CZŁOWIEK W ŚWIECIE WIRTUALNYM

AGNIESZKA SZEWCZYK

CZàOWIEK W ĝWIECIE WIRTUALNYM

1. Wirtualna rzeczywistoĞü

Internet, pomimo swojej specyfiki, ma cechĊ wspólną dla gáównych wyna-lazków technicznych w dziedzinie komunikacji, które są w powszechnym uĪyt-kowaniu, takich jak telefonia komórkowa czy media. àączy mianowicie ludzi, zacierając granice wyznaczone przynaleĪnoĞcią narodową. „Czáowieka wspóá-czesnego spowija sieü kontekstów o róĪnym zasiĊgu. Za sprawą nowych tech-nik komutech-nikacyjnych uczestniczy on w kulturze globalnej, a jednoczeĞnie za sprawą wiĊzów tradycyjnych takich jak: jĊzyk, obyczaj, historia, nadal jest czáonkiem – choüby tylko biernym, a nawet nieĞwiadomym – wspólnoty lokal-nej, regionallokal-nej, narodowej. W efekcie nastĊpuje przemieszanie warstw komu-nikacji. DziĊki uniwersalnoĞci i transgranicznoĞci Internetu i telewizji satelitar-nej lokalne kody kulturowe upowszechniają siĊ na caáym Ğwiecie, powodując, Īe mniejszoĞci narodowe, bĊdąc w diasporze, zamiast asymilowaü siĊ, rozkwita-ją”1_.

Z jednej strony zatem ulegamy procesom globalizacyjnym, z drugiej zaĞ, dziĊki szybkiej i nieskomplikowanej moĪliwoĞci nawiązywania kontaktów z czáonkami spoáecznoĞci lokalnej moĪemy braü udziaá w zdarzeniach nie-wymagających naszej fizycznej obecnoĞci. „Czáowiek wspóáczesny w percepcji Ğwiata praktycznie nie korzysta z doĞwiadczenia, wszystko dociera do niego za

1

E. Bendyk, Antymatrix. Czáowiek w labiryncie sieci, Wyd. W.A.B., Warszawa 2004,

poĞrednictwem mediów. Realne jest to, co siĊ dzieje na ekranie telewizora lub komputera”2.

Czáowiek coraz wiĊcej swoich dziaáaĔ przenosi do wymiaru wirtualnego. Procesy, które dotychczas wymagaáy fizycznej obecnoĞci, obecnie przeniosáy siĊ jakby do innego wymiaru – do przestrzeni wirtualnej. „WiĊkszoĞü miesz-kaĔców paĔstw rozwiniĊtych coraz wiĊcej spraw swojego realnego Īycia zaáa-twia w przestrzeni wirtualnej: to w niej przecieĪ krąĪą pieniądze, w niej prze-prowadza siĊ komunikacjĊ z realnymi ludĨmi. Wirtualne oznacza realne, Które bezpoĞrednio oddziaáuje na rzeczywistoĞü”3. Oprócz oczywistych zalet, jak oszczĊdnoĞü tak cennego w dzisiejszym Ğwiecie czasu, coraz gĊstsze i czĊstsze przeplatanie siĊ Ğwiata realnego z wirtualnym ma pewne wady, miĊdzy innymi moĪna wymieniü nastĊpujące:

1. Celem przestaje byü prawda, a staje siĊ nim doprowadzenie do global-nej mobilizacji (do globalnego poparcia daglobal-nej opinii) wszelkimi dostĊpnymi Ğrodkami (media, Internet): – jest to swoistego rodzaju konformizm.

2. WĞród polityków, biznesmenów i innych zrodziáo siĊ przekonanie, Īe ten, kto zapanuje nad oprogramowaniem, ten zapanuje nad caáą technosferą.

3. Rozwija siĊ „haktywizm”, który polega na atakach hakerów na zasoby informatyczne korporacji i agend rządowych. Zjawisko to dowodzi, Īe w spoáe-czeĔstwie postideologicznym i postmodernistycznym ciągle najwaĪniejszym narzĊdziem walki jest tekst, informacja. Stąd bierze siĊ przekonanie haktywi-stów,Īe w dobie wspóáczesnej sposobem na wywoáanie spoáecznej zmiany jest ekspresja idei poprzez manifesty pisane w postaci wirusów komputerowych, atakujących infrastrukturĊ Internetu.

Przedmiotem najgorĊtszych dyskusji w spoáeczeĔstwie informacyjnym jest prawo do wolnoĞci wypowiedzi, a takĪe prawo do wolnoĞci korzystania z wy-powiedzi innych. WypowiedĨ ma tu charakter ogólny, zasadniczo dotyczy wszelkiej formy, jaką przybiera informacja, a tym samym i wiedza. Przedstawi-ciele máodszych Ğrodowisk programistów reprezentują nastĊpujące stanowisko: wolnoĞü pisania tekstów informatycznych jest w spoáeczeĔstwie informatycz-nym (techniczinformatycz-nym) wolnoĞcią równie fundamentalną, jak swoboda wypowie-dzi, powinna wiĊc byü chroniona. Jako twórcy chcą rozpowszechniaü swoje teksty za darmo, to, z kolei, jest sprzeczne z interesem ekonomicznym

2

TamĪe, s. 94. 3

cji informatycznych, które zmierzają do patentowania swoich rozwiązaĔ pro-gramistycznych, ograniczając tym samym – wedáug oponentów – wolnoĞü ko-rzystania z idei i kwestionując zasadĊ wolnoĞci pisania tekstów informatycz-nych.

2. Nowa gospodarka

„Nauka oddziaáuje na wszystko, z czym mamy do czynienia. Sposoby eks-presji, myĞl, komunikacja, a nawet samo Īycie podlegają wpáywom zaawanso-wanych technologii. PoniewaĪ Īywioá ten pojawia siĊ w kaĪdej dziedzinie, caáy dotychczasowy porządek ulega zaburzeniu i powstają nowe reguáy”4. Te nowe reguáy mają swoje odzwierciedlenie w wielu dziedzinach czy teĪ páaszczyznach Īycia ludzkiego, tu jednak skoncentrujemy siĊ gáównie na kreowaniu – poprzez zjawisko rozwoju spoáeczeĔstwa sieciowego – gospodarki.

Nowa gospodarka ma trzy zasadnicze cechy charakterystyczne. Po pierw-sze, jest globalna. Po drugie, faworyzuje byty niematerialne – idee, informacje i powiązania. A w koĔcu, jest silnie wewnĊtrznie poáączona. Te trzy cechy two-rzą nowy rodzaj rynku i spoáeczeĔstwa zakorzenionego we wszechobecnej sieci elektronicznej5.

Prawie wszystkie transformacje wynikają ze sposobu, w jaki rewolucjoni-zujemy komunikacjĊ. I w tej sytuacji nie jest inaczej – nowa gospodarka to pod kaĪdym wzglĊdem kwestia komunikacji. Dzieje siĊ tak, gdyĪ jak juĪ wspomi-nano: „komunikacja jest podstawą spoáeczeĔstwa, naszej kultury, naszego czáowieczeĔstwa, naszej jednostkowej toĪsamoĞci i wszelkich systemów gospo-darczych. Dlatego wáaĞnie sieci są takie waĪne. Komunikacja jest tak bliska kulturze i spoáeczeĔstwu, Īe efekty jej technologizacji wykraczają daleko poza samą technikĊ. Komunikacja, wraz ze swoimi sojusznikami, czyli komputerami, odgrywa szczególną rolĊ w historii gospodarczej. Nie dlatego, Īe jest obecnie modnym i wiodącym sektorem gospodarki, ale dlatego, Īe jej kulturowe, tech-nologiczne i konceptualne wpáywy siĊgają samych podstaw naszego Īycia”.

Staáe wplatanie naszych umysáów i wytworów, a takĪe i naszego istnienia w globalną sieü wydaje siĊ byü megaprzedsiĊwziĊciem wspóáczesnoĞci, absor-bując sieü w sposób znaczny. Co czyni tĊ sieü róĪną od istniejących sieci

4

K. Kelly, Nowe reguáy nowej gospodarki, WIG-Press, Warszawa 2001, s. IX.

5

munikacyjnych poprzednich er dziejów ludzkoĞci? Sieci istniaáy wszakĪe w kaĪdej gospodarce. Specyfika obecnej sytuacji polega na tym, Īe sieci rozbu-dowane przez technikĊ przenikają nasze Īycie tak mocno, iĪ „sieü” staje siĊ metaforą, wokóá której zorganizowane jest nasze myĞlenie, a wiĊc i gospodarka. Chcąc wiĊc zrozumieü sposób funkcjonowania sieci, jej logikĊ i prawa nią rzą-dzące, kierujemy siĊ stopniowo w stronĊ zrozumienia sposobu funkcjonowania nowej rzeczywistoĞci gospodarczej.

Jednym z praw rządzących siecią jest idea wzmacniania relacji. Kevin Kel-ly w swojej ksiąĪce Nowe reguáy gospodarki okreĞla to jako „gáówny impera-tyw ekonomiczny gospodarki sieciowej”6. Prowadzi to do konkluzji, Īe sieü transformuje tradycyjne pojĊcie relacji, generując liczne nowe powiązania i wzmacniając ich siáĊ. DziĞ to producenci konsumują, podczas gdy konsumenci produkują.

Evan Schwartz, autor ksiąĪki Webonomics, posunąá siĊ do stwierdzenia, Īe firmy, takie jak Amazon, sprzedają w gruncie rzeczy niematerialne relacje. „Nie naleĪy porównywaü Amazon.com do realnych ksiĊgarĔ sprzedających ksiąĪki. Jej wartoĞü dodana tkwi raczej w recenzjach, rekomendacjach, radach, informa-cjach o nowoĞciach i zapowiedziach, interfejsie uĪytkownika i grupach wspól-nych zainteresowaĔ. Owszem, Amazon dostarcza ksiąĪki do twoich drzwi, ale ty jako klient w rzeczywistoĞci páacisz za informacje, które skáaniają CiĊ do podjĊcia decyzji o zakupie. Kiedy logujesz siĊ na witrynie Amazon.com, otrzymujesz generator relacji, który z biegiem czasu bĊdzie poznawaá CiĊ lepiej.

PiĊkno sieciowej logiki polega bowiem na tym, Īe jej oprogramowanie nie opiera siĊ na sztucznej inteligencji. Dziaáa tu raczej kolektywna inteligencja, moĪliwa dziĊki poáączeniu w jednej bazie danych wiedzy poszczególnych osób [...]. PotĊga sieci jest budowana przez maleĔkie porcje informacji, którymi lu-dzie gotowi są lu-dzieliü siĊ ze sobą. W wielu przypadkach nie potrzeba nic wiĊ-cej. Sieü jest wiĊc kuĨnią innowacji w zakresie technologii relacji, gdzie toĪsa-moĞü klienta i producenta zaczynają siĊ powoli ze sobą zlewaü”.

Oczywiste jest, Īe warunkiem efektywnoĞci sytuacji, w której produkt jest tworzony wspólnie przez producentów i klientów, jest rozbudowana i silna wie-lostronna relacja. TĊ, z kolei, powinna tworzyü komunikacja pozioma tak, aby informacje przepáywaáy symetrycznie miĊdzy wszystkimi wĊzáami. W spoáe-czeĔstwie przemysáowym korporacje dysponujące scentralizowaną wiedzą

6

uchronnie znieksztaácaáy równowagĊ informacyjną. Wiedza klienta (a w re-zultacie i podejmowana na jej podstawie decyzja) bazowaáa jedynie na jego wáasnych doĞwiadczeniach oraz doĞwiadczeniach garstki znajomych. Gospo-darka sieciowa zmieniáa ów stan rzeczy. Poprzez przyrost warstw (poziomów) záoĪonoĞci technologicznej nastąpiá proporcjonalny wzrost wáadzy jednostki.

Obserwatorzy zjawiska okreĞlają to tak: „DziĞ ekspertami stają siĊ [...] klienci. Najlepsi Ğwiatowi eksperci od twojego produktu bądĨ usáugi nie pracują w twojej firmie. MoĪesz ich znaleĨü wĞród twoich klientów. Firmy potrzebują grup uĪytkowników prawie tak samo, jak uĪytkownicy potrzebują firm. Kiedy uĪytkownicy są zadowoleni, grupy są lepsze niĪ reklama, jednak stają siĊ gorsze od nowotworu, gdy tak nie jest.

Sieü dekonstruuje wáadzĊ i przekazuje ją grupom, w których wszyscy są równi. Kulturowymi centrami gospodarki sieciowej przestają byü uczelnie, kor-poracyjne biurowce i wiodące media. Jej kultura powstaje w maáych spoáeczno-Ğciach poáączonych wspólnymi zainteresowaniami, zwanych fanklubami, zina-mi lub subkulturazina-mi [...]. KaĪda wystĊpująca na Ğwiecie obsesja ma dziĞ swoją internetową witrynĊ. To co system industrialny zacząá dzieliü, gospodarka sie-ciowa áączy jeszcze bardziej, jednoczeĞnie oferując usáugi. Dzisiejszy Ğwiat to sieü ogarniająca wiele drobnych odáamków”7.

Oprócz imperatywu wzmacniania relacji gospodarkĊ sieciową charaktery-zują takie pojĊcia, jak: powszechnoĞü i obfitoĞü, leĪące u podstaw jej sprawnego rozwoju. Gospodarką sieciową rządzi zasada powszechnoĞci, a nie rzadkoĞci. Duplikacja, powielanie, kopiowanie to zjawiska powszechne. Powstaje swego rodzaju sprzĊĪenie zwrotne – co siĊ da zrobiü, moĪna zrobiü w wielkich ilo-Ğciach. PowszechnoĞü prowadzi do

– zwiĊkszenia wartoĞci,

– stopniowego otwierania zamkniĊtych systemów, – multiplikacji liczby moĪliwoĞci.

Prawo obfitoĞci w sieci mówi tymczasem, Īe im wiĊcej wykorzystanych moĪliwoĞci, tym szybciej powstają nowe. „Liczba nowych moĪliwoĞci zwiĊk-sza siĊ wykáadniczo wraz z wykorzystaniem istniejących moĪliwoĞci. Sieci są tak páodne, poniewaĪ áącząc wszystko ze wszystkim, zwiĊkszają liczbĊ poten-cjalnych relacji, a z nich powstają produkty, usáugi i nowe koncepcje.

7

Samotny obiekt, choüby najlepiej zaprojektowany, ma ograniczony poten-cjaá generowania nowoĞci. Obiekt poáączony, który jest wĊzáem sieci i wchodzi w interakcjĊ z innymi wĊzáami, moĪe zapoczątkowaü setki niepowtarzalnych relacji. Z tej mnogoĞci moĪliwych powiązaĔ powstaje duĪo nowszych nisz dla innowacji i interakcji”8.

Konkluzją do przedstawionej charakterystyki nowej gospodarki, opartej na omówionych atrybutach, a w szczególnoĞci podkreĞlającej znaczenie obfitoĞci warunkującej jej pozytywny rozwój, niech bĊdzie wypowiedĨ Herberta Simo-na, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii. „Jest oczywiste, co konsu-muje informacja. Informacja konsukonsu-muje ludzką uwagĊ”. KaĪdy producent wi-nien wiĊc pamiĊtaü, iĪ o ile oddanie produktu (w zaleĪnoĞci rzecz jasna od jego atrakcyjnoĞci), áączy siĊ z przyciągniĊciem uwagi potencjalnego klienta, to jed-nak kaĪda istota ludzka jest przecieĪ bezwzglĊdnie ograniczona do 24 godzin, jakie w ciągu doby jest w stanie poĞwiĊciü na miliony innowacji i okazji stwa-rzanych przez gospodarkĊ.

3. Przejawy rewolucji cyfrowej

Przemiany w komunikacji, przekáadające siĊ miĊdzy innymi na opisane juĪ zmiany w gospodarce, mają wyraz takĪe w poniĪej przedstawionych przestrze-niach dziaáalnoĞci czáowieka w sieci:

– WolnoĞü sáowa – Internet umoĪliwia kaĪdemu umieszczenie wáasnych

myĞli, opinii i idei w takim miejscu, w którym znajdą je wszyscy zainteresowa-ni (korzystający z Internetu).

– Poczta elektroniczna – jest nie tylko tania, ale umoĪliwia zupeánie nowy sposób komunikacji, wysyáając e-mail mamy pewnoĞü, Īe nie przeszkadzamy adresatowi w pracy ani wypoczynku. Mimo to oczekiwana wiadomoĞü dotrze bez porównania szybciej niĪ tradycyjna poczta. Ponadto nie musimy siĊ przej-mowaü strefami czasowymi, co w przypadku telefonów na drugą póákulĊ nie-wątpliwie wypada braü pod uwagĊ. Kolejnym waĪnym aspektem jest fakt, iĪ adres poczty elektronicznej związany jest z czáowiekiem, a nie z miejscem. JeĞli w podróĪy czy na wakacjach mamy dostĊp do Internetu, to moĪemy swą pocztĊ czytaü niezaleĪnie od tego, gdzie siĊ znajdujemy.

8

M. Castells, Galaktyka Internetu – Refleksje nad Internetem, biznesem i spoáeczeĔstwem,

– Praca na odlegáoĞü – w krajach o rozwiniĊtej infrastrukturze

telekomu-nikacyjnej popularnoĞü takiej pracy wzrasta bardzo dynamicznie. Inicjatorami rozprzestrzeniania siĊ tej formy zatrudnienia są czĊsto pracodawcy, dla których takie rozwiązanie obniĪa koszty związane z utrzymaniem biur.

– Otwarte Ĩródáa i wolnoĞü oprogramowania – w 1984 roku Richard

Stallman, naukowiec z Massachusetts Institute of Technology stworzyá projekt GNU nakierowany na propagowanie darmowego i dostĊpnego bez ograniczeĔ wraz z kodem Ĩródáowym oprogramowania. W roku 1991 Linus Torvalds, stu-dent Uniwersytetu w Helsinkach, opierając siĊ na Ĩródáach Minixa (stworzony od podstaw, to jest bez wykorzystania licencjowanego kodu AT&T, przez prof. Andrew Tanenbauma system operacyjny – klon Unixa, którego kompletny

kod Ĩródáowy udostĊpniono do celów edukacyjnych) i oprogramowaniu

udo-stĊpnionym przez projekt GNU, zacząá pisaü jądro uniksowego systemu opera-cyjnego. Gdy ogáosiá swój projekt w Internecie, znalazá tysiące wspóápracowni-ków i rozwój potoczyá siĊ lawinowo. Wspóápraca ta doprowadziáa do powstania imponującego oprogramowania, w wielu zastosowaniach lepszego od komer-cyjnych produktów najwiĊkszych firm.

Internet odegraá tu kluczową rolĊ: zarówno wspóápraca przy tworzeniu, jak i udostĊpnienie gotowych programów byáyby bez niego wáaĞciwie niemoĪliwe. Kolejnym krokiem byáo utworzenie ruchu Otwartych ħródeá (Open Source), w którego luĨnych ramach powstaáo wiele szczególnych licencji, na których coraz wiĊcej firm udostĊpniaáo kod Ĩródáowy swoich produktów. Rozpo-wszechnienie idei dostĊpnoĞci kodów Ĩródáowych naleĪy uznaü za niewątpliwy postĊp. Choüby dlatego, Īe analiza kodu Ĩródáowego przez tysiące zapaleĔców z caáego Ğwiata pozwala na szybsze i efektywniejsze usuwanie báĊdów, dziĊki czemu programy stają siĊ bardziej niezawodne.

4. Nowa przestrzeĔ publiczna na przykáadzie Korei Poáudniowej

Sytuacji, w których spoáeczeĔstwo sieciowe zadecydowaáo o wizerunku rzeczywistoĞci, jest i zapewne bĊdzie coraz wiĊcej. Najbardziej popularne na kartach literatury tematu są przykáady wyborów prezydenckich w Korei Poáu-dniowej, które odbyáy siĊ w grudniu 2002 roku, i przeniesienie oĞrodka wáadzy publicznej z przestrzeni realnej na wirtualną w tym wáaĞnie kraju azjatyckim.

Nowa gospodarka internetowa otworzyáa przed máodymi KoreaĔczykami nowe moĪliwoĞci kariery. Bardziej twórczy, ambitniejsi i niezaleĪni mogli

wreszcie odrzuciü stary model rozwoju osobistego, polegający na pracy dla jednego z wielkich koncernów. Nagle pojawiáy siĊ nowe perspektywy zarobku dla specjalistów z dziedziny oprogramowania, projektowania stron WWW czy producentów gier. Pod wpáywem nowych technologii zaczĊáa równieĪ pĊkaü skostniaáa struktura koreaĔskich firm, bo nowe technologie pokazaáy, Īe dziĞ wiek ma niewiele juĪ wspólnego z kompetencjami.

Po raz pierwszy o tej sile moĪna siĊ byáo przekonaü podczas Mistrzostw ĝwiata w Piáce NoĪnej w 2002 roku. Eksplodowaá wówczas ruch „Czerwonych Diabáów” (takie miano nosiáa reprezentacja Korei, która, ku zdumieniu caáego Ğwiata, odniosáa podczas mistrzostw wielki sukces). Synchronizowane za po-mocą Internetu i telefonów komórkowych manifestacje poparcia gromadziáy na ulicach Seulu i innych miast miliony kibiców. I to wáaĞnie ten sam mobilizacyj-ny efekt sieci spowodowaá w grudniu 2002 roku poderwanie milionów máodych KoreaĔczyków do urn wyborczych, by zagáosowaü na niepopularnego kandyda-ta na prezydenkandyda-ta Roh Moo Hyun.

Internet okazaá siĊ dla máodych alternatywną przestrzenią publiczną – táu-maczyá póĨniej badacz zjawiska prof. Song. Oficjalnie media bojkotowaáy Roh Moo Hyun i popieraáy jego kontrkandydata – Lee Myung-Bak. Natychmiast wiĊc powstaáy niezaleĪne, istniejące do dzisiaj, serwisy informacyjne publikują-ce wszystkie szczegóáy kampanii wyborczej. Okazaáo siĊ, Īe moĪna poprowa-dziü wielką i skuteczną kampaniĊ bez dostĊpu do telewizji i najwaĪniejszych gazet.

Wraz z prezydentem Roh Moo Hyun do wáadzy doszáo tak zwane pokole-nie 386, czyli generacja trzydziestolatków, którzy studiowali w latach osiem-dziesiątych XX wieku9. Oto w jednym z najbardziej hierarchicznych i sztyw-nych spoáeczeĔstw na Ğwiecie dokonaáa siĊ najbardziej nowoczesna rewolucja. Prowadzi to do konkluzji, Īe Īyjemy w Ğwiecie oplatanym, pulsującym Īyciem záoĪonych sieci, których tylko drobne impulsy wywoáaü mogą nieproporcjonal-nie wielkie i zaskakujące w rezultatach skutki.

5. Geografia Internetu i statystyczny udziaá ludnoĞci Ğwiata w jego strukturze ErĊ Internetu okrzykniĊto koĔcem geografii. W rzeczywistoĞci Internet ma wáasną geografiĊ – geografiĊ sieci i wĊzáów, które zarządzają przepáywem

9

formacji tworzonych w róĪnych miejscach. Jednostką jest sieü, toteĪ architektu-ra licznych sieci i oddziaáywanie miĊdzy nimi okreĞlają znaczenie i funkcje kaĪdego miejsca. Powstająca przestrzeĔ przepáywów to nowa forma przestrzeni, charakterystyczna dla ery informacji, bynajmniej nie bezmiejscowa: áączy ona miejsca za pomocą sieci komputerowych i skomputeryzowanych systemów transportu. Zmusza nas byĞmy na nowo zdefiniowali pojĊcie odlegáoĞci. Prze-biegające jednoczeĞnie procesy przestrzennej koncentracji, dekoncentracji i tworzenia siĊ nowych poáączeĔ, bezustannie wywoáywane przez zmieniającą siĊ geometriĊ globalnych przepáywów informacji, prowadzą do powstania no-wych konfiguracji terytorialnych10.

Tabela 1 Statystyka uĪytkowników Internetu na Ğwiecie

Region Ğwiata WielkoĞü populacji w 2007 roku Stosunek wielkoĞci populacji regionu (w ujĊciu procento-wym) do populacji caáego Ğwiata Liczba u Īytkowni-ków Interne-tu w 2007 roku Stosunek liczby uĪytkowni-ków Interne-tu (w ujĊciu procento-wym) do wielkoĞci populacji regionu Stosunek liczby uĪytkowni-ków Interne-tu (w ujĊciu procento-wym) do wielkoĞci populacji caáego Ğwiata Procentowy wzrost liczby uĪytkowni-ków Interne-tu w latach 2000–2007 Afryka 933 448,292 14,2 33 334,80 3,6 3,0 638,4 Azja 3 712 527,624 56,5 398 709,07 10,7 35,8 248,8 Europa 809 624,686 12,3 314 792,23 38,9 28,3 199,5 Bliski wschód 193 452,727 2,9 19 424,70 10,0 1,7 491,4 Ameryka Póánocna 334 538,018 5,1 233 188,09 69,7 20,9 115,7 Ameryka Poáudniowa 556 606,627 8,5 96 386,01 17,3 8,7 433,4 Australia i oceania 34 468,443 0,5 18 439,54 53,5 1,7 142,0 ĝwiat 6 574 666,417 100,0 1 114 274,43 16,9 100,0 208,7

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie http://www.internetworldstats.com/stats.htm.

Tempo „opanowywania” Ğwiata przez Internet jest bardzo dynamiczne. Geografia Internetu przestaje siĊ skáadaü jedynie z „wĊzáów” paĔstw najbogat-szych. Jak pokazują dane w tabeli 1, przyrost uĪytkowników Internetu w okre-sie od 2000 roku do roku 2007 byá najwiĊkszy w Afryce, a choü udziaá

10

kowników sieci tego wáaĞnie regionu w populacji caáego Ğwiata jest jeszcze marginalny, to sama intensywnoĞü zjawiska jest imponująca.

Literatura

Bendyk E., Antymatrix. Czáowiek w labiryncie sieci, Wyd. W.A.B., Warszawa 2004. Castells M., Galaktyka Internetu – Refleksje nad Internetem, biznesem i spo

áeczeĔ-stwem, Dom Wydawniczy Rebis, PoznaĔ 2003.

Kelly K., Nowe reguáy nowej gospodarki, WIG-Press, Warszawa 2001.

HUMAN BEING IN A VIRTUAL WORLD

Summary

The article will describe problems connected with practical side of human being existence in the global net. The starting point will be profile of human being, with his characteristic attributes, in prospect of his existence in a virtual world.

Then there will be given examples of net society interference in world of politics and economy and consequences of this situation. Manifestations of digital revolution, which took place in contemporary world, will be established and finally will be define concept of Internet geography with statistical depiction of people participation in its structure.