Kącik dla Gospodyń 1930, R. 1, nr 4

2 i

•a ®

» o

I

M O P

ä

a

5

i

I *. to

CO Ü1 s n

£ 8» H

g .- 2. <5 » 5. CT B

B P P ? Ä & i T *rc _{s» e r »}

KACIK ^DLA GOSPODYN

R o k . I

D O D A T E K D O „ R O L N I K A “

W jaki sposob staraly siq stowarzyszenia niemieckie

gospodyn usun^c bied$.

(Dokonczenie.)

Wröcimy jeszcze do doradztwa, doradztwo to nowa, a moäe nie tyle nowa, ile raczej skrystalizo- wana metoda pracy w zakresie ogwiaty pozaszkolnej 1 u nas. Metoda ta znajduje zastosowanie przy indy- wldualnem oddzialywaniu instruktoröw na gospodar- \ etwa. Jako stary instruktor metodzie tej przypisuj? { bardzo wielkie znaczenie, bo uwazam jq za naj- j szybciej wiodqcq do celu, jakim jest usprawnienie gospodarstw wtoScianskicb, a zatem i podniesienie f ich dochodowogci.

Organizacja kobiet w Prusiech przyj^la za ko- * nieczne stosowanie doradztwa, a wi§e dostarczanie wskazöwek osobiatycb, a nie ogölnych — jak to sis zwykle dzieje na pogadankacb instruktorskicb — to te4 ten sposöb przyjqt si§ w pracy organizacyj kobiet jak najlepiej.

Kaide kölko poBiada swojq doradczyni§ z kaz*

dego zakresu gospodarstwa kobieeego na wsi. Co roku odbywa si§ 3-dniowy knrs, na ktörym dorad- czynie kölkowe z ramienia zwiqzku zostajq prze- szkalane na radezynie. Doradczynie zwiqzkowe (wyzszego stopnia) sq röwniez raz na rok zwolywane przez organizacja naczelnq na specjalne kursy, na ktörych si§ je ugwiadamia o najnowszych post§pach z dziedziny gospodarstwa domowego. Srodköw pie- ni^znych na przeszkalanie dostarcza panstwo. Na uniwersytecie w Berlinie istnieje specjalna katedra szerzenia wiadomogei z zakresu gospodarstwa kobie­

eego. W kölkach odbywajq si§ co jakig czas krotkie kursy, umozliwiajqce cztonkiniom nabywanie facho- wyeh wiadomogei bez koniecznogci opuszczania swego miejsca zamieszkania. Na tych wiejskicb kursach uczq si§ czionkinie raejonaloego dojenia, nalezytego pakowania towaröw, warzywnictwa, ho- dowli drobiu, gospodarstwa domowego i t. d. Spe- cjalnie rozwijajq si§ kursy dla sluzqcych, co w wyso- kim stopniu dodatnio oddziatywa na gospodarstwo domowe, przyczyniajqc sig wybilnie do jego uzdro- wienia. Organizuje si§ specjalne kursy i dla sil pomocniczycb w gospodarstwie domowem i dla sil nauczycielskicb w tym zakresie.

ga^Poniewaz Niemcy sprowadzajq corocznie za bli- sko 300 miljonöw marek jaj — postanowila organi­

zacja kobiet i z tem si§ rozprawic. Wzi^la si§ do organizaeji zbiornic, w czem zwiqzki kobiet w Ba- warji celujq.

Ale nietylko na organizacja zbytu i t. d. zwrö- city stowarzyszenia kobiet uwag§. Nie gardzq bo- wiem stronq naukowq, a nieklöre zwiqzki posiadajq wzorowe gospodarstwa, na ktörych pod naukowq kontrolq bada si§, jakie to zastosowanie m oie zna- lezc teorja w praktyce.

Poniewaz gospodynie tamtejsze zdajq sobie sprawf z tego, ile szköd wyrzqdza alkohol — prze- to wzi^ty si§ do wyrugowania go i zastqpienia przez

zdrowy napöj, wyrabiany z owocöw. Osiqgn^ly przez to podwöjna korzyge.

Pröcz tego organizacja gospodyn wzi§la si§ do ujednostajnienia gatunköw i odmian owocöw. chcqc wytworzyc dobry owoc deserowy. Praca w tym kierunku posuwa si§ näprzöd.

Jak widzimy organizacja kobiet w Prusiecb mo­

ze juz pi§knemi pochwalic si§ wynikami. A za najwi§kszy uwaza si§ coraz gl?biej zakorzeniajqce si§ przekonanie, ze dziewez^ta wiejskie potrzebujq przeszkolenia. Jeszcze jednym bardzo wainym do- robkiem raogq pochwalic si§ niemieckie gospodynie.

Wytworzyly one jednolity front gospodyn, przez co stworzyly dla swych m§zöw przyktad, godny nagla- dowania. Widac, ze kobiety pr§dzej porozumiewac si§ potrafiq, niz m^iczyzni. Organizacje gospodyfi wiejskich pozostajq w geistym zwiqzku z organiza- ejami gospodyn miejskich, a obie to organizacje pracujq nad umoenieniem pot§gi Niemiec.

Przypomnienia na czasie.

Tegoroczna zima jest pogodna i lek- ka. W tych warunkach drob dobrze 8i§ czuje, bo moze sobie swobodnie na dworze ie- rowac, grzebiqc po gmietnikach i zbierajqc tu i 6w- dzie zielonq trawk§.

Chcqc miec wczesne kurcz^ta, moäna indyezki w styczniu lub lutym zmusic do wysiadywania albo uzyc jako nasiadki kury ras ci§4kicb, ktöre przy dobrem utrzymaniu, niosqc si§ przez calq zim§, bar­

dzo wczegnie chcq wysiadywac. — Aby nie byio kiopotu ze ziq nasiadkq — kto mo4e sobie na to pozwolic — niech kupi wyl§garni§. Wyl^garnia

„Termos“, ogrzewana gorqcq wodq,jest dobra i wy- pröbowana, dawaia przy wyl^gu dobre rezultaty.

Zwracac si§ naleÄy po niq do Stow. Rolniczo-Han- dlowego w Toruniu, ul. Prosta 18-20, kosztuje na 100 jaj — 185 zt, na 200 jaj 195 zl. Wszelkich blizszych informacyji gcistych przepisöw, jak jej uzywac, udzielajq na miejscu zgtaszajqcym si§ po niq.

Kto nie mo4e sam sobie na taki wydatek po­

zwolic — möglby taka wyl§garniq kupic do spölki w kilka osöb. Jest ona bardzo moena, prosta i nie si§ w niej popsuc nie moze, starannie ochro- niona i utrzymana przetrwac powinna lata cale.

Jezeli w hodowli kur nie byly dawno zmienia- ne koguty, kupic jaj do wyl§gu w znanej i dobrej hodowli dla odgwieäenia krwi.

Z maciorkami prognemi obchodzic si§ ostroznie, aby nie porzucily; przy obecnej pogodzie i lagodnem powietrzu wypu3zczac je w poludnie na dwör, aby mialy ruch.

Wymarzni^te w roku zeszlym drzewa owocowe za- stqpic nowemi, pomyglec, jakie odmiany b§dq naj- lepsze do posadzenia, przygotowac pod nie grünt.

Na rozwöj drzew owocowych dluzej czekac trzeba.

Krzewy owocowe rosnq szybciej i pr§dko doczekac si§ mozemy z nich pociechy. Posadzid na wiosn§

maliny, porzeezki, tak zwane gwi§tojanki biale, czer- wone i czarne, dälej truskawki i poziomki powtarza-

inka“.

boa z Australji“ „Brzezany*

jqee oraz rabarber, pomidory, dynie, ogörki, fasole röinych odmian, böb, grogzek, kapuste w paru od- mianacb, kalafiory, kalarepe, szpinak, szezaw, aby byl atale w ogrodzie, by szukajqc go nie wydepty- wae fqki i nie traeiö czasu nadaremnie, zimotrwaly szczypiorek, tak zdrowy dla indyczqt, koper, maje- ranek, krninek, salaty, jarmui — nie möwiqc jui o tak prostych i najniezb^dniejszych warzywach, jak marchew, pietruszka, buraki i eebula.

Trzeba teraz zawczasu o tych wszystkich ogro- dowych sprawach pomyöled i nasiona odpowiednie w najlepszych odmianach w dobrej firmie zamöwic, nie zwlekajqc do ostatniej chwiii, to jeet do mo- mentu, kiedy juz sadzic czy siae potrzeba.

Kilka rad przy nasadzaniu kwok.

Nadszedt czas nasadzania drobin. Dlatego do- brze jest przypomniec sobie troch? wiadotnoäci, ktöre, zapomniane, mogq spowodowac duzo zmartwien

! nfepowodzen w gospodarstwie kobiecem.

Nasadzajqc kwoke, trzeba wybierae Swieze i ladne jaja, pochodzqce od knr zdrowycb, silnyeh, ktöre odznaczajq sie duiq nieänoöeiq.

Na nasiadki wybierae kury raczej tiustsze, po- siadajqce duie upierzenie, zdrowe i spokojue. Nie naleiy nasadzac kur plocbliwych, gdyi ryzykuje sie na potfuczenie jaj. Nie naiezy tez nasadzac kur, cierpiqcych na wapniak nög, bo choroba ta bardzo jest zarazliwq dla kurezqt.

Nasadzac pod kure tylko takq iloöc jaj, ile kwoka wygodnie obsiqgc moze, inaczej duzo jaj moie nie byc przykrytych ic o zatem idzie, niewyl§- gni§tych, przytem kura, scbodzqc i wchodzqc do gniazda — moie potlue jajka.

Gniazda powinny byc bardzo czyste i nie za- wieraö pasorzytöw. Aby tych ostatnich uniknqc, dobrze jest posypac podöciölke proszkiem na owady.

Samq kure nasiadke trzeba dobrze oczyöcic z pche!

i innych pasorzytöw. Do wysiania gniazda naiezy uiywaö siana lub krötkiej slomy. Trzeba dobrze uwaiaö, aby podöciöika nie byla spleäniala lub st§- chni^ta, gdyi to sprzyja rozmnazaniu sie robaetwa, a co najwainiejsze ma wplyw na wylegarnie, gdyz moie spowodowac zamarcie zarodköw w jajacb.

Nie trzeba nigdy przykrywac kwoki workiem lubkoszem; kura, siedzqca na jajacb, powinna miec duio powietrza i swobod§ schodzenia z jaj w razie potrzeby.

Zdarza sie jednak, 4e kura dobrowolnie z jaj nie sebodzi, wtenczas naiezy jq ostroznie zdjqc z gniazda i wynieöc na podwörze, azeby si§ naja- dia, prostowala czlonki, wyczyöcila i wytarzala, ina­

czej zanieczyöci gniazdo.

Kurze, siedzqcej na jajkach, nie trzeba dawac mi$kklej paszy an! innego jedzenia, ktöre powodu- je rozwolnienie. Trzeba jej dawac ziarna owsa, i§czmienia, a najlepiej kukurydzy. Czystq i iw ieiq wod§. Podczas wysiadywania sprawdzac czystoöc jaj i gniazda, jefili zachodzi potrzeba, zmienic siom§

i powycierac brudne jaja. Trzeba to jednak robic pr^dko i ostroznie, by nie pozazi^biac i nie pobic jajek. Siödmego dnia po nasadzeniu jaja przejrzec i niezal^zione usunqc.

Dawajcle cebule do karmy.

Niespodziewanle dodatnie wyniki australijskich konkursöw wzbudzily wlelkle zainteresowanie odnoS- nyeh sfer. Kierownik tamtejszej zwycifskiej hodo-

wli byl wprost zarzucany pytaniami ze wszystkich stron kraju, w jaki sposöb sporzqdza mieszanke, da- jqcq tak nieslychane wyniki. Zadziwiajqcq byla je- go odpowiedz; jego zdaniem dodawanie do karmy codziennej odpowiedniej iloäci cebuli, iie jej dröb zjege zechce. Na sto kur wystarcza dodatek mniej- wiecej czterech funktöw cebuli. Spozywanie jej ma dzialac doskonale na wygubienie pasorzytöw tych wrogöw drobiu.

Gosposio k arm cie k u ry trauern, a b^dq w i^ cej ja jek znosfö.

Ostatnie badania nad zywieniem kar wykazujq, iz zwlaezeza w ckresie zimowym dodatek tranu do paszy powoduje zwi^kszeme nieSnoöci jaj. Wplyw tranu jest bardzo znaczny, to tei zaleca si§ ho- dowcom drobiu stosowac ten System przy iywieniu.

Dodatek tranu do pozywienia kurezqt, zwlaszcza wezesnych jest röwniez bardzo pozqdany, albowiem jest to doskonaly örodek przeciwkrzywicowy. Krzy- I wiea za§ jest cz§stszem zjawiskiem u kurezqt weze- snycb, wychowanych w czasie niezbyt slonecznym.

Stwierdzono wreszcie, iz jaja kur, ktöre otrzymujq dodatek tranu do paszy, dajq wi^kszy odsetek zaplo- dzenia i latwiejsze wykluwanie si§ pisklqt.

K rötka h isto rja o k r ö l u „ l e g h o r n ö w “.

Hodowla drobiu czyni znaczne postepy. Zagra- nicq coraz wi^cej ludzi zdobywa forluuy, rozwijajqc t? galqz hodowli. Slynny dzii hodowca kur leghor- nöw Hanson sprzedaje roczuie kur zawodowych za 50.000 dolaröw. Hodowca ten w roku 1913 z 1.000 dolaröw w bieszeni wydzieriawii 30 akröw ziemi wraz ze staremi zabudowaniami i zaloiyl hodowle kur. Juz w roku 1917 z doebodu, otrzymanego z tej hodowli, prowadzonej w kierunku zarodowym, zakupil na wlasnoäc dzierzawionq farme, a obeenie jest juz krölem leghornöw w Ameryce, a kury Hansona sfynq na caty öwiat z nieönogci.

Historja krötka, ale pouczajqca. Inicjatywa i umiejetna praca cudöw dokonywa.

Jak obebodzic sie z k w ia ta m l w zlm ie.

W porze niemroznej kwiaty stac mogq na oknie, tak, aby nie dotykaly szyb, podczas zaö mroinych dni, a szczegölniej nocy, usunqc je na poköj. Nale- zy przytem od czasu do czasu obiacac doniezki, aby kaida strona roäliny jednakowo ze öwiatta korzystala, a takze trzeba czesto, a nawet zimq odäwiezac im powietrze.

ZE ZEBRAIÜ KÖtEK GOSPODYN.

Tasze vo. Da. 29. 12. ub. r. odbylo si§ zebraaie Kota Gospodyb Wiejskich w Tuszewie. Udziat w zebraaiu wzi^lo 14 czlonkiö, instruktorka P. T. R. p. Arciszowska i prezea Kölka Rola.

Zebraaie zagaii prezes Köika p. Olazewski w imieniu Koia, podaj^c do wiadomoöci porz^dek obrad.

Protoköt z ostataiego zebrania odezytaia sekretarka, ktöry bez zadaa przyj^to. Naat^paie zabraia gloa laatraktorka PIR., wygiaszaj^c krötki ale trefieiwy referat o wychowaalu dzieci, co wywoialo 2ywi* dyskusj^. Dalej przyst^pioao do äciggaaia skiadek zalegiych i wydania le^tymacyj. W wol- nych glosach zabral gios prezea Köika, zach^caj^c gospodynle, a^eby w poczyaaaiach swych m^iom zawsze aluiyly ch^tnie rad^ i pomoc$.

Na tem zebraaie zamkai^to« Sekr.

S sm p la w a . Organizacyjne zebraaie Kola

Gospodyn w Sampiawie odbedzie sie w dniu

9 marca rb. zaraz po nabozenstwie w iokalu

szkolnynii