Koncertowe ABC, czyli idziemy na koncert. Koncertowe ABC, czyli idziemy na koncert

(1)

Koncertowe ABC, czyli idziemy na koncert

(2)

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.

4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:

1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej:

B) muzyki jazzowej i rozrywkowej,

3) rozpoznaje i analizuje utwory muzyczne określając ich elementy, nastrój i charakter, formułuje wypowiedzi, stosując pojęcia charakterystyczne dla języka muzycznego.

II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.

4. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki:

2) stylów muzycznych (do wyboru: pop, rock, jazz, folk, rap, techno, disco, reggae i inne).

Nauczysz się

charakteryzować koncerty muzyczne ze względu na ich charakter;

wybierać ubiór odpowiedni na dany koncert muzyczny;

określać zasady właściwego zachowania na wybranych wydarzeniach muzycznych.

Wprowadzenie

Sala Koncertowa Filharmonii Narodowej w Warszawie, bscssystem.pl CC BY 3.0

Głównym powodem dla którego wybieramy się na koncerty są doznania estetyczne. Zachwycamy się kompozycjami, kunsztem wykonawczym, przygotowaniem sceny. Wyjście na koncert wiąże się również z zachowaniem się w pewny sposób. Mowa tu o koncertowym savoire vivre. Nasze zachowanie różni się od siebie w zależności od gatunku wykonywanej muzyki, miejsca czy też charakteru koncertu. Inaczej będziemy się zachowywać w ﬁlharmonii, a inaczej na ogromnym stadionie. Inny też będzie nasz ubiór jak i sposób interakcji na linii wykonawca – widownia. Poza wymienionymi aspektami najwięcej uwagi

Koncertowe ABC, czyli idziemy na koncert

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

(3)

powinniśmy poświęcić kwestii wzajemnego szacunku – względem wykonawców oraz pozostałych słuchaczy. Postaramy się dzisiaj opisać zasady obowiązujące w różnych okolicznościach koncertowych.

Koncert muzyki poważnej - ubiór

Udając się do ﬁlharmonii, opery powinniśmy ubrać się przede wszystkim elegancko. Wsłuchajmy się w fragment „Symfonii Alpejskiej” Straussa i wyobraźmy sobie jak wygląda publiczność?

Max Liebermann, „portret Ryszarda Straussa”, 1918, Stara Galeria Narodowa, Berlin, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna (ilustracja); Ryszard Strauss, „Symfonia Alpejska”, online-skills, CC BY 3.0

Normy, które obowiązywały kiedyś były bardzo restrykcyjne, a to oznacza, że nie można było sobie pozwolić na słuchanie koncertu w ulubionej parze jeansów, koszulce, nie wspominając już o nakryciu głowy. Obyczaje się zmieniają więc obecnie częściej można dostrzec mniej zobowiązujący strój wśród publiczności. Istnieje szeroka grupa słuchaczy o konserwatywnych poglądach, która akceptuje tylko wytworne suknie wieczorowe oraz garnitur. Można by się tu zatrzymać i postawić pytanie o to czy osoby ubrane w luźniejszy sposób są oznaką tego, że muzyka poważna traﬁa w coraz szersze kręgi odbiorców?

Podsumowując - idąc na koncert muzyki poważnej warto ubrać się tak żebyśmy czuli się dobrze, a przy tym elegancko, w końcu czeka nas muzyczna uczta, która nie zdarza się codziennie.

Koncert muzyki poważnej – interakcja pomiędzy wykonawcą a widownią

Doznania estetyczne towarzyszące koncertom wzbudzają w nas chęć wynagrodzenia muzyków. Robimy to poprzez klaskanie jednak nie każdy moment jest na to odpowiedni. Bicie braw jest mile widziane na początku koncertu oraz po wykonanym utworze. W przypadku, gdy wykonuje się symfonię, koncert, sonatę czy suitę nie klaszcze się pomiędzy ich częściami – robimy to dopiero gdy wszystkie części zostaną wykonane!

Ważne!

Istnieje kilka ważnych zasad, których powinno się przestrzegać:

Aby nie zniszczyć tak istotnego nastroju wyłączamy smartfony, tablety tak aby nie wydawały z siebie żadnych dźwięków oraz żeby nas nie rozpraszały, nie robimy zdjęć, nie nagrywamy ﬁlmów;

Nie rozmawiamy w trakcie trwania koncertu;

Wystrzegamy się: tupania nogą, wystukiwania rytmu, nucenia;

Zjawiamy się na miejscu koncertu odpowiednio wcześnie, tak aby nie wchodzić na salę w trakcie wykonywania utworu;

Zachowujemy się w kulturalny sposób.

Johann Carl Roessler, „portret Józefa Haydna”, przed 1850, polona.pl, domena publiczna (ilustracja); Fragment przerwanego „koncertu

fortepianowego D-dur” – J. Haydna, Wyk. Chris an Zacharias, Hala Koncertowa, Göteborg, Październik 2013, youtube/Göteborgs Symfoniker, CC BY 3.0

Koncerty muzyki jazzowej

Muzyka jazzowa, która rodziła się na przełomie XIX i XX wieku, jest bardzo bogata, różnorodna, mocno ewoluowała od momentu swojego powstania. W kwestii ubioru panuje ogromna dowolność, również wśród wykonawców. Możemy to zaobserwować na przykładzie koncertów Sun Ra, gdzie koncert przeradza się w pewnego rodzaju przedstawienie.

(4)

M-060-FOTO4

Zespół „Sun Ra Arkestra” podczas koncertu w Londynie, 2010 r., Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna

Amerykański muzyk jazzowy Sun Ra, factmag.com, CC BY 3.0 (ilustracja); Sun Ra, „What's That”, online-skills, CC BY 3.0

Należy też wspomnieć o zwyczajach podczas grania jazzowych standardów czy kompozycji. Mianowicie chodzi o sposób w jaki zbudowana jest forma tych utworów. Po odegraniu tematu głównego przychodzi czas na solówki poszczególnych instrumentalistów, a bicie braw po każdej solówce stało się normą. Co ciekawe, wpływa to na zmniejszenie dystansu pomiędzy widownią, a wykonawcą.

Podczas słuchania muzyki zwróćcie uwagę, że w prezentowanym utworze wyraźnie słychać kolejne części: wstęp fortepianu, temat grany przez gitarzystę, po czym następuje solo fortepianu nagrodzone brawami pod koniec.

Guillaume Laurent, fotograﬁa Herbiego Hancocka, 2010, wikimedia.org, CC BY 2.0 (ilustracja); Herbie Hancock, „Cantaloupe Island”, online-skills, CC BY 3.0

Jazz jest muzyką wykonywaną częściej w klubach niż na scenach ﬁlharmonii stąd też panują tam luźniejsze zwyczaje.

M-060-FOTO5

Wnętrze nowojorskiego klubu jazzowego „Birdland” przed 1952 rokiem, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna

Podczas jednego z koncertów Keitha Jarretta ktoś z publiczności zaczął kaszleć co spowodowało

(5)

przerwanie improwizacji pianisty i zwrócenie uwagi publiczności na stosowne zachowanie się. Następnie, gdy artysta znów zaczął grać, ktoś inny ponownie zakasłał. Sprawiło to, że solista mocno się

zdenerwował i przerwał koncert.

Keith Jarret podczas koncertu na fes walu Jazz à Juan, 2003, Juan-les-Pins, Francja, wikimedia.org, domena publiczna Keith Jarret podczas koncertu podczas koncertu na fes walu Jazz à Juan, 2003, Juan-les-Pins, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

Muzyka rozrywkowa

Najmniej wymagającym pod względem etykiety dla publiczności jest koncert muzyki rozrywkowej.

Wszystko za sprawą powojennej rewolucji kontrkulturowej, która wprowadziła wiele zmian – również na gruncie muzyki. Lata 50 XX wieku były przełomowe ze względu na zaistnienie gwiazd takich jak np. Elvis Presley, zespół The Beatles.

Wysłuchaj utworu.

M-060-OK4

Minnesota Historical Society (fot.), The Beatles na Minnesota's Metropolitan Stadium, 1965, wikimedia.org, CC BY 2.0 (ilustracja), The Beatles, „Love Me Do” (fragment), online-skills, domena publiczna

Fakt ten spowodował wiele zamieszania na muzycznych scenach. Odtąd koncerty popkulturowych gwiazd były kojarzone z rozrywką, dobrą zabawą. W przypadku muzyki klasycznej i jazzowej najczęściej spotykamy się z sytuacją, kiedy publiczność zajmuje miejsca siedzące. Koncert muzyki rozrywkowej może być odsłuchiwany również na stojąco, a to w połączeniu z porywającą muzyką zachęca publiczność do rytmicznego klaskania, tańczenia oraz śpiewania. Ubiór podczas takiego wydarzenia jest jak najbardziej dowolny, a zdarza się, że do biletu dołączane są gadżety jak np. świecące opaski na koncertach brytyjskiej grupy Coldplay. Dzięki temu świecąca publiczność XXI wieku staje się częścią koncertu, a do tego

wygląda oszałamiająco!

(6)

M-060-FOTO7

Świecące opaski xyloband, businessinsider.com.pl, CC BY 3.0

Zadania

Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2

Na zdjęciu poniżej znajduje się zespół The Beatles. Wskaż okres, w którym zaczęły powstawać zespoły muzyki rozrywkowej.

Romantyzm Wiek XX Wiek XVIII

(7)

Ćwiczenie 3

Przyporządkuj słowa do opisów.

symfonia, koncert, sonata, suita, klub, standard jazzowy Miejsce, z którym

najbardziej kojarzy się jazz

Oklaski na koniec utworu, nie pomiędzy częściami

Popularny temat lub utwór muzyki rozrywkowej stale grany przez coraz to innych

wykonawców.

Ćwiczenie 4

Połącz w pary pojęcia związane z tematem lekcji.

muzyka jazzowa, bicie braw, muzyka rozrywkowa, koncert muzyki klasycznej, ﬁlharmonia Elegancki ubiór

Klubowy klimat

Podziękowanie oraz uznanie dla wykonawców

The Beatles, Coldplay

Spokojne siedzenie na swoim miejscu, słuchanie

w skupieniu

Ćwiczenie 5

Czego nie powinniśmy robić podczas trwania koncertu?

Korzystać ze smartfona Słuchać w skupieniu.

Rozmawiać.

(8)

Ćwiczenie 6

Wskaż cechy charakterystyczne dla koncertu jazzowego.

wykonywanie dzieł J. S. Bacha.

Klaskanie po solówkach.

Mogą być wykonywane standardy jazzowe, piosenki.

Ćwiczenie 7

Poniżej znajduje się ilustracja. Jakiego typu koncerty odbywają się głównie w takich miejscach?

Koncert muzyki rozrywkowej Koncert jazzowy

Koncert muzyki poważnej

Słownik pojęć

Interakcja

oddziaływanie na siebie osób, przedmiotów bądź zjawisk.

Konserwatyzm

postawa, którą charakteryzuje przywiązanie do istniejącego, zakorzenionego w tradycji stanu rzeczy (wartości, obyczajów, praw, ustroju politycznego itp.) oraz niechętny stosunek do gwałtownych zmian i nowości.

Kontrkultura

sprzeciw wobec zastanego stanu kultury oraz wobec nowej kultury.

Savoire vivre

jest to znajomość obyczajów i form towarzyskich, reguł grzeczności. Ogłada, dobre maniery.

Standard jazzowy

popularny temat lub utwór muzyki rozrywkowej stale grany przez coraz to innych wykonawców.

Źródła:

(9)

encyklopedia.pwn.pl sjp.pwn.pl

Biblioteka muzyczna