Strona 1 z 6
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza dla poziomu podstawowego moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x Za zadania zamkniĊte, w których udzielono wiĊcej odpowiedzi niĪ wynika to z polecenia naleĪy przyznaü zero punktów.
x Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem w modelu, przedstawiá zdający.
x JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
x JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne.
x Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania Oczekiwana odpowiedĨ i sposób jej oceny Maksymalna
punktacja za zadanie
Uwagi 1. Za kaĪdy z dwóch trafnych argumentów po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
1. wpáyw pozytywny: pod wpáywem promieni sáonecznych powstaje w skórze witamina D / D3 / zapobieganie krzywicy (1 pkt),
2. wpáyw negatywny: (promieniowanie sáoneczne / opalanie) moĪe prowadziü do:
oparzeĔ skóry / udar sáoneczny/cieplny (1pkt),
chorób nowotworowych skóry / czerniaka skóry (1 pkt),
przedwczesnego starzenia siĊ skóry / wysuszenia (nadmiernego) skóry (1 pkt),
mutacji / uszkodzeĔ DNA (1pkt).
2
Strona 2 z 6
2. Za poprawnie podaną jedną cechĊ wspólną i jedną cechĊ róĪniącą przedstawione wáókna miĊĞniowe po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
Cecha wspólna: obecnoĞü (poprzecznych) prąĪków/ jąder komórkowych / cylindryczny ksztaát komórek (1 pkt).
Cecha róĪniąca:
wáókna A / miĊĞnia szkieletowego są wielojądrowe, B / miĊĞnia sercowego są jednojądrowe / jedno- lub dwujądrowe / liczba jąder (1 pkt),
wáókna A są nierozgaáĊzione w odróĪnieniu od wáókien B / wáókna miĊĞnia sercowego są rozgaáĊzione, a wáókna miĊĞnia szkieletowego nie (1 pkt),
wyraĨniejsze prąĪkowanie w miĊĞniu szkieletowym/ gruboĞü prąĪków (1pkt),
wstawki we wáóknach B w odróĪnieniu od A (1 pkt),
wáókna miĊĞnia sercowego nie przylegają ĞciĞle do siebie, jak wáókna miĊĞnia szkieletowego (1 pkt).
2
Nie zalicza siĊ odp., w której zamiast wáókien miĊĞniowych uĪyto miĊĞnie, np.
miĊsieĔ sercowy jest rozgaáĊziony.
3. Za poprawnie podane i we wáaĞciwym miejscu wpisane dwie nazwy koĞci oraz nazwĊ stawu po 1 pkt.
Poprawne odpowiedzi:
a) nazwy koĞci: koĞü udowa, koĞü piszczelowa (1 pkt).
b) nazwa stawu: staw biodrowy (1 pkt).
2
4. Za poprawne usytuowanie wymienionych rodzajów gruczoáów trawiennych w Ğcianie i poza Ğcianą przewodu pokarmowego po 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Īoáądkowe Īoáądkowe
w Ğcianie przewodu pokarmowego: lub (1 pkt) jelitowe jelitowe
gruczoáy trawienne
Ğlinianki Ğlinianki
poza Ğcianą przewodu pokarmowego: trzustka lub trzustka (1 pkt) wątroba wątroba
2
5. Za prawidáowy wybór kaĪdego z dwóch zdaĔ po 1 pkt.
Poprawne odpowiedzi:
A (1 pkt), D (1 pkt).
2
Strona 3 z 6 6. Za poprawne dokoĔczenie kaĪdego z dwóch sformuáowaĔ po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
A. kwasy Īóáciowe / Īóáü (1 pkt), B. glukozy (1 pkt).
2
Nie uznaje siĊ odpowiedzi B:
cukier.
7. Za zaznaczenie odpowiedzi B – 1 pkt. 1
8. Za podanie poprawnej nazwy miĊĞnia – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: przepona. 1
9. Za podanie prawidáowych wartoĞci kaĪdej z dwóch objĊtoĞci powietrza po 1 pkt.
Poprawne odpowiedzi:
a) 2500 (cm3) (1 pkt), b) 4200 (cm3) (1 pkt).
2
10. Za podanie poprawnej nazwy skáadnika dymu tytoniowego i poprawne wyjaĞnienie – 1pkt.
Przykáady odpowiedzi:
a) skáadnik dymu: tlenek wĊgla / czad – (1 pkt), b) wyjaĞnienie:
Tlenek wĊgla / ta substancja blokuje hemoglobinĊ / áączący siĊ nieodwracalnie / trwale
z hemoglobiną / uniemoĪliwia áączenie siĊ hemoglobiny z tlenem / ma wiĊksze powinowactwo do hemoglobiny niĪ tlen (1 pkt).
2
11. Za poprawne opisanie osi – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: oĞ X (lub Y) – grupy wiekowe / wiek w latach, wtedy odpowiednio oĞ Y (lub X) – liczba zachorowaĔ na gruĨlicĊ/zachorowalnoĞü na gruĨlicĊ.
Za prawidáowe wyskalowanie osi, narysowanie wykresu i podanie legendy – 1 pkt.
Przykáad wykresu:
2
Nie zalicza siĊ diagramu sporządzonego oddzielnie dla kobiet i
mĊĪczyzn (musi byü porównanie)
I II III grupy i k
zachorowalnoĞü na gruĨlicĊ/
Strona 4 z 6
12. Za poprawne podanie kaĪdej z dwóch róĪnic (poprawne wypeánienie kaĪdego z dwóch wierszy tabeli) po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
Cechy Ukáad krwionoĞny Ukáad limfatyczny
liczba rodzajów naczyĔ (ze wzglĊdu na
kierunek przepáywu páynów) dwa rodzaje naczyĔ / 2 jeden rodzaj naczyĔ / 1
rodzaj transportowanych substancji
skáadniki pokarmowe, gazy oddechowe, zbĊdne produkty przemiany materii / 4, 5, 6
skáadniki pokarmowe / 4
2
13. Za poprawne opisanie zmiany w budowie tĊtnicy i przedstawienie nastĊpstwa tej zmiany po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
a) zwĊĪenie / zmniejszenie Ğwiatáa tĊtnicy / zgrubienie Ğciany tĊtnicy (przez rozrost blaszki miaĪdĪycowej, záogi cholesterolu) (1 pkt),
b) utrudnienie / spowolnienie/ ograniczenie/zatrzymanie/zmniejszenie / zablokowanie przepáywu krwi / niewydolnoĞü krąĪenia / zwiĊkszenie ciĞnienia krwi (1 pkt).
2
14. Za stwierdzenie, Īe organizm nie jest w stanie odwodnienia oraz wáaĞciwe uzasadnienie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
(organizm tego czáowieka) nie / nie jest w stanie odwodnienia, poniewaĪ tyle samo wody pozyskaá / pobraá co utraciá / jego bilans wodny jest zrównowaĪony / jest równy 0 / nie jest ujemny / straty wody są równe iloĞci wody pobranej.
1
15. Za podanie poprawnej nazwy krwinek – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
krwinki czerwone / erytrocyty/czerwone ciaáka krwi. 1
16. Za poprawne podanie kaĪdych dwóch cech odzwierciedlających zróĪnicowanie i podobieĔstwo budowy po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
ZróĪnicowanie budowy: dwie spoĞród 1., 4., 5. (1 pkt),
PodobieĔstwo budowy: 2., 3. (1 pkt).
2
17. Za poprawne przyporządkowanie kaĪdym dwóm elementom budowy peánionych przez nie funkcji
po 1 pkt. 2
Strona 5 z 6
18. Za poprawnie podaną nazwĊ warstwy gaáki ocznej, (w której zlokalizowana jest Īóáta plamka) i przedstawienie roli Īóátej plamki w procesie widzenia po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
a) nazwa warstwy gaáki ocznej: siatkówka / centralna czĊĞü siatkówki (1 pkt), b) rola Īóátej plamki:
odpowiada za / umoĪliwia ostre widzenie ksztaátów i barw / ostre widzenie / widzenie barw (1 pkt), jest obszarem najostrzejszego widzenia / najlepszego widzenia (1 pkt).
2
19. Za podkreĞlenie dwóch wáaĞciwych cech odruchów warunkowych – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: niepowtarzane zanikają, nabyte w ciągu Īycia. 1 20. Za kaĪdy z dwóch poprawnie podanych elementów planu obserwacji po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
a) nazwa parametru: tĊtno / puls / liczba uderzeĔ serca w jednostce czasu (1 pkt), b) dokonanie pomiaru:
przed zapowiedzeniem sprawdzianu i po zapowiedzeniu /rozpoczĊciu sprawdzianu (1 pkt),
przed zadziaáaniem stresora / czynnika stresogennego i po zadziaáaniu stresora / czynnika stresogennego (1 pkt).
2
21. Za poprawne przedstawienie obliczenia liczby punktów przyznanej opisanemu noworodkowi – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
kolejnoĞü wg kryteriów: 1p + 2p + 2p + 1p + 2p = 8p
1
Nie uznaje siĊ odpowiedzi 8 p.
bez punktów cząstkowych
22. Za zaznaczenie odpowiedzi D – 1 pkt. 1
23. Za kaĪdą z dwóch poprawnie podanych nazw – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
1. transkrypcja / przepisanie informacji (z DNA na RNA / mRNA) (1 pkt), 2. translacja / biosynteza biaáka / synteza biaáka / synteza polipeptydu (1 pkt).
2
24. Za kaĪdą z dwóch poprawnie podanych róĪnic po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
a) zespóá Turnera: brak / obecnoĞü jednego chromosomu páciowego / brak chromosomu Y / obecnoĞü chromosomu X (1 pkt),
b) zespóá Downa: wystĊpuje dodatkowy 21 autosom / chromosom / w 21 parze jest dodatkowy / trzeci chromosom (1 pkt).
2
25. Za prawidáowe zapisanie genotypów rodziców i dziecka po 1 pkt.
Poprawne odpowiedzi:
genotypy rodziców: Aa, (Aa) (1 pkt), 2
Strona 6 z 6
genotyp dziecka: aa (1 pkt).
26. Za sformuáowanie trafnego argumentu – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
umoĪliwia skuteczne leczenie (niektórych) chorób genetycznych / usuwa ich przyczyny,
otwiera nowe moĪliwoĞci w leczeniu chorób genetycznych / umoĪliwia zahamowanie rozwoju choroby genetycznej,
stwarza moĪliwoĞci hodowli tkanek / organów do autoprzeszczepów / przeszczepów.
terapia genowa moĪe byü niebezpieczna, (gdyĪ do koĔca nie moĪna przewidzieü jej skutków), dlatego wymaga badaĔ klinicznych.
1
27. Za poprawnie podaną nazwĊ zaleĪnoĞci – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
drapieĪnictwo. 1
28. Za zaznaczenie odpowiedzi C – 1 pkt. 1
29. Za poprawną ocenĊ kaĪdych dwóch z czterech sformuáowaĔ po 1 pkt.
Poprawne odpowiedzi: 1. – P, 2. – F, 3. – F, 4. – P (2 pkt). 2
30. Za przedstawienie kaĪdego z dwóch trafnych powodów rozwijania skupu i przetwarzania makulatury po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
zmniejszenie wycinki drzew / wyrĊbu lasów / ochrona lasów (1 pkt),
zmniejszenie zaĞmiecenia Ğrodowiska / iloĞci Ğmieci zanieczyszczających Ğrodowisko / zmniejszenie obszarów wykorzystanych do skáadowania makulatury / Ğmieci (1 pkt).
2
Powody muszą mieü związek z ochroną Ğrodowiska. Nie uznaje siĊ odpowiedzi, np.
przetwarzanie makulatury na papier.
