wybranego z podanej poniżej listy:
zawiesina wodorotlenku miedzi(II), wodny roztwór bromu, wodny roztwór wodorotlenku sodu;
etanol retinol
odczynnik:
...
A B
c) napisz, jakie obserwacje potwierdzą obecność retinolu w kolbce A i etanolu w kolbce B po ich wprowa- dzeniu do wybranego odczynnika. Uzupełnij tabelę.
Barwa zawartości kolbki
przed zmieszaniem reagentów po zmieszaniu reagentów Kolbka A
Kolbka B
Zadanie 22 (0 - 3)
Na podstawie podanych informacji, zidentyfikuj pięć różnych pierwiastków chemicznych, podając ich nazwy lub symbole chemiczne.
a) atom tego pierwiastka ma ładunek jądra +16 ………..………..
b) dwudodatni kation tego pierwiastka ma tyle elektronów co argon ………..…………
c) atom tego pierwiastka ma trzy powłoki elektronowe, w związkach jest zawsze dwuwartościowy, tworząc wią- zania chemiczne chętnie oddaje dwa elektrony……….…….
d) izotopami tego pierwiastka są prot, deuter i tryt………....
e) W rdzeniu atomowym atomu tego pierwiastka znajduje się 10 elektronów. Maksymalna jego wartościowość w związku z tlenem równa jest V. ………..
Zadanie 23 (0 - 1) Dane są tlenki:
CaO CO K
2O SO
3NO P
4O
10Dokonaj podziału wymienionych tlenków, wpisując wzór danego tlenku w odpowiednie miejsce do tabeli. Jako kryterium podziału tlenków przyjmij ich zachowanie się wobec wody.
tlenki zasadowe tlenki kwasowe tlenki obojętne wzory tlenków
Zadanie 24 (0 - 1)
Podaj wzory sumaryczne substancji, które wprowadzone do wody tworzą:
a) wodę amoniakalną ...
b) wodę utlenioną ...
c) wodę wapienną ...
d) wodę bromową ...
Zadanie 25 (0 - 1)
Tlenek wapnia CaO ma właściwości higroskopijne i jest stosowany do osuszania gazów. Zakreśl te gazy, które można osuszać tlenkiem wapnia. Swój wybór krótko uzasadnij.
O
2, HCl
(g),SO
2, Cl
2, CH
4, CO
2, CO, N
2O
5Uzasadnienie:
………
………
B R U D N O P I S
( n i e p o d l e g a o c e n i e )
FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW
1 18
1H 1,01 wodór
2He 4,00
2 13 14 15 16 17 Hel
3Li 6,94
Lit
4Be 9,01 Beryl
5B 10,81
Bor
6C 12,01 Węgiel
7N 14,01
Azot
8O 16,00
Tlen
9F 19,00 Fluor
10Ne 20,18 Neon
11Na 23,00 Sód
12Mg 24,31 Magnez
13Al 26,98
Glin
14Si 28,08 Krzem
15P 30,97 Fosfor
16S 32,07 Siarka
17Cl 35,45 Chlor
18Ar 39,95 Argon
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
19K 39,01 Potas
20Ca 40,08 Wapń
21Sc 44,96 Skand
22Ti 47,88 Tytan
23V 50,94 Wanad
24Cr 52,00 Chrom
25Mn 54,94 Mangan
26Fe 55,85 Żelazo
27Co 58,93 Kobalt
28Ni 58,69 Nikiel
29Cu 63,55 Miedź
30Zn 63,39
Cynk
31Ga 69,72
Gal
32Ge 72,61 German
33As 74,92 Arsen
34Se 78,96 Selen
35Br 79,90 Brom
36Kr 83,80 Krypton
37Rb 85,47 Rubid
38Sr 87,62 Stront
39Y 88,91
Itr
40Zr 91,22 Cyrkon
41Nb 92,91
Niob
42Mo 95,94 Molibden
43Tc 97,91 Technet
44Ru 101,1 Ruten
45Rh 102,9
Rod
46Pd 106,42
Pallad
47Ag 107,87 Srebro
48Cd 112,41
Kadm
49In 114,82
Ind
50Sn 118,71
Cyna
51Sb 121,76 Antymon
52Te 127,60
Tellur
53I 126,90
Jod
54Xe 131,29 Ksenon
55Cs 132,9
Cez
56Ba 137,3
Bar
57La*
139,9 Lantan
72Hf 148,5
Hafn
73Ta 180,9 Tantal
74W 183,8 Wolfram
75Re 186,2
Ren
76Os 190,2
Osm
77Ir 192,2
Iryd
78Pt 195,08 Platyna
79Au 196,97
Złoto
80Hg 200,59
Rtęć
81Tl 204,38
Tal
82Pb 207,20
Ołów
83Bi 208,98 Bizmut
84Po 208,98
Polon
85At 209,99
Astat
86Rn 222,02 Radon
87Fr 223,02
Frans
88Ra 226,03
Rad
89Ac**
227,03 Aktyn
104Rf 261,11 Rutherf.
105Db 263,11
Dubn
106Sg 265,12 Seaborg
107Bh 264,10
Bohr
108Hs 269,10
Has
109Mt 268,10 Meitner
110Ds 281,10 Darms.
111Rg Roent.
Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli.
Na+ K+ NH4+
Mg2+ Ca2+ Ba2+ Ag+ Cu2+ Zn2+ Al3+ Mn2+ Fe2+ Fe3+ Pb2+ Sn2+
OH- r r r s s r n n n n n n n n n
Cl- r r r r r r n r r r r r r s r
Br- r r r r r r n r r r r r r s r
S2- r r r r s r n n n o n n n n n
SO32-
r r r r n n n n s o n n o n o
SO42-
r r r r s n s r r r r r r n r
NO3-
r r r r r r r r r r r r r r r
PO43- r r r n n n n n n n n n n n n
CO32-
r r r n n n n n n o n n o n o
SiO32-
r r o n n n n n n n n n n n n
r - substancja dobrze rozpuszczalna
s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu) n - substancja praktycznie nierozpuszczalna
o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje
