Skutki wiosennego spulchnienia i zagęszczenia roli w uprawie warzyw

T A D E U S Z K Ę S IK , M IR O S Ł A W K O N O P IŃ S K I, L I D I A N O W A K

S K U T K I W IO S E N N E G O S P U L C H N IE N IA I Z A G Ę S Z C Z E N IA R O L I W U P R A W IE W A R Z Y W

Instytut P rzyrod n iczych Podstaw P rod u k cji Roślinnej A R w Lu blin ie

Postępujący w szybkim tempie wzrost intensywności użytkowania ziem i prowadzi nieuchronnie do zmian stanu fizycznego gleby — głównie do jej zagęszczenia, w yw ierającego znamienny w p ływ na rośliny upraw­ ne [2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 11]. W edług Fountaine’a (cyt za C i e ś l ą (1]) w nadmiernie zagęszczonych glebach ograniczenie wzrostu roślin może być powodowane wzrostem mechanicznej oporności, pogorszeniem prze­ wietrzania gleb, obniżeniem dostępności wody glebow ej, przewodnością cieplną, zmniejszeniem rozm iarów porów glebowych.

K o v a c e v , S t o i n o v i T e d o r o v [5] badając reakcję wielu ga­ tunków roślin na zmiany gęstości gleb stw ierdzili zależność parabolicz­ ną — najwyższe plony uzyskano przy gęstości objętościowej 1,1- -1,3 g/cm8. Stwierdzono także, że przy dużym zagęszczeniu gleby zm niej­

szała się efektywność nawożenia mineralnego. W ysokim i dawkami na­ wożenia nie zrównoważono ujemnych skutków wynikających z nad­ miernego zagęszczenia, gdy tymczasem na obiektach nie zagęszczonych •efektywność intensywnego nawożenia mineralnego była dwukrotnie wyższa.

Celem niniejszej pracy było określenie w pływ u zróżnicowanych za­ biegów uprawowych z uwzględnieniem zagęszczenia w arstw y ornej gleby i nawożenia mineralnego na zmiany niektórych fizycznych właściwości gle b y i plonowanie warzyw.

M E T O D Y K A B A D A Ń

Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 1976-1977 na gle­ bie płow ej w ytw orzonej z lekkiej glin y pylastej, lekko kwaśnej, o nis­ k iej zawartości przyswajalnego fosforu i potasu. Założono je według modelu Split-plots w 4 powtórzeniach. Powierzchnia makropoletka do zbioru wynosiła 4 m*.

Obiekty doświadczenia: I — zabiegi uprawowe

A — zagęszczenie roli kołami ciągnika, В — płytkie spulchnienie roli (bronowanie),

С — spulchnienie na średnią głębokość (kultywatorowanie), D — głębokie spulchnienie (orka);

II — nawożenie mineralne a — N P K ,

b — 3NPK.

Zróżnicowane sposoby uprawy roli stosowano pod każdą roślinę w okresie wiosennym. Po ich wykonaniu wszystkie poletka zabronowa- no. W roku 1976 uprawiano kapustę głowiastą wczesną (P ierw szy Zbiór) i marchew (Nantejska), a w 1977 r. kapustę późną (Kamienna Głowa) i burak ćw ikłow y (Czerwona Kula).

Podstawowe nawożenie mineralne N P K pod poszczególne gatunki wynosiło w kg na hektar: kapusta wczesna 350, marchew 275, kapusta późna 590, burak ćw ikłow y 430.

Pom iary gęstości gleby, porowatości ogólnej i pojemności kapilarnej ornej w arstw y gleby wykonano metodą K op eck y’ego na początku w e ­ getacji i w okresie zbiorów roślin. Przedm iotem badań był także plon głów ny (handlowy) i uboczny roślin. Uzyskane w yniki opracowano sta­ tystycznie.

O M Ó W IE N IE W Y N IK Ó W

Zróżnicowane sposoby uprawy roli w płyn ęły na zmiany badanych właściwości 'gleby (tab. 1-3). Stwierdzono, że wraz ze wzrostem głę­ bokości spulchnienia zmniejszała się gęstość gleby. Największą wartość wskaźnik ten osiągnął na obiekcie z zagęszczoną powierzchnią roli i istot­ nie różnił się od pozostałych obiektów. Szczególnie wyraźne zróżnico­ wanie tej cechy wystąpiło pod kapustą wczesną, marchwią i burakiem ćwikłowym . Tak na przykład w okresie zbioru kapusty wczesnej na obiekcie zagęszczanym gęstość gleby wynosiła 1,63 g/cm3, a po w yk o­ nanej orce wiosennej — 1,32 g/cm3. W odróżnieniu od tego pod kapustą późną, zapewniającą w okresie w egetacyjnym długotrwałą okryw ę liś­ ciową zabezpieczającą powierzchnię gleby przed w pływ em czynników pogody, oddziaływanie zróżnicowanych sposobów uprawy roli na kształ­ towanie tej cechy było znacznie mniejsze, a pod koniec okresu w ege­ tacji zaobserwowano nawet zmniejszenie gęstości gleby świadczące o za­ chodzącym procesie samospulchnienia. Podobne zjawisko zaobserwowali także D r o e s e i współpracownicy [2] stwierdzając, że po silnym spulch­ nieniu następuje osiadanie gleby, a po silnym zagęszczeniu nieznaczne samospulchnienie.

T a b e l a 1. Gęstość o r n e j warstwy g le b y w g/cm^

D e n s ity o f a r a b le s o i l la y e r in g/cn^

R o ś lin a Crop

O biekty do św iad czen ia Experiment treatm ents

Początek w e g e t a c ji V e g e ta tio n s t a r t Okree z b io ró w H arvest time śr e d n io Lie an Kapusta wczesna /1976/ E a r ly cabbage /1976/ Z a b i e g i uprawowex C u lt iv a t io n m easures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 1 , 6 1 1,63 1,62 В - bronowanie - h arro w in g 1,45 1,45 1,45

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 1,43 1,43 1,43

D - orka - p lo u gh in g 1,27 1,36 1,32 Nawożenie35“1 _ F e r t .i li z a t io n a - NPK 1,42 1,48 1,45 b - ЗЯРК 1,45 1,44 1,45 Marchew /1976/ C a rro t Z a b i e g i uprawowex C u lt iv a t io n m easures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 1,63 1,60 1,62 /1976/

Б - bronowanie - h arrow ing 1,43 1,47 1,45

С - k u l t ywatorow anie - s c a r i f i c a t i o n 1,36 1,46 1,41 D - orka - p lo u gh in g 1,32 1,32 1,32 Nawożenie313 F e r t i l i z a t i o n a - NPK 1,44 1,46 1,45 b - 3SFK 1,44 1,46 1,45 Kapusta późna /1977/ L ate cabbage Z a b i e g i uprawowex C u lt i v a t i o n m easures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 1,44 1,29 1,36 /1977/ _{В - bronowanie - h arro w in g} 1.41 1,36 1,38 С - k u l t ywatorow anie - s c a r i f i c a t i o n 1,38 1,27 1.32 D - orka - p lo u gh in g 1,38 1,32 1,35 Nawożenie23 F e r t i l i z a t i o n a - NPK 1,38 1,32 1,35 b - 3NTK 1,42 1,33 1.37 Burak ćwikłowy /1977/ E d ib le b eet Z a b i e g i uprawowex C u lt iv a t io n m easures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 1,53 1,55 1,54 /1977/ _{В - bronowanie - h arro w in g 1,42} 1,4 4 1r43

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 1,43 1,43 1.43

D - orka - p lo u gh in g 1,35 1,45 1,40 Nawożenie33 F e r t i l i z a t i o n a - NPK 1,43 1,48 1,45 b - 3NPK 1,43 1,46 1,44 x N ie z a le ż n ie od nawożenia - i r r e s p e c t i v e o f f e r t i l i z a t i o n ^ I T i e z a l e żn ie od sposobów uprawy - i r r e s p e c t i v e o f c u l t i v a t i o n way

T a b e l a 2 Porowatość o gó ln a /%/ o r n e j warstwy g le b y

T o t a l p o ro s it y /&/ o f the a r a b le s o i l la y e r

R o ś lin a Crop

O biekty do św iad czen ia Experiment treatm ents

Początek w e g e t a c ji V e g e ta tio n s t a r t Okres z biorów H arvest time śre d n io Mean Kapusta wczesna /1976/ E a r ly cabbage /1976/ Z a b i e g i uprawowe* C u lt iv a t i o n m easures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 38,08 37,31 37,69 В - bronowanie - h a rro w in g 44,23 44,23 44,23

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 45,00 45,00 45,00

D - orka - p lo u gh in g 51,15 47,69 49,23 Nawożenie*1 F e r t i l i z a t i o n a - NPK 45,38 43,08 44,23 b - 3NPK 44,23 44,62 44,42 Marchew /1976/ C a rro t /1976/ Z a b i e g i uprawowe1 C u lt iv a t io n measuree A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 37,31 38,46 37,69 В - bronowanie - h arro w in g 45,00 43,46 44,23

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 47,69 43,85 45,77

D - orka - p lo u gh in g 49,23 49,23 49,23 Nawożenie3“ F e r t i l i z a t i o n a - NPK 44,62 43,85 44,23 b - 3NPK 44,62 43,85 44,23 Kapusta DÓina /1977/ Late cabbage Z a b i e g i uprawowe1 C u lt i v a t io n measures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 44,62 50,38 47,69 /1977/ _{В - bronowanie - h arro w in g} 45,77 47,69 46,92

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 46,92 51,15 48,08

D - orka - p lo u gh in g 46,92 49,23 48,08 Naw ożenie*1 F e r t i l i z a t i o n a - NPK 46,92 49,23 48,08 b - 3NPK 45,38 48,85 47,31 Burak ćwikłowy /1977/ E d ib le beet Z a b i e g i uprawowe* C u lt iv a t io n measures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 41,15 40,38 40,77 /1977/ _{В - bronowanie - h a rro w in g 45,38 44,62 45,00}

C" - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 45,00 45,00 45,00

D - orka - p lo u gh in g 48,08 44,23 46,15 N aw ożen ie** F e r t i l i z a t i o n a - NPK 45,00 43,08 44,23 b - 3NPK 45,00 43,85 44,62 N i e z a l e ż n i e od nawożenia - ir r e s p e c t i v e o f f e r t i l i z a t i o n ^ N i e z a l e ż n i e od sposobów uprawy - i r r e s p e c t i v e o f c u l t i v â t ion way

T a b e l i < Pojemność k a p ila r n a wagowa / % / o rn e j warstwy g le b y

C a p i l l a r y w eight c a p a c ity />ó/ o f the a ra b le s o i l la y e r

h o ś lin a Crop

O biekty d o św iad czen ia experim ent treatm ents

Począ tek wege tac j i Vege t a t io n s t a r t Okre s obiorów H arvest time ś r e d n io Mean Kapusta wczesna /1976/ E a r ly cabbage /1976/ Z a b i e g i uprawowe* C u lt i v a t i o n m easures A - u gn ia ta n ie - p ressu re 21 ,06 20,32 20,69

В - bronowanie - h arrow ing 24,88 25,79 25,33

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 26,88 26,67 26,77

D - orka - p lou gh in g 31,13 28,16 29,64 Nawożenie73 F e r t i l i z a t i o n * * a - NPK 26,25 23,50 24,87 b - 3 NPK 25,73 27,08 26, 38 Marchew - C arro t /1976/ Z a b ie g i uprawowe* C u lt iv a t io n measures A - u gn ia ta n ie - p ressu re 21,90 22, 13 22,01

В - bronowanie - h arrow ing 27,35 24,23 25,79

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 29,45 26, 33 27,89

D - orka - p lou gh in g 30,55 28,30 29,53 N aw ożen ie** F e r t i l i z a t i o n a - NPK 27,20 25,16 26, 19 b - 3NPK 27,43 25,43 26,42 Kapusta późna /1977/ L ate cabbage Z a b ie g i uprawowe* C u lt i v a t i o n measures A - u g n ia ta n ie - p re ssu re 25,73 31,78 28,75 /1977/ _{E - bronowanie - h arro w in g 24,76 27,36 26 ,06}

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 23,99 28,48 2 6 ,2 ;

D - orka - p lo u gh in g 25,08 28, 11 26,59 Naw ożenie** F e r t i l i z a t i o n a - NPK 24,28 28,55 26,46 b - 3NPK 24,98 29,31 27,16 Burak ćwikłowy /1977/ E d ib le beet Z a b ie g i uprawowe* C u lt i v a t i o n m easures A - u gn ia ta n ie - p re ssu re 25,56 24,95 25,26 /1977/ _{В - bronowanie - h arro w in g 27,78} 29,5 3 28,65

С - kultyw atorow anie - s c a r i f i c a t i o n 29,22 29,60 29,41

D - orka - p lo u gh in g 32,39 30,13 31 ,26 Naw ożenie** F e r t i l i z a t i o n a - NPK 28,77 27,80 28,26 b - 3NPK 28,61 29,30 28,95 x N ie z a le ż n ie od nawożenia - i r r e s p e c t i v e o f f e r t i l i z a t i o n ^ N i e z a l e ż n i e od sposobów uprawy - i r r e s p e c t i v e o f c u l t i v a t i o n way

- а о e 1 a 4 : юг,;/ ;4-?lin л k£ z \ ra*" - Y ie ld s o f cro ps in kg from 1

Г 1 on ï i û Jü

Nawożenie

Z a b i e g i uprawowe

C u lt i v a t i o n measures NIE /р=0 ,05/ między LSD /р=0,05/ between F e r t i l i z e r rate A à С D ś re d n io mean uprawaJŁi c u l t i v a t i o n ways nawożeniami fe r t i l i z a t i o r

Kapuota wczesna /',976/ S a r ly cabbagv /1976/

Ôłó wki NPK .'»48 5,40 7,98 8 , 34 6,30 _

_

Kapusta późna /1977/ Late cabbage /1977/

Główki NT К 11,34 11,25 10,41 12,46 11,37 II Heads 3NPK 11,86 12,53 11,88 13,13 12,35 - -śre d n io mean 11,60 11,89 11,15 12,80 - • - -L iś c ie NPK 7,11 7,41 6,81 7,60 7,23 - -Leaves ЗЯРК 9,06 8,15 7,37 9,61 8,67 - -śre d n io mean 8,09 7,78 7,34 8 ,6 l - - 1,44

Burak ćwikłowy /1977/ S d ib le beet /1977/

Korzenie NPK 2,98 2,59 2,94 2,97 2,87 - _ F oots З'ГРК 5 , H 6,15 6,47 5,78 5,89 - -ś re d n io mean 4,06 4,37 ł , 7 l 4,38 - - 0,57 L iś c i e NPK 1,22 0,76 0,80 0,65 0,86 - -Leave з 3NPK 2,08 1,72 1,64 1,01 1,76 - -śre d n io mean 1,65 1,24 1,22 1,13 - 0,30 0,17

O w p ływ ie zróżnicowanych sposobów uprawy roli na zagęszczenie gleby świadczą także zmiany porowatości ogólnej. Wskaźnik ten osiągał większe wartości po wykonaniu spulchnień, malał natomiast po ugnie- ceniu powierzchni roli. Podobnie jak w przypadku gęstości gleby, bar­ dziej znamienne kształtowanie tej cechy zaobserwowano pod kapustą wczesną, marchwią i burakiem ćwikłowym , a mniej wyraźne pod ka­ pustą późną, charakteryzującą się bardzo obfitym ulistnieniem.

Przeprowadzone badania pozw oliły także stwierdzić, w jakim stop­ niu zabiegi uprawowe wykonane na wiosnę w płyn ęły na kierunek zmian pojemności kapilarnej w agow ej badanej gleby. Pod większością upra­

wianych roślin (z w yjątkiem kapusty późnej) wraz z głębokością spulch­ niania roli wzrastała pojemność kapilarna. Zjawisko to można łączyć ze zmianami gęstości gleby. Jak wykazali S m i e r z c h a l s k i i D r o e - s e [10], zróżnicowanie głębokości uprawy do 40 cm spowodowało zm niej­ szenie gęstości objętościowej i wzrost porowatości ogólnej i kapilarnej, przy czym wraz ze spadkiem gęstości o 0,1 g/cm8 wzrastała o 1,8-2,4% porowatość kapilarna.

W p ły w zróżnicowanych dawek N P K na kształtowanie omamianych właściwości gleby był nieistotny.

Analizując reakcję roślin na wykonane zabiegi uprawowe stwierdzo­ no, że kapusta wczesna i burak ćw ikłow y najlepiej plonowały na obiek­ tach spulchnionych na średnią głębokość (tab. 4). W przypadku marchwi różnice w plonach m iędzy obiektami średnio (C) i głęboko (D) spulch­ nianymi b yły bardzo małe na korzyść uprawy głębokiej. Kapusta późna wydała najwyższe plony na glebie głęboko spulchnionej, różnice jed­ nak m iędzy obiektami uprawowym i nie b yły istotne.

Zagęszczenie w arstw y ornej gleby, w porównaniu z obiektami spul­ chnianymi, obniżało plony roślin warzywnych. Spośród porównywanych gatunków najbardziej w rażliw a na wzrost zagęszczenia gleby okazała się kapusta wczesna i marchew. Po zastosowaniu kultywatora uzyskano o 176,9% w yższy plon główek i о 72,6% w yższy plon uboczny kapusty wczesnej niż po zagęszczeniu powierzchni roli. Jak wykazał G r e t z- m a c h e r [4], kapusta reaguje w yjątkow o pozytywnie na spulchnienie roli. W mniejszym stopniu niż kapusta wczesna, lecz także ujemnie, reagow ały na zagęszczenie gleby buraki ćwikłowe i kapusta późna, rośliny o dłuższymi okresie w egetacyjnym i dość dobrze ocieniające glebę.

Nawożenie mineralne zastosowane w dawkach potrojonych (3 N P K ) wpłynęło korzystnie na plon głów ny i uboczny uprawianych roślin. N a j­ w yraźniej zareagował na ten czynnik burak ćwikłowy. Plon korzeni na obiektach 3 N P K był w yższy o 105,2% niż na obiektach nawożonych dawkami przeciętnym i (N P K ).

Reasumując należy stwierdzić, że zagęszczenie i stopień spulchnie­ nia roli w uprawie w arzyw należą do ważnych czynników w p ływ

ają-eych.na ich plonowanie. Można powiedzieć, że kapusta wczesna i w a­ rzyw a korzeniowe wym agają wiosennego spulchnienia roli na średnią głębokość, natomiast dla kapusty późnej lepsze okazało się głębokie spulchnienie (orka). Zdecydowanie ujem ny w p ływ na plonowanie w a­ rzyw w yw ierało zagęszczenie roli.

W N IO S K I

1. W uprawie kapusty wczesnej, marchwi i buraka ćwikłowego ugniatanie powierzchni roli kołami ciągnika spowodowało wzrost gę­ stości gleby, zmniejszenie porowatości ogólnej i kapilarnej, natomiast pod kapustą późną zmiany tych właściwości gleby b y ły mniejsze.

2. Pod roślinami dobrze ocieniającym i powierzchnię gleby (kapusta późna) w okresie wegetacyjnym zaobserwowano zjawisko samospulch- nienia.

3. Zagęszczenie roli w yw ierało zdecydowanie ujemny w p ływ na plo­ nowanie uprawianych warzyw.

4. Wiosenne spulchnienie roli na średnią głębokość jest zabiegiem najkorzystniej w pływ ającym na plony kapusty wczesnej i w arzyw ko­ rzeniowych, natomiast dla kapusty późnej wskazane są głębsze uprawki.

L IT E R A T U R A

[1] C i e ś l a W.: Zagadnienie gęstości gleb. Post. Nauk roi. 1975, 1, 11-25.

[2] D r o e s e H., R a d e c k i A., S m i e r z c h a l s k i L.: Rocz. Nauk roi. Ser. A, 101, 1975, 2, 107-121.

[3] G ó r s k i P.: Z badań nad w p ły w em kół ciągnika na w łaściw ości fizyczn e gleb y i plon roślin uprawnych. M aszyny i C iągniki Rolnicze R. 11, 1964, 4,

105-108.

[4] G r e t z m a c h e r R.: Untersuchungen über die W irkung der H ackarbeit bei Rotkraut (B ra s s ic a o le r a c e a v a r . c a p ita t a L.). Gartenbauwissenschaft 37/19, 1972, 3, 179-189.

[5] K o v a c e v D., S t o i n i e v K., T o d o r o v F.: Izućenije plotnosti poövy

V sviazi s voprosam i obrabotki p ocvy v B ołgarii. M a teriały M iędzyn arodow ej K o n feren cji N aukow ej „W spółczesne kierunki w upraw ie r o li” . W yd. IU N G , 1972, R/38, 49-60.

[6] К o z i e z J.: W p ły w ugniatającego działania kół w różnym stopniu obciążo­ nego ciągnika na w łaściw ości fizyczn e gleb y oraz wzrost, rozw ój i plon n ie ­ których roślin uprawnych. Zesz. probl. Post. Nauk roi. 1971, 112, 67-75. [7] M o g i l e w i e c J. K. C h a l l j e w A .: W lija n ije uplotnienija poczw y w m iez-

durjadach na urożaj chlopczatnika. P oczw ow ied . 1977, 4, 108-114.

[8] O s t r o w s k a D.: W p ły w zagęszczenia gleb y na w zrost i plonowanie bura­ ków cukrowych. Zesz. probl. Post. Nauk roi. 1971, 112, 257-265.

[9] N i e d ź w i e c k i E., E r i c k s o n A . E.: W p ły w zagęszczenia gleb y na wzrost i rozw ój fasoli. M ater. Symp. Nauk. „W p ły w czynników środowiska gleb o­ w ego na produkcję roślinną” , Polska A kadem ia Nauk, K om itet G lebozn aw ­ stwa i Chem ii R olnej oraz Zakład A g ro fiz y k i w Lublinie, 1977, s. 41-42.

[10] Ś m i e.r z c h a 1 s к i L., D r o e s e H.: Znaczenie w ieloletn iego zróżnicow ania głębokości orek na czarnej ziem i błońskiej. Część I II. W p ły w głębokości orek na niektóre w łaściw ości fizyczn e gleby. Rocz. Nauk roi. Ser. A , 97, 1971, 2, 113-126.

[11] W e r e s S.: W p ły w ugniatającego działania kół ciągnika i ciężkich maszyn rolniczych na strukturę gleb y i plonow anie roślin uprawnych. M aszyny i C iąg­ niki Rolnicze R. 11, 1964, 11, 313-316. Т. К Е Н С И К , М. К О Н О П И Н Ь С К И , Л. Н О В А К П О С Л Е Д С Т В И Я ВЕСЕН Н ЕГО Р Ы Х Л Е Н И Я И У П Л О Т Н Е Н И Я П О Ч В В О В О Щ В О Д С ТВ Е Институт природных основ растениеводческой продукции, Сельскохозяйственная академия в Л ю блине Р е з ю м е В показательном полевом опыте, проведённом на лессивированной почве об­ разованной из легкого пы левидного суглинка, возделы вали раннюю капусту, морковь, позднюю капусту и столовую свёклу. Сравнивалось здесь влияние р ы хлен и я почвы на разную глуби н у (обработка бороной, культиватором и плугом ) и уплотнения пашни на изменения плотности почвы, общ ую и ка­ п и ллярн ую порозность и на плодонош ение растений. П олучен ы бы ли следую щ ие результаты : при возделывании ранней капус­ ты, моркови и столовой свеклы утромбование поверхности пашни приводило к росту плотности почвы, и к уменьшению общ ей и капиллярной порозности; под к ультур ой поздней капусты изменения свойств вызванные разными спосо­ бами обработки проявились слабее. Весеннее р ы хлен ие пашни на среднюю глуби н у оказалось мероприятием наиболее благоприятно действующим на урож ай ранней капусты и корне­ плодны х овощей; для поздней капусты ж елательн ы более глубокие агротех­ нические мероприятия. Уп лотнени е пашни отрицательно сказы валось на ур о ­ ж аях овощей. Т . K Ę S I K , М . K O N O P I Ń S K I , L . N O W A K C O N SEQ U N C ES OF L O O S E N IN G A N D C O N D E N S IN G OF S O IL IN S P R IN G IN T H E C U L T IV A T IO N OF V E G E T A B L E S

Departm ent o f N atural Foundations of the Crop Production,

A gricu ltu ra l U n iversity o f Lu blin

S u m m a r y

In the m odel fie ld experim ent, carried out on soil lessivés developed from light silty loam, early cabbage, carrot, late cabbage and edible beet w ere cu lti­

vated. The effe c t o f loosening to d ifferen t depth (harrow ing, scarification, ploug­ hing) and condensing o f soil and o f yield in g o f crops was compared.

The fo llo w in g results have been obtained:

In the cultivation o f ea rly cabbage, carrot and edible beet the pressure o f soil surface led to an increase o f soil density and a decrease o f total and cap illary porosity, w h ile fo r the late cabbage, changes of the above properties by d ifferen t cu ltivation w ays w ere less.

The soil loosening in spring to a medium depth is the measure most fa v o u ­ rable fo r yields of ea rly cabbage and root vegetables, w h ile fo r the yields of late cabbage deeper tillage is recom m ended. T h e soil condensation exerted a d i­ stinct negative effect on yields o f vegetables.

D r Tadeusz Kęsik Instytut Przyrod nicz yc h

Podstaw P ro d u k cj i Ro ślinnej A R Lublin, ul. Akademicka 15