Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora telekomunikacyjnego w Polsce

Pełen tekst

(1)Zeszyty Naukowe nr 844. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. 2010. Adrian Solek Katedra Mikroekonomii. Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora telekomunikacyjnego w Polsce 1. Wstęp Od momentu odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. sektor łączności pozostawał zawsze pod kontrolą państwa. Jego rozwój był więc zdeterminowany nie tylko potrzebami odbiorców i możliwościami technicznymi, ale i względami polityki gospodarczej państwa. Dominacja państwa w tym sektorze, zwłaszcza po II wojnie światowej, doprowadziła do jego regresu na tle innych krajów europejskich1. W okres przemian społeczno-ustrojowych Polska weszła jako kraj zapóźniony w dziedzinie telekomunikacji, zarówno pod względem kryteriów ilościowych, jak i jakościowych, z niedorozwiniętą infrastrukturą i znacznym niedoborem podażowym. Utworzone w 1947 r. przedsiębiorstwo państwowe Polska Poczta, Telegraf i Telefon jako monopolista w dziedzinie łączności świadczyło usługi na bardzo niskim poziomie, w dodatku dla relatywnie niewielkiej liczby abonentów – wystarczy przypomnieć, że w 1989 r. Polska w międzynarodowych rankingach sektorów telekomunikacyjnych plasowała się na przedostatnim miejscu w Europie, przed Albanią. Wskaźnik gęstości telefonicznej, informujący o liczbie abonentów na 100 mieszkańców wynosił niewiele ponad 8 i był o 30% niższy niż średnia dla Europy Środkowej oraz ponadpięciokrotnie niższy od średniej dla krajów OECD. Poziom telefonizacji wsi był jeszcze niższy: w 1990 r. wskaźnik gęstości na obszarach wiejskich wynosił zaledwie 2,69 linii na 1 H. Kontkiewicz-Chachulska, J. Kubasik, Przemiany w sektorze telekomunikacyjnym w Polsce po roku 1989 [w:] Studia nad integracją europejską, red. P. Jasiński, T. Skoczny, t. 3: Telekomunikacja, Warszawa 1997, s. 236.. zeszyt_844.indb 97. 26-08-11 8:57:24.

(2) Adrian Solek. 98. 100 mieszkańców, wobec 12,28 dla abonentów miejskich2. Średni czas oczekiwania na przyłączenie linii telefonicznej był również rekordowy: wynosił bowiem aż 13 lat i 11 miesięcy3. W latach 90. zapoczątkowano zmiany prawne, instytucjonalne i regulacyjne w dziedzinie telekomunikacji. Jako generalny kierunek przeobrażeń wyznaczono, biorąc pod uwagę doświadczenia państw zachodnich, liberalizację sektora, zmierzającą do zmniejszenia zakresu i stopnia szczegółowości regulacji ekonomicznej (ustalania cen, jakości i ilości produkcji) oraz zmiany pełnionych przez państwo funkcji regulacyjnych – zastąpienie kompleksowej regulacji, opartej na nakazach i zakazach swobodną regulacją przedsiębiorczości, zasobów i strumieni finansowych. W dalszej perspektywie planowana była prywatyzacja narodowego operatora. 2. Prawo wspólnotowe jako wyznacznik zmian w polskim prawie telekomunikacyjnym Bodźcem do unowocześnienia ram prawnych funkcjonowania telekomunikacji w Polsce po 1989 r. stało się zacieśnienie współpracy z Unią Europejską, z perspektywą uzyskania pełnego członkostwa. Jej wyrazem było podpisanie 16 grudnia 1991 r. w Brukseli Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Polską a Wspólnotami Europejskimi, który wszedł w życie 1 lutego 1994 r.4 Ostateczny cel przemian ustrojowych, jakim była akcesja, wyznaczał równocześnie kierunek zmian prawnych, którym było dostosowanie polskich przepisów do dyrektyw unijnych. Celem polityki telekomunikacyjnej Unii Europejskiej przez wiele lat była liberalizacja tego sektora. Proces demonopolizacji i uwalniania rynków odbywał się w kilku etapach: pierwszym było wprowadzenie zmian prawnych umożliwiających ustanowienie konkurencji, drugim – wdrażanie uchwalonego prawa, trzecim zaś – wprowadzenie do istniejącego ustawodawstwa zmian, jakie okazały się konieczne w trakcie funkcjonowania zliberalizowanego rynku. Obecnie zaś wśród celów. 2 Infrastruktura – klucz do rozwoju, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2003, http://www. mi.gov.pl/ prezentacje/ jednostki_dokumenty/1/infrastruktura_klucz_do_rozwoju_ii_1_09_2003. doc (luty 2008). 3 D. Dornisch, Dynamika konkurencji w polskim sektorze telekomunikacyjnym: regulacja, prywatyzacja i rozwój multi-sieci [w:] Charakterystyka wybranych sektorów infrastrukturalnych i wrażliwych w gospodarce polskiej oraz możliwości ich prywatyzacji, red. B. Błaszczyk, A. Cylwik, Raporty CASE nr 27, Warszawa 1999, s. 91–103. 4. zeszyt_844.indb 98. Z. Brodecki, E. Gromnicka, Układ Europejski z komentarzem, Warszawa 2002, s. 9.. 26-08-11 8:57:24.

(3) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 99. regulacji na pierwszy plan wysuwa się tworzenie warunków funkcjonowania sektora, korzystnych dla konsumentów5. Podstawą działań ukierunkowanych na liberalizację telekomunikacji jest zasada otwartej sieci, zawarta przede wszystkim w tzw. dyrektywie ramowej (dyrektywa 90/387/EWG o udostępnianiu otwartej sieci). Zasada ta ma na względzie zapewnienie: – minimalnego zestawu usług dla użytkowników końcowych; – dostępu do publicznych sieci i usług, opartego na obiektywnych kryteriach i przejrzystych i jawnych warunkach. Jedyne dopuszczalne ograniczenia tego dostępu mogą wynikać bezpośrednio z prawa wspólnotowego lub z tzw. warunków podstawowych, którymi są: bezpieczeństwo działania sieci, utrzymanie jej integralności i interoperacyjności, ochrona danych, ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie częstotliwości; – harmonizacji usług dostępu do sieci telekomunikacyjnej, która ma doprowadzić do ujednolicenia na całym obszarze Wspólnoty takich aspektów działalności, jak: techniczne interfejsy i funkcje sieci, warunki dostarczania i użytkowania usług, zasady dotyczące taryf, nadawania numerów, adresów i nazw oraz dostępu do częstotliwości. Harmonizacja taka ma służyć zwiększeniu dostępności usług i konkurencyjności w sektorze telekomunikacji w skali całej Unii6. Proces liberalizacji sektora telekomunikacji od samego początku korespondował z polityką konkurencji Unii Europejskiej. Podstawą pierwszych działań otwierających rynek, był art. 86 traktatu o Wspólnotach Europejskich,7 na mocy którego Komisja Europejska nakazywała państwom członkowskim wycofywanie praw wyłącznych i specjalnych przysługujących narodowym operatorom telekomunikacyjnym. W pierwszej kolejności otwarto rynki urządzeń końcowych, zgodnie z postulatami zawartymi w tzw. zielonej księdze, uchwalonej w 1987 r., natomiast rynek usług telekomunikacyjnych został otwarty jedynie w zakresie usług niezastrzeżonych. W połowie lat 80. rozpoczęto też ujednolicanie zasad funkcjonowania sektora telekomunikacyjnego w poszczególnych krajach UE. Na początku kolejnej dekady wprowadzono w życie pierwszy pakiet dyrektyw harmonizacyjnych: o udostępnianiu otwartej sieci (tzw. dyrektywę ramową; 90/387/EWG), o liniach dzierżawionych (92/44/EWG) oraz o zastosowaniu regulacji otwartej sieci do telefonii głosowej (95/62/EWG). Zobowiązano tym samym A. Resiak, Polityka telekomunikacyjna [w:] Infrastruktura. Acquis communautaire, red. Z. Brodecki, LexisNexis, Warszawa 2004, s. 47. 5. 6. A. Streżyńska, Zasada otwartej sieci, „Telecom Forum” 1999, nr 1, s. 1.. Artykuł ten zakazuje państwom członkowskim stosowania w odniesieniu do przedsiębiorstw o charakterze publicznym oraz do przedsiębiorstw, które otrzymują od państwa prawa specjalne lub wyłączne, środków sprzecznych m.in. z przepisami dotyczącymi ochrony konkurencji oraz pomocy publicznej dla przedsiębiorców. 7. zeszyt_844.indb 99. 26-08-11 8:57:24.

(4) 100. Adrian Solek. państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim przedsiębiorcom świadczącym usługi telekomunikacyjne swobodnego, uczciwego i niedyskryminującego dostępu do sieci oraz minimalnego zestawu linii dzierżawionych, na żądanie wszystkich użytkowników i bez dyskryminacji. Wprowadzono obowiązek publikowania informacji o technicznych właściwościach tych linii, taryfach opartych na kosztach oraz o innych warunkach umów dzierżawy. Z liberalizacji wyłączono rynek telefonii głosowej (na mocy dyrektywy 90/388/EWG), zachowując tym samym monopolistyczny status operatorów narodowych, jednakże przy zapewnieniu pozostałym przedsiębiorstwom dostępu do ich sieci na obiektywnych i równych zasadach. Dopiero kolejny pakiet dyrektyw, z lat 1996–1997, pozwolił na pełne otwarcie rynków telekomunikacyjnych w UE i zrównanie praw dotychczasowych monopolistów z operatorami prywatnymi. Istotne znaczenie miała w tym względzie dyrektywa 96/16/WE o pełnej liberalizacji w sektorze, zobowiązująca kraje członkowskie do zniesienia praw wyłącznych i specjalnych przysługujących operatorom narodowym. Zharmonizowano również przepisy dotyczące uprawnień do prowadzenia działalności telekomunikacyjnej, łączenia sieci oraz wyboru operatora i możliwości przenoszenia numerów (dyrektywy 97/13/WE, 97/33/WE, 98/61/WE). W 1998 r. zniesiono wszelkie ograniczenia w dostępie podmiotów na rynek telefonii głosowej. W ten sposób doszło do całkowitego uwolnienia wspólnotowego sektora telekomunikacyjnego. W związku z wdrażaniem nowych standardów w sektorze, w 2002 r. wszedł w życie trzeci pakiet przepisów regulacyjnych. Składają się na niego: – dyrektywa ramowa (w sprawie wspólnych ram prawnych dla sieci i usług łączności elektronicznej; 2002/21/WE), – dyrektywa autoryzacyjna (w sprawie upoważnień dla sieci i usług łączności elektronicznej; 2002/20/WE), – dyrektywa dostępowa (w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz ich łączenia; 2002/19/WE), – dyrektywa o usłudze powszechnej (w sprawie usług powszechnych i praw współużytkowników odnoszących się do sieci i usług łączności elektronicznej; 2002/22/WE), – dyrektywa ochronna (w sprawie przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej; 2002/58/WE), – dyrektywa o konkurencji (w sprawie konkurencji na rynkach sieci i usług łączności elektronicznej; 2002/77/WE), – decyzja 676/2000 o porządku regulacyjnym w sprawie polityki widma radiowego we Wspólnocie Europejskiej. Rozszerzyły one zakres znaczeniowy pojęcia telekomunikacji o nadawanie radiowo-telewizyjne. Granice pomiędzy różnymi technologiami przekazu uległy. zeszyt_844.indb 100. 26-08-11 8:57:24.

(5) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 101. zatarciu i doszło do zintegrowania poszczególnych sektorów infrastruktury telekomunikacyjnej w kategorii „łączności elektronicznej”. W 2006 r. weszła w życie nowa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (2006/24/WE z 15 marca 2006 r.) w sprawie zatrzymywania przetwarzanych danych w związku ze świadczeniem publicznych usług łączności elektronicznej oraz dostarczaniem publicznych sieci komunikacji elektronicznej, zmieniająca wspomnianą dyrektywę 2002/58/WE. Ponadto w sektorze telekomunikacyjnym w państwach unijnych obowiązują akty prawne uchwalone wcześniej, tzn. dyrektywa w sprawie konkurencji na rynku telekomunikacyjnych urządzeń końcowych (88/301/EWG), dyrektywa w sprawie urządzeń radiokomunikacyjnych i telekomunikacyjnych urządzeń końcowych oraz wzajemnego uznawania ich zgodności (1999/5/WE) oraz rozporządzenie z 18 grudnia 2000 r. w spawie rozdzielonego dostępu do pętli lokalnej8. W Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską (TWE) nie zamieszczono odrębnych przepisów dotyczących telekomunikacji, dlatego do tego sektora stosuje się zasady ogólne. Szczególną pozycję zajmują wśród nich regulacje odnoszące się do konkurencji, zakazujące porozumień między przedsiębiorstwami oraz decyzji grup przedsiębiorstw i uzgodnionych praktyk, których przedmiotem lub skutkiem jest uniknięcie, ograniczenie lub naruszenie konkurencji (art. 81 TWE). Zabronione jest też wykorzystywanie pozycji dominującej na wspólnym rynku lub jego części, które ma podobny charakter (art. 82). Przykładem takich niedozwolonych działań są: ustalanie cen lub innych warunków transakcji, ograniczenia lub kształtowanie produkcji, rozwoju technicznego lub inwestowania, podział rynków i źródeł zaopatrzenia, dyskryminacja przy zawieraniu umów z różnymi kontrahentami, czy też uzależnianie zawarcia umowy od warunków narzuconych drugiej stronie, a niemających nic wspólnego z jej przedmiotem. Porozumienia nie są zabronione, jeśli mają charakter wewnętrzny i nie wpływają na wymianę w obrębie Wspólnoty lub też jeśli wpływają na nią w sposób mało znaczący9. Jeżeli zaś dany operator ma status przedsiębiorstwa publicznego lub posiada prawa wyłączne lub specjalne, to porozumienia podlegają regułom konkurencji zawartym w TWE. Z praw takich firmy mogą korzystać przy zachowaniu zasad proporcjonalności i niedyskryminacji oraz poszanowaniu praw konsumenckich. Z obowiązku stosowania się do przepisów traktatu dotyczących konkurencji przedsiębiorstwa mogą być zwolnione tylko wtedy, jeżeli wymaga tego wykonywanie zadań o charakterze specjalnym. 8. M. Łobodziński, Telekomunikacja [w:] Infrastruktura..., s. 230–231.. Dotyczy to produktów, które stanowią nie więcej niż 5% rynku w skali wspólnoty i obrotów nieprzekraczających kwoty 200 mln euro rocznie; zob. Z. Brodecki, M. Drobysz, S. Majkowska, Traktat o Unii Europejskiej. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z komentarzem, LexisNexis, Warszawa 2002, s. 247. 9. zeszyt_844.indb 101. 26-08-11 8:57:24.

(6) 102. Adrian Solek. 3. Uwarunkowania prawne rozwoju sektora telekomunikacji w Polsce Zmiany prawne w okresie transformacji w Polsce zostały podporządkowane nadrzędnemu celowi, jakim była liberalizacja i deregulacja sektora, zgodnie z głównymi tendencjami regulacyjnymi w Unii Europejskiej, do której Polska aspirowała. Pierwszym istotnym aktem prawnym, wprowadzającym nowy porządek w polskim sektorze telekomunikacyjnym, była uchwalona w 1990 r., dość nowoczesna, jak na owe czasy, ustawa o łączności z dnia 23 listopada 1990 r. (Dz.U. 1990, nr 86, poz. 504, z późn. zm.). Na jej mocy rozdzielono PPTT na dwa odrębne przedsiębiorstwa: Pocztę Polską i Telekomunikację Polską SA. Ustawa umożliwiała podmiotom niepublicznym wejście w wybrane segmenty rynku. W odniesieniu do działalności telekomunikacyjnej założono plan stopniowego uwalniania rynku usług telefonicznych, począwszy od połączeń lokalnych, a następnie międzymiastowych (zwanych międzystrefowymi), przy zachowaniu jednak monopolu na połączenia międzynarodowe. Wprowadzono w życie zasadę duopolu na rynkach rozmów lokalnych, dopuszczającą funkcjonowanie na każdym z nich jednego – poza TP – operatora. Realizacja tego postulatu w praktyce przybierała jednak różne formy. Kolejnym krokiem była przeprowadzona w 1995 r. nowelizacja ustawy (z 12 maja 1995 r. o zmianie ustawy o łączności oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 1995, nr 60, poz. 310), która umożliwiła wydawanie przez organ regulacyjny, jakim był minister łączności, a następnie Urząd Regulacji Telekomunikacji (obecnie: Urząd Komunikacji Elektronicznej – UKE) zezwoleń i koncesji na prowadzenie działalności w zakresie telekomunikacji stacjonarnej i ruchomej licznym podmiotom prywatnym. Rozwój technologii telekomunikacyjnych i konieczność dostosowania polskiego prawa do rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej wymusiły konieczność przeprowadzenia dalszych zmian legislacyjnych. Uchwalone w 2000 r., a obowiązująca od roku następnego nowa ustawa Prawo telekomunikacyjne (z 21 lipca 2000 r., Dz.U. 2000, nr 73, poz. 852) zmieniła w dużym stopniu zasady prowadzenia działalności. Najważniejszymi punktami zwrotnymi były: – zniesienie obowiązku uzyskania koncesji na świadczenie usług telekomunikacyjnych; pozostawiono jedynie wymóg uzyskania zezwolenia na eksploatację publicznej sieci telekomunikacyjnej analogowej (PSTN) i ruchomej typu komórkowego oraz sieci służących do rozprowadzania programów radiofonicznych i telewizyjnych; pozostałe rodzaje działalności wymagają jedynie zgłoszenia do organu regulacyjnego, – uwolnienie rynku krajowych połączeń telefonicznych; prawna liberalizacja rynku połączeń międzystrefowych rozpoczęła się 1 stycznia 2002 r., zaś w wypadku rozmów międzynarodowych – rok później,. zeszyt_844.indb 102. 26-08-11 8:57:24.

(7) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 103. – powstanie Urzędu Regulacji Telekomunikacji (od 2002 r. pod nazwą: Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty; obecnie UKE) jako organu regulacyjnego, który przejął kompetencje ministra łączności w tym względzie. Kolejna nowelizacja z 2003 r. (z dnia 22 maja 2003 r. o zmianie ustawy – Prawo telekomunikacyjne oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. 2003, nr 113, poz. 1070) miała na celu harmonizację polskiego prawa z dyrektywami Unii Europejskiej. Ustawodawca zmienił m.in. definicję usługi powszechnej oraz warunki jej świadczenia, zasady przenoszenia numerów, wyboru operatora świadczącego usługi i dostępu do pętli abonenckiej. Wyeliminowano też nieścisłości przepisów, które dały się zauważyć w praktyce stosowania dotychczasowej ustawy. W październiku 2003 r. nastąpiła ponadto liberalizacja na rynku połączeń fixed-to-mobile (z sieci stacjonarnych do komórkowych). W lipcu 2004 r. sejm uchwalił nową ustawę Prawo telekomunikacyjne, której celem jest – oprócz dostosowania naszego prawa do dyrektyw Unii Europejskiej – lepsze niż dotychczas wspieranie równoprawnej konkurencji w branży i rozwoju nowoczesnej infrastruktury oraz stworzenie przystępnych zasad rozdysponowania pasm częstotliwości. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej poprzedziły negocjacje na temat zbliżania rozwiązań prawnych obowiązujących w naszym kraju do tych, jakie funkcjonują na terenie Wspólnoty. W dziedzinie telekomunikacji toczyły się one od 29 października 1998 r. do 22 czerwca 1999 r. W ich wyniku nie przewidziano stosowania żadnych okresów przejściowych (z wyjątkiem usług pocztowych). Polska zobowiązała się tym samym do pełnej implementacji acquis communautaire przed datą uzyskania członkostwa w UE10. Polskie prawo telekomunikacyjne, uchwalone w 2000 r. było zgodne z dyrektywami unijnymi, wydanymi w ostatniej dekadzie ubiegłego wieku. Przyjęcie nowego pakietu dyrektyw w 2002 r. wymusiło konieczność uchwalenia nowego prawa krajowego w obszarze telekomunikacji, odzwierciedlającego obecny stan prawny we Wspólnocie. Rolę taką spełnia ustawa Prawo telekomunikacyjne z 16 lipca 2004 r. (Dz.U. 2004, nr 171, poz. 1800)11.. 10 M. Gąsiewski, M. Włodarska, Traktat akcesyjny – rozwiązania przejściowe [w:] Infrastruktura..., s. 406.. 11 Jej nowelizacją była ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadań i kompetencji organów państwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji (Dz.U. 2005, nr 267, poz. 2258). Na jej mocy utworzono nowy organ regulacyjny – Urząd Komunikacji Elektronicznej, który przejął kompetencje Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty oraz większość kompetencji regulacyjnych Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (w zakresie dostarczania systemów dostępu warunkowego, elektronicznych przewodników po programach oraz multipleksowania sygnałów cyfrowych).. zeszyt_844.indb 103. 26-08-11 8:57:24.

(8) 104. Adrian Solek. Organ regulacyjny i jego zadania Organami administracji łączności są, w myśl ustawy, minister właściwy do spraw łączności oraz Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (dawniej: Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty). Prowadzą oni politykę regulacyjną, mając na celu w szczególności wspieranie konkurencji i rozwoju rynku wewnętrznego, promocję interesów obywateli UE, promowanie różnorodności kulturowej i językowej oraz pluralizmu mediów, a także zagwarantowanie neutralności technologicznej norm prawnych. Za organ regulacyjny w dziedzinie rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych prawo telekomunikacyjne uznaje Prezesa UKE, będącego centralnym organem administracji rządowej. Jest on powoływany przez premiera spośród trzech kandydatów zaproponowanych przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji na pięcioletnią kadencję, z której może być odwołany tylko w wypadku rażącego naruszenia ustawy, orzeczenia o zakazie zajmowania kierowniczych stanowisk związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwa, popełnienia przestępstwa z winy umyślnej ściganego z urzędu, choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie zadań lub złożenia rezygnacji. Wśród celów regulatora wymienia się: – wykonywanie zadań z zakresu regulacji i kontroli rynków, – opracowywanie aktów prawnych w zakresie łączności, – analizę i ocenę funkcjonowania rynków, – rozstrzyganie sporów między przedsiębiorstwami telekomunikacyjnymi, – zapewnianie Polsce niezbędnych przydziałów częstotliwości i dostępu do zasobów orbitalnych, – inicjowanie i wspieranie badań naukowych w zakresie łączności, – współpracę z organizacjami telekomunikacyjnymi i regulatorami z innych państw, a także z Prezesem UOKiK, KRRiT, Komisją Europejską i instytucjami wspólnotowymi. W terminie do końca kwietnia regulator publikuje w „Biuletynie UKE” raport o stanie rynku telekomunikacyjnego za rok poprzedni. Przy Prezesie UKE działa też m.in. 15-osobowa Rada Telekomunikacji jako organ opiniodawczo-doradczy w kwestiach usługi powszechnej i interkonekcji. Organ regulacyjny dysponuje uprawnieniami kontrolnymi wobec przedsiębiorstw działających na rynku. W razie stwierdzenia poważnych i powtarzających się naruszeń prawa przez operatora wykorzystującego rzadkie zasoby i nieusunięcia wskazanych nieprawidłowości Prezes UKE może zakazać wykonywania działalności lub zmienić przydział tych zasobów. Podobną decyzję może wydać, gdy działalność telekomunikacyjna mogłaby zagrozić obronności, bezpieczeństwu państwa lub porządkowi publicznemu. Regulator ma ponadto możliwość nakładania kar pieniężnych w wysokości: do 3% przychodów – dla ukaranego podmiotu. zeszyt_844.indb 104. 26-08-11 8:57:24.

(9) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 105. oraz 300% wynagrodzenia – dla osoby kierującej przedsiębiorstwem telekomunikacyjnym. Decyzjom regulatora nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Postępowanie przed Prezesem UKE toczy się na podstawie kodeksu postępowania administracyjnego. Od jego decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni Prezes UKE prowadzi rejestr przedsiębiorców, do którego wpisuje podmioty zamierzające wykonywać działalność telekomunikacyjną w ciągu 7 dni od daty złożenia przez nie wniosku opisanego w ustawie. Gdy – pomimo złożenia kompletnego wniosku – regulator nie dokona wpisu w ustawowym terminie, przedsiębiorstwo ma prawo rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu regulatora. Używanie urządzenia radiowego wymaga uprzedniego uzyskania pozwolenia w drodze decyzji organu regulacyjnego (nie dotyczy to m.in. urządzeń przeznaczonych tylko do odbioru). Władze regulacyjne są zobowiązane do przeprowadzania postępowania konsultacyjnego z udziałem zainteresowanych podmiotów w sprawach analizy rynku, wyznaczenia operatora o znaczącej pozycji oraz zmiany obowiązków regulacyjnych wobec niego, a także decyzji dotyczących dostępu telekomunikacyjnego i innych. O rozpoczęciu konsultacji informowany jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Postępowanie to trwa 30 dni, a jego wyniki są podawane do publicznej wiadomości. Tylko gdy konieczna jest pilna decyzja regulatora z uwagi na bezpośrednie i duże zagrożenie konkurencyjności lub interesów użytkowników, Prezes UKE może ją wydać bez procedury konsultacyjnej – w takim wypadku obowiązuje ona nie dłużej niż 6 miesięcy. Jeśli rozstrzygnięcia, o których mowa, mają wpływ na stosunki handlowe z innymi krajami UE, regulator przesyła Komisji Europejskiej ich projekty wraz z uzasadnieniem (jest to tzw. postępowanie konsolidacyjne). Stanowisko Komisji musi być uwzględnione w decyzji organu regulacyjnego. Analiza i regulacja rynków Prezes UKE jest upoważniony do analizy rynków właściwych w sektorze telekomunikacji nie rzadziej niż co 2 lata. Jeżeli stwierdzi, że na danym rynku nie występuje skuteczna konkurencja, wszczyna postępowanie w celu wskazania przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej, na którego może nałożyć szczególne obowiązki. Do oceny takiego stanu rzeczy regulator posługuje się następującymi kryteriami: – udział przedsiębiorcy w rynku właściwym, – brak technicznej i ekonomicznej zasadności budowy alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej, – istnienie przewagi technologicznej przedsiębiorcy,. zeszyt_844.indb 105. 26-08-11 8:57:24.

(10) 106. Adrian Solek. – brak albo niewielki poziom równoważącej siły nabywczej, – łatwy lub uprzywilejowany dostęp przedsiębiorcy do rynków kapitałowych lub zasobów finansowych, – korzyści skali i zakresu, – integracja pionowa, – poziom rozwoju sieci dystrybucji i sprzedaży, – brak konkurencji potencjalnej, – istnienie barier dalszego rozwoju przedsiębiorcy oraz rynku właściwego, – istnienie barier wejścia na rynek. Ponadto regulator może uznać dwóch lub więcej przedsiębiorców za posiadających kolektywną pozycję znaczącą, gdy – nawet bez powiązań organizacyjnych lub innych związków między nimi – posiadają pozycję dominującą na rynku, w szczególności, gdy zaobserwuje m.in.: – zastój lub umiarkowany wzrost popytu lub jego niską elastyczność, – jednorodność produktów, – podobne struktury kosztowe i udziały w rynku badanych podmiotów, – dojrzałość rynku i technologii, brak możliwości zwiększenia produkcji lub świadczenia usług, – różnego rodzaju nieformalne i inne powiązania między firmami, – brak lub ograniczenie konkurencji niecenowej, – możliwość stosowania mechanizmów odwetowych. Zgodnie z przepisami unijnymi, w wypadku niepowodzenia negocjacji między operatorami w sprawach dostępu telekomunikacyjnego (w terminie do 90 dni od daty ich rozpoczęcia), regulator rozstrzyga spory lub określa warunki współpracy między operatorami. Może też podjąć decyzję o nakazie udostępnienia przez operatora o znaczącej pozycji rynkowej swoich urządzeń i usług, biorąc pod uwagę m.in. interes użytkowników, obowiązki nałożone na przedsiębiorców, zapewnienie integralności sieci, rozwój konkurencji, interes publiczny (w tym ochronę środowiska) czy utrzymanie ciągłości świadczenia usługi powszechnej. Decyzja regulatora zastępuje wówczas umowę międzyoperatorską. Gdy wymaga tego ochrona konkurencji lub interesów użytkowników, prezes UKE może też zmienić treść umowy o dostępie telekomunikacyjnym (np. realizując zasadę niedyskryminacji użytkowników). Ponadto umowy tego rodzaju mają charakter jawny, w szczególności gdy chodzi o rozliczenia między operatorami, a ich treść jest przekazywana do wiadomości organu regulacyjnego. Do obowiązków, jakie mogą być nałożone na operatora dominującego, należą m.in.: – ogłaszanie informacji dotyczących zapewnienia dostępu do usług, informacji księgowych, specyfikacji technicznych sieci i urządzeń, warunków świadczenia usług i opłat,. zeszyt_844.indb 106. 26-08-11 8:57:24.

(11) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 107. – prowadzenie rachunkowości regulacyjnej w sposób umożliwiający identyfikację przepływu transferów wewnętrznych związanych z dostępem telekomunikacyjnym (czyli tak jakby każdy rodzaj działalności był świadczony przez odrębny podmiot), – stosowanie opłat za usługi dostępowe opartych na kosztach, – nieutrudnianie wejścia na rynek innym przedsiębiorcom, – niezobowiązywanie użytkownika końcowego do korzystania z usług dla niego zbędnych. Zgodnie z zasadą przejrzystości funkcjonowania ustawa wymaga, by organy administracji publicznej pełniące kontrolę nad operatorem lub posiadające jego pakiet kontrolny zapewniły strukturalny rozdział funkcji związanych z wykonywaniem działalnością telekomunikacyjną i uprawnieniami właścicielskimi wobec niego. Prezes UKE może określić maksymalne ceny usług lub przedziały, w jakich mogą się kształtować opłaty, jak również zatwierdzać cennik i regulamin świadczenia usług. Zasady prowadzenia rachunkowości regulacyjnej, wyodrębniającej przychody i koszty dla poszczególnych rodzajów usług, określa minister właściwy do spraw łączności w drodze rozporządzenia. Kalkulacja kosztów operatorów, na których nałożono obowiązek jej prowadzenia, w podziale na grupy kosztów odpowiadające poszczególnym usługom, jest publikowana w „Biuletynie UKE”. Dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie może uzależniać zawarcia umowy z użytkownikiem od wykupienia innych usług lub urządzeń ani zobowiązywać go do niezawierania podobnych umów z innymi operatorami, natomiast może odmówić dostarczania usługi, gdy negatywnie oceni wiarygodność płatniczą użytkownika na podstawie danych z biura informacji gospodarczej. Warunki umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych nie mogą pozbawiać użytkownika prawa do zmiany operatora. W wypadku jednostronnego zerwania umowy przez abonenta, któremu przyznano ulgę (np. subsydiowanie aparatu komórkowego), bądź przez operatora z winy abonenta, roszczenie dostawcy nie może przekroczyć równowartości tej ulgi. Regulamin świadczenia usług musi być upubliczniony i dostarczony bezpłatnie abonentowi wraz z umową i cennikiem. O każdej zmianie regulaminu i cennika dostawca ma obowiązek poinformowania abonenta na co najmniej 1 okres rozliczeniowy przed wprowadzeniem jej w życie, a użytkownik ma prawo wypowiedzieć tę umowę bez ponoszenia żadnych konsekwencji, jeżeli zaproponowane zmiany mu nie odpowiadają. Usługodawca ma także obowiązek udostępniać spis swoich abonentów po cenie uwzględniającej koszty, aktualizowany nie rzadziej niż raz na 2 lata i świadczyć usługi informacji o numerach telefonicznych. Nowością w ustawie z 2004 r. jest możliwość zachowania dotychczasowego numeru telefonu,. zeszyt_844.indb 107. 26-08-11 8:57:25.

(12) 108. Adrian Solek. po zmianie operatora. Za przeniesienie numeru może być pobrana jednorazowa opłata, której wysokość nie powinna zniechęcać użytkownika do korzystania z tego uprawnienia12. Innym udogodnieniem jest wprowadzenie darmowych blokad połączeń do określonych kategorii numeracyjnych (np. 0–700) w sieci operatora świadczącego usługi publiczne. Usługa powszechna Ustawa wymienia zestaw usług telekomunikacyjnych, jakie powinny być dostępne dla wszystkich użytkowników końcowych publicznych sieci stacjonarnych, stanowiący tzw. usługę powszechną. W jego skład wchodzą: – przyłączenie abonenta (w jego głównej lokalizacji) do sieci, z wyłączeniem sieci ISDN, – utrzymanie tego łącza abonenckiego w gotowości do świadczenia usług, – połączenia telefoniczne krajowe i międzynarodowe, w tym do sieci ruchomych, obejmujące również zapewnienie transmisji dla faksu oraz transmisji danych (np. poprzez Internet), – udzielanie informacji o numerach telefonicznych i udostępnianie spisów abonentów, – świadczenie usług dla osób niepełnosprawnych, – świadczenie usług telefonicznych za pomocą aparatów publicznych. W przypadku placówek oświatowych i bibliotek do powyższego katalogu należy dodać usługę przyłączenia do sieci w celu korzystania z szerokopasmowego dostępu do Internetu. Przedsiębiorców zobowiązanych do wykonywania poszczególnych zadań z zakresu usługi powszechnej wyłania Prezes UKE na drodze konkursu spośród zgłoszonych ofert, kierując się kryteriami najniższego kosztu oraz jakości tych usług. W razie braku zgłoszeń do konkursu, regulator wyznacza do świadczenia usługi powszechnej operatora posiadającego znaczącą pozycję na danym obszarze, a gdy taki nie istnieje – dostawcę obsługującego największą liczbę abonentów w sieci stacjonarnej. Po ostatecznym wyłonieniu operatora organ regulacyjny określa termin i okres świadczenia usługi powszechnej oraz wartości wskaźników jej dostępności i jakości, jakie muszą zostać spełnione (w tym liczbę aparatów publicznych). Przedsiębiorca wyznaczony do tego zadania nie może odmówić zawarcia umowy z użytkownikiem końcowym, jeżeli ten spełnia warunki przewidziane regulaminem usługi powszechnej. Cena usługi powszechnej musi być skalkulowana na podstawie uzasadnionych kosztów i uwzględniać możliwości ekonomiczne użytkowników końcowych. Stosowny cennik i regulamin usługi podlega zatwierdzeniu przez Prezesa UKE. Jeżeli działalność okazuje się nierenJako pierwszy usługę taką uruchomił na przełomie 2005 i 2006 r. operator sieci komórkowej Plus GSM, ustalając za nią opłatę w wysokości 122 zł. 12. zeszyt_844.indb 108. 26-08-11 8:57:25.

(13) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 109. towna, przedsiębiorcy przysługuje dopłata w wysokości kosztu netto świadczenia danej usługi (stanowi go koszt, którego operator nie poniósłby, gdyby nie miał obowiązku jej świadczenia), po pozytywnej weryfikacji rachunków przez biegłego rewidenta. Przedsiębiorstwa, których roczny przychód z działalności telekomunikacyjnej przekracza 4 mln zł, zostały zobligowane do udziału w tej dopłacie w wysokości nieprzekraczającej 1% przychodów13. Za każdy dzień przerwy w świadczeniu usług telefonicznych abonentowi przysługuje zwrot 1/30 kwoty miesięcznej opłaty abonamentowej. Za przerwę w dostawie usługi powszechnej – dodatkowo odszkodowanie równe 1/15 średniej opłaty miesięcznej, o ile łączny czas przerw przekracza 36 godzin. Każdy dostawca usług ma obowiązek rozpatrzyć reklamację w ciągu 30 dni, w przeciwnym razie uznaje się ją za uwzględnioną. Jeżeli między konsumentem a dostawcą wystąpi spór cywilnoprawny, organ regulacyjny może przeprowadzić postępowanie mediacyjne między stronami w celu jego polubownego zakończenia. Do rozstrzygania sporów o prawa majątkowe wynikające z umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych powołane są stałe polubowne sądy konsumenckie przy Prezesie UKE. Gospodarowanie rzadkimi zasobami i inne postanowienia Regulator prowadzi także gospodarkę częstotliwościami i dokonuje ich rezerwacji dla podmiotów zainteresowanych ich wykorzystaniem. Gdy liczba chętnych przekracza ilość dostępnych częstotliwości, ich alokacji dokonuje się na podstawie konkursu lub przetargu. Jego rozstrzygnięcie opierać się powinno na kryterium zachowania warunków konkurencji, a w razie przetargu – również wysokości złożonej oferty. Do kompetencji Prezesa UKE należy ponadto przydzielanie numeracji, zgodnie z planami numeracji krajowej dla sieci publicznych. Gdy liczba wniosków przekracza dostępne zasoby numerów, przeprowadza się postępowanie konsultacyjne z udziałem zainteresowanych stron, a jeżeli nie przyniesie ono skutku – organizuje się przetarg. Ustawa precyzuje zasady dotyczące ochrony danych użytkowników. Zakazane jest zapoznawanie się, utrwalanie, przechowywanie, przekazywanie i inne wykorzystywanie informacji objętych tajemnicą telekomunikacyjną, która obejmuje dane dotyczące użytkownika, treść komunikatów, dane transmisyjne i lokalizacyjne oraz o próbach uzyskania połączenia między określanymi zakończeniami sieci. Przetwarzanie takich danych jest możliwe, tylko gdy jest to niezbędne dla wykonania usługi świadczonej użytkownikowi albo na podstawie przepisów ustawowych. Ze względów obronności, bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego operatorzy sieci publicznych mają obowiązek przechowywania danych Usługi przyłączenia szkół i bibliotek do sieci w celu korzystania z szerokopasmowego dostępu do Internetu są finansowane wyłącznie z budżetu państwa. 13. zeszyt_844.indb 109. 26-08-11 8:57:25.

(14) 110. Adrian Solek. transmisyjnych przez okres 2 lat, po których upływie powinny zostać usunięte lub „anonimizowane”. Z uwagi na duże znaczenie systemów komunikacyjnych dla obronności i bezpieczeństwa państwa, przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają obowiązek uwzględniać przy budowie i eksploatacji sieci możliwość wystąpienia szczególnych zagrożeń. W szczególności powinni przygotować plan działań w takich sytuacjach przewidujący zasady współpracy z innymi operatorami (również zagranicznymi) oraz z organami koordynującymi działania ratownicze i ze służbami niosącymi pomoc. Należy brać przy tym pod uwagę możliwość wykorzystania części sieci na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem, wykonywania świadczeń rzeczowych oraz dokonywania połączeń dla służb koordynujących i ratowniczych na preferencyjnych warunkach. Dopuszcza się w przypadku wystąpienia zagrożenia podjęcie przez regulatora decyzji o ograniczeniu świadczenia niektórych publicznie dostępnych usług. W zakres zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego wchodzi m.in. utrwalanie i udostępnianie treści rozmów i danych uprawnionym jednostkom związanym z rządem (MON, MSWiA, MF) i służbami wywiadu i kontrwywiadu, a także blokowanie wskazanych przez nie połączeń lub przekazów informacji. Z punktu widzenia użytkowników ważne znaczenie ma przepis, w myśl którego operator komórkowy ma obowiązek uniemożliwić korzystanie ze skradzionego telefonu oraz przekazać informacje identyfikujące skradziony aparat do innych operatorów w celu jego zablokowania w ciągu 1 dnia od przedstawienia poświadczenia kradzieży. Prawo telekomunikacyjne określa górne limity opłat, jakie mogą być nakładane na operatorów z tytułu wykorzystywania rzadkich zasobów (czyli numeracji i pasma częstotliwości). 4. Kierunki dalszych zmian prawnych Po trzech latach funkcjonowania omówionej ustawy dostrzeżono potrzebę dokonania korekty istniejących regulacji prawnych. W rezultacie w 2007 i 2008 r. Ministerstwo Infrastruktury przedstawiło opinii publicznej dwa projekty zmian w prawie telekomunikacyjnym z 2004 r. i innych ustawach. Głównymi celami proponowanych zmian są: – usprawnienie niektórych mechanizmów i instytucji w sektorze, – dostosowanie przepisów ustawy do prawa Unii Europejskiej poprzez implementację nowej dyrektywy o przetwarzaniu danych z 2006 r.,. zeszyt_844.indb 110. 26-08-11 8:57:25.

(15) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 111. – zmianę realizacji przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązków na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego, – zapewnienie bardziej skutecznej ochrony konsumentów oraz wprowadzenie bardziej elastycznych sposobów rozstrzygania kwestii spornych między przedsiębiorstwami telekomunikacyjnymi, a także między operatorami a użytkownikami14. Z punktu widzenia konsumentów do najbardziej istotnych zmian należy wprowadzenie przepisów dotyczących spamu, czyli niepożądanych wiadomości e-mail. Każdy użytkownik poczty elektronicznej ma mieć prawo reklamacji, a operatorzy będą zobowiązani znaleźć źródło spamu. Ponadto e-maile mają zostać uznane za usługi telekomunikacyjne, w związku z czym internauci zyskają prawo do reklamacji w sytuacjach, gdy wysłane przez nich wiadomości nie dotrą do odbiorcy. Zmianie ulegnie procedura nakładania kar na operatorów telekomunikacyjnych przez UKE. Dotychczas stosowane sankcje nie były dotkliwe dla przedsiębiorstw, gdyż te odwoływały się od decyzji regulatora do sądów, a nałożone kary były płacone dopiero po wyczerpaniu drogi sądowej w kolejnych instancjach, co często następowało kilka lat po naruszeniu prawa. W myśl nowych przepisów ukarany operator musiałby złożyć stosowną kwotę w depozyt sądowy do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia w sądzie. Bardziej korzystna dla klientów ma być nowa procedura reklamacji rachunków, zakazująca operatorowi odcięcie użytkownika od sieci przed wyczerpaniem całej drogi reklamacyjnej. Klienci będą mogli uzyskać informację o stanie swojego rachunku także przez Internet, co ułatwi szybsze złożenie reklamacji lub zgłoszenie ewentualnych zastrzeżeń. Nowelizacja prawa skraca okres, po upływie którego klient ma prawo od zwrotu części abonamentu w przypadku usterki z 36 do 4 godzin. Projekt przewiduje także, aby realizacja połączeń z numerami o podwyższonej płatności (np. 0–700) odbywała się po podpisaniu osobnej umowy. Utrudnić to ma osobom trzecim (pajęczarzom) podpinanie się do sieci i dzwonienie na cudzy koszt. Nowe propozycje ustawowe dają organowi regulacyjnemu prawo wglądu do wszystkich umów zawieranych przez operatorów z abonentami. Uściślone mają też być zasady dotyczące zmian regulaminów świadczenia usług telekomunikacyjnych, tak aby wyeliminować rozbieżność interpretacji. Dotyczy to szczególnie kwestii zerwania przez klienta umowy bez ponoszenia kosztów przy zmianie danego regulaminu. 14 Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw, Ministerstwo Infrastruktury, http://www.mt.gov.pl/viewattach.php/id/5f9541c28777811e0327d4609e36ecbf (luty 2008).. zeszyt_844.indb 111. 26-08-11 8:57:25.

(16) 112. Adrian Solek. Proponowane przepisy przewidują także stworzenie wspólnej bazy numerów telefonicznych wszystkich operatorów, co wydaje się ważne zwłaszcza po wprowadzeniu przenoszalności numerów. Jej zbudowaniem miałby zająć się sam UKE bądź wyłoniona firma zewnętrzna. Realizacja tego pomysłu umożliwiłaby znacznie szybsze niż dotychczas zlokalizowanie danego użytkownika (np. w sytuacji wypadku)15. Jak można zauważyć, proponowane zmiany przewidują znacznie rozszerzoną ochronę interesów klientów firm telekomunikacyjnych. Jednakże na początku 2008 r. znajdowały się one dopiero w fazie projektu. Literatura Brodecki Z., Drobysz M., Majkowska S., Traktat o Unii Europejskiej, Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z komentarzem, LexisNexis, Warszawa 2002. Brodecki Z., Gromnicka E., Układ Europejski z komentarzem, Warszawa 2002. Dornisch D., Dynamika konkurencji w polskim sektorze telekomunikacyjnym: regulacja, prywatyzacja i rozwój multi-sieci [w:] Charakterystyka wybranych sektorów infrastrukturalnych i wrażliwych w gospodarce polskiej oraz możliwości ich prywatyzacji, red. B. Błaszczyk, A. Cylwik, Raporty CASE nr 27, Warszawa 1999. Gąsiewski M., Włodarska M., Traktat akcesyjny – rozwiązania przejściowe [w:] Infrastruktura. Acquis communautaire, red. Z. Brodecki, LexisNexis, Warszawa 2004. Infrastruktura – klucz do rozwoju, Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa 2003, http:// www.mi.gov.pl/prezentacje/jednostki_dokumenty/1/infrastruktura_klucz_do_rozwoju_ ii_1_09_2003.doc (luty 2008). Kontkiewicz-Chachulska H., Kubasik J., Przemiany w sektorze telekomunikacyjnym w Polsce po roku 1989 [w:] Studia nad integracją europejską, red. P. Jasiński, T. Skoczny, t. 3: Telekomunikacja, Warszawa 1997. Łobodziński M., Telekomunikacja [w:] Infrastruktura. Acquis communautaire, red. Z. Brodecki LexisNexis, Warszawa 2004. Nowelizacja prawa telekomunikacyjnego, http://pl.wikinews.org/wiki/Nowelizacja_ prawa_ telekomunikacyjnego (luty 2008). Resiak A., Polityka telekomunikacyjna [w:] Infrastruktura. Acquis communautaire, Z. Brodecki, LexisNexis, Warszawa 2004. Solek A., Polityka regulacyjna państwa na rynku usług telekomunikacyjnych, praca doktorska, AE w Krakowie, Kraków 2006. Streżyńska A., Zasada otwartej sieci, „Telecom Forum” 1999, nr 1. Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw, Ministerstwo Infrastruktury, http://www.mt.gov.pl/viewattach.php/ id/ 5f9541c28777811e0327d4609e36ecbf (luty 2008).. Nowelizacja prawa telekomunikacyjnego, http://pl.wikinews.org/wiki/Nowelizacja_prawa_ telekomunikacyjnego (luty 2008). 15. zeszyt_844.indb 112. 26-08-11 8:57:25.

(17) Prawne uwarunkowania funkcjonowania sektora.... 113. Legal Issues in Poland's Telecommunications Sector Legal and institutional changes initiated in the 1990s in the Polish telecommunications sector were intended to dig it out of the hole it had been in since the end of the second world war. These changes were implemented to introduce competition, increase access to service and improve quality. An important determinant in the changes was EU law on telecom regulation. The article presents the goals and basic regulations that highlight the functioning of the sector in EU law, with the Poland’s binding legal rules and regulations governing telecommunications firms examined against this background. The evolution of legal regulations during the transformation are presented along with the responsibilities of the regulating organ and laws concerning the analysis and regulation of the relevant markets in telecommunications. The directions of future legal changes in the sector aimed at, above all, better consumer protection are discussed.. zeszyt_844.indb 113. 26-08-11 8:57:25.

(18)