J.M. Dołęga
"Fiłosowskije woprosy
modielirowanija psichiki", J.B.
Nowik, Moskwa 1969 : [recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 8/1, 261-262
uwagę n a s z e re g p ro b le m ó w , k tó r e b y ł s k ło n n y u jm o w a ć d o tą d w z n a c z n y m u p ro s z c z e n iu . L e k tu r a p r a c y K a z io ra p rz e k o n u je , ja k bardzo p rz y teg o r o d z a ju b a d a n ia c h p o tr z e b n a je s t d o b ra s y s te m a ty zacja u jm u ją c a z a s a d n ie z ja w is k a ty p o w e , w a ż n e w sp ó łz a le ż n o śc i i tre n d y ro z w o jo w e . P o tr z e b n e są d a ls z e b a d a n ia ż y c ia m ło d zieży z ró żn y ch ś r o d o w is k g e o g ra fic z n y c h P o ls k i; n ie ty lk o m ło d z ie ż y szk ó ł średnich, a le ta k ż e m ło d z ie ż y p r a c u ją c e j i p o z o s ta ją c e j b ez z a ję c ia . Jedynie k o m p le k s o w e b a d a n ia ż y c ia m ło d z ie ż y p o z w o lą w ła ś c iw ie u ją ć i ocenić je j p o s ta w ę w ja k i e jś je d n e j d z ie d z in ie .
S te f a n B r y k s a
N owik J . B ., F iło s o w s k ije w o p r o s y m o d ie lir o w a n ija p s ic h ik i, Iz d a te l-
s tw o „ N a u k a ”, M o s k w a 1969, 174. J. B. N o w ik w y d a ł w r o k u 1963 k s ią ż k ę p o d ty tu łe m : „ C y b e rn e ty k a . Filozoficzne i so c jo lo g ic z n e p r o b le m y ”, a w r o k u 1965 „O m o d e lo w a n iu złożonych s y s te m ó w ”. O m a w ia n a p r a c a je s t n a s tę p n ą p o z y c ją a u to r a dotyczącą z a g a d n ie ń z w ią z a n y c h z c y b e rn e ty k ą . 1. W p ro w a d z e n ie m do z a g a d n ie ń p o d ję ty c h w o m a w ia n e j p ra c y jest' wstęp do k s ią ż k i o p ra c o w a n y p rz e z B. W . B ir ju k o w a i J . S. G ie łłie r a pt.: „O m o d e lo w a n iu c y b e rn e ty c z n y m p o z n a w a ln y c h p ro c e s ó w p s y chicznych” (7— 28). C z y te ln ik z n a jd u j e tu b o g a tą l i t e r a t u r ę p rz e d m io tu oraz o m ó w ie n ie p u n k tu w y jś c ia w b a d a n ia c h c y b e rn e ty c z n y c h , m e to d stosow anych w ty c h b a d a n ia c h , ja k ró w n ie ż tr u d n o ś c i n ie ro z w ią z a nych do d z is ia j w te j d z ie d z in ie . P o d s ta w o w y m z a g a d n ie n ie m je s t p o znanie p ro c e s ó w z a c h o d z ą c y c h w p r a c y in t e le k t u a ln e j m ó zg u lu d z k ie g o i na ty m m . in. z e ś r o d k o w u ją się b a d a n ia c y b e rn e ty k i.
A utor w e w p ro w a d z e n iu (29—54) in f o r m u je c z y te ln ik a o filo z o fic z nych z a g a d n ie n ia c h m o d e lo w a n ia p s y c h ik i. P o d k r e ś la z w ią z e k m o d e li cy b ern ety czn y ch ze śro d o w is k ie m , d y n a m ik ę i o p ty m a ln o ś ć k ie r o w a nia, s p r a w d z a ln o ś ć f u n k c ji ty c h m o d e li, u p ro s z c z e n ie zło żo n y c h s y s te mów o ra z b r a k p e łn e g o p o z n a n ia s y s te m u m o d e lo w a n e g o . 2. W ro z d z ia le „ M o d e lo w a n ie c y b e rn e ty c z n e p s y c h ik i a m o n iz m d ia - le k ty c z n o -m a te ria lis ty c z n y ” (55— 67) a u to r p o d k re ś la je d n o ś ć m a t e r i i ż y wej i m a r tw e j o ra z z w ią z e k m a t e r ii z p ro c e s a m i p sy c h ic z n y m i. N ie które f u n k c je s y s te m ó w c y b e rn e ty c z n y c h m a j ą ce c h y p ro c e s ó w p s y chicznych. R o zw ó j c y b e rn e ty k i za le ż y od p o z n a n ia fiz jo lo g ii o ś ro d k o wego u k ła d u n e rw o w e g o .
„O g ran iczo n o ść c y b e rn e ty c z n y c h m o d e li m y ś le n ia ” (88— 134) s p r o w a dza do n a s tę p u ją c y c h z a g a d n ie ń : a) p ro b le m c ią g ó w s k o ń c z o n y c h i n ie
s k o ń c z o n y c h . P o le g a on n a ty m , że c z ło w ie k m o że w y k o n a ć n ie s k o ń cz o n ą lic z b ą o p e ra c ji m y ś lo w y c h i m o że m ie ć n ie s k o ń c z o n ą lic z b ę p o w ią z a ń ze śro d o w isk ie m . N a to m ia s t s y s te m c y b e rn e ty c z n y je s t o g r a n i czo n y w sw y c h o p e ra c ja c h i p o w ią z a n ia c h ze ś r o d o w is k ie m ; b) n a d rz ę d n o ś ć c z y n n ik a e le m e n ta r n e g o n a d c a ło ś c io w y m w c y b e rn e ty c z n y m m o d e lo w a n iu p ro c e s ó w p sy c h ic z n y c h ; c) p a r a d o k s y fu n k c jo n a ln e g o m o d e lo w a n ia , a zw ła sz c z a p a r a d o k s y „ u k r y ty c h p a r a m e tr ó w ” s y s te m ó w c y b e rn e ty c z n y c h ; c) n ie z n a jo m o ś ć p e łn e j te o r ii in fo rm a c ji. „ C y b e rn e ty c z n e m o d e lo w a n ie m y ś le n ia a r a c jo n a liz a c ja d z ia ła n ia lu d z k ie g o ” (135— 164) je s t czę śc ią p ra c y s ta n o w ią c ą p r a k ty c z n e z a sto so w a n ie a n a liz a u to r a . S y s te m y c y b e rn e ty c z n e m o ż e m y w y k o rz y s ta ć w te n sp o só b , że n ie k tó r e o p e ra c je lu d z k ie p rz e n o s im y n a m a s z y n y e le k tro n o w e , u z y s k u je m y le p s z ą in f o r m a c ję o p rz y sz ło śc i, m o ż e m y ł a t w ie j u s y s te m a ty z o w a ć w ie lo ść in f o rm a c ji. 3. W z a k o ń c z e n iu a u to r p o d k re ś la z n a c z e n ie c y b e rn e ty k i w ro z w o ju lu d z k ie g o p o z n a n ia . A m ia n o w ic ie : a) ro z s z e rz e n ie p o z n a n ia n a u k o w e g o n a p ro c e s y in f o r m a c y jn e i p ro c e s y k ie r o w a n ia , b) p o g łę b ie n ie p o ję c ia r u c h u , c) w y p ro w a d z e n ie m e to d y fu n k c jo n a ln e g o u ję c ia św ia ta . P o n a d to p r a c a z a w ie ra h is to r ię ro z w o ju m e to d sto s o w a n y c h w m o d e lo w a n iu c y b e rn e ty c z n y m (56— 68) o ra z o m ó w ie n ie lic z n y c h s t a n o w is k i o p ra c o w a ń z w ią z a n y c h z n a u k a m i c y b e rn e ty c z n y m i i ic h z w ią z k a m i z p ro c e s a m i m y ś le n ia i c a łą p s y c h ik ą c z ło w ie k a . P o z y c ja t a s t a n o w i s y n te ty c z n ą in f o r m a c ję o je d n e j z n a jn o w s z y c h n a u k i je j z a s to s o w a n iu szczeg ó ło w y m . S tą d p rz e d e w s z y s tk im w in n a b y ć p r z e d m io te m z a in te re s o w a ń p sy ch o lo g ó w . J. M . D ołęga
