Jeszcze o arf. 183 postępowania spadkowego

Jeszcze o arf. 183 postępowania

spadkowego

Palestra 7/4(64), 54-55

P O L E M I K A

Jeszcze o arf. 183 postępowania spadkowego

Z p ra w d z iw ą p rzy je m n o śc ią odczytałem w g ru d n io w y m zeszycie „ P a le s try ” z ubiegłego ro k u odpow iedź sędziego B re y e ra n a m oje za p y ta n ie w sp ra w ie g ra n ic sto so w an ia a r t. 183 p r. o post. spadk.

D r B rey e r m a n a ogół ra c ję . Z anim je d n a k w y b io rę się do C anossy, p ra g n ą łb y m jeszcze tro c h ę p o b ro n ić m o je j h ere zji, to je s t m ożliw ości sto so w an ia w p ew n y c h w y p a d k a c h rów nież po 1947 ro k u „sukcesji s y n g u la rn e j” , do k tó re j to d ra s ty c z ­ n e j — p rzy z n a ję — k o n se k w e n cji doszedłem w k ońcu m ojego z a p y ta n ia n a s tr. 76 i 77 „ P a le s try ”.

U w ażny czy te ln ik tego z a p y ta n ia ła tw o odgadnie, dlaczego doszedłem do ow ej h ere z ji: z je d n e j stro n y p rze m aw ia ły za ty m ra c je logiki, z d ru g ie j zaś sp ro w o ­ k o w ały to niedom ów ienia sam ego u staw o d aw cy (o czym m ów ię na str. 77 „ P a ­ le s tr y ”).

M uszę p rze d e w szy stk im d o datkow o w y jaśn ić, że: 1) p isząc o w n io sk ach n a z y ­ w an y c h „zam knięciem p o stę p o w an ia spadkow ego” w try b ie p r. hip. 1818 r., m ia ­ łem oczyw iście n a m y śli ta k ie p o stę p o w an ia spadkow e, k tó re ju ż „d o jrz ały ” do zam knięcia, w p rze ciw n y m bow iem w y p a d k u p isa łb y m o ty c h w nioskach ja k o o zgłoszeniach p ra w sp ad k o w y ch ; 2) w p rzy k ła d zie sw oim , gdzie b r a t dziedzi­ czyłby po sw ej z m arłej w 1947 ro k u siostrze, k tó r a ra z e m z nim zgłosiła p ra w a do je d n e j z n ieruchom ości pozo stałej po ich ojcu, ob, N., po k tó ry m w szczęta p o stę p o w an ie jeszcze p rze d ro k iem 1947, ale o sta te czn y w n io sek o za m k n ię cie tego p o stę p o w an ia po N. złożył ju ż sa m syn, po śm ierci sio stry , ale p rze d rokiem 1949 — zak ład ałem , że, ja k w id a ć ze sto p n ia p o k re w ie ń stw a , dziedziczy po niej, tj. po siostrze, osoba u p ra w n io n a do sp a d k u ró w n ież w ed łu g now ego p ra w a spadkow ego (siostra była bezdzietna, bo in aczej b r a t nie m ógłby zgłaszać praw ­ do niej) i że syn ob. N. nie u k ry w a ł in n y c h sukcesorów , k tó rzy zgłosili się do in ­ n ych pozostałych w tym że sp a d k u po ob. N. nieruchom ości.

N ie przeczę, że to dość sk o m p lik o w an y w y p ad ek . Lecz jeszcze w g ru d n iu u'o. ro k u toczyła się p o dobna sp ra w a w je d n y m z sądów . D ow odzi to ty lk o a k t u a l­ ności om aw ian ej kw estii.

O tóż w p ra w d zie od 1.1.1947 r. obow iązuje now e p ra w o spadkow e i o post. sp a d k ., w p ra w d zie w a rt. X X II przep. w p r. przew id zian o w y ra źn ie, że w raz ie w ą tp li­ w ości należy stosow ać now e p ra w o spadkow e, je d n a k ż e a rt. 183 post. spadić.. j a k o p ó ź n i e j s z y (co m uszę tu podkreślić), a t a k ż e p ó ź n i e j s z y n i ż g r o ź n y d l a m n i e a r t . 29 p r . o k s i ę g a c h w i e c z y s t y c h , zrobił d uży w yłom w ty c h p ra w a c h i k aż d y m usi w te n w yłom w padać, k to ra z w stą p ił n a w sk az an ą p rzez te n że a r ty k u ł drogę.

A znane m i i p o w o łan e p rzez d ra B rey e ra orzeczenia S ąd u N ajw yższego z 25.111.1949 r. i z 30.IX.—8.X.1952 r. sta w ia ją m ocno pozycję a r t. 183 post. sp ad k . M ogę n a w e t w n ic h w idzieć p o p arcie d la m ojej tezy. D latego p rzy taczam ich tre ś ć w skrócie:

I o r z e c z e n i e b rzm i: „W ylegitym ow anie się sp ad k o b iercó w w p o stę p o w an iu sp ad k o w y m (...) z p ra w a hip. z r. 1818 i w p is sp ad k o b iercó w do księgi w ieczystej n ie sto i n a przeszkodzie stw ie rd z e n iu p ra w w p o stę p o w an iu sp ad k o w y m (...) (no­ w ym ) z d e k re tu z dn. 8.XI.1946 r. (poz. 346), gdy oprócz nieruchom ości, co d o k tó re j zostało z a m k n ię te p o stęp o w an ie sp ad k o w e (w try b ie hip.), pozostał jeszcze

N r 4 (64) P o l e m i k a ₅₅

in n y m a ją te k spadkow y. W stw ie rd z en iu p ra w do sp a d k u należy je d n a k zaznaczyć, że nie rozciąga się ono n a n ieruchom ość (...) (pow yższą)”.

I I o r z e c z e n i e b rzm i: „P o stan o w ien ie o stw ie rd z e n iu p ra w do sp a d k u obejm u jąceg o nieru ch o m o ść h ip o te k o w an ą , co do k tó re j uprzed n io zakończone zo sta ­ ło p o stę p o w an ie sp a d k o w e przew id zian e w u st. h ip. 1818 r., nie sta n o w i sam o d ziel­ n ej po d staw y do w p isu o zm ianie ty tu łu w łasn o ści w księdze w ieczystej. P o sta n o ­ w ien ie ta k ie u za sa d n ia je d n a k pow ództw o osób pom in ięty ch w p o stę p o w an iu sp a d k o w y m (tym z r. 1818) o w łaściw e u sta le n ie sp ad k o b iercó w i ich u d ziałó w stosow nie zarów no do a rt. 131 pr. hip., ja k i a rt. 70 p r. sp a d k .”.

Bo w p o stę p o w a n iu sp a d k o w y m n a p o d sta w ie p ra w a hip. 1818 r. d ec y d u ją cy m w a ru n k ie m u zy sk an ia p ra w do sp ad k o w ej nieru ch o m o ści było zgłoszenie się sp a d ­ k o b ie rc y (art. 125—131) pod ry g o re m p re k lu z ji z a rt. 154. K to się nie zgłosił, to ta k , ja k by się zrzekł nieruchom ości spadkow ej.

Je że li do n ieruchom ości, w księdze k tó re j to n ieruchom ości toczyło się p o stę ­ p o w an ie sp ad k o w e n a p o d sta w ie u sta w y hip. 1818 r. (tak ja k podałem w sw oim p rzy k ła d zie )' n ie zgłosił się n ik t trz e c i ja k o do w iększego sp a d k u po ob. N., to należy suponow ać d ésin té re sse m e n t tego trze cie g o rów n ież do te j części n ie r u ­ chom ości, ja k a by p rz y p a d ła zm arłej córce ob. N. w to k u postęp o w an ia, a k tó r ą to część p rze p isał n a siebie syn ob. N., b r a t zm arłej.

Będzie to zgodne z zasadą ąuod pro toto, id pro parte (oczywiście rzeczy jednorodnej).

P rz y z n a ję je d n a k , że te za d ra B ey era je s t ła tw ie jsz a do p rzy ję cia zarów no w te o rii, ja k i w p rak ty c e . Nie w y d a je m i się ty lk o słuszne jego tw ie rd z e n ie w o sta tn im zd a n iu (str. 78 „ P a le stry ”), że „w d a n e j sy tu a c ji (tj. ta k ja k w m oim p rzy k ła d zie — H.) p o stęp o w an ie sp ad k o w e w k siędze w ieczystej pow inno u le c u m o rze n iu ”. Nie! S ą d (W ydział K siąg P ubl.) p ow inien by ty lk o zażądać u su n ię cia przeszkody do w p isu p rze z złożenie stw ie rd z e n ia p ra w do sp a d k u po córce ob. N... zm a rłe j w 1947 ro k u (przypom inam , że toczyło się tylk o je d n o postęp, sp a d k i w księdze po ob. N.). H ip o te k a riu sz

P V T A I V I A

I

O D P O W t E D Z I

PH/ł W/lfC P Y T A N I E : C z y z a g r a n i c z n e ś r o d k i p ł a t n i c z e , j a k i e o t r z y m u j e a d w o k a t t y t u ł e m h o n o r a r i u m o d z a g r a n i c y , m o g ą b y ć w y k o r z y s t a n e n a p o k r y c i e k o s z t ó w p r z e j a z d ó w z a g r a ­ n i c ę , n a z a k u p z a g r a n i c z n y c h k s i ą ż e k i c z a s o p i s m f a ­ c h o w y c h i t p . O D P O W I E D Ź :

Z arzą d ze n ie M in istra F in an só w z dn ia 14 sie rp n ia 1958 r. w sp ra w ie zezw olenia n a d ysponow anie częścią zagranicznych śro d k ó w p łatn iczy ch u zy sk iw an y ch p rz e z osoby fizyczne za n ie k tó re p rac e w y k o n y w an e w obrocie z za granicą (Mon. Pol.