PROCESY UPADŁOŚCIOWE PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE W I POŁOWIE 2010 r.

(1)

PROCESY UPADŁOŚCIOWE PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE

W I POŁOWIE 2010 r.

RAPORT Z BADAŃ

dr Paweł Antonowicz

(2)

COPYRIGHT

ul. Ludna 2, 00 – 406 Warszawa, info@erif.pl

(3)

Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych – Związek Pracodawców powstała 27 października 1999 roku i obecnie skupia kilkadziesiąt kluczowych przedsiębiorstw z rynku finansowego w Polsce (banki, doradcy i pośrednicy finansowi, przedsiębiorstwa pożyczkowe, zarządzające informacją gospodarczą, wierzytelnościami oraz przedsiębiorstwa z branży ubezpieczeniowej). Przedsiębiorstwa zrzeszone w KPF postanowiły reprezentować własne interesy w formule organizacji pracodawców, która ma prawo opiniować założenia i projekty aktów prawnych jako partner społeczny w procesie legislacyjnym. Powyższe uprawnienia honorowane są przez organy władzy i administracji państwowej. KPF to Członek Rady Rozwoju Rynku Finansowego, powołanej do życia przez Ministra Finansów. Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce jako pierwsza organizacja pracodawców spośród nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej podjęła decyzję o przystąpieniu do EUROFINAS - federacji związków przedsiębiorstw finansowych (European Federation of Finance House Associations), zrzeszającą szesnaście organizacji z krajów europejskich, reprezentujących ponad 1.200 instytucji finansowych.

Europejski Rejestr Informacji Finansowej BIG S.A. to biuro informacji gospodarczej, którego zadaniem jest przyjmowanie, przechowywanie oraz udostępnianie informacji o dłużnikach, a także o konsumentach, którzy terminowo regulują zobowiązania.

Dzięki zamieszczeniu informacji w ERIF rzetelni płatnicy mają możliwość potwierdzenia swojej wiarygodności finansowej. Dłużnikom natomiast utrudnia lub uniemożliwia on korzystanie z produktów bankowych, uzyskiwania kredytów, zakupów ratalnych czy zawierania umów z dostawcami usług np. telekomunikacyjnych.

Wśród partnerów Europejskiego Rejestru Informacji Finansowej BIG S.A. znajdują się przedsiębiorstwa telekomunikacyjne i instytucje finansowe oraz firmy z sektora MŚP.

KRUK S.A. jest prekursorem na rynku zarządzania wierzytelnościami masowymi w Polsce. Dzięki swojej innowacyjności i skuteczności KRUK osiągnął pozycję nr 1 w branży stając się kluczowym graczem zarówno w obszarze windykacji na zlecenie jak i obrotu wierzytelnościami. Siła kapitałowa spółki oraz renomowany inwestor strategiczny gwarantują jej stabilizację finansową oraz możliwość dalszego dynamicznego rozwoju i finansowania nowych projektów.

Dzięki KRUKowi rękę na pulsie należności trzymają banki, pośrednicy kredytowi, ubezpieczyciele i inne instytucje finansowe, operatorzy telefonii komórkowej i stacjonarnej, telewizyjne platformy cyfrowe oraz telewizje kablowe. KRUK współpracuje także ze spółdzielniami mieszkaniowymi, zakładami energetycznymi, firmami dystrybucyjnymi i handlowymi (z sektora FMCG) i innymi podmiotami, których dłużnikami są klienci indywidualni oraz małe i średnie przedsiębiorstwa.

(4)

(5)

Spis treści

1. Metodologia badań ... 8

Źródła danych i kryteria porównań regionalnych procesów upadłościowych w Polsce ... 8

2. Dynamiczna analiza upadłości przedsiębiorstw w Polsce ... 11

Analiza retrospektywna (2009 / I-VI.2010) ... 11

Regionalny Barometr Upadłości (RBU) – I-VI.2010 ... 15

Podsumowanie - branżowa analiza upadłości ... 17

3. Regionalna analiza upadłości przedsiębiorstw w Polsce ... 18

Upadłości w województwie zachodniopomorskim ... 19

Upadłości w województwie dolnośląskim ... 22

Upadłości w województwie warmińsko-mazurskim ... 25

Upadłości w województwie mazowieckim ... 28

Upadłości w województwie kujawsko-pomorskim... 31

Upadłości w województwie śląskim ... 34

Upadłości w województwie małopolskim ... 37

Upadłości w województwie podkarpackim... 40

Upadłości w województwie lubelskim ... 43

Upadłości w województwie wielkopolskim ... 46

Upadłości w województwie podlaskim ... 49

Upadłości w województwie łódzkim ... 52

Upadłości w województwie opolskim ... 55

Upadłości w województwie lubuskim ... 58

Upadłości w województwie świętokrzyskim ... 60

Upadłości w województwie pomorskim ... 62

4. Podsumowanie ... 65

Zmiany ilościowe w upadłości podmiotów gospodarczych w Polsce w I połowie 2010 r. ... 65

(6)

Metodologia badań

Źródła danych i kryteria porównań regionalnych procesów upadłościowych w Polsce

Przedstawione w niniejszym raporcie wyniki badań, dotyczące skali oraz intensyfikacji procesów upadłościowych w Polsce w I połowie 2010 roku, oparte są na autorskich badaniach¹, których podstawowym źródłem danych są publikacje sądowe w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG). W celu zebrania materiału statystycznego, służącego opracowaniu niniejszego raportu, analizie poddane zostały MSiG o numerach: 10/2009- 255/2009 (dane dotyczące upadłości w okresie porównawczym – 2009), a także 1/2010- 151/2010 (dane dotyczące upadłości w I półroczu 2010 r.).

Uzupełnieniem informacji, przekazywanych do publicznej wiadomości przez sądy, prowadzące postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości przedsiębiorstw, były dane statystyczne, gromadzone przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) – w szczególności w Banku Danych Regionalnych (BDR) GUS. Na dzień sporządzania raportu stan danych GUS (20.08.2010 r.) umożliwł jedynie porównanie intensyfikacji procesów upadłościowych do bilansu jednostek gospodarczych zarejestrowanych w REGON, jaki został opracowany na początek roku 2010.

Bieżący monitoring MSiG (do 05.08.2010 r.) oraz uzupełnienie opisu analizowanej populacji przedsiębiorstw upadłych w Polsce poprzez BDR GUS (na dzień 01.01.2010 r.) pozwoliły opisać w niniejszym raporcie łącznie 352 podmioty, które w I połowie 2010 r.

zostały postawione w stan upadłości. W raporcie znalazły się wszystkie te jednostki gospodarcze, których upadłość miała miejsce do końca czerwca 2010 r. oraz których upadłość podana została do publicznej wiadomości do dnia 05.08.2010 r. Ponadto, jako odniesienie skali opisywanych procesów upadłościowych, przywołane zostały dane za rok 2009, obejmujące łącznie 695 postępowań upadłościowych. W stosunku do danych zawartych w poprzednim raporcie, wydanym przez KPF w kwietniu 2010 r., liczba opisywanych w 2009 r. upadłości zwiększyła się o 2 jednostki. Jest to spowodowane ukazaniem się informacji o tych upadłościach w MSiG już po opracowaniu poprzedniego raportu. W tym miejscu należy podkreślić, iż przedstawiona w niniejszym raporcie statystyka upadłości, mających miejsce w I połowie 2010 r., również ulegnie zmianie w wyniku publikacji, które ukażą się w kolejnych miesiącach tego roku, a które dotyczyć będą upublicznienia upadłości mających miejsce w okresie objętym badaniem. Dlatego

1 dr Paweł Antonowicz – adiunkt w Katedrze Ekonomiki Przedsiębiorstw na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego (http://antonowicz.wzr.pl/).

(7)

też należy pamiętać, iż liczba 352 upadłości zarejestrowanych w miesiącach I-VI.2010 r.

ulegnie jeszcze z pewnością zwiększeniu.

W pierwszej części raportu poddana została analizie skala upadłości przedsiębiorstw w ujęciu globalnym. Przeprowadzając w dalszej części analizy regionalne, których celem było stworzenie rankingu województw, charakteryzujących się najwyższym poziomem koncentracji procesów upadłościowych, wykorzystana została miara, stosowana w geografii ekonomicznej, określana jako współczynnik LQ². Analizując bowiem skalę procesów upadłościowych nie tylko w skali ogólnopolskiej, ale również w poszczególnych regionach, można odnieść ich intensywność do liczby podmiotów, zarejestrowanych w danym województwie. W ten sposób relatywizowana jest mapa procesów upadłościowych względem faktycznego natężenia procesów gospodarczych w danym regionie kraju.

Dla potrzeb zrealizowanych w cyklu niniejszych raportów badań określono, iż współczynnik LQ stanowi relatywną ocenę koncentracji przedsiębiorstw upadłych w określonym regionie [Eij / Ej] względem łącznej liczby firm, przynależących do analizowanej zbiorowości w gospodarce w stosunku do wszystkich podmiotów, funkcjonujących w gospodarce narodowej [Ein / En]. Miarę tę określa się następującym wzorem:

Współczynnik Lokalizacji (LQ)

gdzie:

LQ współczynnik lokalizacji

Eij liczba firm upadłych w danym regionie (województwie) Ej łączna liczba firm w regionie

Ein liczba firm upadłych w całej gospodarce En łączna liczba firm w gospodarce narodowej

Współczynnik LQ jest powszechnie wykorzystywanym w geografii ekonomicznej oraz analizie ekonomicznej regionów wskaźnikiem, który służy określaniu poziomu natężenia badanego zjawiska w danym regionie, w relacji do całej gospodarki. Przyjmuje się, iż LQ przekraczające wartość 1 oznacza ponadprzeciętną koncentrację analizowanego zjawiska w danym regionie. W niniejszym raporcie, jako punkt odniesienia intensyfikacji

2 LQ (z ang. location quotient) - wskaźnik lokalizacji.





En Ein Ej Eij LQ

(8)

procesów upadłościowych w poszczególnych województwach Polski, przyjęta została liczba zarejestrowanych w bazie REGON podmiotów gospodarki narodowej. Pomimo, iż w ujęciu bezwzględnym najwięcej upadłości w I połowie 2010 r. zanotowano w województwie mazowieckim (75 przedsiębiorstw; LQ=1,23), to jednak odniesienie upadłości do liczby funkcjonujących podmiotów gospodarczych w danych województwach sprawiło, że województwo zachodniopomorskie (30 upadłości; LQ=1,48) stało się obszarem o najwyższej intensyfikacji procesów upadłościowych.

W związku z tym, iż wskaźnik LQ pozwala na odniesienie natężenia analizowanego zjawiska do kształtowania się jego skali w pozostałych obszarach kraju, struktura raportu (kolejność omawiania poszczególnych regionów – województw Polski) została podporządkowana właśnie obliczonemu poziomowi wskaźnika LQ, którego wartość oszacowano indywidualnie dla każdego województwa.

(9)

Dynamiczna analiza upadłości przedsiębiorstw w Polsce

Analiza retrospektywna (2009 / I-VI.2010)

Już w poprzednim raporcie (KPF, kwiecień 2010) podkreślone zostało, iż ubiegły rok (2009) stał się okresem przełomowym w długookresowej statystyce upadłości, mających miejsce w Polsce od 1997 r. Wówczas ich liczba (695 upadłości) wzrosła w stosunku do roku poprzedniego (424 upadłości) o 64%. W podsumowaniu do raportu podkreślone zostało również, iż: „efekty kryzysu finansowego w statystykach upadłościowych będą wykazywały zawsze pewne opóźnienia, (dlatego też) w I kwartale 2010 r.

można prognozować, iż liczba upadłości zamykających rok 2010 wzrośnie w stosunku do roku ubiegłego”.³

Istotnie tak się stało, bowiem dane zebrane do dnia 5.08.2010 r., obejmujące jeszcze nie zamkniętą liczbę upadłości, mających miejsce w I połowie br., wskazują już dziś, iż ich liczba w porównaniu do I półrocza 2009 r. wzrosła o 8,64%. Statystykę rozkładu upadłości w kolejnych miesiącach 2010 r. oraz w okresie analogicznym 2009 r.

przedstawia wykres 1.

Wykres 1. Upadłości w I-VI.2010 r. na tle analogicznego okresu roku poprzedniego

MIESIĘCZNY ROZKŁAD UPADŁOŚCI W PODZIALE NA RODZAJ POSTĘPOWANIA UPADŁOŚCIOWEGO

31

51 52 55

70

65

52

59

69

46

67

59

0 10 20 30 40 50 60 70 80

I II III IV V VI

I-VI.2009 I-VI.2010

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych opublikowanych w MSiG za lata 2009 i 2010 (10/2009 - 255/2009, a także 1/2010 - 151/2010) oraz informacji z BDR GUS (stan: 16.08.2010 r.).

3 P. Antonowicz: Procesy upadłościowe przedsiębiorstw w Polsce. Raport z badań, Wyd. KPF, Warszawa-Gdańsk, kwiecień 2010, s. 70.

(10)

Tabela 1. Upadłości w I-VI.2010 r. na tle analogicznego okresu roku poprzedniego

I-VI.2009 I-VI.2010 Dynamika

I 31 52 67,74%

II 51 59 15,69%

III 52 69 32,69%

IV 55 46 -16,36%

V 70 67 -4,29%

VI 65 59 -9,23%

OGÓŁEM 324 352 8,64%

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych opublikowanych w MSiG za lata 2009 i 2010 (10/2009 - 255/2009, a także 1/2010 - 151/2010) oraz informacji z BDR GUS (stan: 16.08.2010 r.).

W pierwszej połowie 2010 r. liczba upadłości przedsiębiorstw w Polsce wzrosła w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego o 8,64%. Ujemna dynamika analizowanego zjawiska obserwowana w trzech ostatnich miesiącach może być wynikiem braku wszystkich publikacji na temat upadłości przedsiębiorstw w II kwartale tego roku. Niewątpliwie sytuacja ta w kolejnym raporcie – podsumowującym rok 2010, ulegnie zmianie.

Struktura upadających w Polsce przedsiębiorstw pod względem formy organizacyjno- porawnej kształtuje się w ostatnich latach niezmiennie. Dominują w niej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (68,47% ogółu bankrutujących w 2010 r. podmiotów), a także osoby fizyczne samodzielie prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz spółki cywilne tych osób (15,34%).

Tabela 2. Struktura organizacyjno-prawna upadłości przedsiębiorstw w Polsce w latach 2009 i w I połowie 2010 r.

1 - Działalności gospodarcze i spółki cywilne 134 19,28% 54 15,34%

2 - Spółki jawne 22 3,17% 17 4,83%

3 - Spółki partnerskie 0 0,00% 0 0,00%

4 - Spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne 7 1,01% 5 1,42%

5 - Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 445 64,03% 241 68,47%

6 - Spółki akcyjne 71 10,22% 24 6,82%

7 - Spółdzielnie 11 1,58% 10 2,84%

8 - Stowarzyszenia, fundacje 3 0,43% 0 0,00%

9 - Przedsiębiorstwa państwowe 2 0,29% 1 0,28%

695 100,00% 352 100,00%

OGÓŁEM Upadłości ogółem w Polsce według formy organizacyjno-prawnej

I-XII.2009 I-VI.2010

Liczba podmiotów (rok poprzedni )

Liczba podmiotów (półrocze bieżące )

UWAGA: liczba upadłości w 2010 r. określona została na podstawie postanowień sądowych ogłoszonych od 1.01.2010 do 05.08.2010 r.

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych opublikowanych w MSiG za lata 2009 i 2010 (10/2009 - 255/2009, a także 1/2010 - 151/2010) oraz informacji z Banku Danych Regionalnych GUS (stan bazy danych aktualny na dzień: 16.08.2010 r.).

(11)

Zdecydowana większość upadających w Polsce przedsiębiorstw pozostaje we własności krajowych osób fizycznych (43,18%) oraz należy do własności prywatnej pozostałej (15,63%). Szczegółowa statystyka upadłości mających miejsce w I połowie 2010 r. pod względem kryterium formy własności została przedstawiona w tabeli 3.

Tabela 3. Struktura własnościowa upadłości przedsiębiorstw w I połowie 2010 r.

Liczba podm iotów

Udział w ogóle podm iotów

upadłych Kod

(GUS) [jedn.] [%]

111 4 1,14%

112 1 0,28%

132 1 0,28%

214 152 43,18%

215 55 15,63%

216 28 7,95%

224 14 3,98%

225 18 5,11%

226 6 1,70%

227 9 2,56%

235 3 0,85%

338 1 0,28%

- 60 17,05%

352 100,00%

Zakończona działalność lub brak danych

OGÓŁEM UPADŁYCH JEDNOSTEK

Własność mieszana w sektorze prywatnym z przewagą własności krajowych osób fizycznych

Własność mieszana w sektorze prywatnym z przewagą własności prywatnej krajowej pozostałej

Własność mieszana w sektorze prywatnym z przewagą własności zagranicznej Własność mieszana w sektorze prywatnym z brakiem przewagi któregokolwiek rodzaju własności prywatnej

Własność mieszana między sektorami z przewagą własności sektora prywatnego, w tym z przewagą własności prywatnej krajowej pozostałej

Własność mieszana między sektorami z takim samym udziałem własności sektora publicznego i prywatnego z brakiem przewagi któregokolwiek rodzaju własności w kapitale ogółem

Własność mieszana między sektorami z przewagą własności sektora publicznego, w tym z przewagą własności państwowych osób prawnych

Własność krajowych osób fizycznych Własność prywatna krajowa pozostała Własność zagraniczna

Rozszerzenie (opis) formy własności:

Własność Skarbu Państwa

Własność państwowych osób prawnych

Upadłości ogółem w Polsce według formy własności (klasyfikacja przyjęta przez GUS)

I-VI.2010

Analizując geograficzny rozkład upadłości przedsiębiorstw, jakie miały miejsce w poszczególnych województwach Polski, należy podkreślić dużą analogię do roku ubiegłego. Nie jest zaskakujące, iż województwo o największej liczbie zarejestrowanych w REGON podmiotów gospodarki narodowej (woj. mazowieckie) odnotowuję również najliczniejszą grupę upadłych jednostek gospodarczych (21,31% ogółu bankrutów).

Podobnie jak w roku ubiegłym, na kolejnych miejscach znalazły się następujące regiony:

województwo śląskie (12,78%), a także dolnośląskie (11,93%).

Geograficzny rozkład upadłości mających miejsce w I połowie 2010 r. na tle liczby upadłych podmiotów w roku 2009 został przedstawiony na wykresie 2 oraz w tabeli 4.

(12)

Wykres 2. Upadłości w I połowie 2010 r. w podziale administracyjnym Polski

75 45

42 31

30 27 21 14 14 14 12 9 5 5 4 4

0 10 20 30 40 50 60 70 80

MAZOWIECKIE ŚLĄSKIE DOLNOŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WIELKOPOLSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBELSKIE PODKARPACKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ŁÓDZKIE POMORSKIE PODLASKIE OPOLSKIE LUBUSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE

Tabela 4. Upadłości przedsiębiorstw w 2009 r. oraz w I połowie 2010 r. w podziale administracyjnym Polski

[jedn.] [%] [jedn.] [%]

1 MAZOWIECKIE 118 16,98% 75 21,31%

2 ŚLĄSKIE 107 15,40% 45 12,78%

3 DOLNOŚLĄSKIE 86 12,37% 42 11,93%

4 MAŁOPOLSKIE 53 7,63% 31 8,81%

5 ZACHODNIOPOMORSKIE 61 8,78% 30 8,52%

6 WIELKOPOLSKIE 48 6,91% 27 7,67%

7 KUJAWSKO-POMORSKIE 43 6,19% 21 5,97%

8 LUBELSKIE 31 4,46% 14 3,98%

9 PODKARPACKIE 31 4,46% 14 3,98%

10 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 22 3,17% 14 3,98%

11 ŁÓDZKIE 34 4,89% 12 3,41%

12 POMORSKIE 19 2,73% 9 2,56%

13 PODLASKIE 7 1,01% 5 1,42%

14 OPOLSKIE 3 0,43% 5 1,42%

15 LUBUSKIE 21 3,02% 4 1,14%

16 ŚWIĘTOKRZYSKIE 11 1,58% 4 1,14%

695 100,00% 352 100,00%

L.p.

Region Polski (województwo)

[sortowanie według liczby upadłości w I-VI.2010 r. ]

Upadłości przedsiębiorstw w I-VI.2010 roku

OGÓŁEM

Upadłości przedsiębiorstw w 2009 roku

(13)

Regionalny Barometr Upadłości (RBU) – I-VI.2010

Pogłębienie analizy skali upadłości przedsiębiorstw w poszczególnych województwach Polski, w odniesieniu do liczby zarejestrowanych tam podmiotów gospodarczych, możliwe jest po dokonaniu obliczeń, których wyniki przedstawione zostały w tabeli 5.

Z uwagi na to, iż najbardziej aktualne dane GUS, dotyczące liczby zarejestrowanych w REGON podmiotów gospodarczych, na dzień opracowania niniejszego raportu obejmowały statystykę na koniec 2009 r., obliczenia RBU zostały dokonane w oparciu o upadłości mające miejsce w pierwszych sześciu miesiącach 2010 r. w odniesieniu do liczby podmiotów gospodarczych zaewidencjonowanych w GUS na dzień 31.12.2009.

Tabela 5. Regionalny Barometr Upadłości – województwa Polski (I-VI.2010 r.)

Liczba podmiotów postawionyc

h w stan upadłości

[A]

Udział w ogóle podmiotów

upadłych

[B]

Liczba podmiotów w sektorze prywatnym (REGON)

[C]

Liczba podmiotów w sektorze publicznym (REGON)

[D]

Łącznie podmioty

(REGON)

[E]=[C+D]

Relacja upadłości do ogółu podmiotów

[F]=[A/E]

Współczynnik Lokalizacji

LQ = RBU

[G]=[F]/[A/E]

1 ZACHODNIOPOMORSKIE 30 8,5% 208 238 6 842 215 080 0,0139% 1,48

2 DOLNOŚLĄSKIE 42 11,9% 302 284 14 527 316 811 0,0133% 1,41

3 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 14 4,0% 109 362 5 459 114 821 0,0122% 1,30

4 MAZOWIECKIE 75 21,3% 633 939 12 757 646 696 0,0116% 1,23

5 KUJAWSKO-POMORSKIE 21 6,0% 176 275 5 756 182 031 0,0115% 1,23

6 ^ŚLĄSKIE 45 12,8% 414 298 16 280 430 578 0,0105% 1,11

7 MAŁOPOLSKIE 31 8,8% 306 062 7 955 314 017 0,0099% 1,05

8 PODKARPACKIE 14 4,0% 138 968 6 031 144 999 0,0097% 1,03

9 ^LUBELSKIE 14 4,0% 150 453 5 727 156 180 0,0090% 0,95

10 WIELKOPOLSKIE 27 7,7% 349 695 9 655 359 350 0,0075% 0,80

11 PODLASKIE 5 1,4% 86 527 3 051 89 578 0,0056% 0,59

12 ^ŁÓDZKIE ¹² ^3,4% ^{214 139} ^{6 567} ^{220 706} ^0,0054% ^0,58

13 OPOLSKIE 5 1,4% 91 293 4 188 95 481 0,0052% 0,56

14 ^LUBUSKIE 4 1,1% 96 857 4 548 101 405 0,0039% 0,42

15 ŚWIĘTOKRZYSKIE 4 1,1% 102 362 3 316 105 678 0,0038% 0,40

16 POMORSKIE 9 2,6% 241 433 7 829 249 262 0,0036% 0,38

352 100,00% 3 622 185 120 488 3 742 673 0,0094% -

I-VI.2010 r.

Upadłości w Polsce według województw

OGÓŁEM

Najwięcej upadłości w stosunku do liczby funkcjonujących przedsiębiorstw w I połowie 2010 r. zaobserwowano w województwie zachodniopomorskim, dolnośląskim oraz warmińsko-mazurskim. Należy jednocześnie podkreślić, iż dwa pierwsze regiony nieznacznie obniżyły poziom intensyfikacji procesów upadłościowych w porównaniu z rokiem ubiegłym. W trzecim z wymienionych regionów RBU wzrósł z 1,03 (2009 r.) do

(14)

poziomu 1,30 (2010 r.), co ocenić należy negatywnie. Analiza porównawcza indeksu RBU w okresie pierwszych sześciu miesięcy 2010 r. na tle obliczeń dokonanych na podstawie danych z roku poprzedniego została przedstawiona w tabeli 6.

Tabela 6. Analiza porównawcza RBU (2009 r.) oraz RBU (I-VI.2010 r.)

ZACHODNIO POMORSKIE DOLNOŚLĄSKIE WARMIŃSKO- MAZURSKIE MAZOWIECKIE KUJAWSKO- POMORSKIE ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE LUBELSKIE WIELKO POLSKIE PODLASKIE ŁÓDZKIE OPOLSKIE LUBUSKIE ŚWIĘTO- KRZYSKIE POMORSKIE

+ - + + + + - + + - -

0,42 0,40 0,38 Współczynnik

Lokalizacji LQ = RBU I-VI.2010

Zmiana:

+ korzyst na

- niekorzyst na

+ + - - +

1,03 0,95 0,80 0,59 0,58 0,56

1,12 0,56 0,41

1,48 1,41 1,30 1,23 1,23 1,11 1,05

1,15 1,07 0,71 0,42 0,83 0,17 1,47 1,03 0,99 1,25 1,34 0,91

Współczynnik Lokalizacji LQ = RBU 2009 RBU 2009 oraz I-VI.2010

1,53

W dziesięciu z szesnastu wojewódzwt Polski w pierwszej połowie 2010 r. obniżyła się intensyfikacja upadłości w stosunku do roku 2009 (poziom RBU uległ obniżeniu).

W pozostałych regionach Polski (woj. warmińsko-mazurskie, mazowieckie, małopolskie, wielkopolskie, podlaskie, opolskie) koncentracja upadłości w stosunku do roku ubiegłego oraz na tle pozostałych regionów uległa podwyższeniu (rys. 1.)

Rys. 1. Mapa upadłości przedsiębiorstw w Polsce – analiza porównawcza I-VI.2010/2009

Źródło: opracowanie własne.

(15)

Podsumowanie - branżowa analiza upadłości

W I połowie 2010 r. duży udział upałości dotyczył przedsiębiorstw z branży budowlanej.

Homogeniczny profil działalności związanej z realizacją projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych wykazywało w tym czasie 38 upadłych jednostek gospodarczych, stanowiących 10,79% ogółu postawionych w stan upadłości jednostek. Ponadto w branży tej odnotowano 12 (3,40%) bankructw podmiotów wykonujących instalacje elektryczne, wodno-kanalizacyjne, cieplne, gazowe, klimatyczne i realizujących pozostałe specjalistyczne roboty budowlane.

Do grupy firm tego sektora można również zaliczyć firmy produkujące wyroby z betonu oraz wyroby hutnicze, konstrukcje metalowe i ich części, a także zbiorniki, cysterny i pojemniki metalowe (6,25% upadłości). W badanym okresie upadły ponadto 4 podmioty, zajmujące się instalacją maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia.

Duży odsetek (28,41%) upadłości analizowanego okresu dotyczył przede wszystkim firm produkcyjnych. W grupie tych podmiotów 17 jednostek (4,83%) wykonywało działalność związaną z produkcją instrumentów i przyrządów pomiarowych, komputerów, aparatury rozdzielczej, urządzeń przemysłowych, dźwigowych, a także części nadwoziowych do pojazdów silnikowych. Relatywnie duży udział stanowiły również podmioty produkcyjne z branży odzieżowej (15 przedsiębiorstw, 4,26%); z branży spożywczej – przetwarzanie i konserwowanie mięsa, wytwarzanie produktów przemiału zbóż i pozostałych artykułów spożywczych (13 podmiotów, 3,69%); a także z branży drzewnej (wyroby tartaczne, stolarskie i ciesielskie) – 7 jednostek, 1,98%.

Kolejną branżą charakteryzującą się w I połowie 2010 r. wysokim odsetkiem upadłości był sektor sprzedaży hurtowej. Obejmował on zarówno sprzedaż żywności, napojów, wyrobów tytoniowych, jak i wyrobów ze zboża i z mleka, a także sprzedaż wyrobów tekstylnych, odzieżowych i obuwniczych, wyrobów elektrycznych, farmaceutycznych, hurtownie drewna, materiałów budowlanych, wyposażenia sanitarnego (13,52%).

W przedsiębiorstwach handlowych relatywnie niski udział upadłości dotyczył detalistów.

W badanym okresie postawionych zostało w stan upadłości 12 podmiotów, których profil działalności wskazywał na: sprzedaż detaliczną elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego, mebli, sprzętu oświetleniowego, książek, czy też odzieży.

Kolejną, jednorodną grupą bankrutujących w pierwszych sześciu miesiącach 2010 r. firm okazały się przedsiębiorstwa transportowe (17 podmiotów, 4,83%), świadczące przede wszystkim usługi transportu drogowego towarów.

W okresie objętym badaniem upadło także 9 przedsiębiorstw zajmujących się sprzedażą, wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami. Ponadto 7 dalszych upadłości podmiotów jako profil podstawowej wykonywanej działalności gospodarczej wskazało działalność gastronomiczną, a także turystyczno-hotelarską.

(16)

Regionalna analiza upadłości przedsiębiorstw w Polsce

Liczba upadłości przedsiębiorstw w Polsce od ubiegłego (2009) roku wzrasta. W długim horyzoncie czasu (wykres 3) w latach 2002-2008 mieliśmy do czynienia z malejącym trendem liczby podlegających postępowaniom upadłościowym przedsiębiorstw.

Ubiegłoroczny wzrost o 64% skali bankructw w stosunku do roku poprzedniego będzie miał jednak swój dalszy ciąg w bieżącym roku. Już bowiem na dzień sporządzenia niniejszego raportu (20.08.2010) statystyki za pierwsze sześć miesięcy 2010 r. wykazują w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego 8,64%-owy przyrost liczby upadłych jednostek gospodarczych.

Wykres 3. Upadłości przedsiębiorstw w Polsce w latach 1997-2010

Lata analizy 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 I-VI.2010 Postępowania upadłościowe 794 864 1 017 1 289 1 674 1 863 1 798 1 116 793 576 447 424 695 352

Dynamika zmian - 9% 18% 27% 30% 11% -3% -38% -29% -27% -22% -5% 64% -

794 864

1 017 1 289

1 674 1 863

1 798

1 116

793 576

447 424

695

352

0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1 800 2 000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 I-VI.2010

Lata analizy

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych opublikowanych w MSiG za lata 2009 i 2010 (10/2009 - 255/2009, a także 1/2010 - 151/2010)

W kolejnych częściach niniejszego raportu poddane zostały analizie poszczególne województwa Polski, które opisane zostały w kolejności podporządkowanej ich poziomowi intensyfikacji oraz strukturze upadłości.

(17)

Upadłości w województwie zachodniopomorskim

W województwie zachodniopomorskim w I połowie 2010 r. upadło 30 przedsiębiorstw. Ich liczba wzrosła w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego tylko o 1 podmiot.

W pierwszych sześciu miesiącach 2009 r. upadło łącznie 29 firm, natomiast bilans zamknięcia poprzedniego roku wykazał 61 upadłości. Rozkład upadłości w kolejnych sześciu miesiącach 2010 r. na tle analogicznego okresu roku ubiegłego przedstawia wykres 4 oraz tabela 7.

Wykres 4. Upadłości w województwie zachodniopomorskim w I-VI.2009 i I-VI.2010

3

6

5 5 5 5

5 5

3

5

7

5

0 1 2 3 4 5 6 7 8

I-VI.2009 I-VI.2010

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych opublikowanych w MSiG za lata 2009 i 2010 (10/2009 - 255/2009, a także 1/2010 - 151/2010).

Tabela 7. Upadłości w województwie zachodniopomorskim w I-VI.2009 i I-VI.2010

I-VI.2009 I-VI.2010 Dynamika

I 3 5 66,67%

II 6 5 -16,67%

III 5 3 -40,00%

IV 5 5 0,00%

V 5 7 40,00%

VI 5 5 0,00%

OGÓŁEM 29 30 3,45%

Tabela danych zagregowanych:

Dominujący udział upadłości województwa zachodniopomorskiego dotyczył spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (19 podmiotów, 63,33% upadłości tego regionu), a także osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz spółek cywilnych tych osób (8 firm, 26,67%).

(18)

Tabela 8. Struktura organizacyjno-prawna upadłości jednostek gospodarczych w województwie zachodniopomorskim w latach 2009 i w I połowie 2010 r.

2 - Spółki jawne 3 4,92% 1 3,33%

6 - Spółki akcyjne 2 3,28% 0 0,00%

7 - Spółdzielnie 3 4,92% 1 3,33%

61 100,00% 30 100,00%

OGÓŁEM

Upadłości w województwie zachodniopomorskim według formy organizacyjno-prawnej

I-XII.2009 I-VI.2010

- Działalności gospodarcze i spółki cywilne - Spółki jawne

- Spółki partnerskie

- Spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne - Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - Spółki akcyjne

- Spółdzielnie

- Stowarzyszenia, fundacje - Przedsiębiorstwa państwowe

Tabela 9. Struktura własnościowa upadłości przedsiębiorstw w województwie zachodniopomorskim w I połowie 2010 r.

(GUS) [jedn.] [%]

214 11 36,67%

215 4 13,33%

216 2 6,67%

225 3 10,00%

226 1 3,33%

338 1 3,33%

- 8 26,67%

30 100,00%

Własność mieszana w sektorze prywatnym z przewagą własności prywatnej krajowej pozostałej

Własność mieszana w sektorze prywatnym z przewagą własności zagranicznej Własność mieszana między sektorami z takim samym udziałem własności sektora publicznego i prywatnego z brakiem przewagi któregokolwiek rodzaju własności w kapitale ogółem

Upadłości w województwie zachodniopomorskim według formy własności (klasyfikacja przyjęta przez GUS)

I-VI.2010

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych: MSiG i GUS (REGON).

(19)

Dominujący udział upadłości w regionie województwa zachodniopomorskiego dotyczył podmiotów będących własnością krajowych osób fizycznych (36,67%), a także pozostających we własności pozostałych prywatnych osób krajowych (13,33%). Kolejne 10,00% bankructw dotyczyło firm o własności mieszanej w sektorze prywatnym z przewagą własności prywatnej krajowej pozostałej.

Wśród upadłości przedsiębiorstw, mających miejsce w okresie I-VI.2010 r. na terenie województwa zachodniopomorskiego, 6 podmiotów realizowało działalność handlową (3 hurtownie: kwiatów, napojów bezalkoholowych oraz napojów alkoholowych; 3 sklepy detaliczne: sprzedaż mebli, odzieży oraz żywności).

Kolejną jednorodną grupę bankrutów tworzyły jednostki prodykcyjne, wśród których znalazły się w szczególności producenci: soków z owoców oraz warzyw, odzieży wierzchniej, wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa, wyrobów budowlanych z betonu, a także konstrukcji metalowych i ich części.

Analogicznie do sytuacji ogólnopolskiej, również na obszarze województwa zachodniopomorskiego upadłości dotyczyły branży budowlanej (roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych). Ponadto odnotowano również 2 upadłości podmiotów wytwarzających energię elektryczną, a także wytwarzających parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych.

(20)

Upadłości w województwie dolnośląskim

W województwie dolnośląskim w I połowie 2010 r. upadły 42 przedsiębiorstwa. Ich liczba wzrosła w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego aż o 10 podmiotów (+31,25%). W pierwszych sześciu miesiącach 2009 r. upadły łącznie 32 firmy, natomiast bilans zamknięcia całego poprzedniego roku wykazał 86 upadłości. Rozkład upadłości w kolejnych sześciu miesiącach 2010 r. na tle analogicznego okresu roku ubiegłego przedstawia wykres 5 oraz tabela 10.

Wykres 5. Upadłości w województwie dolnośląskim w I-VI.2009 i I-VI.2010

4

7

5 5 5

6 8

10

2

9

12

1 0

2 4 6 8 10 12 14

I-VI.2009 I-VI.2010

Tabela 10. Upadłości w województwie dolnośląskim w I-VI.2009 i I-VI.2010

I-VI.2009 I-VI.2010 Dynamika

I 4 8 100,00%

II 7 10 42,86%

III 5 2 -60,00%

IV 5 9 80,00%

V 5 12 140,00%

VI 6 1 -83,33%

OGÓŁEM 32 42 31,25%

Tabela danych zagregowanych:

Dominujący udział upadłości województwa dolnośląskiego dotyczył spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (31 podmiotów, 73,81% upadłości tego regionu), a także osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz spółek cywilnych tych osób (4 firmy, 9,52%) i spółdzielni (4 jednostki, 9,52%).

(21)

Tabela 11. Struktura organizacyjno-prawna upadłości jednostek gospodarczych w województwie dolnośląskim w latach 2009 i w I połowie 2010 r.

2 - Spółki jawne 2 2,33% 2 4,76%

6 - Spółki akcyjne 7 8,14% 0 0,00%

7 - Spółdzielnie 1 1,16% 4 9,52%

86 100,00% 42 100,00%

Upadłości w województwie dolnośląskim według formy organizacyjno-prawnej

I-XII.2009 I-VI.2010

OGÓŁEM

- Działalności gospodarcze i spółki cywilne - Spółki jawne

- Spółki partnerskie

- Spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne - Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - Spółki akcyjne

- Spółdzielnie

- Stowarzyszenia, fundacje - Przedsiębiorstwa państwowe

Tabela 12. Struktura własnościowa upadłości przedsiębiorstw w województwie dolnośląskim w I połowie 2010 r.

(GUS) [jedn.] [%]

214 19 45,24%

215 11 26,19%

216 3 7,14%

224 1 2,38%

227 1 2,38%

- 7 16,67%

42 100,00%

Upadłości w województwie dolnośląskim według formy własności (klasyfikacja przyjęta przez GUS)

I-VI.2010

Własność mieszana w sektorze prywatnym z przewagą własności krajowych osób fizycznych

Własność mieszana w sektorze prywatnym z brakiem przewagi któregokolwiek rodzaju własności prywatnej

Źródło: obliczenia własne na podstawie danych: MSiG i GUS (REGON).

(22)

Dominujący udział upadłości w regionie województwa dolnośląskiego dotyczył podmiotów będących własnością krajowych osób fizycznych (45,24%), a także pozostających we własności pozostałych prywatnych osób krajowych (26,19%). Kolejne 7,14% bankructw dotyczyło firm zagranicznych.

Zdecydowanie największy odsetek (23,81%) upadających podmiotów w regionie województwa dolnośląskiego stanowiły hurtownie. Ich działalność polegała w szczególności na sprzedaży: owoców, warzyw, mięsa i pozostałej żywności, ale także elektrycznych artykułów użytku domowego, drewna, materiałów budowlanych i urządzeń sanitarnych.

Istotną grupę bankrutów w województwie dolnośląskim stanowiły również podmioty produkcyjne oraz firmy budowlane (33,33%), których profil działalność ukierunkowany był na realizację projektów budowlanych związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych, jak również produkcję aparatury rozdzielczej, wyrobów metalowych, masy betonowej.