ARTYKUŁY INFORMACYJNE Uwagi o zasadach funkcjonowania państwowych służb geologicznych w krajach Unii Europejskiej

Uwagi o zasadach funkcjonowania pañstwowych s³u¿b geologicznych

w krajach Unii Europejskiej

Tadeusz Marek Peryt

Remarks about principles of operation of national geological services in countries of the European Union. Prz. Geol., 66: 547–550.

A b s t r a c t. Most western geological surveys, and in particular European Union countries and the USA, focus on public-good science for government, and research to understand earth and environmental processes, in order to supply neutral and independent advice and information about all geoscientific and natural resources issues to the government and society. In contrast, the current draft law on the Polish Geological Agency aims at introducing coherent hydrogeology and geology management as well as implementation of state policy in the field of resources security. Thus, the conclusion that the Polish Geological Agency is an analog of geological surveys, existing in many other developed countries, is absolutely unjustified.

Keywords: geological surveys in EU, Polish Geological Institute – NRI

Problematykê odnosz¹c¹ siê do zasad funkcjonowania pañstwowej s³u¿by geologicznej w Polsce zdominowa³y w ostatnich publikacjach na ³amach Przegl¹du

Geologiczne-go aspekty prawne (np. Wolska, 2018; Osiejewicz, 2018).

Celem niniejszego artyku³u nie jest wdawanie siê w rozwa-¿ania ich dotycz¹ce, lecz skoncentrowanie siê na istocie rzeczy, któr¹ bez w¹tpienia jest natura s³u¿by geologicznej (zob. Peryt, 2018), a tak¿e na pewnych tej natury implika-cjach. Zagadnienie to by³o poruszane w publikacjach, które ukaza³y siê na ³amach Przegl¹du Geologicznego dwie de-kady temu (np. Podemski, 1993, 1998; Koz³owski, 1994, 2000; Graniczny, 1996; Jaworowski, 1998, 1999; Peryt, 1998; Narkiewicz, 2001; KoŸma, 2002) – nie s¹ one najwi-doczniej znane Osiejewicz (2018). Jak œwiadczy spis lite-ratury przez ni¹ cytowanej, ca³a wiedza na temat natury s³u¿by geologicznej, a tak¿e historii badañ prowadzonych przez PIG, pochodzi z jednej publikacji (Jêdrysek, 2008). Jej autor opisa³ w publicystycznym tekœcie swoje interpre-tacje (sam zastrzeg³, ¿e praca nie ma profilu naukowego), które niestety s¹ traktowane jako fakty. Przyk³adem mo¿e s³u¿yæ bardzo odleg³a od prawdy konstatacja, i¿: w trakcie

dalszej ewolucji PIG rozwija³ siê g³ównie w kierunku badañ podstawowych. Tym bardziej dziwi kategorycznoœæ

pewnych zdumiewaj¹cych diagnoz Osiejewicz (2018), dotycz¹cych PIG-PIB, typu: struktura ukszta³towana

histo-rycznie w doœæ przypadkowy sposób.

Zadania i formy organizacyjne pañstwowych s³u¿b geologicznych we wszystkich pañstwach, w tym oczywiœ-cie w Polsce, ulega³y zmianom, co jest przede wszystkim odzwierciedleniem zmieniaj¹cej siê roli geologii w ¿yciu spo³eczeñstw. Zmienia³ siê tak¿e ich status formal-no-prawny, nazwy oraz podstawowe zadania s³u¿b geolo-gicznych – zarówno o znaczeniu ogólnopañstwowym, jak te¿ zwi¹zane z mniejszymi jednostkami administracyjnymi poszczególnych pañstw. Takie zadania, jak gromadzenie i przechowywanie informacji geologicznych oraz badanie

budowy geologicznej ojczystych krajów, w tym przede wszystkim systematyczne kartowanie geologiczne – pozo-staj¹ niezmienne (Peryt, 1998).

Pozycja Pañstwowego Instytutu Geologicznego jako instytucji wype³niaj¹cej wszystkie podstawowe zadania typowe dla pañstwowych s³u¿b geologicznych w Europie by³a i jest w pe³ni uznawana przez wszystkie te s³u¿by (np. Podemski, 1998). W 1993 r. Pañstwowy Instytut Geolo-giczny zosta³ cz³onkiem Forum Dyrektorów Europejskich S³u¿b Geologicznych (FOREGS), a w latach 1997–1998 dyrektorowi PIG powierzono prezydenturê FOREGS-u. W tym czasie istnia³a te¿ struktura o nazwie EuroGeoSur-veys (EGS), której cz³onkami by³y wy³¹cznie s³u¿by geo-logiczne krajów nale¿¹cych do Unii Europejskiej; obecnie grupuje ona wszystkie kraje europejskie. Nale¿y podkreœ-liæ, ¿e PIG wszed³ w sk³ad EGS jeszcze przed formaln¹ akcesj¹ do UE. Oficjalny wniosek w tej sprawie z³o¿y³ – jako dyrektor PIG – autor tego tekstu w sierpniu 2001 r. i zosta³ on zaakceptowany miesi¹c póŸniej, bowiem i wte-dy, i dziœ, dla nikogo w EuroGeoSurveys nie ulega³o w¹tpliwoœci, ¿e PIG-PIB jest modelowym przyk³adem pañstwowej s³u¿by geologicznej (Jaworowski, 2018).

Na posiedzeniu FOREGS-u w 1993 r. przyjêto doku-ment definiuj¹cy s³u¿bê geologiczn¹ – tzw. deklaracjê hanowersk¹ (Jaworowski, 1999); jednym z sygnatariuszy by³ ówczesny dyrektor PIG (K. Jaworowski). Deklaracja ta stwierdza wyraŸnie, jaka jest misja s³u¿by geologicznej – nie zajmuje siê ona zarz¹dzaniem, natomiast jako organiza-cja rz¹dowa ma s³u¿yæ w³adzom pañstwowym i spo³eczeñ-stwom doradztwem oraz informacj¹ w zakresie zasobów naturalnych i œrodowiska (Jaworowski, 2018).

Tymczasem projektowana Pañstwowa Agencja Geolo-giczna ma, zdaniem Osiejewicz (2018), zarz¹dzaæ geolo-gi¹ i hydrogeologeolo-gi¹, czy te¿ – kompleksowo – surowcami mineralnymi. Ten w³aœnie atrybut PAG budzi szczególny niepokój, gdy¿ styk informacyjnych zadañ pañstwowej

547

Przegl¹d Geologiczny, vol. 66, nr 9, 2018

1

Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; tadeusz.peryt@pgi.gov.pl.

ARTYKU£Y INFORMACYJNE

s³u¿by geologicznej z dzia³alnoœci¹ kapita³owo-biznesow¹ jest niebezpieczny. Co wiêcej, jako taki nie istnieje w naszej przestrzeni cywilizacyjnej, gdy¿ – jak to trafnie pod-kreœla Jaworowski (2018) – jakkolwiek by siê nie nazywa³y

s³u¿by geologiczne Ameryki Pó³nocnej i Unii Europejskiej, nigdy nie ³¹cz¹ one zadañ informacyjnych s³u¿by pañstwo-wej z biznesem i gr¹ kapita³ow¹, natomiast w naturalny sposób ³¹cz¹ swoj¹ s³u¿bê pañstwow¹ z nauk¹. Nie sposób

nie zgodziæ siê tak¿e z opini¹ Jaworowskiego (2018), i¿:

oderwany od badañ i wiedzy PAG bêdzie nieuchronnie dry-fowa³ w stronê urzêdniczo-biznesowej agencji wykonaw-czej, zajêtej bardziej w³asnymi interesami ni¿ zadaniami istotnymi z punktu widzenia pañstwa i spo³eczeñstwa.

Zdaniem Osiejewicz (2018), system finansowania PAG wydaje siê byæ czytelny i sprzyjaj¹cy realizacji interesów pañstwa. Innego zdania s¹ np. Komitet Zrównowa¿onej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN (https://min-pan. krakow.pl/instytut/wp-content/uploads/sites/2/2018/05/Sta-nowisko-KZGSM-PAN-w-sprawie-PSP_17.05.2018.pdf) czy te¿ Krajowy Sekretariat Zasobów Naturalnych Ochrony Œrodowiska i Leœnictwa NSZZ Solidarnoœæ (https://www. tysol.pl/a20147-KSZNOSiL-NSZZ-Solidarnosc-ostrzega-przed-planami-powolania-Polskiej-Agencji-Geologicznej), zwracaj¹ce uwagê na zagro¿enia p³yn¹ce z ³¹czenia zadañ s³u¿by pañstwowej i wchodzenia w spó³ki kapita³owe; jak to rekapituluje Jaworowski (2018), trudno nie dostrzec zagro¿eñ korupcjogennych w koncepcji powo³ania PAG. Warto te¿ zaznaczyæ, ¿e zastrze¿enia do tworzenia przez PAG spó³ek kapita³owych oraz nabywania i obejmowania w nich udzia³ów wyra¿a tak¿e Ministerstwo Finansów, wskazuj¹ce na nadmiern¹ niepewnoœæ takiego rozwi¹zania pod wzglêdem skutków dla sektora finansów publicznych (https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12289805/12378494/ 12378496/dokument346794.PDF). Zarówno Ministerstwo Finansów, jak i KSZNOŒiL MSZZ Solidarnoœæ zgodnie podkreœlaj¹, ¿e usprawnienie w uruchamianiu œrodków pochodz¹cych z NFOŒiGW mo¿na osi¹gn¹æ bez regulacji ustawowych – innego zdania jest najwidoczniej Osieje-wicz (2018).

W œlad za Opini¹ Rady Legislacyjnej (pkt. 6), Osieje-wicz (2018) zwraca uwagê na mo¿liwoœci przekazywania przez instytut wykonawstwa zadañ dowolnemu podmioto-wi, co ma dawaæ pole do korupcji. Nie jest wszak¿e jasne, dlaczego taka sama mo¿liwoœæ w przypadku PAG-u nie budzi jej obiekcji. Najwidoczniej autorka wyklucza – jak pisze (Osiejewicz, 2018) – dotychczasow¹ koniecznoœæ

powierzania poszczególnych zadañ z tego obszaru ró¿nym podmiotom gospodarczym i naukowym. Tymczasem g³ówny

geolog kraju M.O. Jêdrysek wielokrotnie sk³ada³ publiczne deklaracje, takie jak np. w trakcie Regionalnej Konferencji Konsultacyjnej PSP w Gdañsku 13.06.20018 r.: Ona [PAG]

ma byæ tym pierwszym zleceniodawc¹ dla Pañstwowego Instytutu Geologicznego, jeœli chodzi o elementy naukowe, a na przyk³ad kartowanie geologiczne jest elementem naukowym (https://www.youtube.com/watch?v=KMEdzBiv

9nk&feature=youtu.be). Równie¿ w uzasadnieniu do pro-jektu ustawy (na str. 27) stwierdzono, ¿e PIG-PIB bêdzie wa¿nym zleceniobiorc¹ zadañ wynikaj¹cych z prac PAG.

Osiejewicz (2018) kilkakrotnie wraca do kwestii tym-czasowoœci regulacji przyjêtej w 2001 r., która mia³a obo-wi¹zywaæ pierwotnie do 31 grudnia 2003 r. Autorka powo³uje siê przy tym na pkt. 6. Rady Legislacyjnej, która jednak zaznaczy³a, ¿e opiera siê na stwierdzeniu wniosko-dawcy, zawartym w uzasadnieniu projektu ustawy, i¿ powo³anie pañstwowej s³u¿by geologicznej od³o¿ono na

bardziej sprzyjaj¹cy okres z powodu m.in. z³ej sytuacji bud¿etowej. Istotnie sytuacja finansowa pañstwa by³a brana pod uwagê, ale nie by³ to czynnik decyduj¹cy, jak twierdzi Osiejewicz (2018), pomijaj¹ca s³owa m.in. i pi-sz¹ca z powodów finansowych (Osiejewicz, 2018). Sprawa ta zosta³a szczegó³owo przedstawiona na ³amach Przegl¹du

Geologicznego przez ówczesnego g³ównego geologa kraju

(Szama³ek, 2003), a tak¿e w druku sejmowym bêd¹cym uzasadnieniem nowelizacji (http://orka.sejm.gov.pl/Druki-4ka.nsf/($vAllByUnid)/750CFC1A872782F2C1256DBF0 06934AC/$file/2089.pdf): Od chwili za³o¿enia pe³ni³ on [tj. PIG] funkcje pañstwowej s³u¿by geologicznej i z

powie-rzanych zadañ w tym zakresie wywi¹zywa³ siê bez zastrze-¿eñ. […] Utworzenie nowej jednostki, której zosta³yby powierzone zadania realizowane obecnie przez PIG, wymaga³oby nak³adów finansowych rzêdu kilkudziesiê-ciu milionów z³otych i nie gwarantowa³oby jednoczeœnie, w okresie jej organizacji, wykonywania pe³nego zakresu zadañ i osi¹gania obecnej jakoœci prac. Z tego te¿ wzglêdu, bior¹c jednoczeœnie pod uwagê obecn¹ sytuacjê finansow¹ bud¿etu pañstwa, celowy i w pe³ni uzasadniony jest przed-stawiony projekt ustawy, nie wymagaj¹cy dodatkowych kosztów. Jednoczeœnie nie znajduje uzasadnienia kontynu-owanie powierzenia wykonywania przez PIG zadañ pañ-stwowej s³u¿by geologicznej na czas okreœlony ze wzglêdu na to, ¿e okres, na który mia³oby nast¹piæ to powierzenie, jest w tej chwili trudny do okreœlenia.

Zdaniem Osiejewicz (2018): Obecnie PIG-PIB

zajmu-je siê g³ównie dzia³alnoœci¹ naukow¹, w zwi¹zku z czym efektywnoœæ jego aktywnoœci w zakresie wykonywania obowi¹zków s³u¿by budzi uzasadnione w¹tpliwoœci. Taka

konstatacja – przeciwstawiaj¹ca dzia³alnoœæ naukow¹ wy-konywaniu obowi¹zków s³u¿by – stoi w sprzecznoœci nie tylko z prawnie okreœlonymi przez Radê Ministrów (Dz.U. 2009 poz. 363) zadaniami PIG-PIB i praktyk¹ jego dzia³ania, znajduj¹c¹ odzwierciedlenie w corocznych, akceptowanych przez GGK, sprawozdaniach z dzia³alno-œci PIG-PIB, ale i z natur¹ s³u¿b geologicznych (zob. Peryt, 2018).

Zastrze¿enia Osiejewicz (2018) budzi fakt, i¿: Charakter

dzia³alnoœci PIG-PIB jako instytutu badawczego nie jest jednoznaczny, gdy¿ wyraŸnie ³¹czy on cel publiczny w postaci zapewnienia zaplecza naukowo-badawczego dzia³aj¹cego na potrzeby gospodarki z uwarunkowaniami gospodarczymi w³aœciwymi dla dzia³alnoœci komercyjnej.

Tymczasem jest to cecha bardzo wielu s³u¿b geologicznych, w tym tych, które jak GEUS czy BGS potwierdzaj¹ – zda-niem Osiejewicz (2018) – s³usznoœæ za³o¿eñ przyjêtych na u¿ytek tworzenia PAG. Dla przyk³adu GEUS i BGS znaczn¹ czêœæ wp³ywów (w przypadku GEUS to 49% wg raportu za 2016 – http://www.eng.geus.dk/media/18205/ geus16_uk.pdf i 43% w przypadku BGS) uzyskuj¹ z kon-traktów badawczych i sprzeda¿y us³ug zarówno samo-rz¹dom, agencjom badawczym, jak i prywatnym kompaniom i klientom zagranicznym, co zreszt¹ odzwierciedla oczekiwa-nia rz¹dów, ¿e coraz wiêksz¹ czêœæ kosztów dzia³alnoœci s³u¿by geologiczne bêd¹ pokrywaæ z wp³ywów z kontrak-tów badawczych i us³ug konsultingowych, mimo ca³ej delikatnoœci prawno-finansowej tych dzia³añ (Podemski, 1993).

Osiejewicz (2018) powo³uje siê na przyk³ady s³u¿b geologicznych funkcjonuj¹cych m.in. w Danii, Norwegii, S³owenii, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Australii, które, jej zdaniem: koncentruj¹ siê

nie tylko na zadaniach s³u¿by geologicznej – tworzeniu

548

i udostêpnianiu informacji geologicznej, lecz wspieraj¹ równie¿ realizacjê zadañ pañstwa w zakresie gospodarki surowcowej.

Tymczasem pierwsze zdanie na stronie internetowej s³u¿by geologicznej USA (https://www.usgs.gov) g³osi, ¿e celem USGS s¹ badania naukowe, a opis USGS koñczy zdanie: Ka¿dego dnia 10 000 naukowców, techników i

per-sonelu pomocniczego pracuje dla ciebie. W logo USGS

znajduje siê s³owo nauka, a australijska s³u¿ba geolo-giczna ma to s³owo w swojej nazwie i na stronie http://www.ga.gov.au/about – gdzie po scharakteryzowa-niu siebie w sposób nastêpuj¹cy: Jesteœmy wiarygodnym

doradc¹ narodu w sprawach geologii i geografii Australii. Stosujemy naukê i technologiê, aby opisaæ i zrozumieæ Zie-miê dla korzyœci Australii, nastêpuje spis tematów

nauko-wych.

S³u¿ba Geologiczna Kanady (http://www.nrcan.gc.ca /earth-sciences/science/geology/gsc/17100) to narodowa

organizacja do spraw informacji i badañ w zakresie nauk o Ziemi.

Brytyjska S³u¿ba Geologiczna (http://www.bgs.ac.uk) koncentruje siê na spo³ecznie u¿ytecznej wiedzy dla rz¹du

oraz badaniach naukowych w celu zrozumienia Ziemi i pro-cesów œrodowiskowych. W raportach rocznych (które – co

charakterystyczne – s¹ obecnie okreœlane jako Roczny raport

naukowy – http://www.bgs.ac.uk/annualreport/home.html)

wyró¿nia siê dwie grupy pracowników: reprezentuj¹ce naukê (obecnie 70% zatrudnionych) i nie-naukê (30%). Wed³ug sprawozdania za rok 2014–2015 (w póŸniejszych sprawozdaniach brakuje tego typu informacji) opublikowali oni 349 prac recenzowanych, a wiêc obserwuje siê sta³y wzrost (zob. Peryt, 2018 – ryc. 2).

O naukowym charakterze S³u¿by Geologicznej Nor-wegii, w której ok. 65% zatrudnionych to pracownicy naukowi, jest mowa we wczeœniejszym artykule autora (Peryt, 2018).

S³u¿ba Geologiczna S³owenii (http://prenit.geo-zs.si/ geozs/index.php/en/) to geologiczny instytut badawczy, który dostarcza informacji o œrodowisku geologicznym

i zasobach naturalnych S³owenii i uczestniczy w rozwoju wiedzy o dawnych i obecnych procesach zachodz¹cych w skorupie ziemskiej.

S³u¿ba Geologiczna Danii i Grenlandii (GEUS) to (wg http://www.eng.geus.dk/) instytucja badawcza i doradcza

w obrêbie duñskiego Ministerstwa Energii, Us³ug Komu-nalnych i Klimatu, której g³ówna aktywnoœæ to badania naukowe, konsultacje i kartowanie geologiczne, dotycz¹ce

przede wszystkim Danii i Grenlandii. Oko³o 65% z 343 pracowników to naukowcy, którzy w 2016 r. opublikowali m.in. 128 publikacji w czasopismach miêdzynarodowych oraz 152 przyczynki konferencyjne z abstraktami i postera-mi, a tak¿e byli autorami 76 prezentacji o znaczeniu ogól-nym i popularnonaukowym (http://www.eng.geus.dk/media/ 18205/geus16_uk.pdf).

S³u¿ba Geologiczna Belgii jest czêœci¹ Muzeum Kró-lewskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych Belgii, który na stronie https://www.naturalsciences.be/en/science/home informuje, ¿e jest œwiatowej klasy instytutem badawczym z przesz³o 250 naukowcami i wspó³pracownikami nauko-wymi, a sama s³u¿ba to kluczowe centrum badañ geo-logicznych i minerageo-logicznych (https://www.naturalsciences. be/en/science/do/25/scientific-research/research-program-mes/94/).

Powo³ana w 1919 r. Czeska S³u¿ba Geologiczna (http://www.geology.cz/extranet-eng) zmienia³a w czasie

organy nadzorcze i nazwê instytucji, ale jej misja pozosta³a niezmienna: jej statutowym obowi¹zkiem jest zbieranie, przechowywanie i interpretowanie informacji geologicz-nych, aby administracja pañstwowa mog³a podejmowaæ w³aœciwe decyzje ekonomiczne i œrodowiskowe. Przedsta-wia ona wyniki systematycznego, regionalnego kartowa-nia geologicznego wszystkim zainteresowanym osobom. O wydatnej produkcji naukowej tej s³u¿by – okreœlaj¹cej swój status jako rz¹dowy instytut badawczy – jest mowa w innej publikacji (Peryt, 2018).

S³u¿ba Geologiczna Finlandii (GTK; http://en.gtk.fi/) to organizacja ekspercka – centrum kompetencyjne oceny i zrównowa¿onego stosowania zasobów geologicznych.

Geologiczna S³u¿ba Japonii (https://www.gsj.jp/en/abo-ut/index.html) sk³ada siê z trzech instytutów badawczych, z dwóch zespo³ów energii geotermalnej (Centrum Badaw-cze Energii Odnawialnej), centrum geoinformacji (w tym Muzeum Geologicznego) oraz oddzia³u promocji badañ.

S³u¿ba Geologiczna Austrii to federalna instytucja s³u¿¹ca rz¹dowi jako centrum informacji i doradztwa w zakresie nauk o Ziemi (https://www.geologie.ac.at/en/abo-ut-us/). Jej g³ównym zadaniem jest zbieranie i interpreto-wanie informacji geonaukowej, a sama s³u¿ba: tworzy mapy i raporty na temat wszystkich aspektów Ziemi, dedy-kowanych poszukiwaniu surowców mineralnych, wodom podziemnym, zagro¿eniom naturalnym i energii geoter-malnej; obs³uguje system informacji geologicznej i wspo-maga administracjê publiczn¹ oraz aktywnie uczestniczy w miêdzynarodowych projektach badawczych.

Rolê s³u¿by geologicznej Nowej Zelandii pe³ni Institute of Geological and Nuclear Sciences Limited – GNS Science (https://careers.sciencenewzealand.org/gns-science/about-us), jeden z siedmiu instytutów badawczych Korony, który na stronie informuje: Nasze zespo³y badawcze i zarz¹dzaj¹ce

s¹ oparte na 60% naszego personelu naukowego.

Niemiecka s³u¿ba geologiczna (BGR; https://www. bgr.bund.de/EN/Home/homepage_node_en) to Federalny Instytut Nauk o Ziemi i Zasobów Naturalnych – geonauko-we centrum doskona³oœci, dostarczaj¹ce neutralnej i nieza-le¿nej informacji o wszystkich problemach geonaukowych i zwi¹zanych z zasobami naturalnymi. BGR prowadzi ba-dania naukowe w zakresie: zasobów energetycznych i mine-ralnych, wód podziemnych (w tym rozwija metody naukowe polepszaj¹ce zarz¹dzanie wodami podziemnymi), gleb, sk³adowania odpadów radioaktywnych oraz wykorzystania g³êbokiego pod³o¿a do magazynowania CO2w formacjach

geologicznych.

S³u¿ba geologiczna Francji, czyli BRGM (Bureau de

Recherches Géologiques et MiniÀres), którego logo g³osi: nauki o Ziemi dla zrównowa¿onej Ziemi, na swojej stronie

informuje, ¿e: badania naukowe, w które s¹

zaanga¿owa-ne 2/3 persozaanga¿owa-nelu, to jedna z kluczowych ról BRGM

(http://www.brgm.eu/brgm/brgm-french-geological-survey/ brgm-french-geological-survey).

Krótk¹ charakterystykê instytucjonalnych podstaw dzia³ania zachodnich s³u¿b geologicznych Osiejewicz (2018) koñczy stwierdzeniem, ¿e analiza aktów prawnych, na podstawie których dzia³aj¹ s³u¿by geologiczne na œwie-cie, potwierdza s³usznoœæ za³o¿eñ przyjêtych na u¿ytek

two-rzenia PAG jako agencji wykonawczej i zaproponowanego dla niej zakresu. Co prawda stwierdza ona, ¿e wiêkszoœæ z nich [s³u¿b geologicznych] posiada w³asne zaplecze naukowe, dedykowane realizacji ich zadañ i maj¹ce cha-rakter B+R, to z niejasnych powodów uwa¿a, ¿e tylko w

549

przypadku PIG-PIB spójne prowadzenie dzia³añ w

zakre-sie geologii, nie tylko w sferze wykonawczej, ale tak¿e w³aœciwej dzia³alnoœci informacyjnej, edukacyjnej oraz promocyjnej, która wp³ywa³aby na pog³êbianie wiedzy i œwiadomoœci spo³ecznej, jest wysoce utrudnione.

Jak z niniejszego krótkiego omówienia zachodnich s³u¿b geologicznych wynika, to badania naukowe – oczy-wiœcie ukierunkowane na zaspokojenie potrzeb i oczeki-wañ rz¹dów i spo³eczeñstw – s¹ g³ównym sensem istnienia pañstwowych s³u¿b geologicznych, a nie spójne

prowadze-nie dzia³añ czy te¿ zarz¹dzaprowadze-nie geologi¹ i hydrogeologi¹,

jakby to chcia³a widzieæ Osiejewicz (2018).

LITERATURA

GRANICZNY M. 1996 – S³u¿ba Geologiczna Hiszpanii (Instituto

Tec-nológico GeoMinero de EspaÔa) – organizacja i dzia³alnoœæ ze

szczegól-nym uwzglêdnieniem kartografii. Prz. Geol., 44: 908–910. http://en.gtk.fi/ http://orka.sejm.gov.pl/Druki4ka.nsf/($vAllByUnid)/750CFC1A8727-82F2C1256DBF006934AC/$file/2089.pdf http://prenit.geo-zs.si/geozs/index.php/en/ http://www.bgs.ac.uk/ http://www.brgm.eu/brgm/brgm-french-geological-survey/brgm-french--geological-survey http://www.eng.geus.dk/ http://www.ga.gov.au/about http://www.geology.cz/extranet-eng http://www.nrcan.gc.ca/earth-sciences/science/geology/gsc/17100 https://careers.sciencenewzealand.org/gns-science/about-us https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12289805/12378494/12378496/doku-ment346794.PDF https://min-pan.krakow.pl/instytut/wp-content/uploads/sites/2/2018/-05/Stanowisko-KZGSM-PAN-w-sprawie-PSP_17.05.2018.pdf https://www.bgr.bund.de/EN/Home/homepage_node_en https://www.geologie.ac.at/en/about-us/ https://www.gsj.jp/en/about/index.html https://www.naturalsciences.be/en/science/home https://www.tysol.pl/a20147-KSZNOSiL-NSZZ-Solidarnosc-ostrzega-przed-planami-powolania-Polskiej-Agencji-Geologicznej https://www.usgs.gov https://www.youtube.com/watch?v=KMEdzBiv9nk&feature=youtu.be JAWOROWSKI K. 1998 – Rz¹d – spo³eczeñstwo – œwiat biznesu a s³u¿ba geologiczna w XXI wieku. Miêdzynarodowa konferencja – Geoscience

Policy & Resource Sustainability in the 21st

Century Delft i Enschede, Holandia, 10–16.05.1998. Prz. Geol., 46: 1004–1007.

JAWOROWSKI K. 1999 – Produkcja geologiczna i produkt geologiczny – dole i niedole s³u¿b geologicznych. Prz. Geol., 47: 144–145. JAWOROWSKI K. 2018 – G³os w dyskusji na temat polskiej s³u¿by geo-logicznej. Kurier Wnet, czerwiec 2018, s. 13.

JÊDRYSEK M.-O. 2008 – Od Komisji Kruszcowej do dziœ – wybrane zagadnienia z punktu widzenia G³ównego Geologa Kraju (2005–2007) [W]: Zago¿d¿on P., Madziarz M., Dzieje Górnictwa – element

europej-skiego dziedzictwa kultury. Oficyna Wydawnicza Politechniki

Wroc³awskiej, Wroc³aw.

KOZ£OWSKI S. 1994 – Nowe prawo geologiczne i górnicze oraz zagad-nienia pañstwowej s³u¿by geologicznej. Prz. Geol., 42: 1112–1116. KOZ£OWSKI S. 2000 – Dlaczego Polsce jest potrzebna pañstwowa s³u¿ba geologiczna? Prz. Geol., 48: 968–971.

KOMA J. 2002 – Pañstwowa s³u¿ba geologiczna jako zadanie Pañstwo-wego Instytutu Geologicznego. Prz. Geol., 50: 514–518.

NARKIEWICZ M. 2001 – Obecne i przysz³e priorytety polskiej s³u¿by geologicznej. Prz. Geol., 49: 206–209.

OSIEJEWICZ J. 2018 – Polska Agencja Geologiczna jako realizator zadañ s³u¿by geologicznej. Prz. Geol., 66: 402–408.

PERYT T. 1998 – Pañstwowa s³u¿ba geologiczna w Polsce – zarys histo-rii (1938–1994). Prz. Geol., 46: 315–317.

PERYT T.M. 2018 – Nauka a pañstwowa s³u¿ba geologiczna. Prz. Geol., 66: 475–476.

PODEMSKI M. 1993 – Pañstwowe s³u¿by geologiczne w krajach zachod-nich. Prz. Geol., 41: 34–36.

PODEMSKI M. 1998 – Dzia³alnoœæ Pañstwowego Instytutu Geologicz-nego jako pañstwowej s³u¿by geologicznej – przedmiot i zakres dzia³ania. Prz. Geol., 46: 233–239.

ROZPORZ¥DZENIE Rady Ministrów z dnia 24 lutego 2009 r. w spra-wie nadania Pañstwowemu Instytutowi Geologicznemu w Warszaspra-wie statusu pañstwowego instytutu badawczego. Dz.U. 2009 nr 45 poz. 363. SZAMA£EK K. 2003 – Pañstwowa s³u¿ba geologiczna. Prz. Geol., 51: 54–57.

WOLSKA H. 2018 – Polska Agencja Geologiczna. Realizacja zadañ publicznych poprzez agencje wykonawcze. Prz. Geol., 66: 272–275. ZARZ¥DZENIE nr 34 Ministra Ochrony Œrodowiska i Zasobów Natu-ralnych z dnia 19 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany nazwy Instytutu Geologicznego.

Praca wp³ynê³a do redakcji 30.07.2018 r. Akceptowano do druku 6.08.2018 r.

550