UCHWAŁA NR... RADY GMINY PIĄTNICA. z dnia r. w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata

(1)

Projekt

z dnia 22 grudnia 2015 r.

UCHWAŁA NR ...

RADY GMINY PIĄTNICA

z dnia ... 2015 r.

w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2020

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz.

1515 i 1890) oraz art. 16b i art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163, 693, 1045, 1058, 1240, 1310, 1359, 1607 i 1830) uchwala się, co następuje:

§ 1. Przyjmuje się Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016-2020, stanowiącą załącznik do uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Piątnica.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

Przewodniczący Rady

Krzysztof Weber

(2)

Gmina Piątnica

Projekt

GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

DO ROKU 2020

2015

Załącznik do Uchwały Nr ...

Rady Gminy Piątnica z dnia 9 grudnia 2015 r.

(3)

Spis treści

WSTĘP... 4

ROZDZIAŁ I. Procedury tworzenia Strategii ... 5

1. Podstawy prawne ... 5

2. Uwarunkowania zewnętrzne ... 6

Rozdział II. CHARAKTERYSTYKA GMINY ... 7

1. Atrakcje turystyczne ... 8

2. Demografia ... 9

3. Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy Piątnica ... 13

4. Infrastruktura mieszkaniowa ... 15

5. Infrastruktura społeczna – oświata ... 18

6. Infrastruktura społeczna – ochrona zdrowia ... 23

Rozdział III. POMOC SPOŁECZNA ... 24

1. Definicja pomocy społecznej ... 24

2. System pomocy społecznej ... 24

3. Działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy ... 25

4. Finanse Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy ... 26

5. Zatrudnienie i kadra Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy ... 29

6. Dane liczbowe – pomoc społeczna... 31

7. Dane liczbowe – świadczenia rodzinne ... 32

8. Dane liczbowe – świadczenia pielęgnacyjne ... 35

9. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego ... 35

10. Działania prowadzone w stosunku do dłużników alimentacyjnych ... 36

11. Dane liczbowe – dodatki mieszkaniowe ... 37

Rozdział IV. ANALIZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ... 38

1. BEZROBOCIE ... 38

1.1 Opis problemu ... 38

1.2 Dane liczbowe dotyczące bezrobocia ... 40

2. BEZDOMNOŚĆ ... 41

3. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ... 42

3.2 Dane liczbowe dotyczące niepełnosprawności ... 44

4. STAROŚĆ ... 46

(4)

5. PROBLEMY OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE ... 47

5.2 Dane liczbowe dotyczące spraw opiekuńczo-wychowawczych ... 48

6. SIEROCTWO SPOŁECZNE ... 49

6.2 Dane liczbowe dotyczące rodzin zastępczych ... 50

7. PRZEMOC W RODZINIE ... 50

7.2 Dane liczbowe dotyczące przemocy w rodzinie ... 51

8. UZALEŻNIENIA ... 52

8.1 Opis problemu – alkoholizm... 52

8.2 Opis problemu – narkomania ... 53

8.3 Dane liczbowe dotyczące narkomanii ... 54

Rozdział V. ANALIZA STRATEGICZNA METODĄ SWOT... 55

Rozdział VI. CELE STRATEGICZNE PROGNOZOWANYCH ZMIAN ORAZ KIERUNKI NIEZBĘDNYCH DZIAŁAŃ ... 58

Rozdział VII. SPOSÓB REALIAZACJI STRATEGII JEJ RAMY FINANSOWE ORAZ WSKAŹNIKI REALIZACJI ZADAŃ ... 64

Rozdział VIII. MONITORING ... 67

Zakończenie ... 68

Spis tabel ... 69

Spis wykresów ... 70

Spis schematów ... 70

Spis map ... 70

(5)

WSTĘP

Dynamika zmian, jakim nieustanie podlega rzeczywistość społeczna, polityczna oraz gospodarcza wymaga od osób zaangażowanych w kreowanie polityki społecznej perspektywicznego myślenia, przewidywania oraz adaptacji do nowych uwarunkowań.

Skuteczna polityka społeczna to długofalowy proces oparty na planowaniu oraz wdrażaniu opracowanych założeń. Planowanie strategiczne jest nie tylko obowiązkiem, ale niezbędnym narzędziem realizacji polityki społecznej.

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych tworzona jest z mocy ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz.U. z 2015 r. poz.163, z późn.zm.), która w art.17 ust. 1 pkt 1 nakłada na gminy obowiązek „opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”. Dokument nakłada obowiązek tworzenia strategii rozwiązywania problemów społecznych przez Ośrodek Pomocy Społecznej.

Obecnie obowiązująca „Strategia Polityki Społecznej na lata 2008-2015 została przyjęta Uchwałą Rady Gminy Piątnica. Po wdrożeniu dokumentu zasadne staje się uaktualnienie diagnozy obszarów polityki społecznej oraz zweryfikowanie celów i kierunków podjętych interwencji. Uaktualnienie Strategii w głównej mierze ma na celu dostosowanie zapisów obecnie obowiązujących do dokumentów strategicznych województwa i powiatu wyznaczających zakres i ramy polityki społecznej na kolejne lata. Istnieje również potrzeba dostosowania dokumentu do zapisów Strategii Rozwoju Gminy Piątnica do roku 2020 oraz założeń nowej perspektywy finansowania funduszy strukturalnych na lata 2014 - 2020 dla województwa podlaskiego.

Najważniejszym zadaniem niniejszego dokumentu jest ukazanie sposobu myślenia o Gminie Piątnica, jej roli, jej zadań i sposobu jej funkcjonowania. Podkreślić należy jednak, iż nie chodzi tu o określenie ograniczających ram, ale raczej płaszczyzny porozumienia, która dla wszystkich osób (działających w różnych obszarach) stanowić będzie wyraźny – i zarazem inspirujący – układ odniesienia do współpracy.

Modyfikacja Strategii podyktowana jest koniecznością przystosowania zapisów dokumentu do aktualnej sytuacji prawnej oraz społeczno- gospodarczej w Gminie.

(6)

ROZDZIAŁ I. Procedury tworzenia Strategii 1. Podstawy prawne

Efektywne wykorzystywanie planowania strategicznego powinno opierać się na spójności opracowań na wszystkich poziomach zarządzania, czyli na poziomie kraju, województwa, powiatu i gminy, tak pod względem metody sporządzania, jak i struktury problematyki. Umożliwia to zachowanie spójności i ciągłości realizacji polityki, wpisanie ustaleń strategicznych w proces podejmowania decyzji, wprowadzanie zasad zintegrowanego planowania strategicznego oraz stworzenie mechanizmu doskonalenia metod opracowań planistycznych.

Dokumentami, które regulują zadania poszczególnych jednostek w zakresie rozwiązywania problemów społecznych są ustawy, które stanowią instrumentarium polityki społecznej. Różnorodność problemów społecznych występujących w Gminie powoduje konieczność zwrócenia uwagi na różne akta prawne, które mają istotny wpływ na tworzenie Strategii. Są to m. in.:

 Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 r. poz.163 z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych

(tj. DZ. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

(tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 1286 );

 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 225 z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

(tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 1118, z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 1390 );

 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku

(7)

pracy

(tj. DZ. U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 332 z późn. zm.);

 Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr. 231, poz. 1375).

2. Uwarunkowania zewnętrzne

Strategia polityki społecznej będzie realizowana zgodnie z zasadą subsydiarności przy udziale środków własnych samorządu i finansowania zewnętrznego, w tym ze środków budżetu państwa i funduszy unijnych. Nieodzowna więc jest korelacja Strategii z kierunkami strategicznymi określonymi w dokumentach rządowych wspólnoty, wojewódzkich, powiatowych i gminnych:

1) Strategia Europa 2020

2) Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju- Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności 3) Średniookresowa Strategia Rozwoju kraju 2020

4) Strategia Rozwoju Polski Wschodniej do 2020

5) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego do roku 2020 6) Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego

7) Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego

8) Krajowy Plan Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2015-2017

9) Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014- 2020 10) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii

11) Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020:

Nowy Wymiar Aktywnej Integracji

12) Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej

13) Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój ( PO WER 2014-2020) 14) Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020

15) Podlaska Strategia Zatrudnienia

16) Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 17) Strategia Polityki Społecznej Województwa Podlaskiego do roku 2020

18) Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w powiecie łomżyńskim 19) Wieloletnia Prognoza Finansowa Gminy Piątnica na lata 2014-2020

(8)

20) Strategia Rozwoju Gminy Piątnica na lata 2015 – 2020

Rozdział II. CHARAKTERYSTYKA GMINY

Gmina Piątnica położona jest we wschodniej części województwa podlaskiego w powiecie łomżyńskim. Sąsiaduje z gminami: od północy – Mały Płock, Stawiski i Jedwabne, od wschodu – Wizna, od południa i zachodu – miasto Łomża i Gmina Łomża.

Mapa 1. Mapa Powiatu Łomżyńskiego

Źródło: www.powiatlomzynski.pl, z dnia 07-09-2015 r.

Obszar Gminy obejmuje powierzchnię 21 869 ha, zamieszkiwaną przez 10601 mieszkańców, rozproszonych w 44 miejscowościach: Budy Czarnockie, Budy-Mikołajka, Choszczewo, Czarnocin, Dobrzyjałowo, Drozdowo, Drożęcin-Lubiejewo, Elżbiecin, Górki- Sypniewo, Górki-Szewkowo, Guty, Jeziorko, Kalinowo, Kałęczyn, Kisielnica, Kobylin, Kosaki, Kownaty, Krzewo, Marianowo, Motyka, Murawy, Nagórki, Niewodowo, Nowe Krzewo, Nowy Cydzyn, Olszyny, Olszyny-Kolonia, Pęza, Piątnica Poduchowna, Piątnica Włościańska, Poniat, Rakowo-Boginie, Rakowo-Czachy, Rządkowo, Stary Cydzyn, Stary Drożęcin, Taraskowo, Truszki, Wiktorzyn, Wyłudzin, Wyrzyki, Zabawka, Żelechy.

Gmina Piątnica jest największą gminą powiatu łomżyńskiego, zarówno pod względem powierzchni( zajmuje obszar 218,69 km²- przy średniej powiatu 150,44 km², co stanowi 16,2 % powierzchni powiatu łomżyńskiego ), jak i zamieszkującej ją ludności (w liczbie 10 601 osób – w powiecie 51 860). Gmina ma charakter typowo rolniczy, o czym świadczy struktura użytkowania terenu, z dominującym udziałem użytków rolnych ( blisko 75%).

(9)

1. Atrakcje turystyczne

Gmina Piątnica, ze względu na malownicze położenie znacznej części jej obszaru wzdłuż doliny Narwi oraz urozmaicone ukształtowanie terenu jest bardzo atrakcyjna turystycznie, szczególnie dla miłośników pieszych wycieczek. W jej granicach znajduje się rezerwat Kalinowo obejmujący kompleks leśny o powierzchni 69,76 ha, położony między wsiami Kalinowo i Drozdowo. Rezerwat ten cechuje bardzo urozmaicona rzeźba terenu - zbocze doliny Narwi wznosi się około 50 m nad poziomem rzeki i jest porozcinane wąwozami o nieregularnych i stromych stokach. Największą powierzchnię rezerwatu stanowi zespół grądu złożony głównie z lip i dębu, który szczególnie pięknie wygląda jesienią. Na terenie rezerwatu występuje sześć gatunków roślin prawnie chronionych. Jest on również siedliskiem wielu rzadkich gatunków ptaków i drobnej zwierzyny. Na uwagę zasługuje również krajobraz rezerwatu doliny rzeki Łojewek, szczególnie w okolicach wsi Wyłudzin, Olszyny i Taraskowo, gdzie w strefie wysięku wód występują torfowiska źródliskowe z bogatą roślinnością szuwarową i bagienną oraz bujnie wykształconą warstwą mchów.

Duża część Gminy Piątnica wchodzi w skład utworzonego w 1994 r. Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi. Park ten obejmuje dolinę Narwi poczynając od wsi Piątnica aż po wieś Kosaki. Dolina Narwi obramowana jest stromymi stokami wzniesień morenowych. Rzeka Narew tworzy tu liczne zakola i rozlewiska. W okolicy wsi Niewodowo, od głównego koryta rzeki oddziela się odnoga zwana Narwicą, tworząca malownicze meandry. Nad Narwicą zamieszkują licznie bobry i wydry. W granicach Parku występuje 6 gatunków nietoperzy, które zamieszkują podziemia fortów w Piątnicy, piwnice dawnego browaru w Drozdowie oraz piwnice na posesjach rolników. W lasach w pobliżu Krzewa można spotkać łosie. W granicach Parku stwierdzono obecność 178 gatunków ptaków, w tym 125 gatunków lęgowych. Wśród nich jest wiele gatunków ptaków zanikających w kraju.

Licznie występują tu bataliony, czajki, gęsi i tak rzadkie gatunki, jak bąk, bączek, żuraw, bielik, orlik krzykliwy, puchacz, sowa błotna oraz charakterystyczny dla krajobrazu polskiej wsi - bocian. Dolinę Narwi porasta bogata roślinność - 22 gatunki podlegające ochronie prawnej i 15 gatunków roślin podlegających ścisłej ochronie.

Przeważająca część gminy znajduje się w strefie Obszaru Krajobrazu Chronionego Pradoliny Narwi, ze względu na bardzo wysokie walory przyrodnicze. Przy okazji podziwiania piękna przyrody, turysta odwiedzający gminę może zwiedzić zabytkowy dwór drewniano-murowany rodziny Lutosławskich w Drozdowie z drugiej połowy XVIII wieku,

(10)

park dworski z XIX wieku i mieszczące się w tym dworze Muzeum Przyrody. Muzeum posiada wystawy tematyczne przedstawiające przyrodę regionu oraz dawne życie dworskie.

Muzeum organizuje koncerty muzyki poważnej oraz co roku, w lipcu, festiwal ,, Muzyczne Dni Drozdowo – Łomża”

Do najciekawszych zabytków na terenie Gminy należy ponadto zespół fortów ziemno- betonowych w Piątnicy z lat 1882 - 1914, które rozciągają się półkolem wokół Piątnicy.

Zostały wzniesione przez władze carskie jako jedno z ogniw w systemie fortyfikacji na linii Narwi i Biebrzy. Forty te odegrały ważną rolę w obronie Łomży przed najazdem bolszewików w 1920 r. oraz w pierwszych dniach września 1939 r. Forty w Piątnicy, ze względu na dobry stan zachowania twierdzy, zaliczane są do najwartościowszych zespołów fortyfikacji z przełomu XIX i XX wieku w Polsce.

2. Demografia

Zmiany zachodzące w procesach demograficznych, a w szczególności ich konsekwencje dla rozwoju społeczno- gospodarczego, rodzą potrzebę prowadzenia analiz i diagnoz.

Informacje takie służą kształtowaniu polityki społecznej.

(11)

Tabela 1. Wybrane dane statystyczne dla Gminy Piątnica

Wyszczególnienie Gmina Piątnica Powiat

Łomżyński 2010 r. 2012 r. 2013 r. 2013 r.

Ludność 10 770 10 771 10 736 51 860

Ludność na 1 km² 49 49 49 38

Kobiety na 100 mężczyzn 98 97 97 98

Ludność w wieku nieprodukcyjnym

na 100 osób w wieku produkcyjnym 61,9 59,1 59,0 59,6

Dochody ogółem budżetu gminy na

1 mieszkańca w zł 2 761 zł 2 695 zł 2 696 zł 3 005 zł Wydatki ogółem budżetu gminy na

1 mieszkańca w zł 3 403 zł 2 434 zł 2 632 zł 2 893 zł

Pracujący¹ na 1000 ludności 112 122 122 85

Udział bezrobotnych

zarejestrowanych w liczbie ludności

w wieku produkcyjnym 6,6 7,5 7,3 8,4

Ludność - w % ogółu ludności -

korzystająca z instalacji:

wodociągowej 86,5% 86,6% 86,7% 75,9%

kanalizacyjnej 20,6% 24,2% 24,2% 19,2%

gazowej 2,5% 3,2% 3,5% 1,4%

Turystyczne obiekty noclegowe² 2 3 3 12

Podmioty w rejestrze REGON na 10

tys. ludności w wieku produkcyjnym 961 988 1 022 921

Lesistość w % 19,4% 19,8% 19,8% 22,7%

1Dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób; bez pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie.

2Dane dotyczą obiektów posiadających 10 i więcej miejsc noclegowych; od 2012 r. łącznie z kwaterami agroturystycznymi i pokojami gościnnymi.

Źródło: Statystyczne Vademecum Samorządowca, Urząd Statystyczny w Białymstoku, Białystok 2014.

Liczba ludności Gminy Piątnica, w latach 2010-2013, kształtuje się na względnie stabilnym poziomie – 10,7 tys. Według danych Urzędu Statystycznego w Białymstoku na koniec 2013 roku w Gminie zamieszkiwało 10736 osób, co stanowiło 21 % ogółu mieszkańców w powiecie łomżyńskim i niespełna 0,9 ludności województwa. W ogólnej

liczbie mieszkańców przeważali mężczyźni. Na 100 mężczyzn przypadało 97 kobiet.

W 2013 roku średnia gęstość zaludnienia tj. liczba osób przypadająca na 1 km² wynosiła 49 osób przy czym średnia w powiecie wynosiła 38.

(12)

Struktura ludności wg. wieku

Struktura wieku mieszkańców Gminy ulegała zmianom, co było głównie konsekwencją

„przesuwania” się wyżów i niżów demograficznych przez poszczególne grupy wieku ludności oraz skutkiem zwiększenia emigracji Polaków za granicę po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Wykres 1. Migracje ludności w Gminie Piątnica w okresie 2009 – 2013

Saldo migracji w gminie wynosiło -41 przy czym w powiecie wynosiło -200

Ruch naturalny

Ruch naturalny ludności oznacza fizyczne przemieszczenia ludności lub zmiany w czasie liczby i struktury ludności. Zmiany te w szerokim sensie następują na skutek ruchu wędrówkowego oraz urodzeń i zgonów.

W 2013 roku w gminie Piątnica zmarło 97 osób, a urodziło się żywych zarejestrowanych 110. Przyrost naturalny wynosi 13 podczas gdy w powiecie łomżyńskim -14.

(13)

Tabela 2. Wybrane dane demograficzne Gminy Piątnica w 2013 roku

Wyszczególnienie Powiat

Łomżyński

Gmina

Piątnica Powiat = 100

Ludność 51 860,0 10 736,0 20,7%

w tym kobiety 25 718,0 5 276,0 20,5%

Urodzenia żywe 532,0 110,0 20,7%

Zgony 546,0 97,0 17,8%

Przyrost naturalny -14,0 13,0 -

Saldo migracji ogółem -186,0 -41,0 -

Stopa przyrostu naturalnego -0,03% 0,12% -

Przyrost rzeczywisty (pomniejszony o saldo migracji) -200,0 -28,0 -

Ludność w wieku:

przedprodukcyjnym 10 463,0 2 216,0 21,2%

produkcyjnym 32 487,0 6 751,0 20,8%

poprodukcyjnym 8 910,0 1 769,0 19,9%

Prognoza ludności

Prognoza Głównego Urzędu Statystycznego przewiduje, że w ciągu najbliższego ćwierć wieku można spodziewać się systematycznego zmniejszania się liczby ludności, na skutek m.in.:

- starzenia się społeczeństwa,

- starzenia się zasobów siły roboczej,

- zmniejszania się liczby i udziału osób w wieku produkcyjnym w ogólnej populacji ludności,

- wzrostu współczynnika obciążenia demograficznego, zwłaszcza w grupie wieku poprodukcyjnego.

Tabela 3. Dane statystyczne wieku ludności gminy Piątnica według GUS Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014

Wiek przedprodukcyjny 2268 2216 2137

Wiek produkcyjny 6769 6751 6791

Wiek poprodukcyjny 1734 1769 1792

(14)

3. Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy Piątnica

Sieć osadniczą Gminy należy ocenić jako równomiernie rozmieszczoną. Jej system tworzy 44 jednostki osadnicze, w tym miejscowość gminna Piątnica Poduchowna i Włościańska.

Największym skupiskiem ludności jest właśnie ośrodek gminny, liczący 2 210 mieszkańców.

Wśród pozostałych miejscowości, największe wsie (ponad 300 mieszkańców) to: Drozdowo, Jeziorko, Czarnocin, Dobrzyjałowo, Kalinowo, Kownaty, Kisielnica, Budy Czarnockie, Niewodowo, Murawy. Rozmieszczenie ludności w zasadzie pokrywa się z rozmieszczeniem gospodarstw rolnych, co potwierdza rolniczy charakter gminy.

Rozmieszczenie ludności na obszarze Gminy przedstawia poniższa tabela.

Tabela 4. Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach Gminy Piątnica

Lp. Jednostka osadnicza Liczba

ludności Liczba domów

Liczba gospodarstw

rolnych

1 Piątnica Poduchowna 1 798 508 72

2 Drozdowo 691 185 112

3 Jeziorko 591 196 96

4 Czarnocin 542 163 95

5 Dobrzyjałowo 461 114 83

6 Piątnica Włościańska 412 135 62

7 Kalinowo 368 101 60

8 Kownaty 354 94 63

9 Kisielnica 347 91 55

10 Budy Czarnockie 324 104 73

11 Niewodowo 324 82 64

12 Murawy 319 68 47

13 Olszyny 282 99 67

14 Krzewo 268 82 36

15 Nowy Cydzyn 241 80 54

16 Żelechy 225 44 33

17 Elżbiecin 223 77 30

18 Marianowo 215 18 2

19 Rakowo-Boginie 191 45 36

20 Górki-Sypniewo 189 64 51

21 Poniat 177 64 46

22 Rakowo-Czachy 175 58 46

23 Nagórki 170 45 35

24 Taraskowo 158 39 31

25 Stary Cydzyn 155 38 30

26 Kosaki 153 67 22

27 Truszki 126 50 40

28 Kobylin 117 37 22

29 Wyrzyki 104 38 29

30 Pęza 98 41 17

31 Drożęcin-Lubiejewo 95 31 16

32 Rządkowo 89 21 12

33 Guty 80 34 24

34 Nowe Krzewo 78 21 18

35 Stary Drożęcin 70 20 12

36 Górki-Szewkowo 65 18 17

37 Wyłudzin 64 15 13

38 Zabawka 64 19 18

39 Olszyny-Kolonia 60 26 13

40 Motyka 47 17 6

41 Budy-Mikołajka 44 16 10

42 Kałęczyn 35 12 10

43 Wiktorzyn 18 8 7

44 Choszczewo 14 7 5

10 621 3 092 1 690

RAZEM

Źródło: Opracowanie własne, według stanu na dzień 31.12.2014 r.

(15)

Finanse gminne

Tabela 5. Dochody i wydatki Gminy Piątnica za lata 2011 – 2014

Wykonanie Dochody bieżące w zł.

Dochody majątkowe w

zł.

Dochody ogółem w zł.

Wydatki bieżące w zł.

Wydatki majątkowe w

zł.

Wydatki ogółem

Rok 2011 26 712 263,15 1 151 564,74 27 863 827,89 25 680 731,55 7 554 959,72 33 235 691,27 Rok 2012 27 508 578,55 1 600 798,75 29 109 377,30 25 511 632,93 780 148,38 26 291 781,31 Rok 2013 28 200 355,58 736 731,00 28 937 086,58 26 583 487,57 1 669 781,31 28 253 268,88 Rok 2014 29 206 147,08 200 077,42 29 406 224,50 27 190 772,06 1 899 839,62 29 090 611,68

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu Gminy Piątnica.

Dochody i wydatki Gminy Piątnica za lata 2011 – 2014 wykazują względną stabilizację, oscylując w granicach 29 mln złotych. W wewnętrznej strukturze dochodów, za rok 2014, przeważają dochody z tytułu dotacji i subwencji, co przedstawia poniższy wykres. Jest to mało korzystna relacja, chociaż powszechna w przypadku gmin wiejskich, które nie mają większych możliwości stymulowania wzrostu dochodów własnych.

Wykres 2. Struktura wykonania dochodów budżetowych Gminy Piątnica w roku 2014

Dochody własne ogółem Razem dotacje i

subwencje

Źródło: opracowanie własne.

W strukturze wydatków budżetowych, za rok 2014, największą grupę stanowią wydatki na oświatę i wychowanie – 47,49 % całości. Na drugim miejscu znajdują się wydatki na pomoc społeczną – 15,28 % wydatków budżetowych ogółem. Trzecią pod względem wielkości grupę wydatków stanowią wydatki na transport i łączność – 10,06 % całości wydatków budżetowych w 2014 roku. Sytuacja taka jest typowa dla gmin wiejskich, gdzie gros wydatków budżetowych pochłania oświata i wychowanie oraz pomoc społeczna.

(16)

4. Infrastruktura mieszkaniowa

Zgodnie z definicją mieszkanie jest to lokal przeznaczony na stały pobyt ludzi – wybudowany lub przebudowany do celów mieszkalnych. Konstrukcyjnie wydzielony trwałymi ścianami w obrębie budynku – do którego prowadzi niezależne wejście z klatki schodowej, ogólnego korytarza, wspólnej sieni bądź bezpośrednio z ulicy, podwórza lub ogrodu. Mieszkanie składa się z jednej lub kilku izb (lub zespołów izb) i pomieszczeń pomocniczych (takich jak: przedpokój, hol, łazienka, wc, garderoba, spiżarka, schowek). W budynkach zbiorowego zamieszkania, za mieszkanie uznaje się tylko ten lokal, który przeznaczony jest na stałe zamieszkiwanie. Z kolei przez powierzchnię użytkową mieszkania rozumie się powierzchnię następujących pomieszczeń w mieszkaniu lub w wielomieszkaniowym budynku mieszkalnym: pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alkow, holi, korytarzy, łazienek, ubikacji, obudowanej werandy, ganku, garderoby oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom mieszkańców bez względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania.

Najważniejsze wskaźniki warunków mieszkaniowych przedstawia poniższa tabela.

Tabela 6. Łączne zasoby mieszkaniowe w Gminie Piątnica na tle sąsiadujących gmin wiejskich, za lata 2012 – 2013

Lp.: Wyszczególnienie Gmina Piątnica Gmina Łomża Gmina Wizna Gmina Mały Płock 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 1 Liczba mieszkań 2 875,0 2 886,0 3 057,0 3 094,0 1 276,0 1 277,0 1 268,0 1 273,0 2 Mieszkania oddane do

użytkowania, w tym: 28,0 15,0 67,0 41,0 4,0 2,0 11,0 5,0

a) indywidualne 28,0 15,0 67,0 41,0 4,0 2,0 11,0 5,0

b) przeznaczone na sprzedaż

lub wynajem 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

3 Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania (w m²)

102,0 102,2 115,0 115,5 97,9 98,0 96,4 96,5

4

Liczba wypłaconych dodatków

mieszkaniowych

44,0 50,0 0,0 0,0 56,0 47,0 125,0 91,0

5

Zaległości w opłatach za mieszkanie w zasobach gminnych

(w tys. zł)

0,0 2,0 0,0 0,0 0,0 0,9 0,0 0,9

6 Liczba lokali socjalnych 1,0 1,0 0,0 0,0 7,0 7,0 1,0 1,0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

(17)

Wykres 3. Zasoby mieszkaniowe w Gminie Piątnica na tle sąsiadujących gmin wiejskich, za lata 2012 – 2013

Generalnie w analizowanym okresie w Gminie Piątnica następował rozwój budownictwa mieszkaniowego indywidualnego. Nie odnotowano przypadków budownictwa przeznaczonego na sprzedaż lub wynajem. Powyższe wytłumaczyć należy tradycyjnie rolniczym charakterem gminy, gdzie formy budownictwa indywidualnego przeważają nad formami zbiorowymi. Niewątpliwie bliska odległość miasta, z czasem zmieni zarówno charakter zabudowy jak i ich formy.

Gmina Piątnica posiada w swoich zasobach własne lokale mieszkalne. Mają one charakter mieszkań komunalnych, lokali socjalnych oraz mieszkań służbowych. Zestawienie tychże lokali przedstawia poniższa tabela.

(18)

Tabela 7. Własne zasoby mieszkaniowe Gminy Piątnica, w 2014 roku

Lp.: Lokalizacja zasobu Liczba mieszkań

Łączna powierzchnia

użytkowa mieszkań w m²

Rodzaj lokali mieszkalnych

1. Piątnica Poduchowna,

(ul. Stawiskowska) 11 360,69 Komunalne (10) Socjalne (1) 2. Piątnica Poduchowna,

(ul. Szkolna) 6 374,58 Komunalne

3. Piątnica Poduchowna

(Zespół Obsługi Szkół) 2 95,00 Komunalne 4. Olszyny

(Budynek OSP) 1 61,70 Komunalne

5. Olszyny

(Szkoła Podstawowa) 1 54,40 Komunalne 6. Dobrzyjałowo

(Szkoła Podstawowa) 1 68,86 Komunalne 7. Elżbiecin (Budynek na

terenie szkółki leśnej) 1 79,60 Komunalne 8. Nowy Cydzyn (dawna

Szkoła Podstawowa) 2 120,48 Komunalne 9.

Górki Sypniewo (dawna Szkoła Podstawowa)

2 82,00 Komunalne 10. Kalinowo (dawna

Szkoła Podstawowa) 2 221,00 Komunalne 11. Drozdowo

(Szkoła Podstawowa) 1 52,00 Komunalne 12. Rakowo Boginie

(Szkoła Podstawowa) 2 82,00 Komunalne

Razem 32 1 652,31

Powyższe zestawienie obejmuje wszystkie zasoby mieszkaniowe Gminy Piątnica.

Zarówno te, które są przeznaczone na potrzeby pomocy społecznej, jak też i te, które są mieszkaniami służbowymi, przeznaczonymi dla pracowników gminnych jednostek organizacyjnych (np.: szkół podstawowych).

(19)

5. Infrastruktura społeczna – oświata

Gmina Piątnica jest organem prowadzącym dla następujących placówek oświatowych:

1. Szkoła Podstawowa w Jeziorku, 2. Szkoła Podstawowa w Drozdowie, 3. Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie, 4. Szkoła Podstawowa w Rakowie-Boginiach, 5. Szkoła Podstawowa w Kisielnicy,

6. Szkoła Podstawowa w Olszynach,

7. Zespół Szkolno – Przedszkolny w Piątnicy, 8. Publiczne Gimnazjum w Piątnicy.

Gminna oświata oparta jest całkowicie na systemie publicznym. W roku szkolnym 2013/2014, w szkołach podstawowych funkcjonowało 37 oddziałów, a uczyło się w nich 631 uczniów (średnio na oddział 17 uczniów). Natomiast w 9 oddziałach przedszkolnych edukacje pobierało 182 dzieci (średnio na oddział wynosi 20 przedszkolaków). Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela.

Tabela 8. Liczba dzieci pobierających naukę w szkołach podstawowych Gminy Piątnica, w roku szkolnym 2013/2014

L.p Nazwa szkoły Oddział

przedszkolny

Klasa I

Klasa II

Klasa III

Klasa IV

Klasa V

Klasa VI

Razem

1. Szkoła Podstawowa w Piątnicy

82 63 61 48 45 55 45 399

2. Szkoła podstawowa w Jeziorku

16 13 7 12 22 6 17 93

3. Szkoła Podstawowa w Drozdowie

22 8 7 12 7 13 10 79

4. Szkoła Podstawowa w Rakowie-Boginiach

11 10 12 8 9 6 6 62

5. Szkoła Podstawowa w Olszynach

12 2 3 5 11 6 4 43

6. Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie

18 6 2 7 16 6 10 65

7. Szkoła Podstawowa w Kisielnicy

21 7 10 10 8 12 4 72

Ogółem 182 109 102 102 118 104 96 813

(20)

Największą placówką oświatową w gminie jest Zespół Szkolno-Przedszkolny w Piątnicy, gdzie kształciło się łącznie 399 dzieci w roku szkolnym 2013/2014, najmniejszą – Szkoła Podstawowa w Olszynach – 43 uczniów.

W sześciu, na siedem szkół dla których organem prowadzącym jest Gmina Piątnica, uczy się mniej niż 100 dzieci. Mała liczebność uczniów jest zjawiskiem typowym, zwłaszcza na terenach wiejskich i wymusza na samorządach konieczność podejmowania działań zarządczych. Bieżąca sytuacja demograficzna Gminy oraz kondycja finansowa powoduje konieczność podejmowania istotnych decyzji, których skutki będą oddziaływać w długofalowej perspektywie. Najtrudniejszym wyzwaniem stojącym przed Gminą Piątnica jest znalezienie takich rozwiązań, które pozwolą na obniżenie wysokich kosztów utrzymania małych szkół, będących niejednokrotnie centrami życia i integracji społeczności lokalnych.

Wykres 4. Liczba dzieci pobierających naukę w szkołach podstawowych Gminy Piątnica, w roku szkolnym 2013/2014

Przyszłość oświaty gminnej w znacznym stopniu zależy od liczby dzieci narodzonych obecnie, które to dzieci za kilka lat zostaną beneficjentami systemu oświatowego. Liczbę urodzeń dzieci w obwodach szkolnych Gminy Piątnica przedstawia poniższa tabela.

(21)

Tabela 9. Liczba urodzeń dzieci objętych obowiązkiem w Gminie Piątnica, w latach 2010 – 2014

Lp.:

Nazwa szkoły

Liczba urodzeń Rocznik

2010

Rocznik 2011

Rocznik 2012

Rocznik 2013

Rocznik 2014

1 Szkoła Podstawowa w Piątnicy 58 44 49 51 47

2 Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie 11 10 19 13 6

3 Szkoła Podstawowa w Olszynach 7 8 11 7 7

4

Szkoła Podstawowa w Rakowie

Boginiach 8 12 6 8 10

5 Szkoła Podstawowa w Drozdowie 16 17 11 14 11

6 Szkoła Podstawowa w Kisielnicy 10 9 8 12 11

7 Szkoła Podstawowa w Jeziorku 14 13 13 9 17

RAZEM 124 113 117 114 109

Wykres 5. Liczba urodzeń dzieci w latach 2010 – 2014, które zostaną objęte obowiązkiem szkolnym w Gminie Piątnica

Jak wynika z powyższego wykresu, mimo dodatniego przyrostu naturalnego, łączna liczba urodzeń dzieci (w latach 2010 – 2014) objętych obowiązkiem szkolnym od roku 2015/2016, zmniejsza się praktycznie z roku na rok. Odnotowuje się tendencję spadkową, z poziomu 124 dzieci urodzonych w roku 2010, do poziomu 109 urodzonych w roku 2014.

Przyjmując założenie, że wszystkie urodzone dzieci powiększą gminny system, planowaną łączną liczbę uczniów przedstawiono w poniższej tabeli.

(22)

Tabela 10. Planowana liczba uczniów szkół podstawowych Gminy Piątnica do roku 2020 Rok

szkolny

Oddział przedszkolny

Klasa I

Klasa II

Klasa III

Klasa IV

Klasa V

Klasa

VI Razem

2013/2014 182 108 100 103 118 104 96 811

2014/2015 138 137 108 100 103 118 104 808

2015/2016 124 143 137 108 100 103 118 833

2016/2017 113 118 143 137 108 100 103 822

2017/2018 117 113 118 143 137 108 100 836

2018/2019 114 117 113 118 143 137 108 850

2019/2020 109 114 117 113 118 143 137 851

Wykres 6. Planowana liczba uczniów szkół podstawowych Gminy Piątnica do roku 2020

811 808

833

822

836

850 851

780 790 800 810 820 830 840 850 860

2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017 2017/2018 2018/2019 2019/2020

(23)

Wykres 7. Planowany przyrost liczby uczniów szkół podstawowych w Gminie Piątnica, w latach 2014 – 2020

Jak wynika z powyższej tabeli, liczba uczniów szkół podstawowych w gminnym systemie oświatowym do roku 2020 wykazuje tendencję wzrostową z poziomu 813 uczniów w roku szkolnym 2013/2014, do 897 uczniów w roku szkolnym 2019/2020. Spowodowane to jest większymi przyrostami uczniów wchodzących do systemu oświatowego od liczby uczniów przechodzących do wyższego poziomu edukacyjnego, co przedstawia wykres 7.

Zmiany liczby uczniów w gimnazjum przedstawia poniższa tabela i wykresy.

Tabela 11. Planowana łączna liczba uczniów w Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy do roku 2020

Rok szkolny Uczniowie klas I

Uczniowie klas II

Uczniowie

klas III Razem

2013/2014 115 117 120 352

2014/2015 96 115 117 328

2015/2016 104 96 115 315

2016/2017 118 104 96 318

2017/2018 102 118 104 324

2018/2019 102 102 118 322

2019/2020 109 102 102 313

(24)

Wykres 8. Planowana łączna liczba uczniów w Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy do roku 2020

Planowana łączna liczba uczniów w Publicznym Gimnazjum im. Ofiar Katynia w Piątnicy do roku 2020, wykazuje tendencje spadkową, z 352 uczniów w roku szkolnym 2013/2014, do 313 uczniów w roku szkolnym 2019/2020. Przyjęto tutaj założenie, że wszyscy uczniowie klas VI przechodzą do gminnego gimnazjum w Piątnicy.

6. Infrastruktura społeczna – ochrona zdrowia

W zakresie ochrony zdrowia samorząd gminy realizuje zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych – zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Realizuje również usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi jako zadanie zlecone przez administrację rządową. Na terenie Gminy Piątnica w miejscowości Kisielnica funkcjonuje Ośrodek Rehabilitacji Konnej. Ośrodek zajmuje się hipoterapią, głównie dla dzieci z porażeniem mózgowym.

W zakresie lecznictwa zamkniętego i specjalistycznego gmina obsługiwana jest przez szpital i poradnie specjalistyczne w Łomży, Białymstoku oraz inne będące w zasięgu funkcjonowania Kasy.

W Piątnicy funkcjonują także gabinety lekarzy w oparciu o strukturę NZOZ. W zakresie zaopatrzenia w leki gmina obsługiwana jest przez aptekę w Piątnicy.

W porównaniu z pozostałymi terenami wiejskimi województwa dostępność usług medycznych należy ocenić jako lepszą, co charakteryzuje wyższy wskaźnik ilości lekarzy,

(25)

dentystów i pielęgniarek na 10 000 ludności.

Dla mieszkańców Gminy Piątnica dostęp do usług medycznych zapewniony jest Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Łomży, Gminny Ośrodek Zdrowia w Piątnicy.

Rozdział III. POMOC SPOŁECZNA 1. Definicja pomocy społecznej

Pomoc społeczna od dnia 1 maja 2004 roku funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm. ). Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, kościołami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Pomoc społeczna polega w szczególności na przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych, rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

2. System pomocy społecznej

Rozwiązywanie problemów społecznych oraz podejmowanie działań zapobiegających ich występowaniu jest jednym z najważniejszych zadań każdej gminy. Wszystkie działania temu służące powinny być realizowane w ramach spójnego systemu, którym koordynuje jedna instytucja - jednostka administracji samorządowej, a jej równorzędnymi partnerami są organizacje pozarządowe oraz inne podmioty działające w różnych sektorach życia publicznego. System pomocy społecznej w Gminie Piątnica tworzą: Ośrodek Pomocy Społecznej oraz placówki prowadzone przez organizacje pozarządowe działające w sferze socjalnej, a także pośrednio, inne jednostki organizacyjne Gminy, jednostki organizacyjne

(26)

powiatu, działające w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej, zdrowia i oświaty, sądownictwo, placówki ochrony zdrowia, służby mundurowe, sektor gospodarczy.

3. Działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy

Ośrodek Pomocy Społecznej w Piątnicy jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną administracji samorządowej realizującą zadania pomocy społecznej. Współpracuje w tym zakresie z organizacjami pozarządowymi, kościołami, innymi instytucjami oraz osobami fizycznymi. Do Ośrodka mogą zgłaszać się po pomoc wszystkie osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, w szczególności z powodu: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej choroby, bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych. Ponadto, Ośrodek udziela pomocy opuszczającym zakłady karne, ofiarom zdarzeń losowych i sytuacji kryzysowych, klęsk żywiołowych lub ekologicznych, a także osobom i rodzinom z problemem alkoholowym, problemem narkomanii oraz przemocy w rodzinie.

Formy pomocy oferowanej przez Ośrodek obejmują:

1) pomoc usługową (usługi opiekuńcze, usługi specjalistyczne dla osób niepełnosprawnych);

2) pomoc w naturze (posiłki);

3) pomoc rzeczową (węgiel, odzież);

4) pomoc instytucjonalną (kierowanie do domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia);

5) finansową (przyznawana osobom spełniającym kryterium dochodowe, określone w ustawie o pomocy społecznej na podstawie udokumentowanego dochodu oraz w związku z trudną sytuacją życiową);

6) pracę socjalną udzielaną niezależnie od dochodu (udzielanie informacji na temat przysługujących uprawnień, pomoc w załatwianiu trudnych spraw bytowych, kierowanie do odpowiednich placówek, udostępnianie bazy danych o placówkach oferujących różnego rodzaju pomoc);

7) wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie w miarę możliwości- do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,

8) pierwszy kontakt z osobami nadużywającymi alkoholu, uzależnionymi od alkoholu oraz ich rodzinami;

9) zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami niedostosowania społecznej, w tym przemocą w rodzinie,

(27)

10) przekazywanie informacji o innych podmiotach świadczących pomoc;

11) kierowanie osób potrzebujących wsparcia do odpowiednich, wyspecjalizowanych w danym problemie placówek, z którymi współpracuje Ośrodek,

12) Integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,

13) Stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie Dodatkowe zadania realizowane przez Ośrodek:

1) z zakresu świadczeń rodzinnych;

2) z zakresu dodatków mieszkaniowych i ryczałtu energetycznego;

3) obsługa organizacyjno-techniczna Zespołu Interdyscyplinarnego;

4) z zakresu świadczeń z funduszu alimentacyjnego;

5) prowadzenie postepowań w stosunku do dłużników alimentacyjnych;

6) współpraca z organizacjami pozarządowymi o charakterze pomocowym w ramach Programu współpracy Gminy Piątnica z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie działalności pożytku publicznego.

4. Finanse Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy

Plan i wykonanie wydatków budżetowych za lata 2011-2014 przedstawiają poniższe tabele i wykresy.

Tabela 12. Plan i wykonanie wydatków OPS w Piątnicy za lata 2011-2014 (w zł)

Rok Plan

wydatków

Wykonanie

W tym środki z EFS

plan wykonanie

2011 4 575 179 4 547 425,90 139 600 137 732,85 2012 4 597 835 4 520 551,06 147 496 146 493,60 2013 4 694 454 4 579 190,86 153 582 148 212,00 2014 4 672 443 4 576 614,08 140 752 130 289,69 Źródło: Opracowanie własne.

(28)

Tabela 13. Plan i wykonanie wydatków OPS w Piątnicy bez środków EFS za lata 2011-2014 (w zł)

Rok Plan wydatków Wykonanie 2011 4 4354 579 4 409 693,05 2012 4 450 339 4 374 057,46 2013 4 540 872 4 430 978,86 2014 4 531 691 4 446 224,39 Źródło: Opracowanie własne.

Tabela 14. Plan i wykonanie wydatków OPS w Piątnicy z podziałem na dotację i środki własne bez środków EFS za lata 2011-2014 (w zł)

Rok Plan wydatków

( dotacja Budżetu Państwa)

Wykonanie Plan wydatków

(Budżet Gminy)

Wykonanie

2011 3 710 422 3 695 945,39 725 157 713 747,66

2012 3 710 800 3 640 734,75 739 539 733 322,71

2013 3 744 150 3 638 040,80 796 722 792 938,06

2014 3 622 691 3 547 517,97 909 000 898 706,42

Źródło: Opracowanie własne.

Środki na wydatki Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy pochodzą z dotacji Budżetu Państwa oraz środków Budżetu Gminy. Na przełomie lat 2011-2014 wydatki oscylowały w granicach 4,5 mln złotych. W dużej mierze pochodzą z dotacji. W latach 2011-2014 wysokość środków z dotacji malała, natomiast wzrastał udział środków własnych w wydatkach. W 2014 r. wydatki z dotacji stanowiły 79,9 % natomiast ze środków gminy 20,1%

(29)

Wykres 9. Struktura wykonania wydatków budżetowych OPS w Piątnicy w 2014 r. z podziałem na rozdziały (w %)

W strukturze wydatków Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy za rok 2014 największą grupę stanowią wydatki na świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego – 63,30 %. Na drugim miejscu znajdują się wydatki na utrzymanie Ośrodka – 15,90 % wydatków budżetowych ogółem. Natomiast na trzecim miejscu są wydatki na zasiłki celowe, okresowe i DPS – 8,60 %.

Kolejna tabela przedstawia prognozę planu budżetu Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy na lata 2015 – 2020.

(30)

Tabela 15. Wieloletnia prognoza planu budżetu OPS w Piątnicy na lata 2015-2020 (w zł)

Rok Plan budżetu

Ogółem Dotacja Środki własne 2015 4 409 252,31 3 446 889,31 962 636,00 2016 4 410 555,00 3 428 020,00 982 535,00 2017 4 410 033,00 3 427 033,00 983 000,00 2018 4 400 022,00 2 417 022,00 983 000,00 2019 4 400 000,00 3 417 000,00 983 000,00 2020 4 400 000,00 3 417 000,00 983 000,00 Źródło: Opracowanie własne.

Jak pokazują dane plan budżetu Ośrodka w pięcioletniej perspektywie nie ulegnie dużym zmianom. Z roku na rok maleje kwota środków z dotacji, natomiast wzrastają środki z budżetu gminy. Aby wykonać swoje zadania Ośrodek musi mieć zabezpieczone większe środki z budżetu gminy, w przypadku spadku środków z dotacji.

5. Zatrudnienie i kadra Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy

Ważną grupę osób zatrudnionych w Ośrodku stanowią pracownicy socjalni. Zadania tej grupy zawodowej, ujęte są w art. 119 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Pracownikiem socjalnym może być osoba, która spełnia co najmniej jeden z niżej wymienionych warunków: posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych, ukończyła studia wyższe na kierunku praca socjalna: do dnia 31 grudnia 2013 r.

ukończyła studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków: pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie. Obecnie Ośrodek Pomocy Społecznej w Piątnicy zatrudnia 4 pracowników socjalnych. Łączna liczba zatrudnionych wynosi 12 osób. Aktualną strukturę organizacyjną Ośrodka Pomocy Społecznej w Piątnicy przedstawia poniższy wykres.

(31)

Wykres 10. Struktura organizacyjna OPS w Piątnicy

Kierownik 1 etat

Komórka organizacyjna do realizacji zadań pomocy

społecznej

Komórka organizacyjna do realizacji świadczeń

rodzinnych

Komórka finansowo - organizacyjna

Specjalista pracy socjalnej 2 etaty

Starszy inspektor 1 etat

Główna księgowa 1 etat

Inspektor d.s.

Kadr i płac 1 etat

Referent d.s. kancelaryjnych, organizacyjnych, funduszu alimentacyjnego,dłużników,

dodatkówmieszkaniowych 1 etat

Informatyk 1/4 etatu

Sprzątaczka 1 etat Starszy pracownik socjalny

1 etat

Pracownik socjalny 1 etat

Aspirant pracy socjalnej 1 etat

Asystent rodziny 1 etat

(32)

Ośrodek Pomocy Społecznej, mając za podstawowe zadania rozwiązywanie problemów społecznych zapewniając mieszkańcom bezpieczeństwo socjalne oraz zminimalizowanie rozmiarów i skutków ubóstwa, bezrobocia, jak i innych zjawisk społecznie negatywnych obejmuje 44 sołectwa Gminy Piątnica.

6. Dane liczbowe – pomoc społeczna

W 2013 ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało 203 rodziny, zaś liczba osób w rodzinach objętych pomocą wynosiła 867, co stanowiło 8,16 % mieszkańców Gminy Piątnica.

W 2014 roku nieznacznie wzrósł odsetek ludności objętej pomocą społeczną, z której skorzystało 209 rodziny, natomiast liczba osób w tych rodzinach wynosiła 885, co stanowiło 8,35 % wszystkich mieszkańców Gminy Piątnica.

Wykres 11. Liczba rodzin, które skorzystały z pomocy

200 201 202 203 204 205 206 207 208 209

2013 2014

W latach 2013 – 2014, podobnie jak w latach wcześniejszych, głównymi powodami udzielania pomocy społecznej były: ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność, bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, alkoholizm, bezdomność, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności. Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach pomoc

(33)

udzielana była z tytułu kilku przesłanek.

Tabela 16. Powody przyznania pomocy

Rodzaj dysfunkcji Liczba rodzin

2013rok 2014 rok

Ubóstwo 179 190

Bezrobocie 81 95

Długotrwała lub ciężka choroba 69 60

Niepełnosprawność 45 44

Bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenie gospodarstwa domowego

27 23

Potrzeba ochrony macierzyństwa 65 68

Alkoholizm 6 5

W 2013 roku z pomocy w formie pracy socjalnej skorzystało 181 rodzin, liczba osób w tych rodzinach wynosiła 812 osób. W 2014 roku 194 rodzin, liczba osób w tych rodzinach 831.

7. Dane liczbowe – świadczenia rodzinne

Świadczenia rodzinne reguluje ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( tj. Dz. U. z 2015 r. , poz. 114 z późn. zm.). Do zasiłku rodzinnego przysługuje 10 dodatków. Podstawowym warunkiem otrzymania dodatku jest uzyskanie prawa do zasiłku rodzinnego.

(34)

Tabela 17. Świadczenia rodzinne za 2013 rok

Lp. Wyszczególnienie

Liczba osób, którym przyznano

decyzją świadczeni

Liczba rodzin

Liczba osób w rodzinie ogółem w tym

dzieci

1. Zasiłki rodzinne 1321 634 2606 1401

2. Dodatki do zaś. rodzinnych

w tym z tytułu: 1150 541 2324 1289

3. urodzenia dziecka 51 49 207 110

4. opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

17 15 57 27

5. samotnego wychowywania

dziecka 30 23 60 37

6. kształcenia i rehabilitacji

dziecka niepełnosprawnego 41 34 151 87

7. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego

do 5 roku życia 8 8 33 18

powyżej 5 roku życia 34 27 123 72

9. rozpoczęcia roku

szkolnego 890 455 2027 1151

10. podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

405 260 1188 688

11. na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła

12 10 53 33

12. na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła

425 256 1168 676

13. Wychowanie dziecka w

rodzinie wielodzietnej 291 186 1040 675

14. Zasiłki rodzinne z

dodatkami 1321 634 2606 1401

15. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka

72 71 265 136

(35)

Tabela 18. Świadczenia rodzinne za 2014 r.

Lp. Wyszczególnienie

Liczba osób, którym przyznano

decyzją świadczenie

Liczba rodzin

Liczba osób w rodzinie ogółem w tym

dzieci

1. Zasiłki rodzinne 1246 605 2462 1317

2. Dodatki do zasiłków

rodzinnych w tym z tytułu: 1 097 512 2205 1217

3. urodzenia dziecka 49 49 197 102

4. opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

21 21 78 38

5. Samotnego wychowywania

dziecka 32 22 62 38

6. kształcenia i rehabilitacji

dziecka niepełnosprawnego 45 38 170 98

do 5 roku życia 9 10 33 17

powyżej 5 roku życia 39 28 137 81

9. rozpoczęcia roku szkolnego 852 424 1922 1086

10. podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

391 391 1090 625

11. na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła

11 7 36 22

12. na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła

380 236 1080 619

13. wychowywania w rodzinie

wielodzietnej 255 164 925 598

14. Zasiłki rodzinne z

dodatkami 1246 605 2463 1318

15. Jednorazowa zapomoga z

tyt. urodzenia dziecka 79 79 297 143

16. Razem świadcz. rodzinne 1450 807 2736 1364