Nowe badania nad stosunkiem regionu. magurskiego do krośnieńskiego w Beskidach Zachodnich

JADWIGA BURTAN, STANISŁA W SOKOŁOWSKI

NOWB

BADANIA NAD STOSUNRlEM REGIONU. MAGURSKIEGO DO

RROSNI)llęSRIEGO

W BESKIDACH ZACHODNICH

" - (S"bres2lczenie refembu)

N

A ,,Mapie geologioznej Kwrpart; Sląslkioh",

,op\lblikowanej

w

r'. ,1937 ~ J. Burt.a-nóWnę, K. Kaniora i M.Ksią.Zk:iewic:za, wydzie-lono IW płaszczowimle magJUln~ldej .serię odmi€lIl--nie ,lWJW'lnd.ętą od właściwej serii ZIliIl'gtB'skiej, , wieku prawdqpodalmie padecgeńskiego, wystę­

',pującą w oilrolioaJCih KOIIlilrlrowa, Is\:eI1:mej

a.

Ka-mes:mrey,

u ~ plasrlJĆ!lOWiny magurs'ldej.

Sei:ię tę narz;wanw "przedm.agwrską", kt6m je-szeze posiadała odIdźJw:ięki facji ś1ą;s1kiej oraz

,

pewne

IUtpOdQbnieme się do SkJa1

eocenu

ma-'

gwrskiego. Autorzy "Mapy" podlk!reślalli- prowi-roryumość ujęcia zagadiniertia Wyrukala z tego kan.ieemość ~ół:owego qprScowania Sbraty-gra.fik!mego

sem

iPf'2i~, jej zdjęcia , ~cmego i wyikanania badań

porownarw-C2ych IW innych dOOzatracll br.p!iokich. ' '

Nowe badania 'u CZIOła: płasrzJczowmy ~ , skiej !na. wscllód od 2ywca wykona!

St.

Sdk~

ł~

w

11'.' 1937:i 1946. W 11'. ;1947' i następ­ nych Jatach !teren w obrębie arkU5lla -2ywiec

~.ółowo opracowała j. Bur.'tan6wna ,W tym czasie wymien~eni aufurzy wykonałi ~tudia, po-rÓW!ll~ ~ półnOC!nego Ibrzegu płaszczo­ winy magurskiej ,po okolliceWOli Łutmńskiej na WlSChodrzie, pcm.adto J. Bli'l'ialn6w!na /prowa-,dzLła baciarua IPOl'Ównawcze

!Po

stronie

C1JeOho-słowackiej. '

W JWytDiku tych badań dOOzar rwymępowania atvrorow ,~icil" IW obrębie arlru-sza 2yw.iec podzielooo:1lla dwie strefy: p61łnooną i pObudmOlWą, oharakte.ryzudąoe t3tię !rÓrimym

:roz-

,

wojem serii ,stratygrafi.c:mytih.

-Strefaprzedmagull'Ska jp6hnQCllla rozWinięta jest w pasie ,JsteIbna~ów--iKamesmioa­ -Szasre-Mil6wlka-JillIrBlSIZÓW'---Spotrys-z 0il'aŻ w obszairze na iW'oobód od 2y.woo mięcmy

Sjpory-szem~, a Gilowicami. I - " , '

seria

,

strefy 'północnej • chalooJktery7JUje się pewnymi cechami swoistymi. '

W

warstwach krośn.ieńskich rwys!tępu1ą gru-bolawioow'e piaSkOw1ce ~ Ochodzi.tej i piBslrow'-ce z1epieńoowe (GiJ.mvice,-1d~).

W.

ma-~e ?ll~ień.coWym o~ Slmł ~ioh

mag.rnowycll; metamariicmyoh d osadowycl1

, ~ą, m~e z mi.kJrotfamją ilciedową i e<?""

~' oraz WBJpienie ~ z numullitarirl,

'WB!Pi~e lL~e j ruwooImQwe. '

W ,paleogeride wydzielano daJlej '" WBlI'Stwy z B~1ki" (nazwa od ~ Mrl

RyWwalk:l-kiem, !na. ikrt:órego 2lboczaoh utwory .te są obficie rozwilńięte): Są to margle ~ulb aJupki. rnwrgliste mikowe 'popielate 1'uIb,!llIiemal czmne, eż:ęsto z ruBka:mi !1j1Ib. Czę$to pojawiają się IW nich tWłJto

W'ietJrnejąoe ,syderyty. S:tarnowią' ozie ~apewne odmianę najtrtiższej części; warstw krośtii~ch.

POd

łu:Pkami., menhlttowymi IlWlWijają się ID.aJIgle ,eooeńsIk:ie pstre, ~j w ' górnej części seledynowe i' tżół!tawe, niżej czerwone Na 2fuoczach Małego BeSkidu (N, od Gi;ł.owic); gdzie są najobiiciej lI'O'l1Winięte, ~iane są zupełnie (podobnie jalk i, wyżejJ.egle łupki ~ nilttowe) WIk1a:dów p.iJaskowIoowych. !

MiędZy ~' jpaleogeńs'ltimi,

a

Irlajniri-szym odsłoniętym ogl1ii:wem serii jpIrIZedmaguIr-skiliej p6hnoicnej - , pias1rowcami bioty,tow1o-:glBJu..

, kanitowymi - ~1ą 100 peWnyich 00cln-,kach /badanego !terenu margle górnokiredowe

SZBlre, często 1P1a!m.iste, !WY:ią1fkówo !psttre~ Margle'

te zatW1arają falUlIlę mdCeramową Ol"a7! gl~ t:rnlInkiaInową· '

'O : pi.aSkowcacll bi~~gLa,ullronitowych powiemy !na końcu, ,ponie\yaŻ ~ją ~e

zarowno

W ser.iach ~agurSkdoh, jalk i w

_ brzeżnej part.ii mas ~ch. -' ,

Strefa )przedmagumka pol!udniciwa leży na

Po-łudnie

'

00.

sbrefy pqprzedniej bądź jest !naSU4'lię­ ta na mą częściowo

w

lpootac~ ~ i mk11:ino-,

wań ltekton.icznyoh. ' _

Zbliża się ona ~e !l"OZWOjem sbraty~ ficmym do facji nla!g!Ul'skiej, jedJna!k: ma też

pewiIle ~hy odiI'ębne; rwSlrutek czego, łą~y ją 1;y1rnczasOw'Q 'IW jedną grupę ze Sbrefą

pół-nocną·

, Najmlodszym ~d,wem serii ipObłniowej ~ , ' wambwy ~e, dmć, podobne do - ana-logicznych UJbworow \ty!pOIWej facji magur~ej, głównie i1.astó-iri.aIIg1isIre, mruszlowo dzielące się, z ławicami piaskowrow gtaiUikanitowy'oh.

, Thmw'odnim elementem tej stn:efy są WSlPie-, nie uańskie (~e przez 'Oh:liga w Woli,

-ł.iużańsikiej, a qpisane przez Szajnochę z obsza-ru

adt.

2ywiec i 71WaJl1iYch

1W'8!Pien:i.ami

Z Ko-niakowa). Ich sytuacja stratygnrli~ i ~ ... na100nJ0Ść do jednej z gł6wnycll jedInootek nie '

były 00f;ycllctBs :wyjaśnione, gdyż występują one ~j jalk9 tekrl:onicme Iirolowane', b1o--ki. ,ObOOrrle przyjmujemy pierWotną sytuBIcję

gł<iW!Ilej łaWicy waJPieni ,łużańskich (eocen (!jJr-l}Y) na glI'anicy między warstwami podma~­

Skimi a niżej , leZącymi wamtwami hierog1iJf~

wvmi.

,W psłlrycll łu)p1mc!h pod watrsbwtam.i. ~­ fowymi rwystępują wkitady piaskorwtów Z[~ień" cowych z numulitami (ec:JCęn. środkowy). Niżsrza

, C2Jęść eoceruu wyklS'lJta.lkm:ta jeSt IW piaskowoach, zlepieńcowych, :zJWanyoh dawniej piaskovroami ciężkOlWidtimi, a :także W piask:9Woaoh zlepień..;.

oowych miejscami Wt8lpU:Ji1E:j ... .Y~H {eocen· dofu.y -...:. ... paIleocen), zwanych· ,,grojeak:imi" .. (od wzgórza. "Grojec" koło Zywca). ..

SEria . ~ sąsiadująca od· (pobud!n.ia

z obsmrem. serii ~, ·Sldada się.

z wM"Sbw ~ lIl!ietypawo !rOZ!Wdnliętyoh,

a lWiąrł;ącyOO. się ściśle z warstwami. ~­

skimi. Warstwy hieroglilfowe oraz

środJlrowo-.

..

eooeńfłkie piaskowce

z

marg1amd występują w

wysadach .bardziej połudmow'y1cfu. (Rycer!k:a>. Pod·

łupkami p;brymi.. występują !pi.aSkorwce

gr:wbo-. ławicowe, miejscami iIruliste, fWYIS1;ępująoo

7l\P.

'w gI'Z'biecie ŁySk:ó: 1OO·;pół!nocn:y wsohócl od Zyw-ca

Iulb

rw ISilodIeMutnegp lIlta północ od

Kooza-rawy.

WaJrStJwy k!redawe najwyrż.sze ll'O'lJWiJndęte

są jako marg1le fu'koidowe {Ja~rzynk.a) JJub ja-ko Ciemne łuPki· (lOa północ od

JW

aiW1r8.'CZowego

Gronia). . . .

W8I1'Stwy bioty:tmyo-glauikonąe

kredowe

·

występują

rmrowno

IW

lSibrefadh

przedlmagwr-skioh, jak i IW' ~ 1SIIludrz;e jednOlSltki.

ma-gumk.iej. Skhlrlają się ~

z

dwIu oddrAałów:

górny - piaskawoe Skalen.i~on;i,towe

z biotytem i średlni.ołaW~ z fupkami

:i:tas-tymi, ()I'~ dolny -'- piaskowce dOOć

cienkola-wioowe, ffiiejlSiCaDlń.skOlI'lllpCJWe. Na południe od

·Istebnej ~ oddzialem górnym ado1nym

c~iesię paisrno rupków zielonyoh z

malI'gla-ind pSbrymi. . . ; . . '.

. Na przecYlużatnie się ~ ~j

w lkierunku 'Wschodnim wSka:zJtJją występowa-·

nia ~oh margli eoceńs'lcich w wy.gadaoh

Ble:-· Ińienia i KoOOIld. jak

a:óWniez:

margle· występu­

jące . na polUdJnde od pamna doJnokreOOwego

~ ' .

W Wi!lJkowiSlw stwiermano :wyB1ępow.anie IW

wamtwaoh \krośnieńSkich 7Jlą:rleńo6w z otocz&-karili p~ '\:V8Pi~ Il'l1UIDllllitowym -pocldbrrie jak w GdlÓWicadh.. Bldki piasłkowców

. n'Ulm!Ulitowych, kJtóre maIa7Jł.

iN

W:iilikowoisku. Cz.

·.K~, mogły1by poch.odrz:iA1. rl' rt.egaż zlepieńca..

Wy.ksżtakenie czarnych hlpków,

odpowiada-· jącyoh Iąlen.ilitawym, a występuj~h WŚrÓCi

WoalI'Stw

"szarycll'" (= lkrośn!i.eńSkiicll) ąkna

tekto-ndCZll1ego Mm:any Do1lnej

orm:

warsllw

gry.bow-Sk:irih . (~ krośnieńsk:kfu

+

.

menilliltowyoh:) ~.

.C2JaIIl, wSk:azuje' na ~e się ich ' dl

wamtw

podmagumk:i.ch. Axlo~y lJ)11OOeS

o'bser-, wujemy w faMach duikie~ioh. Natomiast pies-.kawce ,,idęcz.ańskie" DąbrowSkiej Góry i

KJu-roWsk.iej Góry :nad lDu!naJjoem nie należą do

płaszczowiny 'magumk;iej. Wykazują one

podo-bieństwo do' piaskowców. oer:gowsk:icll..

Między IkreckL ,Jbiotytt.ową" a "ci~" OpoLsndego

oest

pewne podOibieńsbwo, ale są teri;

i 2JIlaJCme tróżn.d.ce. . . .,

.

VI

kierunku

zaoh.<xi:nim

od dorzer;m SołY.

-strefa przedmagt:m'Ska 1Wktacm· IW dolfuę pJzy

(seria 1;>ioty,towa. Ghuwej oraz utwOry

anaiI.o-gicme z piaskowcami ,,groj.edkimi" i

wapienia-· mi·· ~) i !WYstępuje prawdopodobnie

·dalej IW ró2myoh odcinIkach W7ldłurź; ~ płasz­