Tomasz Wilde,Bożena
Zimnowoda-Krajewska
Marianowo, woj. szczecińskie,
klasztor cystersek
Informator Archeologiczny : badania 20, 189-190
189
-1 * a u r y s k r z y d ła wschodniego
W s z y s t k ie f a z y budowy p r z y p z d z ja na X IV w, i prawdopodobnie n a s t ą p ił y w k ró tk im o k r e s i e e r a s e .
Nd ród ruchomego m a t e r ia łu zabytkowego u ły s k a n e g o w t r a k c i e bada 6 w ykopał lakowych n a j l i c z n i e j с z * g ru p ę s ta n o w ią f r a g a e n t y n aczyń g l i n i a n y c h , g łó w n ie w yp alanych w atm o sfe rz e r e d u k c y jn e j o r a * n i e w i e l k i p r o c e n t w yp alan ych w a tm o s fe rz e u t l e n i a j ą c e j i k a m io n k i. B a b y tk l » • ta lo w e p o d z ie lo n o na g r u p y i o s p r z ę t budynków / z a w ia s y , s k o b le , h a k i , g w o fd z le / , n a rz ę d z ia g o sp o d a rstw a domowego /u c h w yty k o c io łk ó w lu b w ia d e r , t a s a k , n o t e / , u z b r o je n ia 1 o p o rz ąd z e n ie j e f d z l e c k l e / g r o t y , t o p o r e k , o s t r o g i , s t r z e m ię , fra g m e n ty z b r o i/ , monety /1 s z t u k i / , inn y r o d z a j zab ytków t o fra g m e n ty a z k ła naczynio w eg o 1 s z k ła w itra ż o w e g o z zachowanym barwnym r y su nkiem . N i e l i c z n a g rup ę s ta n o w ią fra g m e n ty d e t a le a r c h it e k t o n ic z n e g o /dach ów ki, p ł y t y ogrzew c z e , p ł y t k i posadzkow e, c e g ły fazowane 1 p r o filo w a n e o ra z k a f l e mlakowe w yp alane w a tm o sfe rz e r e d u k c y j n e j / . B o g a ta 1 ró ż no ro dn ą g rup ę tw o rz ą r ó w n .e t s z c z ą t k i o rg a n ic z n e /кo i c i z w ie r z ą t , p ta c t w a , o d c l 1 ł u s k i r y b i e , s k o r u p k i j a j / . Pob rano r ó w n ie ! o k o ło SD próbek zapraw. M a t e r i a ł z in n y c h o k re só w , g łó w n ie fra g m e n ty c e r a m ik i, w y s t ą p i ł na wtórnym z ło t u /z w y ją tk ie m p o łu d n io w e j c z ę d c l wykopu S - c e ra m ik a z o k re su h a ls z t a c k ie g o / .
K a t e r l a ł y z n a jd u ją s i ą w o d d z ie la A r c h e o l o g ii Muzeum Okręgowego w T o ru n iu , B a d a n ia będą k ontynu ow an a na p rzed sam czach .
MARIANOWO U n iw e r s y t e t N ik o ł a j a K o p e rn ik a
w o j. * z c h ę c iń s k ie w T o ru n iu
k l a s z t o r c y s t e r s e k M y d z la ł S z tu k P ię k n y c h
l a k ł a d K o n se rw ato rstw a
B a d a n ia p r o w a d z ił mgr Tonaaz M ild e / a u t o r sp raw ozd ania/ o ra z mgr B o le n a lim n o w o d a -K ra je w sk a. P ie r w s z y sezon b a d ań . B a d a n ia a r c h e o lo g ic z n o - a r c h lt e k to n ic z n e k la s z t o r u c y s t e r s e k /1260-1270/.
Z e s p ó ł k la s z t o r n y c y s t e r s e k w M a ria n o w ie fundowany o k . 1260 r . zachował a lg stosunkowo d o b rz e . S k ła d a s i ą on O b e cn ie z k o d c i o ł a , s k r z y d ła z a c h o d n ie g o , frag m en tu g o ty c k ie g o budynku g o s p o d a rcz e g o , o r a z r e l i k t u muru zam ykająceg o z e sp ó ł k l a s z t o r n y . M s z y z tk le wym ieniona o b le k - ~ t y w z n ie s io n e z o s t a ł y z c e g ły na z a p ra w ie w s p le n n e j.
K o d c ló ł sa lo w y z p o l i g o n a l n i e zam kniętym p r e z b it e r iu m o w ym iarach 15 x 11,5 ra c h o w a ł s ta n n ie z m ie n io n y . S k r z y d ło k l a s z t o r n e z a c h o d n ie o w ym iarach 54 z 10,85 z o s t a ło d o ió poważnie przebudow ane. J a k w y k a z a ły b a d a n ia a r c h it e k t o n ic z n e bud yn ku, p ie r w o t n ie l z t n i a ł odmienny u k ła d otw orów d rz w io w ych 1 o k ie n n y c h . B y ł y one zam k n ięte o stry m tu k ie m . Ma I I k o n d y g n a c ji o d s ło n ię t o n i e w i e l k i e okna we w n ę k ach , s z c z e lin o w e . S k r z y d ło to uwakane za w z n ie s io n e na c a ł e j d łu g o d e i w jednym c z a e le z o s t a ło p r z e d łu io n e o 11 » . N a s t ą p iło to prawdopodobnie w X V I w . R p ie r w o t n e j i e i a n i e s z c z y te w e j to go s k r z y d ła o d k r y to r e l i k t y p ie c a ch leb o w e g o , z n is z czo neg o w t r a k c i e p r a c budow lanych z w iąz an ych z p rz e d łu ż e n ie m s k r z y d ła budynku.
S k r z y d ło w s ch o d n ie n i e zach o w ało s i ę . N t r a k c i e badań uchwycono p o łu d n io w o -z ach o d n ią częńó budynku o r a z praw dopodobnie к r u ig a n e k . R o z z t r z y g n lą t o r ó w n le ł dysk uto w an y od l a t p ró b ie ·
I s t n i e n i a S k r z y d ła p o łu d n io w e g o te g o k l a s z t o r u . O d k ry to w z a ło lo n y c h wykopach fundament pod d c la n ę w e w n ę trz n ą . Je g o k o ro n a z o s t a ła z aibezpleczona p rze z budow niczych przed d e s t r u k c ją w a p ie n n ą c z a p ą . S u g e r u je t o z am iar w z n ie s ie n ia te g o s k r z y d ła w p ó fn ie js z y m c z a s ie n i ł pozos t a ł ą cs ęd ó z a ł o t e n i a . l a pewne z powodów ekonom icznych n ig d y n i e z re a liz o w a n o te g o z am ierz e n i a , Opory a k le p ie n n e w p iw n ic a c h te g o s k r z y d ła d w iad cz ą o p r o j e k c i e p r z e k r y c ia I c h s k l e p i e niem k r z y io w y a .
1 powodu n ie d o s tę p n o ó c l p om ieszczeń w s k r z y d le zachodnim d l a c e ló w badawczych p la n u je •1« k o n t y n u a c je p r a c w z s z o n ls 1988 r . , k ła d y z g o d n ie z planem lo k a t o r z y z a m ie sz k u ją cy budy nek z o s ta n ą w y k w a te ro w a n i.' M s a k r e a le z z a 1e r zzhych p r a c z n a la z ła s i e próba o d tw o rz e n ia p ro gramu a r c h it e k t o n ic z n e g o s k r z y d e ł o ra z r e l a c j e m iedzy k la s z to r e m a p rz e p ły w a ją cy m w p o b lit u s tru m ie ń la m .
190
-M a t e r i a ł y z n a jd u j« a l e o b e c n ie w l a k ł a d a l e K o n e e r m to r a Ł n - D K K po le k o it c .e n lu p ra c z o atan « p rze k a za n a W IŁ w S z c z e c i n i e . „
MŁOSIEHO, gm. L i n i a p a t r z a k r · « k a l z z t n c k l
u o j . g dartakle Stanó w tek o 1
NOWA B IA Ł A , gm. Nowy t a r g p a t r z p a l e o l i t 1 m e z o lit
w oj· nowosądeckie S ta n o w is k o 2
/ j a s k i n i a w O b ia zo w e j/
NOKA CEREKW IĄ, gm. K i e t r z p a t r z «рока b rąz u
woj· o p o ls k ie
0 R E N I0 E , gm· P i ą t e k W ojew ódzki K o n se rw a to r zabytków
w o j, p ło c k ie
B a d a n ia p r o w a d z ili d o c . d r h a b . L e sz e k K a jz e r / a u to r sp raw o z d an ia/ i s tu d e n t a r c h e o l o g i i UŁ - Marek Kołftczyfc. F in a n s o w a ł WK2 w Pło ck u · P ie r w s z y sezo n b ad a ń . Tzw. gró dek s to ż k o w a ty /2 p o ł . X IV - X V w . / .
Tzw* gró dek sto ż k o w a ty w O r e n ic a c h / n ie k ie d y O re n lo t k a c h i O r e n ic a c h S t a r y c h / wprowadzo ny z o s t a ł do l i t e r a t u r y a r c h e o lo g ic z n e j p rze z J . K a m iń s k a . J e s t to s p o ry k o p ie c o w y so k o ś ci o k o ło T m , , ś r e d n ic y p od staw y o k o ło 50 я . , ulo ko w an y na s k r a ju d o l i n y r z e c z k i M a lin y . D o ty c h c z a s c h r o n o lo g ię o b ie k t u /bez badań te re n o w y ch / o k r e ś la n o na X I I I - X I V w*/ J< K a m iń sk a, J . Szym czak, L . K a jz ę r/ · Celem p r a c b y ło z w e r y fik o w a n ie t y c h h ip o t e z .
Wykonano 4 wykopy a r c h e o lo g ic z n e o ł ą c z n e j p o w ie rz c h n i 29 ·2 1 o r i e n t a c y j n e j k u b a tu rz e 65 и 3, k tó ry m i o b ję t o c z ę ś ć w ie r z c h o łk a nasypu 1 je g o p o łu d n io w y s t o k , aż do h ip o t e t y c z n e g o w a łu , o ta c z a ją c e g o o b ie k t od p o łu d n ia . Sporządzono d o k u m e n tację rysunkow ą 1 f o t o g r a f ic z n ą , o ra z zgromadzono s p o ry z b ió r zabytków ruchomych / o k o ło 110Q ułamków n a cz y ń g l i n i a n y c h , oko ł o 400 fragm entów z w ie rz ę c y c h i 36 p rzedm iotów Ż e la z n y c h / .
w w yn iku p r a c tere n o w ych s t w ie r d z o n o , t e n a s y p w O r e n ic a c h j e s t p o z o s t a ło ś c ią po s i e d z ib ie m ie s z k a ln o - o b r o n n e j, k t ó r e j fu n k c jo n o w a n ie p o d z i e l i ć m oins na 2 f a z y , Z p ie rw sz e g o okrenu u ż y tk o w a n ia p o z o s t a ła w arstw a k u ltu r o w a n i e z a w ie r a ją c a ułamków c e r a m ik i w y p a la n e j w a tm o s fe rz e r e d u k c y j n e j . Fa zę t ą d atow ać można w s tę p n ie na 2 połow ę X I I I w ie k u i 1 połowę X IV wieku· N a s tę p n ie k o p ie c z n a c z n ie podsypano i na je g o n ie w ie lk im w ie r z c h o łk u w z n ie s io n o budynek d re w n ia n y o n ie m o ż liw e j do o d tw o rz e n ia f o r m ie , P o w s ta ł on zapewne w p o ło w ie X IV w ie ku i z o s t a ł s p a lo n y w w ie k u XV t
P r z y s z łe b a d a n ia w in n y d o k ła d n ie j o k r e ś l i ć je g o c h a r a k t e r , l e p i e j p ozn ać s t r u k t u r ę na sypu i o s a d n ic tw o to w a rz y s z ą c e .
M a t e r i a ł y z badań opracowywane są w K a te d rz e A r c h e o lo g ii U n iw e r s y te t u Ł ó d z k ie g o , doku m e n ta c ja przechowyw ana j e s t w archiwum W ojew ódzkiego K o n se rw a to ra Zabytków w Płocku ·
PAWŁOWO, gm, C z e rn ie je w o w o j. p o z n ań sk ie
S ta n o w is k o 16
