1
SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI
Cr ■
<r
J M ;
...
1/1. Relacja — -
I/2. D okum enty (sensu s lricio ) d o tyczą ce o so b y relalora j / j s 5 ^ $ /i~ i V
I/3. Inne m ateriały d o ku m e n ta cyjn e d o ty c z ą c e o so b y relatora •—
II. M ateriały uzupełniające relację — ’
lll/ l - M ateriały dotyczące rodziny r e l a t o r a --- ■-
III/2 - M ateriały dotyczące ogólnie o kre su sprzed 1939 r. —
111/3 - M ateriały dotyczące ogóln ie o kresu okupacji (1939-19 45) —
1.11/4 - M ateriały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ---
III/G — inne. — --- <
IV. K orespon dencja
L /
j L r e ^ .
V. N azw iskow e karty inform acyjne
VI. F otografie \& i
2
3
i vj
. . . W . , . . . - . , . % / > ; - /(
. 2ol/46.« . « *: - . ix\
. \ s -e' n t e n.. c. j a W y r o k u..
, •_ • . , W Imieniu Rzeczypospolite j - P o lskiej*
Dnia 1 9 ' ma j 8 ■ 1 9 4 7 r .:. ' - . Sąd Okręgowy w Toruniu W ydział Zamiejscowy we ;Włocławku ns
■« V
p o siedzen iu jawnym w sk ład zie następującym :
Przewodniczący J. Zaniewski ławnicy : R.Kubecks i T,.Kulikowski
• , Frotokólant : E » Swierczyriski ■ ‘
przy u d zia le pprókuratora S .O . : S t.E b tta
rozpoznawszy sprawę Jana Rutkowskiego, syna Stanisława i Józefy z d.~
M odrzejew skiej, ur.'3 0 'pa^dziernikałg 1.9l?r.we wsi Rzadka Wola»
Falbor^Zjpow. Włocławek, oskarżonego o \ to,że że
idąc na rękę władzy okupacyjnej niem ieckiej :
a / w k w ie t n iu '1 9 4 3 r .w e Włocławku, spowodował, aresztowanie i urniesz-
^ ozenie w obozie koncentracyjnym Mieczysława W iśniew skiego IT. Słotwińską,
^^F ra n c U szk a O lejnicza k a i Jó zefa ^dro jew skiego,obw iniając ich przed p o lic ją n ie m ie c k ą /G b s t a p o /,ż e /iależą do tajnej o r g a n iz a c ji,.
b / w* cza sie od kwietnia 1 9 4 3 r .d o końca okupac j i niemieclcieSi, jako komndeńta s a l i w .obozie karnym w-iDarowroefewitr; znęc;ał 'śię'"nsd-
• współwięźniami, b iją c ich bez< przyczyny w sposób n ie l u d z k i i dkfutny, nadto w z i ą i Udział, w- ' ^powieszaniu jednego z współwięźniów^ skaz aft ego na karę śm ierci przez włędzę obozową, >
i _ czyn- opisany pod • p k t . a / stanowi zbrodnię z a r t . l - 5 ' l l i t . " b * , źaś czyn pod p k t . b / zbrodnię z a r t .l § 1 lit\ tta ”Dekr. P. E .W .IT .z dnia \>L.8.
l , 9 4 4 r . R , i .lTr.4, p o z .1 6 w brzm ieniu dekretu z dnia' 1 6 . IJ.1945r-
£ D z .U . R.?.JTr«-7, p o z.2 9 '
na zasadzie srt .1 0 , 360, 368-370 . i '598 IC .p.k. oraz p.o k . s . ' '■'* " >'
* / O r z e k ł :
Wymienionego .wyżej Jana Rutkowskiego uznać vj innym, dokonania*. zarzu
conych, mu przestępstw i za czyn 'opisgny. wyżej w. punkcie ,la wJ:sentenc
j i wyrpku, z mocy a r t .l § 2 i s r t . 5 § 2 Dekretu z d n ia 1 0 grudnik
1 9 4 6 r ./D z .U '.R « P .IT r .6 9 poz. 376/sk ażą ć go na 1 0 latfe w i ę z i e n i a , a zp przes-*- tępstwo o'pisanes wyżej w. punkcie " b M sentencji- wyroku-z m 0 cy. 2 a.rt.
• ) * \ # . ?
1 § l ,a r t .;2 i s r t „5 § 2 tegoż Dekretu z d n ia 1 0 grudnia ,194Srv
skazać go na d z ie s ię ć la t w ię zie n ia ,k tó r ą to. karę,w obec zbiegu p rzes
tępstw^/; myyl a r t .3 1 k k . u zn a ć mu za ^karę-łączną za w szy stkie przes
tępstwa .-ITa .. podstawie s r t . 7 tegoż dekrętua o r a z ' s r t . 4 4 * 4 7 i 52 k.k.*
i '1 - ' •
orzec w stosunku do skazanego Jańa’ Rutkowskiego utratę praw p u b lic z
nych 1 obywatelskich, praw honorowych na ■ la t pięć^ITa poczet-
4
5
ka ry zgodnie .z a r t . 5 3 k k .z a l i c z y ć skazanem u J a n o w i Rutkow skiem u,, c za s / przebyty w. a r e s z c ie ' -tymczasowym,od d & ia 26 marca 1 9 4 6 r .d o dniaT 1 9 maja 1 9 4 7 r .O d o p ła t sadowych skazanego zw o ln ić , a k o szta m i postę*
powania w spraw ie o b c ią ż y ć /Skarb P a ń s t w a .- ' " U z a s a d n i e n i e .
Oskarżony Jan Rutkpw ski n i e p r z y z n a ł s i ę do winy dokonania inkryminotj nycłi m u,a o p isa n y c h w yżej cm punktach pierwszym i drugim selit enej i »
»\ * ♦ ‘ „
wyroku p r ze s tę p s tw , przyzna jąc s ię do f a k t u p o w ie sze n ia w spółw ięźnia A la s z k ie w ic z a i o ś w ia d c z y ł ,ż e podczas o k u p a c ji n ie m ie c k ie j n a l e ż a ł
/ 1 » ■» - «■ ~
on do t a jn e j o r g a n iz a c j ą m ającej za z a d a n ie w alkę z okupantem.
Obowiązkiem jego b y ło , r o zw ożenie i k o l p o r t a ż * w' t e r e n ie t a jn e j prasy ora za p o d r a b ia n ie dokumentów n i e m ie c k ic h , przyczym podczas tej pracy '•
z o s t a ł on a r e s z t o w a n y ,z a w d z ię c z a ją c j a k i e j ś n ie m c e ,k t ó r a przy w o ziła ’ do tej t a jn e j o r g a n iz a c j i we. Włocławku p a p ie ry i została. aresztowaną, wydając o s k a r żo n e g o ,k tó ry również z o s t a ł a resztow any i pod wpływem ■ t o r tu r i- b ic ia p r z e z gestapo w skazał, m ie js c e za m ie s zk a n ia W iśn ie w s k ie g o ' i S ł o t w i ń s k i e j , z a z n a c z a j ą c ,ż e . ic h z n a .W d n iu 25 ma^a '1 9 4 3 ^ • zols t a ł - • on p r ze w ie zio n y do obozu w In o w r o c ł a w iu ,g d z ie b y ł komendantem s a l i i k a r a ł d o r a ź n ie w spó łw ięźnió w ża k r a d z ie ż e U s w o ic h ,w s ^ te fa fj
^łtecianckraałZ'iEacfix,wykonując uchwały więźniów politychnych, upoważnia,- go do karania w wypadkach kradzieży* zamiast meldowania władzom obozom posługując się przytym laską,wypożyczoną od wpl a tzm eistra ,ł .Wykonywał on wyiok .Sądu niem ięckiego^na w spółw ięźniu A la s zk ie w ic z u ,w ie s za ją c ostatniego , będąc zmuszony do tego p rze z ”lijg erfu h rera",któ ry zag-
•roził mu powieszeniem jego - Rutkowskiego., , w wypadku*odmowy, wykonani wyroku i w tym celu była ustawiona druga, szu b ienn ica,p rzeznaczo n a <31 d n ie g o . Ala szkiewdesz zo stał skazany na powieszenie za «powtórną• ueleczk którą zdaniem władz obozowych,umożliw i ł m u.oskarżony,w ysyłając go/ jal
sz.t ubowy, wbrew zakazowi w ład z,n a roboty zewnętrzne poza obozem j z tj p ełnien ie fu n k c ji komendanta s a l i n ie m iał oskarżony Rutkowski .żadnej rzy ś c i m aterialnych ^ć-czsznKńicMieezysława^^iaiziawsk.iKgo^wynikH i oba zk i te p e ł n ił z wyboru kolegów y/ięźniów. 2 zęzhań <tx±3Cife±xxŚKz^s:|t2Csę Mieczysława, Wiśniewskiego wynika> iż w 1 9 4 3 r .d o s t a ł się oskarżony do tajnej o r g a n iza c ji, mającej za z a d a n i e 'walkę z ókupańtem"niemieckim . i pewnego- razu przyszedł-do niego razem ze Słbwtw5ńską} przynosząc l i
teraturę ' konspirycyjną.Pó upływie tygodnia od W izyty Rutkowskiego nas tąpiły aresztowania c zło n kó w 'o rg an iza eji,w ted y to zo stał aresztowany i on, W iś n ie w s k i/$ Rutkowski^ ^prowadzony.-dó gestapo, gdzie był ośadzon]
po aresztowaniu W iśn ie w sk i,p rzy konfrontac j i p o w ie d z ia ł"ta k , to ten s'
6
7
OT;
i ■ ia ł
sy y |
&'
--ną
>21 f S i
ZOS
T&ąr i i a; ■I
3 550T
vał
~ n i ' dl;
3Zk<
z In e;
obo
!?$
/ l i n s sny
/,o n ; i s łdi 3 t
że- 'wydał go R u tk o w sk i,p o n lew a ż ^"- o d ział on od W iś n ie w s k ie g o , że / j ( słowo " k o ł n i e r z y k i ” je s t hasłem , dotyczącym l i t e r a t u r y k o n sp o racy jn e j.
'
• , -*
, .' 0 #
i o s t a t n ia "była ro zp o w sze ch n ia n a późną porą, o c^zym Wisniewslci ..mówił oskarżonemu podczas ' po bytu j s g s go u n ie g o w r a z ze Słotwiiiską.^Tikt inny o tym n i e w i e d z i a ł ,w i ę c niem cy m og li d o w i e d z i e ć s i ę t y lk o od n ieg o * Z ezn an ia W iśn ie w s k ie g o po kry w ają s ię w z u p e ł n o ś c i z w y j a ś n i e niem W ła d y sław a ' S ł o t w iń s k ie g o ,k t ó r y s t w i e r d z i ł ,<że/ k ie d y niem cy .gnane p r z y s z l i areszto w a ć jego żonę b y ł z n im i i R u t k o w s k i,k t ó r y s t a n ą ł m i -'-1 dzy łóżkiem i s za fą ; S ło tw iń ska wówczas została zabrana i dotychczas dć domu n i e w r ó c ił e iw s k a z u je a a to , zdaniem Sądu Okręgow ego,na fa k t, ż'e oskarżony Rutkowski b y ł in f o r m ą t o r e a "g e s t a p o "i w s k a z a ł nr -Wiś
n ie w s k ie g o i Słotwińs'ką, jako na członków t a jn e j organ.izac j i , wobec czego w y ja ś n ie n ia o s k a r ż o n e g o ,ż e w ska zy w a ł on ty lk o m ie js c e za m ie s zk a n ia W iśn ie w s k ie g o i Ś ł o t w i ń s k i e j ,j a k o dowód w s p r a w ie ,S ą d o d r zu c a ,
"! "bowiem zeznania Wiśniewskiego i Słotwiiiskiego n i e budzą u.4Sądu wąt- pliwo-aci od'4o ich prawdziwości i zeznaniom tym Sąd w ie r z y .J a k stwier-
\/\fl/ d z i l i tenże Mieczysław W iśniew ski,K onstanty W ałęsa,Piek arska M arla, V (/USznlc z ew ski S ta n is ła w ,K r ć fs z y ^ s k i Henryk oraz D a n k t ę w J ^ f F r a n c is z e k ,
oskarżony Rutkowski w obozie-w Inowrocławiu, będąc sztubowym/ u sS-manów miał s p gcjalne względy, p rzy p a la ł papierosy i b y ł zwolniony od
obowiązku biegania po placu o r a z ' osiada ł za p a ln ic zk ę ,k ie d y -palić w obozie w Inowrocławiu -.-/ogóle n ie było w o lno,a za p ale nie p ap ie
rosów,łub po s iadanie ‘ za pa łek^ otjgp/mywa ło s i ę ww skórę" od 25 do 50 W tó w ,co' wskazuje’ zdaniem 'Sądujż.e oskarżony -Jan Rutkowski b y ł na ' usługach władz obozowych, a b iją c kijem bez /J a n ia racji, współw ięź
niów Polaków^zsEfcł szedł 'przez to na rękę władzy ukupacyjnej niemiec- k ie j,p r zy c zy m zeznania -.wzmiankowanych wyżej świadków i biegłego
Franciszka Daniłowskiego n i e budzą, u Sądu w ątpliw ości co do ich
prawdziwości i zeznaniom tym Sąd w zupełności w ie r zy , odrzuca j ą c ,j ako dowód, wyj a śn ien ia oskarżonego, że b y ł on upoważniony przez współ
więźniów do karania kolegów za k r a d z ie ż e i inne p rzew inienia ^ ^ t o - . -sunicu *do swoich współbraci, aby zapobiec tym zjawiskom na ter en i ejTbe z
' *ingereta.cj i władz obozowych,któr-^ to .okolię zn oś ć£wymieńieni wyżej świadkowie n ie p o t w ie r d z ili.P a k t powieszenia przez oskarżonego Rutkowskiego więźnie B a s z k i e w i c z a n ie ulega żadnej w itpliwo ;ci i sam oskarżony faktu tego n ie n e g u je ,t ł u m a c z y się t y l k o ,ż e b y ł on zmuszony t*.o -tego przez SS.-manów z tego powodu ,ż e iilaszkiewicz, wbrew'przepisom, jako już raz przyłapany za ucieczkę,-w;'puszczony był przez oskarżonego na roboty zewnętrzne poza ojjfręb obozu/w wyoadku odmowy wykonania tego’ polecenia /p o w i e s z e n i a /,g r o z i ł o mu to samo
'TT '
•* ^y- ce*.i xci jUt, przyszykowana dla niego druga szubiennica*,obok
-t i -W *■ *
- • * ' ’ * / *
-
3
-:t
;c n,
5
3 0
1 1 O ti
j
8
9
. . r>.
- -
■?
,/afubien icy Ala s z k ie w ic z a . Okol ic zność, ż e o skarż ony Rutkowski, 3 sko
■ < ' <
nsztubowynn ie m iał prawa i n ie powinien był .wypuszczac n3 roboty poza obręb obozu Aldfs zk iew icza, jako zdradzającego juń jeden raz ' chęć u ciećzki i przyłapanego przez straż obozową^według zdania Sąd|
Okręgowego/ mogła wywołać na umyśle skazanpgh Rutkowskiego ob-wę r e p r e s ji względem niego*, za odmowę wykonania rozkazu powiedzenia Al es zkiew icza, n ie w yklucza jednak odpowiedziała i ś c i karnej z. po
p ełnien ie tego czynu * Z e oskarżony zdawał sobie sprawę co do popełń nionych ' p rzestępstw ,św iadczy poniekąd fa k t ,ż e , po p r z y je ź d z ie z
obozu,ukrywał ±? s ię on pod fałszywym nazwiskiem B ła szc zy k a . Seznan Dufcielasa Władysława, K lej sifr a liepna, Ma ślankowski ego . Ta deus z c ,. Srąbe?
ćzewskiego Tadeusza, Grudzińskiej Henry k i,So biesk iego Jana,Gapiós-
«r ^ 'r
kiego -Józefa , Rutkowskiego Kaz imierza^-Idriana Henryka w niczym nie obalają winy skazanego,bowiem u s ta la ją o n i,ż e zachowanie się Rut
kowskiego w stosunku do n ic h * było poprawne i żadnego z n ic h on n i e • zd ra d ził, co zupełnie n ie wyklucza faktu zdradyaxzs3 p r z e z osk.
Rutkowskiego - W iśniew skiego, Słowińskiej i innych oraz w konania wyroku powieszenia B ła s zk ie w ic za , óraz b icia w obozie rodak##,.wobec
/ • • ...
czego zeznanr*^ pow yższych,jako mających obalić wińę skazanego , 4 Sąd pod uwagę .nie b ie r z e i zeznania te *z liczb y dowodów w sprawie wyelirainowuje. W tych warunkach wina oskarżonego Jana Rutkowskiego n ie ule^s żadnej wątpliwości.Przestępstwa,, popełnione p rzez niego ..
przew idziane są .* wymienione w punkcie Ma n sentenc ji wyroku w art.
1 § 2 Dekretu z d n ia 1 0 grud-nia 1 9 4 S r ./D z . TT. R. l V Tr . 5 9 / 4 6 / ^ a wymienione w punkcie “b " tejże se n te n c ji w a r t .l § 1 i a r t . 2 tegoż dekretu z dnia 1 0 grudnia 1 9 4 o r .S e oskarżony Jan Rutkowski, dokonywując wymienionych wyżej przestępstw, szed ł na rękę w łrdzy okupacyjnej ,n i e ma u Sądu w tej m ierze żadnych wątpliwość i p ow iem zmniejszona była p rzez to H & S z S z r a i E własnego społeczeństwa, co było iięd'zy innymi zadaniem.*- okupantów.Przechodząc do wymiaru kar;;
uznał Sąd za słuszne i sprawiedliwe zastosować na podstawie cało
k szta łtu okoliczności sprawy względem S i^-S y;c-lL ego Rutkowskiego prze:)]
§ 2 art. 5 Dekretu z dnia 1 0 grudnia' 1 9 4 6 r . / D z . U ,H .P . *4?r. $ 9 / 4 7 . , po;
3 7 6 /, bowiem Sąd j e s ^ z d a n i a , że działa ł oskarżony pod wp2ywem gróź^
i przymusu ze strony okupantów n ie p o t r a fił temu się o p rzeć^i w ramach ustawowych skazać oskarżonego Jana Rutkowskiego z? każ,de z dokonanych przez n iego przestępstw na d z ie s ię ć la t w i ę z i e n i a ,
wobec zbiegu przestępstw^stosownie do wymagań a r t . 31 k k . , wym ierzy3 mii Sąd Okręgowy, jako łączną karę za oba przest ;pstwa,ka.rę d z i e sięcin- la t w ię zie n ia ,u w a ż a ją c ią zaa odpowiednią p rzew in ien iu siia wnego i mov. • upatrując podstaw, do wymierzania mu kary ł: god- - m e j s z e j .ITa mocy a r t . 7 D e k r .z dnia 1 0 grudnia 1 9 4 6 r . / 0 z . "J .R .p /
* * . / •
\ .
10
11
o ty
Z
Sądl
f i K r . 6 9 / 4 6 . poz. 3 7 6 /, oraz a r t . 44-47 i 52 K#K*pozbaw ił Sąd skazanego
• * , 4
Jana Rutkowskiego praw p ublicznych i obywatelskich praw honorowy _ na lat p ię ć .W c elu uLżenia losow i sk a za n e g o ,za lic za mu Sąd na poczet wymierzonej .kary czas^ przebyty w areszcie tymczasowym, od dnie 26
marca 1 9 4 6 r .d o dnia 19 maja 1947 rv ',< uwagi na t o , ż e oskarżóny Jan Rutkowski n ie posiada żadnego maj ątku, uznał Sąd za słuszne z mocy a r t . 508 K-.p.k.od u is z c z e n ia opłat sądowych skazanego z w o ln ić ,a kosz- tapi postępowania w sprawie obciążyć Skarb Państwa.- ^ / ?
// / y / ź , '
/r * 2.*
-7 7
frcttó lvvk>ki i t f y F Ww-. W i W t a M U t t *
- t.rttł/ <S, *
(k w ^
5®,
. r t .
ło
■zep po z
* » v
■oźb &
w
5