Mgr Justyna Tomaszewska
Materiały pisarskie - rebusy
Prezentacja multimedialna do tematu: Źródła historyczne
Poziom: szkoła podstawowa
Klasa: IV
Materiały
pisarskie
sda + niane
1. Papier - Po raz pierwszy otrzymano go w Chinach, jako pozostałość po myciu jedwabnej waty.
Ponieważ jedwab był bardzo drogi Chińczycy zastąpili go włóknami roślinnymi i szmatami lnianymi.
2. Papirus - wyrabiany z włókien rośliny cibory papirusowej rosnącej w delcie Nilu. Do produkcji
materiału piśmienniczego używano łodygi rośliny. Miąższ krajano na paski w miarę możliwości cienkie i jak najszersze. Następnie układano je gęsto obok siebie na desce zwilżonej wodą tak, by brzegi pasków nachodziły na siebie. Na tę warstwę kładziono w poprzek drugą, po czym obcinano wystające końce. Całość sklepywano, w wyniku czego powstawał spójny arkusz, który później suszono na słońcu. Gotowe arkusze sklejano ze sobą brzegami za pomocą kleju wykonanego z mąki, wody i octu. W ten sposób powstawał zwój.
3. Pergamin - Materiał pisarski, a także dokument pisany na pergaminie. Znany już w starożytności
(Egipt, Persja, Grecja). Używany od II w. p.n.e. jako materiał w bibliotece w Pergamonie (stąd nazwa), gdy pojawiły się trudności z eksportem papirusu. Po usunięciu sierści i odpowiednim moczeniu (woda wapienna) skórę suszono i wygładzano. Na pergaminie pisano za pomocą trzciny lub odpowiednio przyciętego pióra. Początkowo tradycyjnie formowano pergamin w zwoje, by (ze względu na mniejszą niż papirus elastyczność) ostatecznie przejść na formę kodeksu. W średniowieczu pergamin wyrabiano w klasztorach, a od XII w. produkowali go rzemieślnicy - pergaminiści. Jego produkcja była bardzo kosztowna, ale jednocześnie jest jednym z najtrwalszych materiałów.
4. Kamień - Najstarszy materiał pisarski. Pierwsze petroglify, czyli obrazki malowane bądź ryte na
powierzchni skał pojawiły się około 20 000 lat temu. Ludzie pierwotni często wykonywali swoje piktogramy (obrazki) dla celów magicznych bądź kultowych. W starożytności wykonywano napisy dedykacyjne, epitafia czy zarządzenia władz. Wykorzystywano do tego celu przede wszystkim kamień miękki tj. piaskowiec, marmur, wapień, ale zdarzały się również napisy na takich materiałach jak granit, bazalt czy dioryt. Słynny kamień z Rosetty z hieroglifami egipskimi jest płytą bazaltową, a Kodeks Hammurabiego został wyryty w diorycie.
5. Gliniane tabliczki - Były one formowane z mokrej gliny Po wyciśnięciu napisów tabliczki suszono
na słońcu lub wypalano. Pokaźną kolekcję piśmienniczą tabliczek glinianych zawierała biblioteka króla Asyrii Asurbanipala.
