• Nie Znaleziono Wyników

Monumenta Historiae Warmiensis oder Quellensammlung zur Geschichte Ermlands

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Monumenta Historiae Warmiensis oder Quellensammlung zur Geschichte Ermlands"

Copied!
230
0
0

Pełen tekst

(1)

Monumenta Historiae Warmiensis.

Codex Diplomaticus Warmiensis,

t ober

fRegefieit unb Urfunbett ju r ©efc^tcf)te (Srmlanbg.

© cf a m m e 11

u n b a u f © e ra n laffu n g be8 ^ iflo rif^ e n © ereinfl f ü t (Srm tanb

&erau8gegefcen

(t'vt

<E. j r . W ö f 6 9 , , , o . c n

2)otnmcctr in grauenbutg ' J 0 ' s-/

4 _ %(A, , . ..

3. 31i. Saage, r ~

S t m t a i r unb Sltcbisar btt ber bifdiofl. ermlän&ifditn ßurie.

3tueite Cieferung.

(SRegejlen, ©ogen 3 — 7. 2>tylomata, ©ogen 13 — 21).

2)ret Lieferungen »erben einen S an b bttben.

S O fcrtinj, 1 8 9 9 » S e r l a g toon f t r a n j Ä ird jlje im .

(2)

i

(3)

Dem

Begrnudcr prenssischer Geschichtswissenschaft

M I A R U B t ▼ ® I » *

ZU

seinem fünfzig jährigen Doctor-Jubiläum

am 13. October 1859.

D er historische Verein für Ermland.

(4)
(5)

E berhardus can to r, dominus A lle xa n d e r e t dominus H erm annus Canonici. Johann esß em in g u s, A lbertus frater suus, C ristanus G er- hardus e t A llexander.

Poca. termini C ivitatis de B runsberg. — aqua que vnlgnriter B auda nunoupalur. — nemus quod dicilur Rosenwald. — lermini C a stri de Sunnenberg. — obstaculum Canonieorum. — Castrum dnmine nnstre. — C ivitas Frnwenburg. —

122) 1 2 7 9 . 1 0 . Februar. iVr. 55.

H erzog M estw in (II.) von P om m ern th eilt dem Bischöfe Albe- rus von L eslau einen V ergleich m it, den dessen V orgänger Michael m it dem A bte u n d K loster von Oliva 1249 zu D anzig hinsichts des Z ehnten von einigen K losterdörfern abgeschlossen h a t, ihn bitten d , von N iem anden das R echt verletzen zu lassen, zum al die S treitsache zw ischen dem C istercienser - A bt von Oliva u n d dem P rä m o n straten se r - P ro p st von S uckau w eg en einiger D örfer und Z ehnten in O xhoeft d urch den E rzbischof A lbert von P reussen, dam als päpstlichen L eg a te n , seinen V ater und den Bischof von N atangen nach den aufgenom m enen V erhandlungen b eigelegt ist.

D atum Anno domini MGC lxxix. q u a rto idus F eb ru arii.

123) 1 2 8 0 . 2 9 . März. Frauenburg. U fr. 56.

H einrich, Bischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels seinen B ürgern in B rau n sb erg u n te r dem Namen

» d e r S t a d t B r a u n s b e r g « alle H u fen , w elche er selbst in n äh e r b estim m ten G renzen angew iesen hat, m it allen N utzungen, n u r B iberjagd un d M etall un d Salz ausgenom m en, nach lübischem R echt zu ew igem Besitz. Z u r S tadtfreiheit gehören 100 H ufen u n d d er S um pf bei R osen w ald ; für je d e andere H ufe w ird jä h r ­ lich zu M artini nach 10 F reijah ren ein V ierdung Zins gezahlt.

Z ur Anlegung von M ühlen o der eines W e h rs im W a sse r ist b e ­ sondere E rlau b n iss nothw endig. Die G erichte in nerhalb ih re r G renzen h a t die S tad t e rb lich ; von den G efällen derselben erh ä lt ein D rittel d er Bischof, die ändern zw ei D rittel die S tadt. D er­

selben ist gestattet, u n te r gew issen B edingungen im bischöflichen Theile des frischen Haffes u n d in der P assarge frei zu fischen, einen freien M arkt zu halten, ü b e r ihre Besitzungen zu verfügen, die S tad lo b e rn zu w äh le n und V erkaufsbänke a n z u le g e n , da sie das volle L übische R echt haben solle. An geistliche O rden soll kein P latz o d er E rb e gegen den W illen d er S tadt veräussert w e r ­ den. Die P farrkirche z u r h. C atharina erh ä lt 6 Hufen. Alle R echte verbleiben der Stadt, w en n sie auch an einen ändern O rt verlegt

Regesta. 3

(6)

34 124 ( 1 2 8 0 )

w erd en sollte. D atum Anno dom ini M. CClxxx Q u arto K alendas aprilis in castro Dom ine n ostre.

Pers. Johannes Vlemingus — Testes, dominus Henrt'cus p re- positus. dominus G o tfrid u s plebanus E lbingensis et noster C anoni- cu.s. dominus Joannes, itein dominus Joannes Canonici nostri. do­

minus M a rtin u s noster Capellanus. Joannes et A lbertus fratres nostri. B rulandus at!voeatus. W ernerus de R ussin.

Loca. Silva Hosenwalde. — rivulus dividens bona dominorum Ca-nonicorum et campum C iuitatis Seriam influens — villa Velou.

— Ruffa aqua. — rivulus prope Sunnenberg d ccu rren s, qui bona domini prepositi e t Campum Civitatis dividit. — fossatum quod L antw er vu lg ariter noniinatur. — villa m agna Cleynou. — villa K ussm . — pratum dominorum fratrum . — allodium nostrura. — pons versus ciuitatem . — molendinum A rn o ld i versus Castrum Domine nostre. —

1 2 4 ) 1 2 8 0 . 2 8 . Ju n i. Braunsberg. UTr. 57.

D er B ischof H einrich un d das D om kapitel von E rm land ver­

leihen ihrem K äm m erer u n d D iener H erm ann (Schreiber) w eg e n se in er vielen V erdienste, besonders ab e r w eg e n seiner doppelten R eise nach Rom im In teresse ih re r K irch e , das F eld K irpain — (ad l. K ö r p e n ) — nach culm ischem R echte zu völlig freiem E ig en ­ th u m . Die G renzen sind angegeben. Vom W a rtg eld e u n d der G etre id ea b g ab e , w ie die anderen L eh n sleu te sie h a b e n , b le ib t er frei und e n tric h te t n u r z u r A n erk en n u n g d e r H errsch aft 3 P fund W a ch s jäh rlich . D atum B ru n sb erg Anno dom ini Mcc° lxxx0 iiij0 Kls. Julij.

Pers. H enn'cus d. g. warm. eccl. E piscopus. H enricns p re - positus. M agister Jordanus plebanus de R e tz . G otfridus p leba- nus E lbingensis. Leuoldus A rchidyaconus in N athangia. Johan­

nes frater m agistri Jordani. Johannes fr a te r domini G o tfrid i ple- bani Elbingensis. m agister A rnoldus phisicus. P eregrtnus Canonici ecclesic warm . — H erm annus Cam erarius ac famuius noster ac ecclesie nostre specialis. — Testes. Johannes ß em in g u s et A lbertus fratres nostri. E birhardus notarius noster. Conradus W endepfaffe.

N ycolaus wyldenherg. B rulandus. W ernerus de R ussin. H e n - ricus de H undirthuben. Conradus cognatus su u s tune tempore noster celerarius. Johannes noster Interpres.

Loca. campus K irpain. — mons T aurusgalw o. — aqua t e r - pele. — aqua walsclia. — lapis kogonussantle. —

(7)

125— 128 ( 1 2 8 0 — 1 * 8 2 ) 35

125) 1 2 8 0 . i 0 . August. *) HTr .

07

.

H einrich, Bischof von E rm land, v erle ih t m it Z u stim m ung seines D om kapitels m eh reren S tam m preussen ein Loos a u f dem F elde Cabi- caym — ( K a p k e i m b ei G utstadt) — nach E rb re c h t zum L ehen, w o ­ für sie einen R eiter zum K riege stellen u n d die gew öhnlichen A bga­

b en , den Cölnischen Pfennig ausgenom m en, en trich te n sollen. D a­

tu m Anno incarnacionis domini M”. CC1’. Ixx iiij° Idus Mensis A ugusti.

Pers.

pruthenus G audinis et fratres sui Poburs Cantune Cnwald A rg a ld in u s et patnius ipsonim Scanthito. — S t im ix pater dicti G nudinis. —

Testes.

Johannes frater noster, W ernheruft B u rk a r d i frater, Johannes interpres n o ste r, Sanderus Camerarill»

noster, Nicolaus noster Cam erarius.

Loca.

sors campi que Spal w lg ariter nuncapatur in Campo Cabicaym.

126) 1 2 8 1 . 2 t . September. Fischau. MTr. 58.

D er Bischof W e rn e r von Culm g e w ä h rt allen, die ein Almosen an das H o s p i t a l in E l b i n g geben, einen Ablass von 40 T agen, sobald d e r Diözesan - Bischof seine Z ustim m ung d azu ertheilt.

D atum vischov Anno dom ini Mcc° lxxxj0. in die sancti M athei apostoli e t ew angeliste.

127) 1 2 h 2 .

h

. April. Brauusberg. UTr. 59.

G otfried, P fa rrer von E lb in g , u n d Johannes in B raunsberg, S tellv ertrete r des Bischofs H einrich von E rm land, verschreiben, von letzterem bevollm ächtigt, an die P re u ssen W a rg in un d N apergan- nus zw ei Pflüge A ckers a u f dem F eld e Marim — (jetzt D orf P e r - w i l t e n ) — nach culm ischem R echte zum L ehen m it d er V er­

pflichtung, einen R eiter zum K riege zu stellen und difc g e w ö h n ­ lichen A bgaben zu entrichten. D atum in b ru n sb e rg Anno domini Mcc° Ixxx ij° vij° ld u s apprilis.

Pers.

G o tfrid u s plebanus de Elbingo et Johannes in bruns­

berg,

v ic e sg e re n te s domini nostri H etirici Episcopi w a r m .— W a r - g inus et N apergannus fratres prutheni. —

Testes.

W erm co de R ussin, hartm annus Venator. S a n d er de syryene. S u stid e de B ard in . pundico de M elza k dargelo cam erarius.

Loca.

campus M arim .

128) 1*482. 2. Juli. Braunsberg. N r. ®

0

.

H einrich, Bischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung seines D om kapitels an (die P reussen) P o y tu n , seinen B ruder Sassin und

*) IrTthiimlich ist diese Urkunde denen des Jahres 1‘284 angereiht.

3*

(8)

36 129—130 ( 12 8 2 )

seinen S ohn Stygots die H älfte des F eldes M arim u n d das F eld Speriti — ( P e y t h u n e n ) — nach culm ischem R ech te m it d e r V er­

pflichtung zw ei R e ite r zum K riege zu stellen und die g e w ö h n ­ lichen A bgaben zu entrichten. D atum b ru n sb e rg Anno dom ini Mcc° lxxxij1 sexto nonas Julij.

Pers. P oylun et S a ssin fra ter ipsius nccnoo S ty g o ts filius dioli P. — Testes. Johannes S cu ltctu s in Brunsberg. A lbertus fra ter ipsius Conradus S agiltarius.

Loca. campus M arim et campus parvus S p eriti.

129) 1 2 8 2 . 1 4 . Juli. Elbing.

N r. 61.

D er R ischof H einrich u n d das D om kapitel von E rm land tre te n dem D eutschen O rden m it R ücksicht a u f die von ihm erhaltene H ülfe u n d w eil er seinen A nsiedlern ins R isthum zu ziehen e r ­ la u b t habe, das D o rf R e i c h e n b a c h ab u n d verzichten au f ihre A nsprüche. D atum In elbingo In Castro fratrum dom us T eu th o - nice, anno dom ini. M°. CC°. lxxx0 ij°. pridie Id u s Julij. Indiccione X.

Pers. H enricus warm. Eccl. Episcopus. H enricus prepositus.

H enricus dechanus. — Testes, domini H enricus prepositus, L i- uoldus N atangie arch id iaco n u s, G ode/ridus plebanus in elbingo.

Johannes W ilhelm us et J o h a n n e s warm . Eccl. Canonici, fr. W i—

nandus prior fratrum predicatorum in elbingo. Layci. Johannes S cu lte tu s in brvnesberch. H erm ann S cultetus de elbingo. Johan­

nes ru fu s . H enricus de E ssen G erlachus et Gerwinus consulcs de elbingo.

Loca. villa sive curia Richenbach dicta que polonice Nowe Circice dicilur.

130) 1 2 8 2 . 2 7 .

Ju li. Braunsberg. n~r. 62.

H einrich, Rischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels an drei P re u ssen G urthi, T arp i und Symon 50 H ufen auf den F eld e rn R ogathenis u n d K ercus zw ischen d er D revenz u n d P assarge — (das h eu tig e T ü n g e n u n d K r i c k - h a u s e n ) — m it allen N utzungen, die E rträ g e an Metall und Salz ausgenom m en, zum L ehen u n d erblichen Resitz. Sie erh a lten die G eric h tsb ark eit ü b e r alle in ihrem Rezirke v erü b te n V erbrechen, m üssen a b e r flüchtige V erb rech er dem ordentlichen R ich ter ü b e r­

geben. Im bischöflichen L andestheile h ab e n sie die Jagd m it H u n ­ den u n d in d e r D revenz innerhalb ih re r G renzen die F ischerei frei. H iefür sollen sie drei R e ite r z u r L a n d w e h r ste lle n , die g e­

w öhnlichen A bgaben en trich te n und beim R urg en b au , je d o ch n u r

(9)

131— 133 ( 1 2 8 2 — 1 2 8 4 ) 37

bis zum Schlosse B raunsberg, m ithelfen. D atum apud B ru n sb erg , A nno dom ini MCC° lxxxij vi° K alend. au gusti.

Pers. prutheni C urthi, Sym on frater su u s et T a rp i. — M a - kike. — Testes. H einricus w arm iensis prepositus. Leboldus N a - tangie archidiaconus. Theodericus plebanus de paczlog, Johannes scu ltetu s de Brunsberg.

Loca. C'ampi B ogathenis et kercus inter aquas draw ant et S eria m . — Castrum B runsberg. —

131) 1 2 8 2 . 1 3 . November. N r . 63.

M artin IV. b e a u ftra g t den B ischof von E rm land, den H erzog M istew in von P om m ern zu r E rfüllung des m it dem D eutschen O rden abgeschlossenen V ergleichs n ö tig e n f a lls m i t , kirchlichen G ensuren anzu h alten . D atum ap u d M ontemflascon. Jdus Novein- bris P o n t. n. an. II.

132) 1 2 8 4 . 4 . Juni. UTr,

04

.

H einrich, Bischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung seines D om kapitels d er preussischen F am ilie K irsini die F eld e r P o ssed e und S u riti — (das h eu tig e K i r s c h i e n e n u n d P a l t e n ) — n a c h c u l- m ischem R echte zum Besitz, w ie sein B ru d er Johannes u n d Bru- landus ih re G üter besitzen. B iberjagd u n d die E rträ g e an M etall u n d Salz w erd en Vorbehalten. Die G renzen sind n ä h e r angegeben.

Zum K riege sind zw ei R e ite r zu stellen und die gew öhnlichen A bgaben zu en trich ten . D atum anno dom ini Mcclxxxiiij0 pridie nonas Julij.

Pers. prutheni doijbe, S m y g e , S auge e t Conradus dicti h i r - sini. — J o h a n n e s frater rioster et B rulandus. — Testes. Johannes ß e m tn g u s , R u la n d a s, Sam pulle filius s u u s , h a r tm a n n u s Ve nato r,

H eningus de p o s i r i e .

Loca. campi possede et S u riti. — locus Carwomcholmike. — lapis Tam fssis. — vallis pede cuiusdam prutheni taliter nominati. — rivulns M adangni. — pons versus campum graude.

133) 1 2 8 4 . 2 1 . Juni. Braunsberg. JVr« 05.

H einrich, Bischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung seines D om kapitels dem P re u ssen Schroyte die F eld e r Goyk und Scrope

— (das ehem alige D a r e t h e n , L o h e i d e un d die S c h r e i t ) — nach culm ischem R echt zu Besitz, w ie sein B ruder Johannes u n d B rulandus und andere seiner L eh n sleu te ihre E rb e haben. Die G renzen sind a u f b eiden S eiten d er P assarge g en a u er angegeben.

B iberjagd u n d d er E rtra g an Metall und Salz w ird Vorbehalten.

(10)

38 134— 135 ( 1 * 8 4 )

W ie an d eren L eh n sleu ten m it culm ischem R echte, ist au ch diesem die grössere u n d klein ere G erich tsb ark eit g e w ä h rt. Zum K riege ist ein R eiter zu stellen u n d die A bgaben w ie gew öhnlich zu e n t­

richten. D atum anno dom ini MCG° lxxxiiij in B runsberg. xi°K a- lend. Julii.

Pers. pruthenus Schroyte. — Johannes fra ter et H rulandus.

— Testes, dominos J o h a n n e s noster canonicus, frater m agistri J » r - dani. J o h a n n e s et A lb e rtu s fra tres noslri. Conradus W endepfaffe, H rulandus, S a m paltus.

Loca. duo campi Coylc et Scrope. — vallis Seriam tangens.

vadnm A lgetos. — g ran ica Rnistopelh. — granica Sardangodi. — granica A u d i. — fluvius W aiscoy.

134) 1 3 8 4 . 1. Juli. H>. 06.

H einrich, B ischof von E rm land, verleih t m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels dem P re u ssen T ru m p e u n d seinem S ch w ester­

sohne N assencepis das h alb e Feld Baldingis u n d die h alb e W iese Plissingis nach dem P re u ssen Schroyte am o beren T heile d e r P a s ­ sarge hin — (das h eu tig e T r o m p ) — nach culm ischem R echte.

D erselbe h a t einen R e ite r zum K riegsdienste zu stellen u n d die gew öhnlichen A bgaben zu entrichten. D atum anno dom ini M° CC° \ O ctuagesim o iiij0 K alend. Julij.

Pers. pruthenus Trum pe et sororius su u s Nassencepis. — pruthenus Schroyte. — Testes. J o h a n n e s , A lb e rtu s, Gerko fratres nostri. H runaldus. C ristanus de K alkstein.

Loca. cam pus B a ld in g is. pratum plissingis.

135) 1 3 8 4 . 2 2 . September. Elbing.

H r. 68 C onrad von T h ie rb e rg , L an d m eister in P re u sse n , verspricht in F olge eines L e g a t e s des E lb in g e r B ürgers J o h a n n e s R o t h e von 120 M ark rein en S ilbers S orge zu tra g e n , dass d urch einen besondern P rie ste r in d er E lb in g e r P farrkirche zum h. N icolaus vor dem A ltäre des h. P e tru s täglich u n te r dem M atutinum eine Messe für die Seele des Johannes R othe und sein er E h efrau G er­

tru d is gefeiert u n d je d e n M ittw och u n d F re ita g die G em einde z u r F ü rb itte für dieselben au fgefordert w erd e. Im B ehinderungsfalle erh a lten die E rb e n das Geld z u rü c k ; le b t von ihnen N iem and, soll es die S ta d t un d d er R ath von E lb in g m it derselb en V er­

pflichtung erh a lten . K ann auch d ieser ih r nicht nachkom m en, soll das Geld zu an d e ren ähnlichen from m en Z w ecken v erw en d e t w erd en . D atum in E lbingö anno dom ini MCClxxxiiij. x. K alen-

das O ctobris.

(11)

136— 137 ( 1 2 8 4 — 1 2 8 5 ) 39

Pers. fr. Conradus de T h y rle rc li, hosp. s. M. theut. irlm.

M agister io pruscia. — dominus J o h a n n e s r u f f u s ciuis E lbingensis et domina G ertrudis uxor sua. — Testes, ven. pater dominus H einricus w arm . Episcopus. fr. H erm annus Commendator terre Culmensis. fr. Thom as e t fr. H edenricus sacerdoies. fr. Chono commendator Elbingensis. fr. M enecho commendator in branden- borcb. fr. H einricus commendator de C astro sancte M arie, fr.

Thidericus commendator in Crisseborch. fr. T hidericus advocatns Sarnbie, fr. H elw icus advocatus N atangie. fr. H einricus de Col- buz. H einricus de Essene. Thidem annus de hatnek. H einricus ra t. Thidem annus ra t. H a rtw icus de humela. Hedeco de Esaene.

Peregrinus Canonicus B runesbergensis. A rnoldus de hagen. H ein­

ricus de hadersleue.

136) 1 2 8 4 . 3 0 . November. Rraunsberg. i r . 69.

H ein ric h , Bischof von E rm lan d , ü b e rg ie b t m it Z ustim m ung seines D om kapitels an T heoderich, den Sohn A rnold’s. den W ald R osinw ald — ( R o s e n o r t ) — bis an das F eld des Dorfes Cley- now u n d seine W iese m it d e r C ivilgerichtsbarkeit, w ovon d er d ritte D enar dem Rischofe zu fä llt, nach E rb re ch t, Nach A blauf von 6 F re ija h re n soll von jed er Hufe m it A usnahm e des Sum pfes ein V ierdung erleg t w e rd e n , ohne R ücksicht a u f das etw aige R echt des M agister E thelo. D atum e t actum R runsberg Anno dom ini M° CC° Ixxxiiij. pridie Kal. D ecem bris.

Pers. T heodericus filius A rnoldt. — m agister E thelo. — Testes. J o h a n n e s et A lbertus fra tres nostri flem yn g i. Johannes de

Cowalle. M a th ia s. Johannes de valkinhagen.

Loca. silva R osinw ald„ — campus ville cleynow ex uno latere et pratam nostrnm ex altero.

137) 1 2 8 5 . IB . lllärz. Bergen.

E rich (P riesterfein d ), K önig von N o rw e g en , v erspricht die K aufleute von L übeck, H am b u rg , W ism ar, Rostock, Rrem en, S tra l­

s u n d , G reifsw ald, S te ttin , D em m in, A nklam , E l b i n g , G othland, R iga u n d R eval in seinen L anden gegen alle K ränkungen in ihren R echten zu schützen, in E rw a rtu n g , dass seinen U nterthanen d o rt ü b era ll ein Gleiches geschehen w e rd e . D atum R ergis, III idus m arcij, Regni nostri A nno V.

„ E ricus dei gracia R ex Norwegie. A duocatis, Consulibus ct vniuersitatibus ciuitatum L yb ec, ham burg, Vysrnar, R o zsto c , B re m e, S tr u la s u n , G rip sew a lt, S le tin , D y m in , A n clem , G o t-

(12)

40 138— 140 (1*485)

landie, E lb in g i, R yg e et R eualie salutem et sincere dileccionis affectum “

Urkundenbuch der Stadt Lübeck. Th. I. Nr. 471. p. 427—28.

138) 1 2 8 5 . 10. April. Papau.

R itte r D ietrich von S tange ü b e rlä sst die seinem V ater ver­

liehenen G üter d e r K irche von Pom esanien gegen andere. Act.

e t datum in P ap o w e. anno dom ini. M. cclxxx qu in to Q u arto Idus A prilis.

Pers. fr. H eidenricus, vicedominus et prepositus E cclesie In—

»ule S ancte M arie etc. — Testes. Domini noslri fratcr Conradus m agister P ru sc ie, fr. H erm annus de Schonenberch provincialis Chulmens. fr. N icolaus prepositus Cholmensis. fr. H enricus. fr.

Thomas, fr. C hristianus Sauerdotes. Item Dominus abbas J o - hanties de Polplin. Dominus Fredericus de E ver. Bartholom eus de Kulhenberch. O tto de H einisode. Johannes de E ln itz .

V o ig t , Cod. dipl. Pruss. T. II. Nr. 8. p. 10— 12.

139) 1 2 8 5 . 2 0 . April. Ufr. 70.

H einrich, B ischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels an K irstanus und seinen B ru d er Johannes 60 H u ­ fen a u f dem F eld e K a lc ste in — (das h eu tig e K a l k s t e i n ) — m it allen N utzungen u n d den w eltlich en G eric h ten , g rösseren w ie kleineren, nach culm ischem R echte zum erblichen Besitz. Sie haben zw ei R eiter z u r allgem einen L a n d w e h r zu ste lle n , das g e w ö h n ­ liche G etreide u n d z u r A n erk en n u n g d e r H errsch a ft zw ei P funde W achs u n d zw ei C ölnische oder zw ölf Culm ische P fennige zu en trich ten . Die G renzen sind n äh e r angegeben. D atum anno dom ini M° CClxxxv xij K alendas Maij.

Pers. K irstanus et frater su u s J o h a n n e s . — Testes. J o h a n ­ nes et A lbertus flemingi. Johannes H rulandus. W ernerus et Otto de Russen. Conradus W endepfaffen. N icolaus de W ildenberg.

H ein n c u s de H underthusen.

Loca.

campus h ulest ein. mons W ittergarbe. Seria.

140) 1 2 8 5 . 3 0 . April. Elbing. UTr. 71.

D er L andm eister Conrad von T h ie rb e rg b estim m t die R echte und V epflichtungen. u n te r w elchen m eh rere L e h n s l e u t e i n E r i n - l a n d und N a t a n g e n ihre G üter in Besitz h ab en sollen. D atum tem pore capituli nostri generalis celebrati in Elbingo Anno dom i- nic-e incarnacionis MGGlxxxv. pridie K alendas Maij.

(13)

141— 142 ( 1 2 8 6 ) 41

Per*. F r. Conradus de Tyrberch hosp. s. M ar. T beut. Irlm.

M agister in Pruscia. — fidel es nostri feodales in W arm iensi d i- strietu conslituti videlicet E kch a rd u s e t filii sui N ycolaus et W e r - neko. B urchardus H ertw icus e t N ycolaus frater suus. K vnzo- W igundus. D itricu s pynouwe. N ycolaus de vutenouwe. Liborius.

H ertoldus. H einzo de M vl. necnon de N atangia Georgius et Jo­

hannes suus germ anus. — Testes, fr. H elwicus de Goltbach M ar- gchsilcus Pruseie. fr. A lbertus de M isna commendator in K o n g es- bert h. fr. M einko de Q verenvurt commendator in Brandenburch.

fr. A uno commendator in Elbingo. fr. Teodricus commendator in Trisburch. fr. H einricus de W iltnotce commendator in Castro snni te M arie, fr. H erm annus de Schonenberch Provincialis te rie Colinensis et socins suus fr. R udolfus. fr. Theodricus ad u o - catu? Sambic. fr. Conradus S ta n g e, fr. G vntherus de S w a r z - burch. fr. Conradus pincerna. fr. Conradus Saccun.

LoCfl. terre Sam bia. N atangia. llardia. Pogeza?iia. P o- mezania et W arm ia,

141)

1 2 8 6 .

6

. Januar. UTr. 72. n .

D er R ath un d die G em einde d e r S tad t E lbing verschreiben ihrem M itbürger H einze R at 18 H ufen d e r S tad tfreih eit — (Käm ­ m ereiforststück G r u n a u e r W ü s t e n ) — erblich gegen einen jä h rlich e n Zins von 5 M ark u n te r gew issen B edingungen. G ege­

b en von d er g e b u rt vnsers h erren . Des T u sen tste n Z w eih u n d e r­

sten L X X X V I iares. In dem e zw elften tage, d e r in d e r schrift E pyphania ist genant.

Pers. hern henzen ra te irme bürgere. — Testes, die burger- m eisteie beide H er heinrich von essende vnde her T ylem an von hainick. Johann der rote. C unrat von za n ty r. H erbort von ruzen. E berhart von hoynburck. G erhart bogener. arnolt von dem hagene L am precht von m unster. G erlach der w ize. Lam- precht coltier. G erhart von dutmen. Gerwin von susele. T y d e - man ra t. heinze colner. H eideke von essende. H artw ich von der hummele. Cunrat tuwel.

Loca. Z yrp in .

142)

1 2 8 6 .

6

. Januar. iVr. 72 b .

D er R ath und die G em einde d er S tad t E lbing verschreiben ihrem B ürger Johann von W a re n d o rp 34 H ufen d er S tadtfreiheit

— (das h eu tig e S t a g n i t t e n ) — erblich gegen einen Zins von einem V ierdung füi die H ufe u n te r gew issen B edingungen, Ge­

(14)

42 143— 144 ( 1 2 8 6 - 1 2 8 7 )

geben von d e r g e b u rt vnsers herren . Des T u sen tste n Z w e ih u n ­ d ertsten sechs vnde achzigesten iares. ln dem e zw elften tage, d er in d e r schrill E pyphania ist genannt.

Pers. hem J o h a n v o n W arendorp irme bürgere, heren heinze R a t. — Testes, die burgerm eistere beide Her heinrich von essende vnde her T ytem an von hatnick. J o h a n n der rote. Cunrat von z a n ty r . H erbort von ruzen. E b erh a rt v o n hoynburck. G erhart bngener. a rnolt von dem hagene. L am precht von m unster. G e r- lach der w ize. L am precht colner. G erhart rote. G erhart von D ulm en. L ifh a r t Pape. Gerwin von susele. Tydem an rat.

heinze colner. H eideke von essende. H artw ich von der humrnele.

C unrat tuw el. — von Cunrates bant des schribers

Loca.

Damerouwe.

143) 1 2 8 6 . 4 . April. Braunsberg. JüTr.

73

.

D er Bischof H einrich un d das D om kapitel von E rm lan d v er­

schreiben an Johannes F lem in g , seinen B ru d er A lb ert und ih re S ch w ester W a lp u rg , die sich als die ersten im B isthum e an sied el­

ten, 12 H ufen a u f dem F elde C leynow — (das heutige K i e n a u ) — m it allen N u tzu n g e n u n d G erichten nach culm ischem R echte zu freiem u n b esch rän k te m E ig e n th u m o hne alle A bgabe. A cta su n t hec in ciu ita te B ru n sb erg A nno ab incarnacione dom ini MCC.

lxxxvj. ij° nonas Aprilis.

Pers. H einricus prepositus H einricus riecanus eccJ. warm. — Johannes ß em y n g u s e t fra ter suus A lbertus ac eorum soror nomine W a lp u rg . — Testes, dominus G o tfrid u s plebanus in Elbingo, do­

minus L euoldus archidiaconus Natangie.

Loca.

cam pus Cleynow. — fluvius T rum pa. — C iuitas B ru n s­

berg. — mare quod appellatur hup communiter. —

144) 12 8 7 . 1. Januar. Elbing.

UTr. 74.

D er L an d m eister C onrad von T h ie rb e rg b e stä tig t den z w i­

schen den E lb in g e r B ürgern G erw in von Susel u n d Johannes S tru se abgeschlossenen K au fv ertrag ü b e r 23 H ufen in S e r p i n . D atum e t actum in elbyngo Anno incarnacionis dom inice. MCC0.

Ixxxvij. In circum cisione dom ini.

Pers. fr. C unradus de T yrberc preceptor fratrum dom. T beui.

per prusciam . J o h a n n e s dictus S truse. G erw inus de susel. — Testes, fr. T heodericus de S p y r commendator in Elbingo. fr. Cun­

radus sueuus vicecommendator ibidem, fr. lupus. fr. H erm annus T huringus. — cives de E lbingo: L am pertus colnerus. H einricus

(15)

145— 146 ( 1 * 8 7 ) 43

r.olnerus. R eynoldus consul. H elm ericm et s u a s frater. G o t- scha/cus. H erm annus sc u lte tu s in elbyngo. H einricu* de boy­

genhur c.

145) 1 * 8 7 . 13. lä rz . Ufr. 75.

H einrich, Bischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels un d m it B eirath d er B ü rg er von F ra u e n b u rg an den E lb in g e r B ürger P ereg rin u s 12 H ufen im S tad tg eb iete liegend

— ( B e b e r h o f u n d K a l e n b e r g zu Schafsberg gehörend) — m it allen N u tzu n g e n , dem R echte eine M ühle zu b a u e n u n d den g rö s­

seren u n d kleineren G erichten nach dem R echte d er genannten Stadt.

Nach 1 3 F re ija h re n soll von 8 H ufen ein Zins von 2 M ark Pfennige zu M artini an den Bischof gezahlt, für die M ühle a b e r u n d die ü b r i­

gen 4 H u fe n , w elch e frei sind, zu r A n erk en n u n g d e r H errsch aft n u r 2 Cölnische P fennige u n d 2 P funde W ach s an die K athedral- kirche zu L ichtern e rle g t w erd en . Von den G erichtsbussen e rh ä lt ein D rittel die S ta d t, das zw eite D rittel d e r Bischof, das dritte d er S chulze; das zw eite D rittel w ird jedoch für die L ebenszeit des Bischofs dem Schulzen überlassen . Die A usfuhr des G etreides u n d d e r freie V erk au f d e r G ü ter ist g estattet. D atum e t actum Anno incarnacionis MCG lxxxvij. tercio Idus Marcii p e r m anus E birhardi plebani in B ru n sb erg .

Pers.

P eregrinus civis E lbingensis. — g ran ia P etri de Cra- covia. —

Testes.

Gerko fra ter noster. P etrus de C racovia, L u - diko. W ernerus. E birhardus consules de Castro domine nostre.

R apoto noster tune temporis advocatus. N icolaus de W ildenberk.

Gerko et frater su u s C irstanus.

Loca.

mansi civitatis. Narossa. rivulus Bever. fluvius B auda.

146) 1 * 8 7 . 9 . August.

Nr. 76.

Das D om kapitel von E rm land verleiht dem P re u ssen Sw inco und seinen S öhnen das F eld G runde — ( K l a u s i t t e n ) — nach dem selben R echte, w ie die Cirsini ih re G ü ter b esitzen. Sie h ab en zw ei R eiter nach L an d e sb rau ch zu stellen, die g ew öhnlichen G e­

treideabgaben u n d von jedem R eiterd ien st ein P fund W ach s u n d einen cölnischen o d er 6 culm ische P fennige zu en trich te n . D atum anno dom ini MCC. lxxxvij q u in to Idus m ensis A ugusti.

Pers. H enricus prepositus. M agister Jordanus. inagister Jo ­ hannes Romanus, m agister Am brosius, inagister H enricus. J o ­ hannes de M aydeburch. E birhardus tulum que capitulum eccl.

w arm . — Sw inko prutheuus et fllii sui jVawekis N acolnis baynne

(16)

44 147— 148

(

1287

1288

)

Sam ides. — Cirsint. —

Testes.

Robe sangro Cum dris nrdnuge p ru th e n i dicti C irsint. N icolaus quoodam C ainerarius P elrus tune temporis.

147) 1 2 8 7 . 14. August. Braunsberg. Ufr.

77

.

H einrich, B ischof von E rm land, v erle ih t m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels an K urthye, der, o b w o h l P re u sse von G eb u rt, für den christlichen G lauben viel g eth an h at, die F eld e r K erkus und L ag a m ast, sow ie die H älfte d e r F eld e r B ogatheus u n d S praude, deren an d ere H älfte sein V e rw a n d te r T arp e b esitz t, — ( T ü n g e n un d K r i k h a u s e n ) — m it allen N u tzungen und G erichten nach culm ischem R echte gleich seinen B rü d ern und ändern deutschen L eh n sleu ten zum Besitz. E r h a t 2 R e ite r zum K riege zu stellen, das gew ö h n lich e G etreide, 2 P fu n d e W achs u n d 2 cölnische P fen ­ nige jä h rlich zu en trich te n u n d ist aus b e so n d e re r G unst vom B urgen- u n d S tä d te b a u frei, die gegen B rau n sb erg a u f je n e r Seite Salm iens an g eleg t w ü rd e n . D atum anno dom ini MCC. lxxxvij in B ru n sb erg , in vigilia assum pcionis s. M arie virginis gloriose.

Pers.

K u rth ye p ru th en u s, T a rp e cognatus suus. —

Testes.

Johannes et A lbertus fratres nostri, C ristanus et Gerko frater s n u s , N icolaus de W ildem herg, H einricus de S y n e , W ernerus de R ussen et O tto.

Loca.

Campi K e rku s et la g a m a st; campi B ogatheus et Spraude.

— granie su n t de Seria, prope fo r u m pngusanie, ad fluuium D ry - w a n tze w lg a rite r nominatum, illo in loco, vbi quondam pons Nas- g itr in fuerat. — Salm ien. —

148) 1 2 8 8 . 2. Februar. Elbing. n rr.

77

. b.

D er H ochm eister B urchard von S chw anden verleiht d er S tad t E l b i n g die niedere G erich tsb ark eit im S tad tg e b ie t n eb st d er H älfte aller G erichtsbussen, fern er die freie R ich te rw a h l, die H älfte eines W e r d e r s , d er alte E lb in g g en a n n t — (Herrenpfeil) — und freie F a h rt a u f dem D rausen. D it geschach zvm E lbinge, do w ir L a n t C apitel h a tte n , nach d e r g e b u rt vnses h erren . T u se n t vnd zw e ih u n d e rt, vnd ach te vnd achzic ja r. an vnser vrow en tage L ichtm esse.

Pers.

br. B u rch a rt von S ch w a n d en , M eister des Spitales s. Marien des duschen H uses zu Irlrn. —

Testes,

br. M einike von Q uerenvurte M eister zu prussen. br. Conrat von Tyrberch der M arscbalc. br. H er man von Schonenberch, der Lantcommendvr 7/um « holroen. br. A lbrecht von M isne der Coramendvr »u k v n i-

(17)

149— 150 ( 1 2 8 8 ) 45

gesberch. br. B e rto lt B rvhauen der Commendvr zv r balge, br.

H elw ic von G oltpach der Commendvr zv Cristpureh. br. D iierich von S p ire der Commendvr zvm elbinge.

149) 1 2 8 8 . 1 0 . August. Elbing.

M einhard von Q u e rfu rt, L andm eister von P re u sse n , e rn e u e rt O tto von R ussen, dem Sohne des P re u ssen Ju n cter, das verlorene Privilegium ü b e r die seinem V ater verliehenen G ü ter in R u s s e n u n d versch reib t ihm dieselben nach E rb re c h t m it dem Dezem (decim aciones et fructus decim arum ) u n d b äu e rlich e n S ch arw erk (rusticalia seruicia) von seinen L eu ten nach L an d esb rau ch , sow ie den g rösseren u n d kleineren G erichten zum freien B esitze; n u r M etall- u n d Salzadern b leib en dem O rden Vorbehalten. E r h at dafü r D ienste bei K riegsreisen u n d dem B u rg en b a u zu leisten u n d z u r A n erkennung d e r H errsch aft ein P fund W achs un d einen cölnischen o d er sechs E lb in g e r P fennige zu M artini zu erlegen.

D atum in E lbingo. Anno dom ini M. CG. octogesim o octauo, q u a rto Idus A ugusti.

Pers. frater M eynhardus de Q veruartli, hospitalis s. M. thcut.

lrlt. M agister Prussie. — O tto filius Juncter! nobis dilecti Prutheni de Russen. — Testes, fr. B artoldus Bruhauen Cnmmendator in Balga, H enricus de M ilen Vicecom mendator ibidem, O rto ffu s, H e n - ricus de Loynsten, S ig frid u s de Rechberg Commendntor in Klbing, Conradus Sueuus Vicecom mendator ibidem, Joannes de M aydeburg, e t alii fra tres ordiriis nostri.

Loca.

bona que R ussen nominantur.

J. G. K reu t z f e l d ’s Meinung- üb. d. Adel der alten Preussen. Beil. IV.

pag. 44. Vergl. V o ig t , Gesch. Pr. Bd. III. S. 437. Anm. 1 u. 4.

150) 1 2 8 8 . 2. September. Braunsberg. UTr. 78.

S chiedsrichterlicher A usspruch ü b e r die L a n d e s t h e i l u n g zw ischen dem B i s c h ö f e und D o m k a p i t e l v o n E r m l a n d und die W a h l d er D om herren. — S ta tt des in F olge alter S chenkung g eb ü h re n d en D rittels des ganzen B ischofstheiles soll das D om ­ kap itel die te rra W e w a — (M ehlsacker D istrict) — erh a lten u n d das F ehlende an den G renzen zugem essen w erd en . Die 300 H u ­ fen, w elc h e an A lb ert u n d Conrad o hne Consens des D om kapitels au sg eth a n sind, fallen an dasselbe zurück u n d w ird letzteres für die je n e n verbleibenden 80 H ufen entschädigt. F e rn e r v erbleiben den D om herren 60 H ufen in d e r F eldm ark B rau n sb erg am F eld e V elow e u n d d e r d ritte T heil zw ischen N arz un d B aude m it A us­

nahm e der 12 H ufen des Johannes Flem ing. — Die D om herren

(18)

46 151— 152 ( 1 2 8 9 )

w e rd e n , nachdem die in P re u ssen sich aufh alten d en M itglieder des D om kapitels eingeladen sind, von den an w e sen d e n K anonikern u n d dem Bischöfe g e w ä h lt, w o b e i d e r B ischof n u r die erste S tim m e hat. Die S trafe für U eb e rtre tu n g dieses A usspruchs b e ­ trä g t 200 M ark reinen Silbers. A ctum e t d atu m B ru n sb e rg A nno dom ini MCClxxxviij. iiij. N onas S eptem bris.

Pers. Fr. C hristianus prepositus Insule s. M arie, fr. H e n ri- ricus Cantor eiusdem E ccl. A le x iu s A rchidiaeonus W ladislaviensis.

fr. W ernerus Canonicos Culm ensis Eccl. — B ertoldus plebanus Culmensis. — A lb ertu s et Conradus. — Johannes Flamingi.

Loca. te rra W ewa. — castrum doinine nostre vbi est E ccicsia cathedralis. — N a ru ssa et B auda.

151) 1 2 8 9 . 1 0 . Juli. Ufr. 7».

H einrich, B ischof von E rm lan d , v erleiht m it Z u stim m ung sei­

nes D om kapitels an C onrad W endepfaffe 110 H ufen a u f dem F elde E ldithen — (das h eu tig e E l d i t t e n ) — m it allen N u tzu n g en , Ge­

ric h te n , dem P a tro n a tsre c h te ü b e r die d aselb st zu g rü n d en d e K irche nach culm ischem R echte zum B esitz, w o fü r derselb e drei R e ite r nach L an d e sb rau ch zum K riege zu stellen und die g e w ö h n ­ lichen A bgaben zu e n trich te n hat. D atum anno dom ini M CClxxx nono S exto Id u s Julii.

Pers. Conradus dictus W endepfaffe. — H(enricus) prepositus, B ertoldus decanus, Volquinus fcustos, E birhardus cantor, m agister JordanuSj m agister Johannes R o m a n u s, m agister A m b ro siu s, Jo ­ hannes de M eideburg, P eregrinus, B ertholdus de Schonow, H (en- ricus) quondam rector in Culmine, Bartholom eus, Johannes lemki - n u s, A lle x a n d e r , H e rm a n n u s, Canonici E ccl. W arm . — Teste», fr. Cristrtnus E cclesie Insule s. M arie p repositus, fr. H einricus leo eiusdem E cclesie Canonicus, Johannes fle m yn g u s frater noster, Johannes de Cowal, GerJeo et C ristanus, Peregrinus.

Loca. campus E ld ith e n ; cam pus G rasuni.

152) 1 2 8 9 . 1 0 . Juli.

N r . 80.

H einrich, Bischof von E rm land, v erleiht m it Z u stim m ung sei­

nes D om kapitels seinem B ru d er A lb ert Flem ing w eg e n seiner vielen V erd ien ste um die K irche u n d in E rw ä g u n g , dass ihm d e r­

selbe zu r Z eit d e r h öchsten N oth sein a n d e rw ä rts erw o rb e n e s G eld zur V ollendung seiner G eschäfte bei d er röm ischen C urie gegeben h at, 34 H ufen a u f dem F eld e Schalm ia u n d den dritten T heil des B erges, d e r n u n zum L o b e G ottes G ru n e n b erg heisst und dessen an d e re b e id e n T heile C onrad W endepfaffe u n d Johan-

(19)

153 ( 1 2 8 9 ) 47

nes F lem ing haben, — (das h eu tig e S c h a l m e i u n d G r u n e n - b e r g ) — nach culm ischem R echt zu freiem u n b esch rän k te m E igenthum ohne alle A bgaben un d L eistungen. D atum anno d o ­ m ini MCCIxxxix. vi° Id u s M ensis Julii.

Pers. A lbertus Flem ingus frater noster etc. Conradus W ende­

p fa ffe e t J o h a n n e s Flem ingus. — H einricus prepositus, H ertoldus decanus, Volquinus Custos, E birhnrdus Custos (?Cantor), M agister Jordanus, M agister Johannes Rom anus, M agister Am brosius, J o h a n ­ nes de M aidburg , Peregrinus, B erlholdus de Schönenvelde, H einricus rector quondam in Culmine, J o h a n n e s lem kinus, Bartholoineus, A lle xa n d e r et H erm a n n u s, Canonici E ccl. W arm . — Testes, fr.

K irstia n u s E cclesie insule s. M arie prepositus, fr. H einricus e iu s - dem ecclesie Canonicus, J o h a n n e s flem ingus frater noster, J o h a n n e s de Cowal, G erko et K irsta n u s fra ter su u s, Peregrinus.

Loca.

Campus S chalm ia. — mons nunc in laudem dei G ru - nenberg nominatus.

153) 1 2 8 9 . 10. Juli. l* r. 81.

H einrich, Rischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels seinem verdienten R ru d er A lbert F lem ing 34 H u ­ fen a u f dem F elde Schalm ia, den d ritte n T heil des Rerges G runen- b e rg u n d 110 H ufen a u f den F eldern Baysen Sigdus naglandithin

— (das h eu tig e R a s i e n ) — nach culm ischem R echte zu freiem E igen th u m . U eber die daselb st zu g rü n d en d e K irche sollen A lbert u n d Johannes F lem ing u n d C onrad W endepfaffe das P a tro n a ts­

re c h t h ab en . S chalm ia ist ganz frei; von Raysen a b e r w erd en nach 13 F re ija h re n 3 R eiter zum K riege nach L an d e sb rau ch g e­

ste llt u n d die gew öhnlichen A bgaben en trich te t. D atum anno dom ini MCClxxx nono vi Id u s m ensis Julii.

Pers.

A lb ertu s flem in g u s fra ter noster. Conradus W en d e- p fa ffe . Johannes flem ingus. — H einricus prepositus, B ertoldus decanus, Volquinus Custos, E b irhardus uan to r. M agister Jorda­

nus, Ma g ister Johannes R o m a n u s, M agister A m brosius, Johannes de M ed eb u rg , P ereg rin u s, B ertoldus de Schönenveld, H einricus recto r in Culmine, Johannes lem kinus, B a rth o lo m eu s, A lle xa n d e r e t H erm annus, Canonici Eccl. W arm . —

Testes,

fr. K irstanus E cclesie Insule s. M arie prepositus, fr. H(einricus) eiusdem ecclesie canonicus, Johannes flem yn g u s fra ter n o ste r, Johannes de Cowal,

Gerko et K irstanus frater su u s P eregrinus.

Loca.

Campus Schalm iensis. — mons nunc in laadem dei Grunenberg nominatus. — Campi B aysen S ig d u s naglandythin.

(20)

48 1 5 4 -1 5 5 ( 1 2 8 9 )

154) 1 2 8 9 . 1 0 . Juli. UTr. 82.

H einrich, B ischof von E rm land, verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels an C onrad W endepfafle 34 H ufen a u f dem F elde S c h a l m i a u n d den d ritte n T heil des Berges G r u n e n b e r g , d essen b eid e an d eren T heile seine B rü d er A lbert u n d Johannes F le- m yng haben, m it allen N utzungen u n d G erichten, nach culm ischem R echte zum Besitz. E r ist von d er G etreid eab g ab e frei u n d er­

leg t n u r z u r A n erk en n u n g d e r H errsch a ft ein P fund W a ch s u n d ein en cölnischen oder sechs culm ische P fennige zw ischen M artini u n d W e ih n a c h te n an d en Bischof. D atum anno dom ini MCC0 ixxxix0 sexto ydus M ensis Julij.

Pers.

Conradus dictus W endepfaffe. A lbertus et Johannes fle m y n g i fratres nostri. — H{einrtcus) prepositus, B(ertoldus) d e - canus, l'ol[(juinus) ru sto s, Eberh(ardns) custos (?cantor), M agister Jordanus, M agister Joh. R o m a n u s, M agister A m brosius, Joh. de M aidberg, Peregrinus, lierth(oldus) de Schö(nenveld), H (einricus) quondara rector in Culinine, B (artholom eus) , Joh. lem ki/ius, A lle ­ x a n d e r, H erm annus. —

Testes,

fr. K irstianus Ecclesie Insulc s. M arie p repositus, fr. H einricus leo eiusdera ecclesie canonicus, Joh. ß e m in g u s frater noster, Johannes de Cowal, G(erko) et K ir­

stia n u s, Peregrinus.

Loca.

cam pus S chalm ia. — mons modo ad laudem dei G ru­

nenberg nom inatus.

15 5 ) 1 2 8 9 . 2 7 . Juli. Elbing. N r . 83.

D er B ischof H einrich u n d das D om kapitel von E rm land v er­

leihen an Johannes F lem yng, einen d e r erste n A nsiedler im Bis- th u m e , 100 H ufen an dem O rte W osen u n d W oyniten — (das h eu tig e W u s e n ) — m it allen N u tz u n g e n , Ja g d , F ischerei u n d M ü h len rech t nach culm ischem R echte zum Besitze, w o fü r er nach 13 F reijah ren 4 R e ite r zum K riege stellen soll. E r d a rf ü b e r sein B esitzthum frei verfü g en , dasselbe an andere vergeben, u n d h a t als D ezem 1 P fu n d W ach s u n d das gew öhnliche G etreide zu e n t­

rich ten . D atum in Elbingo A nno dom ini MCGlxxxix. vi° Kal. A ugusti.

Peps.

Johannes Flemingus, primus qui sc in episcopatu re c e -

pit

etc. — H einricus prepositus, H einricus decanus. —

Testes,

dominus H . prepositus, dominus G o tfrid u s elbingen. plebanus, do­

minus Leuoldus Archidiaconus nathangie, doininus Johannes fra ter domini G. plebani E lbingen., dominus Johannes frater domini J o r - dani, Canonici eccl. warm . A lbertus F lam yngus, B u rk a r d n s, W e r -

(21)

156— 158 ( 1 8 9 0 ) 49

nerus, Cunradus de hunhobeten, M a th ia s ct Johannes de vallcen- hain cives in B runsberg.

Loca. locus

W osen.

locus

W oyniten.

aqua

seria

et

W alscha.

156) 1 2 9 0 . 2 5 . Januar. arr. 84.

H einrich, Bischof von E rm land, versch reib t dem P re u ssen P re- d ru s u n d seinen B rüdern G üter — (das h eu tig e S t i g e h n e n ) — m it allen N utzungen, die B iberjagd ausgenom m en, nach dem selben R echte, w ie m eh rere g enannte P reu ssen ih re G üter besitzen. Nach 4 F re ija h re n h a t er in leichten W affen den D ienst zu leisten und die gew öhnlichen A bgaben zu entrichten. D atum anno gracie Mcclxxxx in conversione P auli.

Pers. pruthenus

p r e d r u s . — Tesim

ct

S a m p o lto t, t u s t y n

et

k u r t y n .

Testes. Schultctus de Brunsberg.

J o h a n n e s w ilk e n lia g en , M athias.

Loca. aque que taliter nuncupantur

w a lsch a , g a m ü r, Seria

circa fossatum

pelite. —

157) 1 2 9 0 . 1 6 . Juni. Braunsberg. ]Vr. 85.

H einrich, Bischof von E rm lan d , e rn e u e rt un d v erä n d ert m it Z ustim m ung seines D om kapitels dem H einrich von Syrien sein verlorenes Privilegium u n d verleiht ihm 60 H ufen a u f den F eldern Syrien u n d Clopien — (das h eu tig e S c h i l g e h n e n u n d K l o p - c h e n ) — die er von H einrich von H u n d e rth u se n g ekauft h atte, m it allen N utzungen u n d G erichten nach culm ischem R echte zum Besitz. D erselbe soll 2 R eiter zum K riege ste lle n , das g eb rä u c h ­ liche G etreide, 2 P fu n d e W ach s un d 2 cölnische o d er 12 cul- m ische P fennige jäh rlich an den Bischof entrichten. D atum e t actum in B runsberg anno dom ini MCG. lxxxx0 xvi° K alendas Julii m ensis.

Pers,

H e in n c u s de Sirien. H einricus de H underthusen. —

hereditas

lubekonis. —

Testes.

E berhardus

ct

Her(mannus)

eccl.

nostre Canonici.

Johannes

et

A lbertus

fratres nostri,

Gerko de B rezg , Nico laus de W ildem berg, O tto de R ussen, Gerko

et

K irstanus

frater suus.

Loca. campi

S yrien

et

Clopien,

versus

Schalm iam ,

a

Seria

flumine. —

158) 1 2 9 0 . 2 3 . Juli. a rr.

86

. a.

Das D om kapitel von E rm land v erschreibt an Cabilo so viel Land, als ihm d er C antor u n d P ro c u ra to r des D om kapitels E b e r ­ hard von den F eldern A robiten u n d Keysonis ang ew iesen h at, —

Regesta.

4

(22)

50 159—161 ( 1 2 9 0 — 1 2 9 1 )

(das h eu tig e N a l a b e n ) — nach culm ischem R echte. D erselbe h a t einen R eiter zum K riege zu stellen u n d die g ew öhnlichen A b­

gaben zu e n tric h te n ; auch d arf er die grössere u n d kleinere Ge rich tsb ark eit a u sü b en , jed o ch n u r im Beisein des K apitel-V ogtes.

D atum anno domini MCClxxxx In crastino M arie M agdalene.

Pers. H e inrirus p repositus, B ertoldus d ecan as, volkw inus custos, M agister Jordanus, M agister A m brosius, M agister Johanne*

K om anus, E birhardus canlor totum que cnpitulum eccl. w arm . — Cabil». — E b irhardus ' antor et tune temporis prncurator Capituli. — Testes. H erm antius S c r ip to r , A duocatus tune Capituli, Nycolaus w yldenberg, büch Jn terp ies, S ange et filius su u s A rdange dubiu.*

dicti K irsin i medis Sw inke.

Loca. eampi areboten et keysonis.

159)

1 2 9 0 , 2

♦ Septem ber. UTr. 80. b.

H einrich, Bischof von E rm land, versch reib t m it G enehm igung seines D om kapitels an Nicolaus von W ild en b e rg a u f dem Felde P r o l i t e n im G lo tta u er D istrikte 50 H ufen a u f beiden Seiten d er Alle m it allen N utzungen u n d G erichten nach culm ischem R echte, w o fü r d erselbe 2 R e ite r zum K riege ste lle n , 2 P fu n d e W achs, 2 cölnische P fennige u n d das gew öhnliche G etreide ab tra g en soll.

D atum anno dom ini MGC. Nonagesim o, q u arto N onas S eptem bris.

Pers. Nico hi us de W ildenberg. — Testes. Johannes et A l­

bertus fratres nostri, O tto de Rüssen, H erm annus scriptor, Gerko, K irsta n et S ander fratres sui.

Loca. iri districtu G lottouiensi in Campo qui p ro lite w lgariter dicitur ex utraque parte Alne.

160) Um

1 2 9 0 . HTr. 87.

K lageschrift d er E lb in g e r w eg e n m e h re re r gegen ih re zu Schiffe reisenden M itbürger von den P om m ern verü b ten R äubereien und M isshandlungen. (O hne D atum ,)

Pers. Cives G lbingenses: bertrarnus, w ilb ra n d u s, H einricus de boyzenborch et wernerus niger, thidernunnus de h a tn ic k e , her­

m annus albus, Bodo de sunde et albertus socius suus.

Loca. datizc. portas pom eranorum . Kolberch. slolp. w izla.

nouura castrum pomeranie. dirsoioe.

161) 1 2 9 1 . 4 . September. »Tp.

88

.

H ein ric h , Bischof \o n E rm lan d , versch reib t m it Z ustim m ung seines D om kapitels an O tto von R ussen das von seinem Stiefvater

(23)

162— 163 ( 1 2 9 2 ) 51

W e rn e r von R ussen gekaufte F eld R ogitten — (das h eu tig e R e - g i t t e n ) — m it allen N utzungen und G erichten nach culm ischem R echte erblich für beide K inder zum Besitz. E r h a t einen R eiter z u r allgem einen L a n d w e h r au szu rü ste n un d die gew öhnlichen A bgaben zu entrichten. D atum anno dom ini MCC. lxxxxi. ij N o­

nas S eptem bris.

Pers. W ernherus de R ussen, vitricus O ttonis de Russen. — Testes, dominus Johannes lem kynus, dominus A lle x a n d e r, dominus Her(rnannus) et E b erc h a rd u s, ecclesie nostre canonici. Johannes et A lbertus fratres nostri, Gerko de B r e z g , Johannes de Coioal, Gerko et K irsta n u s frater s u u s , H er(niannus) s c r ip to r , Buch et W ernherus Cam erarius noster.

Loca.

Campus R ogiten cum pratis usque ad indaginem B a l- neatoris adiacentibus.

162) 1 2 9 2 . 1 6 . Februar.

N r. 89.

H einrich, Bischof von E rm land, verleiht m it Z u stim m ung sei­

nes D om kapitels an C urnoto u n d seinen B ru d er S antaps einen T heil des F eldes T roben a u f beid en S eiten d e r Alle an d e r Q uele

— (das h eu tig e K n o p e n ) — m it allen N utzungen, der Jagd, des H onigs, des E rb re c h ts von seinen H intersassen u n d den kleinen G erichten. E r h a t 2 R eiter zum K riege zu stellen, 2 P funde W achs u n d 2 cölnische P fennige zu r A nerk en n u n g d e r H errsch aft un d das g ew öhnliche G etreide jä h rlic h zu en trich ten . D atum anno dom ini MCClxxxxij. xv. Kal. Maii.

Pers.

Curnoto e t frater su u s S a n ta p s (Santops). —

Testes.

Johannes et A lb ertu s fratres nostri, H einricus lutm odus, Johannes Interpres noster.

Loca.

Campus Troben ex utraque parte A que A lne nominale.

— aqua dicta Quele fluit in Alnam. — catnpi subditorum nostrorum.

163) 1 2 9 2 . 2 5 . fflai.

UTr.

»©.

H einrich, Rischof von E rm lan d , verleiht m it Z ustim m ung sei­

nes D om kapitels an den P re u sse n T u ln e das F eld L ym iten — (das heutige L e m i t t e n ) — zum erblichen L ehen nach culm ischem R echte. D afür h a t d erselb e je n e 30 H ufen, w elche sein V ater und Oheim in d er te rra W e w a , dem G ebiete der D om herren, besessen haben, a b z u tre te n u n d sollen 15 von diesen H ufen den D om herren u n d 15 dem Bischöfe nach d er u n te r ihnen gem achten V erein b a­

ru n g zufallen. Z um K riege ist ein R e ite r zu stellen u n d die g e ­ w öhnlichen A bgaben zu en trich te n . D atum anno dom ini MCC°.

Ivxxxij. viij. Kal. Junii.

4 *

(24)

52 164— 165 ( 1 2 9 2 — 1 2 9 3 )

Pers. Tulne pruthenus. pater sa u s A lsu tte et patrui sui D irsune et S u ry n is. — Testes. E brliardus plebanus de B runs­

berg; et C anonicus, dominus A lle xa n d e r e t dominus H erm annus C anonici, Johannes et A lbertus fralres nostri, H erm annus S c r i- p to ris, hic (res fratris G erhardus K ristia n u s et A lle xa n d e r, C urthi et T arpi.

Loca. lynrite. — in terra W eire in ten n in is canonicorum nostro- rum in Cainpis R urw ite et R undotaneys.

164) 1 2 9 2 . Elbing. ]Vr. ei.

D er L andm eister M einhard von Q u e rfu rt verleiht m it B eirath sein er O rd e n sb rü d e r an Study den W inkel P lau sd o g enannt, 4 bis 6 H ufen gross u n d in den G ü tern des Bischofs H einrich von E rm - land belegen, — (bei B o r c h e r t s d o r f ) — m it beid en G erichten nach culm ischem R e c h t, frei vom Z ehnten un d allen D iensten.

D atum in E lb in g o Anno dom ini MCC. Ixxxxij0.

Pers. fr. M eynerus de Q uerneuord* hospitalis s. Mar. (heut M agister P russie. — S tu d y , fldelis noster. — in bonis domini Hein- r ic i Episcopi de E rm eland. — Testes, fr. H ertoldus commendator in K unnigsberg, fr. H einricus de dubin com mendator in Balga, fr.

A lb ertu s de m ipt'lsdorf commendator in E lbingo, fr. Theodericus de ledelowe advocatus Sam bie, fr. H einricus A dvocatus Natangie, fr. E verhardus de slekelborn.

Loca.

angulus qui dicitcir Plausdo.

165) 1 2 9 3 . 2 2 . Januar, fflarienwerder.

E rn e u e rte B e stätigung des Bischofs H einrich u n d des D om ka­

pitels von P om esanien ü b e r die dem R itte r D ieterich S tange v er­

liehenen und erblich verbliebenen L eh n g ü ter. D atum in Insula Sancte M arie in C astro nostro anno dom ini MCCXCII1. in die Beati Vincencii M artiris.

Pers. fr. H einricus Episcopus. fr. C ristanus prepositus Ecclesie ln su lc Marie. — Theodericus miles dictus S ta n g o et kotlie- borius frater su u s, eciam miles necnon H eynricus filius sororis eorum. — Testes, fr. Cristanus prepositus, fr. H erm annus d ec a- nus, fr. H einricus Cantor, fr. E n g ilb e rtu s, fr. L u d eko , Canonici E cclesie nostre. fr. H erm annus Capellaous M agistri terre P rusie, fr. Johannes provincialis ferre Culmensis, fr. Seghardus de S w a r tc z - h u rg , fr. Conradus Saccu s, W ilhelm us sacerdos N otarius noster, Culkoyte pruterius, G erhardus de Ochla, W achsm udus, Ludiricus de h rik u ssin .

(25)

1 6 6 -1 6 8 ( 1 2 9 3 — 1 « 9 4 ) 53

Loca.

D akow. T rum pnia. Planteles. Scharnothen. Goryn, Wenetie. villa P anckendorf. —

V o ig t , Cod. dipl. Pruss. Tom. II. Nr. 29. p. 33—35.

166) 1 2 9 3 . 9 . August. Stettin.

T ra n ssu m p t H erzogs B oguzlaus IV. von.einer U rkunde d. d. 1243 tercio nonas aprilis ü b e r die V erleihung des M agdeburgischen Rechts an die S tad t S tettin d u rch B arnim I. von P om m ern und ein zw eites T ra n ssu m p t von dem selben T age von einer U rkunde B arnim s I. betreffend die Zölle in S tettin . D atum in S tettin actum anno dom ini M° cclxxxx tercio. In vigilia b eati L aurentii m ar- tyris, q u arto Idus A ugusti.

Testes.

R eim arus de W achholte . . . H erm annus de O st W illekin u s t r a m p e ... milites nostri. H em ekinus schultetus.

Johannes de Colonia. A rnoldus de Sanne. P etrus de b r a k e l. . . Codekinus scriptor, bu rg en ses de S tettin et nostri vasalli.

K o s e g a r t e n , Cod. Pomeran. dipl. Nr. 324. p. 692. u. Nr. 451.

p. 9 1 0 -9 1 1 .

167) 1 2 9 3 . Danzig.

]tfr. »2

.

H erzog M estw in von Pom m ern e rth e ilt gegen eine gew isse G eldsum m e den B ürgern von E l b i n g Z oll- u n d H andelsfreiheit w ie die B efreiung vom S tra n d re c h te in seinem G ebiete. A ctum et datu m in d a n c e k ... A nno dom ini M CCLXXXX Tercio.

Pers. M estvinus d. g . dux pomoranie. — Testes, dominus H enricus A bbas de Polplin, dominus W isla u s E cclesie Caminensis custos, pan S w enza paiafinus danensLs, pan paulus palatinus Swe- censis, pan A ndreas Castellanus danensis, pan S ta n isla u s C astella­

nus Svvecensis, pan vneslaus S ubcam erarius danensis. — per manus domini T heodrici Cappellani Curie et N otarii.

168) 1 2 9 4 . 1 7 . Januar.

1

f r .

112

.

H einrich, Bischof von E rm lan d , v ersch reib t m it Z ustim m ung seiner D om herren an A rnold u n d A lbert die am ro th en W asser bei B raunsberg e rb a u te M ühle — (die sp ä tere W e c k I i t z - M ühle) — m it dem um liegenden L ande gegen einen jä h rlich e n Zins von 1 Mark. A rnold hat den T heil des A lbert angekauft und w ird die A nsprüche d er E rb e n des le tzteren befriedigen. D atum anno dom ini M° cclxxxx0 q u a rto xvj Kal. F eb ru arii.

Pers. A rnohlus et A lbertus. — Testes, dominus Johannes Lem kini, dominus A lle x a n d tr , dominus H erm annus, canonici eccl.

w arm . Johannes vlemingus et A lbertus fratres nostri, R urchardus,

(26)

54 169— 170 ( 1 2 9 4 )

Johanne» de valkenhayn cum suo fratre B ertoldo, R utcherus, Ber- toldus T abernator, Conradus honthoupt cum fratribus suis heinrico e t hermanno et M u sca tti.

Loca.

molendinum super aqnam que ru ffa aqua nominatur.

C iuitas B runsberg.

169) 1 2 9 4 . Braunsberg.

STr. 93

.

H einrich, B ischof von E rm land, verleih t m it Z ustim m ung se i­

nes D om kapitels an A rnold, S chützen von Balga, das F eld S w en- kiten — (das h e u tig e S c h w e n k i t t e n ) — m it allen N u tzungen u n d G erichten nach culm ischem R echte zu erblichem Besitz. D er­

selbe un d seine E rb e n , w elch e die K u n st des V aters e rle rn t h a ­ ben, sollen zu P ferd e m it d e r ß alliste in n e rh a lb d e r D iözese K riegs­

dienste leisten u n d alte B allisten m it dem M aterial des Bischofs a u sb e sse rn ; die an d eren , w elc h e des V aters K u n st nich t verstehen, stellen 1 B e ite r ins F eld. S ta tt eines v ersprochenen Feldes w erd en 2 M ark Zins von 2 M ühlen ang ew iesen . Die A bgaben sind die g ew ö h n lich en . D atum in B ru n sb e rg anno dom ini MCClxxxxiiij.

Pers. A rn o ld u s sa g itta riu s de Balga. m agister W icteram us m olendinarius. — Testes. Jo h a n n e sß e m y n g i, albertus fratres nostri, E berhardus in B ransberg plebanus, M agister A rnoldus et dominus Johannes CapelJanus C urie n o stre, B u rka rd u s civis in B runsberg, e t noster feodalis O tto de R ussen, H einricus scrip to ris, H einricus

de H eilsberg.

Loca.

Campus S w e n kitten . — molendinum arnoldi. —

170) 1 2 9 4 . 3 . März. Paris.

P hilipp IV., K önig von F ra n k re ich , e rth e ilt den K aufleuten von L ü b e c k , G otlan d , R iga, C am pen, H am b u rg , W is m a r, R ostock, S tra lsu n d u n d E l b i n g H andelsfreiheit in seinen L an d e n , a u s g e ­ nom m en m it E n g lisc h en , S chottischen u n d Irländischen W a aren , u n d u n te r V o rb e h alt, sich d e r Schiffe d e r gen an n ten S täd te in seinem K riege m it E ngland zu bedienen. A ctum P arisiis, die cinerum , anno dom ini m illesimo ducentesim o N onagesim o Q uarto.

,,P h \ilip p m ) dei gracia francie R e x ... S cire vos v o lu - mus, quod placet nobis, vt B urgenses et g en tes villarum et loco- ruro snbsequencium , videlicet de lubeque, de gotlande, de la R ig u e, de campen, de ham bourc, de huissem aire, de R o s to c , de S tr a le s - nont et de e u i l g u e (Eluinc) ac eciam quicunque alii m ercatores mare tbeutonicum frequentantes, eundo in flandria et exinde Re- deundo, (am per terram , quam per m are, in portibus, villis et locis

(27)

1 7 1 -1 7 3 ( 1 * 9 4 ) 55

Reg'ni noslri, in quibus mercari consueuerunt, couslum as et denaria -sua soluendo, counnercia omnimoda valeant ex e rc e re ; hoc adjecto, quod“ etc.

Urkundenbuch der Stadt Lübeck. Th. I. Nr. 617. p. 558. Vergl.

V o ig t , Gesch. Pr. Bd. III. S. 513.

171) 1 * 9 4 . * 1 . März. Paris.

P hilipp IV., König von F ran k reich , gieb t den S tädten L ü b ec k . W isb y , R ig a, C am pen, H am b u rg , W ism a r, R ostock, S tralsund, G reifsw ald u n d E l b i n g von ihren, zum B ehuf des von ihm b e a b ­ sichtigten K rieges re q u irirte n Schiffen, so viele frei, als zum Z u­

rü ck b rin g en ih re r W a a re n n ö th ig sind. A ctum parisiis, dominica an te m ediam Q uadrag., Anno dom ini M° CC° Nonagesim o Q uarto.

„Philippus dei gracia francorum R e x ...Cum de asscn.su hominum villarum de Lubeque, de Gotlande, de la rigue, de Cum- pane, de hambourc, de W issem are, de R o sto c, de S tra le su u n l, de Gripes de W o lt et de E l u i g n i e nunc fuerit ordinatum , quod G entes nostre eorum X aves c t vasa quecunque, pro G ucrra, quam nunc habemus, nobls apta, emptione uel Jocalionc pro nobis valeant retin ere, prout hec in litteris nostris super hoc confectis plenius continentur, T enore presentium declararaus Intentionis nostre non esse, quod naues eorum au t vasa a Gentibus nostris debeant tota- liter retineri, sed quod eis vasa aliqua dim iltantur, cum quibus m ercaturas et harnesia sua sufficienter possint ad propria reportare.“

Urkundenbuch der Stadt Lübeck. Th I. Nr. 619. p. 559—560.

172) 1 * 9 * — 1 * 9 4 . Ostern. Elbing.

»Tr. 113.

M einhard von Q uerfurt, L andm eister von P reussen, die Rom - th u re u n d B rü d er des D. O rdens schreiben den S tädten Rostock, G reifsw ald un d S tra lsu n d , dass sie und ih re S tädte sich an den König (Erich Menved) von D änem ark w egen A ufrechterhaltung der den seine L ande b esu ch en d en K aufleuten ertheilten F reiheiten gew en d et haben, D atum Elbingi, in die Pasche.

Pers.

M einherus de Q uerenvord, ord. s. Mar. T heut. Irlm.

M agister terrarum Pruscic. — ciues e t consules ciuitatum Thorun, Colmen, Elbinge.

173) 1 * 9 4 . 1 4 . October. Danzig. • MTr. 94.

H erzog Prim islaus II. von G ross-Polen b estätig t den B ürgern von E l b i n g ih r von H erzog M estw in von P om m ern erhaltenes Privilegium ü b e r Z oll- und H andelsfreiheit und B efreiung vom S tra n d re ch te in seinem G ebiete. A ctum e t datum in Danzich in

Cytaty

Powiązane dokumenty

Przebieg linii łączenia tworzywa widoczny jest przy otworach oraz na kr wędzi wręgi w okolicach miejsca wtrysku (rys.. wytwarzania powyższego detalu istnieje du

Kontrolowany podmiot nie jest przedsiebiorca. Kontrola w WIO§ w Zielonej Gorze prowadzona przez Paristwowego Inspektora Pracy nie wymaga upowaznienia oraz zawiadomienia o

„Medium” ilość generowanych danych będzie w dalszym ciągu zbyt duża, należy wybrać wartość „Low”. Wskaźnik „TX” oznacza, że parametr odnosi się tylko do

Szczeg6lowe informacje odnosnie warunk6w przystqpienia oraz przebiegu rekrutacii na Studia Doktoranckie w 2018 roku znajdujl sie w dokumencie ,,Worunki i tryb

schriftliche und mündliche Prüfung Amelia Sacha René

In this paper using the projective limit approach we present new Lefschetz fixed point theorems for approximable type maps defined on PRANR’s1. 2000 Mathematics Subject

żeń bezpośrednich zawarunkowanych, polegającej na dołączaniu do układu już uzgodnione- go dodatkowego układu równań warunkqw i znalezienia łącznych poprawek oraz

When growing Pholiota mutabilis the addition of yeast extract in an amount ranging from 70 to 1400 mg of dry weight per 100 ml of nutrient, has no effect on the formation of