1
SPIS ZAWARTOŚCI fi l. „ n a
TECZKI .. £ & & & & . §*kA.... ...
ar. f?. J. Q.l A fi A Q. 3 ctw...
O b t t M .. .Q.#.s&.. z i t y , : . .
:ja l o 5 L
i c . / l s / f
I ./ l . Relacja
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora II. Materiały uzupełniające relację U l t> A a
v
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora —
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945
III./5 . In n e .77
IV. Korespondencja
V. N azw iskow e karty informacyjne j t c , A A VI. Fotografie j p i r ^
.
2
3
R e k o w s k a Jani na_ 1 889 -li 9 72) x ki er-«w» ta^ n ego „naucz a ni a _ w_T o runi u.
Ur.1i.X.1889 r . w Nieżywięciu,pow.Brodnica., c . A u g u s t y n a i T e o f i l i z d . B i e l i c t ó u U k o ń c z y ł a w 1 9 0 8 r . w y ż s z e l i c e u m w K o ś c i e r z y n i e i Sen.
N a u c z .a
*0<Ł t921r. n a u c z y c i e l k a , m i a n o w a n a - z o s t a ł a w t 9 2 4 ^ * s t a ł ą k i e r o w n i c z ką. P u b . 3 z k . P o w . N r 3 w T o r u n i u p r z y u l . B a ż y ń s k i e h . C z ł o n e k S C h N N S E i
>
PC K .
¥ p a ź d z i e r n i k u t 9 3 9 r . a r e s z t o w a n a p r z e z g e s t a p o i o s a d z o n a w F o r c i e VII w To r u n i u , z wolni o n a p r a w d o p o d o b n i e w s t y c z n i u 1i 9 $9r. O r g a n i z o w a ł a a k c j e p o m o c y d la w i ę ź n i ó w o b o z ó w h i t l e r o w s k i c h , o t a c z a ł a o p i e - ką_ w dowy po z a m o r d o w a n y c h , u d z i e l a ł o / p o m o c y c h o r y m i ś c i g a n y m p r z e z
° x^ >
okupanta.;Była o r g a n i z a t o r aa- i k i e r o w n i k i - m t a j n e g o , z o r g a n i z o w a n e g o nauczania, w T o r u n i u i p o w i e c i e t o r u ń s k i m .Pracowała, w O k r ę g e -w y a B e- p a r t a m e n c i e O ś w i a t y i K u l t u r y Okrę-g- Pomo£&-e-Belega»tura R s ^ t t w T o runiu.
O d IIIii;945r.do 31 .VIII.1;950r .była n a d a l k i e r o w n i k i e m Szk.Eo d s t . i*'”-'
N r 3 w T o r u n i u , n a e m e r y t u r y przeszła, w 1i95tr./paeaiett^p~ii^ia3rwr'nie- p e ł n y m w y m i a r z e g o d z i n d o -195 8 r * Z m a r ł a i . Y . 1 9 7 2 r . w Tor u n i u .
A P A K T o ~ e ^ , d oktany I n s p ekt or a t u r M r ToruńAgeh-.Ora^Mi-ej-sk-. w T oruniu, t . s y g n . O ś w . R ) 50,B z . H . K 0 S P w T o r u n i u N r 5 z 1 9 4 6 r . p o z . 8 2 s . 8 8 , T . J a - s z o w s k i , C2 . S o b e c k i , N i e m y ś w i a d e k . B y d g o s z c z 1,971»s . 7 7 , "Głos N a u c z y cielski"' N r 2 7 z 1;972r.nekrolog.
H e n r y k S . K a m i ń s k i
i
4
M < /O- tydfrfao %j Rekowska Janina (1889— 1972) ^Mergrw.tąjnego imuęząnla W , Toruniu j
Ur.1.X«1889 r.w Nieźywięciu,pow.Brodnica, c.Augustyna 1 T e o fili z d.Bielioka.Ukończyła w 1908r.wyższe liceum w K ościerzynie i Sera.
Naucz.
Od 1921r.nauczycieika,mianowana z o s ta ła v 1 9 2 4 r.sta łą kierownicz ką Pub. Szk.Pow.Hr 3 w Toruniu przy ul.Bażyński eh. Członek SChNNSP i PCK.
V październiku 1939r.aresztowana przez gestapo i osadzona w Por
c ie VII w Toruniu,zwolniona prawdopodobnie w styczniu 19ł9ri0rgani- zowała akcje pomocy d la więźniów obozów hitlerow sk i cii, otaczała opi«
ką wdowy po zamordowanych,udzielało pornocy chorym i ściganym przez okupanta .Była organizatorem i kierownikiem tajnego, z organizowanego nauczania w Toruniu i pow iecie toruńskim .Pracowała w Okręgowym De
partamencie Oświaty i Kultury Okręg Pomorz e-Delegatura Rządu w To
runiu.
Od III.1945r.d o 31.V III.1 9 50r.była nadal kierownikiem Szk.Podst, I r 3 w To runi u , na emeryturę, przeszła w 19 51 r . , pracując nadal w nie*
pełnym wymiarze godzin do 1958ri2marła 1.V.1972r.w Toruniu.
APAK Toruń,dokum.Inspektoratu AK Toruń,Arch.Urz.Miejsk. w Toruniu, t.sygn.Ośw.R)50,Dz.U.KOSP w Toruniu Nr 5 z 1946r.poz.82 s.8 8 ,T .J a - sz o wski,Cz. Sobecki, Niemy świadek.Bydgoszcz 1971,s*77»M Głos Nauczy
c ie l s k i f,: Nr 27 z 1972r.nekrolog.
Henryk S.Kamiński
5
6
Powołując się na artykuł "Czy w Toruniu było tajne nauczanie?"
zamieszczony w dzienniku "Nowości" z 14 marca 1994r.chciałbym dorzucić kilka informacji na ten temat.
Dzięki staraniom mojej matki gdzieś na początku 1942 roku zos
tałem uczestnikiem tajnych kompletów.Zostałem jednym z uczniów Pani Janiny Rekowskiej.Ilu uczniów miała Pani J.Rekowska nie wiem /było to objęte ścisłą tajemnicą/ja natomiast uczestniczy
łem w trzy osobowym zespole wspólnie z rodzeństwem Ewą i Maria
nem Felczykowskimi.Pobieraliśmy naukę języka polskiego,rachun
ków, historii i geografii.Nauka odbywała się w mieszkaniu /nie wiem czyim/przy Rynku Staromiejskim,w pokoju przy stole jadal
nym z reguły zastawionym jakimś ciastem /jako konspiracja,że jesteśmy na podwieczorku/.Do mieszkania wchodziło się różnie, raz od Rynku Staromiejskiego,raz od ul.Chełmińskiej.Takie też było opuszczanie mieszkania i to zawsze pojedyńczo.Lekcje odby
wały się tylko po południu,w różnych dniach i godzinach ponie
waż równolegle chodziliśmy do szkół niemieckich a także dla konspiracji.Nauka odbywała się także w okresie wakacji.Najwięk
szym niebezpieczeństwem dla nas było przenoszenie na lekcje i do domu zeszytu do prac domowych,szczególnie w okresie wiosen
no-letnim /zeszyt chowany np.za koszulkę lub w spodenkach/.
Obawy wynikały z możliwości spotkania się z hordami niemiec
kiej młodzieży Hitlerjugend,którzy potrafili tylko dla zabawy bić czym i gdzie popadło młodzież-dzieci nie umundurowane.
Moja edukacja zakończyła się w połowie stycznia 1945r. i chyba z niezłymi wynikami,skoro w lutym 1945r.po otwarciu polskich szkół powszechnych w Toruniu po przeprowadzonym egzaminie zos
tałem uczniem 4 klasy,którą ukończyłem w czerwcu 1945r.
Tą krótką informacją chcę złożyć hołd mojej pierwszej nauczy
cielce (poza moją matką)pani Janinie Rekowskiej za niebywałe samozaparcie i wielką odwagę,za to,że wpajała nam polskość, że broniła nasze młode umysły przed wynarodowieniem.
Nauczyciele byli wówczas bohaterami.Ale i do takich należy też nas w pewnym sensie zaliczyć,bo gdyby nie było patrioty
cznie ukształtowanych przez rodziców uczniów nie byłoby nau
czycieli .
Z poważaniem
Bolesław Szymański rocznik 1934
87-100 Toruń
7
8
Rekowska Janin a (1889-1972), kierowniczka tajnego nauczania w Toruniu.
Ur. 1 X 1889 r. w Nieżywięciu, pow. Brodnica; córka Augustyna i Teofili z d. Bielickiej.
Ukończyła w 1908 r. wyższe liceum w Kościerzynie i Seminarium Nauczycielskie. Od 1921 r.
nauczycielka, mianowana została w 1924 r. stalą kierowniczką Publicznej Szkoły Powszechnej Nr 3 w Toruniu przy ul. Bażyńskich. Członek SChNNSP i PCK.
W październiku 1939 r. aresztowana przez gestapo i osadzona w Forcie VII w Toruniu, zwolniona prawdopodobnie w styczniu 1940 r. Organizowała akcje pomocy dla więźniów obozów hitlerowskich, otaczała opieką wdowy po zamordowanych, udzielała pomocy chorym i ściganym przez okupanta. Była organizatorką i kierowniczką tajnego, zorganizowanego nauczania w Toruniu i powiecie toruńskim. Pracowała w Okręgowym Departamencie Oświaty i Kultury Okręgu Pomorze Delegatury Rządu w Toruniu.
Od marca 1945 r. do 31 V III1950 r. była nadal kierowniczką Szkoły Podstawowej Nr 3 w Toruniu, na emeryturę przeszła w 1951 r. Zmarła 1 V 1972 r. w Toruniu.
AP AK: dok. Insp. AK Toruń; AUM w Toruniu, t. sygn. Ośw. R/50, Dz.U.KOSP w Toruniu nr 5 z 1946 r„ poz. 82, s. 88.
Jaszowski T., Sobecki Cz., Niemy świadek, Bydgoszcz 1971, s. 77; nekrolog, Głos Nauczycielski. R: 1972, nr 27.
Henryk S. Kamiński
177
9
10
11
12
13
/ zp-Wx^>—*»
fj
a
Ęekowska Janina ąajne nauczanie
nauczycielka, pracowała w Okr.Departamencie
Oświaty i Kultury Okręg Pomorze,. Delegatura Rządt w Toruniu wraz z Benedyktem Ta^aśką.
i v , w O
; '•< C y -H M J t i c , - • ' ^ v ' <
Inf. I. Monsiorska z dn. 17.V.81 r. źródła nie zapisała(może to książka Czesława Wycecha).
