Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru opłat w ruchu autostradowym Optimization of the Number of Toll Collection Stations in Motorway Movement

Pełen tekst

(1)PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 92. Transport. 2013. Zbigniew Kasprzyk, Mirosaw Siergiejczyk Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu. OPTYMALIZACJA LICZBY STANOWISK SYSTEMU POBORU OP AT W RUCHU AUTOSTRADOWYM Rkopis dostarczono, marzec 2013. Streszczenie: W artykule zwrócono uwag na problem tworzenia si zatorów na placach poboru op at znajdujcych si blisko duych aglomeracji miejskich. Problem ten powoduje konieczno rozbudowy i poszerzenia istniejcych placów poboru op at oraz zwikszenia udzia u elektronicznego systemu poboru op at w procesie poboru op aty. W pracy zaprezentowano prognoz ruchu drogowego na najblisze lata na odcinku autostrady w celu optymalizacji istniejcej liczby stanowisk poboru op at przy odpowiednim udziale elektronicznego systemu poboru op at. Zagadnienie optymalizacji liczby stanowisk poboru op at bezporednio przek ada si na standard jakoci obs ugi i koszty eksploatacyjne systemu poboru op at. Sowa kluczowe: system poboru op at, liczba stanowisk poboru op at, ruch autostradowy. 1. WSTP Transport jest dziedzin gospodarki odpowiedzialn za znaczcy wzrost PKB w krajach wysoko rozwinitych. Kwestie bezpieczestwa oraz sprawna organizacja przewozu osób i adunków to warunki konieczne do spe nienia w szczególnoci dla transportu drogowego. Kluczowe znaczenie w spe nieniu tych warunków ma infrastruktura drogowa poprzez spójny i logiczny uk ad sieci dróg o odpowiedniej jakoci technicznej i eksploatacyjnej. Wymagania te stawiane s przede wszystkim dla dróg ekspresowych i autostrad, które to z definicji spe niaj najwysze standardy jakociowe. Rekompensat wysokich kosztów wytworzenia i eksploatacji autostrad jest pobór op at za przejazd na poszczególnych jej odcinkach. Budowa i rozwój w Polsce sieci dróg ekspresowych i autostrad powoduje zwikszenie znaczenia kwestii poboru op at za ich uytkowanie. Proces ten powinien odbywa si w sposób p ynny i bezpieczny dla uczestników ruchu drogowego i w minimalnym stopniu wp ywa na uytkownika drogi. Czsto jednak proces poboru op at zak ócony jest przez tworzenie si kongestii w ruchu autostradowym przed placami poboru op at..

(2) 84. Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk. 2. PROBLEM PRZEPUSTOWO CI PLACÓW POBORU OP AT Place poboru op at stanowi wskie gard a autostrad, zw aszcza w pobliu duych aglomeracji miejskich gdzie znaczcy jest udzia ruchu wzbudzonego. Problem ten szczególnie dotyczy manualnych systemów poboru op at w wikszoci stosowanych na autostradach w Polsce. Sama przerwa w podróy w celu uiszczenia op aty za przejazd w manualnych systemach poboru op at jest z punktu widzenia uytkownika drogi zak óceniem przyczyniajcym si do tworzenia kongestii w ruchu autostradowym. Problem ten czciowo rozwizuje stosowanie systemu zamknitego poboru op at (rys. 1) wraz z elektronicznym systemem poboru op at ETC.. Rys. 1. Schemat lokalizacji miejsc poboru op at na autostradzie A4 [9]. Elektroniczny system poboru op at dotyczy niemal wy cznie pojazdów ciarowych a w najbliszych latach system ten bdzie systemem mieszanym. Podobnie wikszo dróg p atnych w Polsce funkcjonuje na zasadzie systemów otwartych. Jednake zastosowanie zamknitego systemu poboru op at nie gwarantuje pe nej przepustowoci placów poboru op at co pokazuje midzy innymi sytuacja na odcinku Kraków-Katowice autostrady A4. W najbliszym czasie planowana jest tam rozbudowa placu poboru op at oraz wymiana urzdze do poboru op at. Sytuacja ta pokazuje, i ronie znaczenie organizacji placów poboru op at przy minimalnych kosztach wykonania i utrzymania niezbdnej infrastruktury. Kluczowym parametrem organizacji placów poboru op at jest rodzaj i liczba stanowisk poboru op at znajdujcych si na placu. Rozwizanie tego problemu wymaga przeprowadzenia pomiarów wraz z prognoz ruchu drogowego w celu zaplanowania i przebudowania ju istniejcych placów poboru op at..

(3) Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru op at w ruchu autostradowym. 85. 3. METODY PROGNOZOWANIA RUCHU NA DROGACH KRAJOWYCH Prognoza ruchu drogowego na drogach krajowych s uy midzy innymi do projektowania przebudowy istniejcych dróg, gdzie konieczna jest ich rozbudowa z powodu znacznego natenia ruchu pojazdów. Sytuacja taka moe mie równie miejsce na autostradach gdzie w wyniku znacznego wzrostu ruchu pojazdów konieczna jest przebudowa lub poszerzenie placów poboru op at.. 3.1. METODA WSKANIKÓW WZROSTU RUCHU Najpopularniejsz metod prognozowania ruchu na drogach krajowych w Polsce jest metoda wskaników wzrostu ruchu [7]. Metoda ta przyjmuje zrónicowane wskaniki wzrostu w zalenoci od klas technicznych dróg. W prognozie tej uwzgldniono: prognozowan liczb kadego z rodzajów pojazdów, rednioroczne iloci przejedanych kilometrów drogi, zagospodarowanie terenu, funkcj drogi, wzrost ruchu w poprzednich latach i natenie ruchu w ostatnim GPR.. 3.2. METODA WSKANIKÓW WZROSTU PKB Kolejn metod jest metoda wskaników wzrostu PKB opracowana na okres od 2008 do 2040 roku. W metodzie tej wykorzystywane s wskaniki wzrostu Produktu Krajowego Brutto dla poszczególnych podregionów Polski. Wskaniki te wed ug GDDKiA mog by. wykorzystywane do analiz op acalnoci projektów drogowych. Do opracowania wskaników wzrostu PKB wykorzystano prognoz rozwoju sektorów energetycznego i transportowego krajów Unii Europejskiej do 2030 roku zaprezentowan przez Komisj Europejsk w 2003 roku [7]. Wskaniki wzrostu PKB s wykorzystywane do prognozowania ruchu oraz analiz finansowych projektów drogowych [2].. 3.3. METODA TRENDÓW NA ZAMIEJSKIEJ SIECI DRÓG KRAJOWYCH DO ROKU 2020 Regularnie wykonywane generalne pomiary ruchu GPR od 1965 roku umoliwi y opracowanie metody ekstrapolacji ruchu pomierzonego w poprzednich latach. Prognoza na dalsze lata wykonywana jest z wykorzystaniem metody trendów. Metoda trendów wykorzystuje lini regresji i wspó czynnik korelacji R. Punkty pomiarowe o stabilnym wzrocie ruchu pojazdów nazwano normalnymi punktami, w których R > 0,70 a wzrost ruchu w 5 kolejnych latach by w przedziale od 1,0 do 2,0 dla rednio Dobowego Ruchu.

(4) 86. Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk. (SDR). Punkty pomiarowe niespe niajce powyszych za oe nazwano punktami o ekstremalnej dynamice [7]. Metoda trendów i ekstrapolacji zosta a wykorzystana w modelu prognozy na zamiejskiej sieci dróg krajowych do 2020 roku [7]. S uszno tej metody zosta a potwierdzona w praktyce na podstawie porównania wielkoci zak adanych w prognozie wykonanej przez Transprojekt-Warszawa z wynikami pomiaru generalnego w 2000 roku. Podstawowym elementem jest ustalenie okresu czasu dla którego linie trendu w najdok adniejszy sposób opisuj zjawisko ruchu w czasie. Analiza linii trendu umoliwi a wyznaczenie wspó czynnika korelacji R bdcego miernikiem poprawnoci wpisania linii trendu pomidzy badane punkty. Wpisana prosta regresji z dostateczn dok adnoci opisuje zjawisko rozwoju ruchu w czasie, jeeli R > 0,70. Prognoza ruchu do roku 2020 zosta a opracowana dla aktualnej sieci dróg krajowych przy za oeniu, e nie zajd na niej adne zmiany oraz nie wystpi istotne czynniki mogce mie wp yw na zmiany zachowa komunikacyjnych. Podstaw opracowania stanowi punkty pomiarowe wed ug wykazu generalnego pomiaru ruchu w 2000 roku [3]. W metodzie wykorzystano za oenie, e dla punktów normalnych prognoza ruchu bdzie obliczona na zasadzie przed uania linii trendu z okresu 1990-2000 sprowadzonej do zgodnoci z rokiem 2000, za dla punktów o ekstremalnej dynamice - w oparciu o okrelone na podstawie punktów normalnych wzorce rednie. Algorytm obliczenia prognozy ruchu metod trendów na zamiejskiej sieci dróg krajowych do roku 2020 [7] dla punktów normalnych przedstawia si nastpujco: a) okrelenie czy dany punkt pomiarowy spe nia warunki dla punktów normalnych (R > 0,70 a wzrost ruchu w 5 kolejnych latach by w przedziale od 1,0 do 2,0 dla SDR), b) okrelenie metod regresji liniowej wspó czynników m i b równania: y = mx+b, gdzie: x-rok pomiaru lub prognozy, y-teoretyczny redni dobowy ruch pojazdów ogó em w odpowiednim roku prognozy (SDRt), c) obliczenie z równania regresji liniowej wielkoci teoretycznych SDRt dla poszczególnych lat prognozy, d) porównanie wielkoci teoretycznej SDRt dla roku 2000 z rzeczywistymi SDR wg GPR 2000 i obliczenie rónicy z = SDR 2000 – SDRt 2000, e) jeeli z<0 lub z>0, to oblicza si nowe wielkoci teoretyczne SDRt' dla lat 2005, 2010, 2015 i 2020, wg wzorów: SDR 't 2005 SDR t 2005 z. (1). SDR 2010 SDR t 2010 z. (2). SDR 2015 SDR t 2015 z. (3). SDR 2020 SDR t 2020 z. (4). ' t ' t ' t. f) jeeli z = 0, to przyjmuje si dla kadego horyzontu czasowego prognozy SDRt' = SDRt, g) obliczenie wielkoci prognozowanego ruchu pojazdów samochodowych ogó em (SDRp) w poszczególnych horyzontach czasowych: SDR p 2005 SDR 'tt 2005 w1. (5). SDR p 2010 SDR 2010 w2. (6). ' tt.

(5) Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru op at w ruchu autostradowym. 87. SDR p 2015 SDR 'tt 2015 w3. (7). SDR p 2020 SDR 'tt 2020 w4. (8). gdzie: w1 , w2 , w3 , w4 oznaczaj wspó czynniki przeliczeniowe redniego dobowego ruchu dla poszczególnych horyzontów czasowych [5]: w1 0,971 w2 1,000 w3 1,025 w4 1,073. (9) (10) (11) (12). h) obliczenie ruchu w kolejnych horyzontach czasowych dla poszczególnych kategorii pojazdów. Algorytm obliczenia prognozy ruchu metod trendów na zamiejskiej sieci dróg krajowych do roku 2020 [7] dla punktów o ekstremalnej dynamice przedstawia si nastpujco: a) obliczenie wielkoci prognozowanego ruchu pojazdów samochodowych ogó em (SDRp) w poszczególnych horyzontach czasowych, wg wzoru: SDR p. SDR 2000 k. (13). gdzie: SDRp- prognozowany redni dobowy ruch pojazdów samochodowych ogó em, SDR 2000- redni dobowy ruch pojazdów samochodowych ogó em w 2000 roku, k - wspó czynnik przeliczeniowy redniego dobowego ruchu zaleny od roku prognozy [5]: k 1,20 dla 2005 r. k 1,47 dla 2010 r. k 1,75 dla 2015 r. k 2,09 dla 2020 r.. (14) (15) (16) (17). b) obliczenie prognozowanego ruchu w kolejnych horyzontach czasowych dla poszczególnych kategorii pojazdów i okrelenie rodzajowej struktury ruchu w procentach w ten sam sposób, jak dla punktów normalnych. Prognoza ruchu na zamiejskiej sieci dróg krajowych do roku 2020 zosta a obliczona dla wszystkich odcinków sieci wg wykazu punktów generalnego pomiaru ruchu w 2000 roku. W kolejnej prognozie do 2020 roku zosta y skorygowane wskaniki wzrostu SDR wyodrbniajc drogi midzynarodowe (autostrady i drogi ekspresowe) od pozosta ych.

(6) 88. Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk. dróg krajowych [7]. W prognozie do 2020 roku wprowadzono wspó czynniki korekcyjne w zwizku z otwarciem granic z krajami UE i przewidywanym wzrostem PKB. Prognozowany wzrost ruchu pojazdów przedstawiono w tablicy 1. Tablica 1 Prognozowany wzrost ruchu pojazdów w stosunku do poziomu z 2000 roku [6] Lata/rodzaj pojazdów Motocykle Samochody dostawcze Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Cigniki rolnicze. 2000 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00. 2005 1,00 1,20 1,14 1,25 1,00 0,66. 2010 1,00 1,40 1,28 1,50 1,00 0,44. 2015 1,00 1,60 1,41 1,75 1,00 0,29. 2020 1,00 1,80 1,55 2,00 1,00 0,15. W 2006 roku GDDKiA opracowa a zaktualizowane do poziomu krajowego wskaniki wzrostu ruchu pojazdów odnoszce si do roku 2005, w którym wykonany zosta generalny pomiar ruchu GPR 2005. Aktualny prognozowany wzrost ruchu pojazdów w stosunku do poziomu z 2005 roku przedstawiono w tablicy 2. Tablica 2 Prognozowany wzrost ruchu pojazdów w stosunku do poziomu z 2005 roku [7] Lata/rodzaj pojazdów Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy. 2010 1,00 1,250 1,098 1,104 1,393 1,029. 2015 1,00 1,515 1,189 1,202 1,811 1,054. 2020 1,00 1,816 1,283 1,203 2,320 1,079. 2025 1,00 2,112 1,378 1,405 2,873 1,103. 2030 1,00 2,424 1,471 1,506 3,427 1,125. Powysza metoda trendów jako metoda prognozowania ruchu pojazdów moe by. stosowana dla autostrad i dróg ekspresowych projektowanych w osi istniejcych dróg krajowych lub w odniesieniu do ju istniejcych. Naley doda wielko ruchu wzbudzonego, który stanowi oko o 10% do 15% prognozowanego ruchu na istniejcej drodze. Wielko ruchu wzbudzonego naley przyjmowa równie w zalenoci od dostpnoci dróg alternatywnych. Naley równie zauway , e podczas ustalania przewidywanego ruchu metod trendów naley przyjmowa krótkie okresy prognozy maksymalnie do 10 lat.. 4. OPTYMALIZACJA LICZBY STANOWISK NA PLACU POBORU OP AT Wraz z rozbudow sieci dróg ekspresowych i autostrad w Polsce bdzie ros o znaczenie kwestii zwizanych ze sprawn i efektywn organizacj procesu poboru op at. Analizujc.

(7) Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru op at w ruchu autostradowym. 89. opisany powyej problem przepustowoci placów poboru op at, mona zaproponowa. metod optymalizacji liczby stanowisk poboru op at na odcinku autostrady. Wykorzystujc metod trendu opisan w rozdziale 3.3 oszacowano prognozowany redni ruch pojazdów samochodowych bdcy parametrem w prezentowanej metodzie optymalizacji. Prognoz przeprowadzono do 2020 roku bazujc na danych generalnego pomiaru ruchu GPR z 2005 roku [4] dla autostrady A4, wyniki przedstawiono w tablicy 3. Tablica 3 Prognozowany SDR na autostradzie A4 w stosunku do poziomu z 2005 roku Rodzajowa struktura ruchu pojazdów samochodowych Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Bielany Samochody ciarowe bez przyczep Krajków Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze KrajkówSamochody ciarowe bez przyczep Brzezimierz Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze BrzezimierzSamochody ciarowe bez przyczep Przylesie Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Przylesie-Prdy Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze PrdySamochody ciarowe bez przyczep Dbrówka Górna Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Nazwa odcinka. 2010 68 19563 1945 1203 5601 117 28497 45 18102 1997 1338 6505 231 28218 65 17985 2246 1441 5215 224 27176 39 15200 1900 1216 6194 202 24751 35 13960 1963 1055 5053 127 22193. Okres prognozy 2015 68 23711 2106 1310 7282 120 34597 45 21940 2162 1456 8457 237 34297 65 21798 2433 1570 6780 230 32876 39 18422 2058 1324 8053 207 30103 35 16919 2125 1149 6570 130 26928. 2020 68 28422 2273 1311 9328 123 41525 45 26299 2333 1458 10834 242 41211 65 26128 2625 1571 8686 235 39310 39 22082 2220 1325 10317 212 36195 35 20281 2294 1150 8416 133 32309.

(8) 90. Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk. c.d. Tablicy 3 Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Dbrówka Samochody ciarowe bez przyczep Górna-Gogolin Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze GogolinSamochody ciarowe bez przyczep Olszowa Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze OlszowaSamochody ciarowe bez przyczep Nogowczyce Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze NogowczyceSamochody ciarowe bez przyczep. any Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze. any-Kleszczów Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze KleszczówSamochody ciarowe bez przyczep Ostropa Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Ostropa-Bojków Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem. 32 12377 1374 957 5388 131 20259 33 13541 1459 862 4883 136 20914 29 10935 1606 807 4931 120 18428 17 13331 2022 1598 6119 130 23217 12 15015 2187 1739 7215 161 26329 11 14377 1952 1545 6977 140 25002 11 16131 2290 1646 7246 144 27468. 32 15001 1488 1042 7004 134 24701 33 16411 1580 938 6349 140 25451 29 13253 1739 878 6410 123 22432 17 16157 2190 1740 7955 133 28192 12 18198 2368 1894 9380 165 32017 11 17425 2114 1682 9071 144 30447 11 19551 2480 1792 9420 147 33401. 32 17982 1606 1043 8973 138 29774 33 19672 1705 939 8133 143 30625 29 15886 1877 879 8212 126 27009 17 19367 2363 1741 10191 137 33816 12 21813 2555 1895 12017 169 38461 11 20887 2281 1684 11620 147 36630 11 23435 2676 1793 12068 151 40134.

(9) Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru op at w ruchu autostradowym. 91. c.d. Tablicy 3 Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Bojków-Sonica Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy. 37 20677 3041 1934 7288 162. 37 25061 3293 2105 9475 166. 37 30040 3553 2107 12138 170. Pojazdy ogóem Motocykle Samochody osobowe Samochody dostawcze Samochody ciarowe bez przyczep Samochody ciarowe z przyczepami Autobusy Pojazdy ogóem. 33139 62 36827 4125 2413 7342 213 50982. 40139 62 44634 4467 2627 9545 218 61553. 48045 62 53502 4820 2629 12228 223 73464. SonicaChorzów. Przyjmujc nastpujce parametry mona zaproponowa optymaln ilo pasów wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych placach poboru op at uwzgldniajc udzia elektronicznego systemu poboru op at na analizowanym odcinku autostrady [8]: przepustowoci pasów wjazdowych i wyjazdowych w manualnym systemie poboru op at odpowiednio na poziomie Pmwj = 200 poj./dob oraz Pmwyj = 600 poj./dob, przepustowo pasów wjazdowych i wyjazdowych w elektronicznym systemie poboru op at odpowiednio na poziomie Petcwj = 700 poj./dob, wspó czynnik godzin szczytu uwzgldniajcy wahania natenia ruchu na poziomie 0,065 oraz nierównomierno. kierunkow placu poboru op at na poziomie 0,5 oraz stanowiska poboru op at na poziomie 0,625. W tabelach poniej przedstawiono proponowan ilo pasów wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych placach poboru op at znajdujcych si na analizowanych odcinkach autostrady A4 przy prognozowanym SDR i zmiennym udziale ETC (elektronicznego systemu poboru op at) w latach od 2010 do 2020. W tablicy 4a przedstawiono proponowan ilo stanowisk poboru op at na pasach wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych odcinkach autostrady A4 dla SDR 2010 i braku udzia u ETC dla powyszych parametrów ruchowych. Proponowana ilo stanowisk poboru op at na pasach wjazdowych i wyjazdowych zosta a wyznaczona na podstawie minimalnej liczby pasów wjazdowych i wyjazdowych. Warto ta jest stosunkiem wielkoci ruchu pojazdów na pasach wjazdowych i wyjazdowych w godzinach szczytu (uwzgldniajc wspó czynnik godzin szczytu) do przepustowoci pasów wjazdowych i wyjazdowych odpowiednio w manualnym i elektronicznym systemie poboru op at..

(10) 92. Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk. Tablica 4a Proponowana ilo stanowisk poboru opat na pasach wjazdowych i wyjazdowych na autostradzie A4 przy braku udziau ETC (2010 r.). PPO / SPO. SDR. Karwiany Krajków Brzezimierz Przylesie Prdy Dbrówka Gogolin Olszowa Nogowczyce. any Kleszczów Ostropa Bojków ernica. 28497 28218 27176 24751 22193 20259 20914 18428 23217 26329 25002 27468 33139 50982. SDR/ kierunek (pasy wyjazdowe). SDR/ kierunek (pasy wjazdowe). 14248,5 17636,25 16985 15469,375 13870,625 12661,875 13071,25 11517,5 14510,625 16455,625 15626,25 17167,5 20711,875 31863,75. 14248,5 10581,75 10191 9281,625 8322,375 7597,125 7842,75 6910,5 8706,375 9873,375 9375,75 10300,5 12427,125 19118,25. Wielko Wielko Stanoruchu ruchu wiska na pojazdów pojazdów pasach (pasy (pasy wjazwjazdowe) wyjazdowe) dowych 926,1525 926,1525 3 1146,3563 687,81375 2 1104,025 662,415 2 1005,5094 603,30563 2 901,59063 540,95438 2 823,02188 493,81313 2 849,63125 509,77875 2 748,6375 449,1825 2 943,19063 565,91438 2 1069,6156 641,76938 2 1015,7063 609,42375 2 1115,8875 669,5325 2 1346,2719 807,76313 2 2071,1438 1242,6863 3. Stanowiska na pasach wyjazdowych 5 6 6 6 5 5 5 4 5 6 6 6 7 11. W tablicy 4b przedstawiono proponowan ilo stanowisk poboru op at na pasach wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych odcinkach autostrady A4 dla SDR 2015 i braku udzia u ETC. Tablica 4b Proponowana ilo stanowisk poboru opat na pasach wjazdowych i wyjazdowych na autostradzie A4 przy braku udziau ETC (2015 r.). PPO / SPO. SDR. SDR/ kierunek (pasy wyjazdowe). Karwiany Krajków Brzezimierz Przylesie Prdy Dbrówka Gogolin Olszowa Nogowczyce. 34597 34297 32876 30103 26928 24701 25451 22432 28192. 17298,5 21435,625 20547,5 18814,375 16830 15438,125 15906,875 14020 17620. SDR/ kierunek (pasy wjazdowe) 17298,5 12861,375 12328,5 11288,625 10098 9262,875 9544,125 8412 10572. StanoStanoWielko Wielko wiska wiska ruchu poj. ruchu poj. na pasach na pasach (pasy (pasy wjazwyjazwjazdowe) wyjazdowe) dowych dowych 1124,4025 1124,4025 3 6 1393,3156 835,98938 2 7 1335,5875 801,3525 2 7 1222,9344 733,76063 2 7 1093,95 656,37 2 6 1003,4781 602,08688 2 6 1033,9469 620,36813 2 6 911,3 546,78 2 5 1145,3 687,18 2 6.

(11) Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru op at w ruchu autostradowym. PPO / SPO. SDR. SDR/ kierunek (pasy wyjazdowe). any Kleszczów Ostropa Bojków ernica. 32017 30447 33401 40139 61553. 20010,625 19029,375 20875,625 25086,875 38470,625. SDR/ kierunek (pasy wjazdowe) 12006,375 11417,625 12525,375 15052,125 23082,375. 93. StanoStanoWielko Wielko wiska wiska ruchu poj. ruchu poj. na pasach na pasach (pasy (pasy wjazwyjazwjazdowe) wyjazdowe) dowych dowych 1300,6906 780,41438 2 7 1236,9094 742,14563 2 7 1356,9156 814,14938 2 7 1630,6469 978,38813 2 9 2500,5906 1500,3544 3 13. W tablicy 4c przedstawiono proponowan ilo stanowisk poboru op at na pasach wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych odcinkach autostrady A4 dla SDR 2020 i braku udzia u ETC. Tablica 4c Proponowana ilo stanowisk poboru opat na pasach wjazdowych i wyjazdowych na autostradzie A4 przy braku udziau ETC (2020 r.). PPO / SPO. SDR. SDR/ kierunek (pasy wyjazdowe). Karwiany Krajków Brzezimierz Przylesie Prdy Dbrówka Gogolin Olszowa Nogowczyce. any Kleszczów Ostropa Bojków ernica. 41525 41211 39310 36195 32309 29774 30625 27009 33816 38461 36630 40134 48045 73464. 20762,5 25756,875 24568,75 22621,875 20193,125 18608,75 19140,625 16880,625 21135 24038,125 22893,75 25083,75 30028,125 45915. SDR/ kierunek (pasy wjazdowe) 20762,5 15454,125 14741,25 13573,125 12115,875 11165,25 11484,375 10128,375 12681 14422,875 13736,25 15050,25 18016,875 27549. StanoStanoWielko Wielko wiska wiska ruchu poj. ruchu poj. na pasach na pasach (pasy (pasy wjazwyjazwjazdowe) wyjazdowe) dowych dowych 1349,5625 1349,5625 3 7 1674,1969 1004,5181 2 9 1596,9688 958,18125 2 8 1470,4219 882,25313 2 8 1312,5531 787,53188 2 7 1209,5688 725,74125 2 7 1244,1406 746,48438 2 7 1097,2406 658,34438 2 6 1373,775 824,265 2 7 1562,4781 937,48688 2 8 1488,0938 892,85625 2 8 1630,4438 978,26625 2 9 1951,8281 1171,0969 2 10 2984,475 1790,685 3 15. W tablicy 5a przedstawiono proponowan ilo stanowisk poboru op at na pasach wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych odcinkach autostrady A4 dla SDR 2020 i 50% udzia u ETC. W tablicy 5b przedstawiono proponowan ilo stanowisk poboru op at na pasach wjazdowych i wyjazdowych na poszczególnych odcinkach autostrady A4 dla SDR 2020 i 80% udzia u ETC..

(12) 94. Zbigniew Kasprzyk, Miros aw Siergiejczyk. Tablica 5a Proponowana ilo stanowisk poboru opat na pasach wjazdowych i wyjazdowych na autostradzie A4 przy 50% udziale ETC (2020 r.). PPO / SPO. SDR. Karwiany Krajków Brzezimierz Przylesie Prdy Dbrówka Gogolin Olszowa Nogowczyce. any Kleszczów Ostropa Bojków ernica. 41525 41211 39310 36195 32309 29774 30625 27009 33816 38461 36630 40134 48045 73464. StanoSDR/ SDR/ Wielko Wielko wiska kierunek kierunek ruchu poj. ruchu poj. na pasach (pasy (pasy (pasy (pasy wjazwyjazdowe) wjazdowe) wjazdowe) wyjazdowe) dowych 20762,5 20762,5 1349,5625 1349,5625 3 25756,875 15454,125 1674,1969 1004,5181 2 24568,75 14741,25 1596,9688 958,18125 2 22621,875 13573,125 1470,4219 882,25313 2 20193,125 12115,875 1312,5531 787,53188 2 18608,75 11165,25 1209,5688 725,74125 2 19140,625 11484,375 1244,1406 746,48438 2 16880,625 10128,375 1097,2406 658,34438 2 21135 12681 1373,775 824,265 2 24038,125 14422,875 1562,4781 937,48688 2 22893,75 13736,25 1488,0938 892,85625 2 25083,75 15050,25 1630,4438 978,26625 2 30028,125 18016,875 1951,8281 1171,0969 2 45915 27549 2984,475 1790,685 3. Stanowiska na pasach wyjazdowych 5 6 6 5 5 4 4 4 5 6 5 6 7 10. Tablica 5b Proponowana ilo stanowisk poboru opat na pasach wjazdowych i wyjazdowych na autostradzie A4 przy 80% udziale ETC (2020 r.). PPO / SPO. SDR. Karwiany Krajków Brzezimierz Przylesie Prdy Dbrówka Gogolin Olszowa Nogowczyce. any Kleszczów Ostropa Bojków ernica. 41525 41211 39310 36195 32309 29774 30625 27009 33816 38461 36630 40134 48045 73464. SDR/ SDR/ Wielko Wielko kierunek kierunek ruchu poj. ruchu poj. (pasy (pasy (pasy (pasy wyjazdowe) wjazdowe) wjazdowe) wjazdowe) 20762,5 25756,875 24568,75 22621,875 20193,125 18608,75 19140,625 16880,625 21135 24038,125 22893,75 25083,75 30028,125 45915. 20762,5 15454,125 14741,25 13573,125 12115,875 11165,25 11484,375 10128,375 12681 14422,875 13736,25 15050,25 18016,875 27549. 1349,5625 1674,1969 1596,9688 1470,4219 1312,5531 1209,5688 1244,1406 1097,2406 1373,775 1562,4781 1488,0938 1630,4438 1951,8281 2984,475. 1349,5625 1004,5181 958,18125 882,25313 787,53188 725,74125 746,48438 658,34438 824,265 937,48688 892,85625 978,26625 1171,0969 1790,685. Stanowiska na pasach wjazdowych 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3. Stanowiska na pasach wyjazdowych 5 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 7.

(13) Optymalizacja liczby stanowisk systemu poboru op at w ruchu autostradowym. 95. 5. PODSUMOWANIE W artykule przedstawiono optymalizacj liczby stanowisk poboru op at na analizowanym odcinku autostrady A4 dla prognozowanego SDR do 2020 roku bazujc na danych generalnego pomiaru ruchu GPR z 2005 roku. Prognoza wzrostu ruchu pojazdów metod trendów na zamiejskiej sieci dróg krajowych umoliwi a na przeprowadzenie optymalizacji liczby stanowisk poboru op at z uwzgldnieniem udzia u elektronicznego systemu poboru op at (ETC) w celu zapobiegania tworzeniu si kongestii ruchu pojazdów na placach poboru op at. Wyniki zaprezentowane z wykorzystaniem zastosowanej metody pokazuj, i konieczne jest znaczne zwikszenie udzia u ETC do 2020 roku w celu zagwarantowania p ynnego ruchu pojazdów na placach poboru op at. W analizie na rok 2020 proponuje si 80% udzia elektronicznego systemu poboru op at w procesie poboru op aty, co umoliwi na optymalny ruch pojazdów na analizowanym odcinku autostrady porównywalny z rokiem 2010, w którym zaleca si, co najmniej 50% udzia ETC.. Bibliografia 1.. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.. https://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/p/pismo-przewodnie-z-dnia15032007_4423/Zalacznik_3_Prognozy_wzrostu_PKB_2008-40_poprawa_kodow_nts.pdf. (z dnia 24.04.2013 r.) http://www.gddkia.gov.pl/pl/992/zalozenia-do-prognoz-ruchu. (z dnia 24.04.2013 r.) http://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/g/GENERALNY_POMIAR_RUCHU_2000/0.1.3.2_Wykaz_ odc_pomiarowych_GPR_2000.pdf. (z dnia 24.04.2013 r.) http://www.gddkia.gov.pl/userfiles/articles/g/GENERALNY_POMIAR_RUCHU_2005/0.1.2.2_SDR_w _pkt_pomiarowych_w_2005_roku.pdf. (z dnia 24.04.2013 r.) http://siskom.waw.pl/nauka-gpr.htm (z dnia 24.04.2013 r.) Kury owicz W., Wich P.: Prognoza ruchu dla zamiejskich sieci dróg krajowych na lata 2000-2020. Drogownictwo 5/2002, Warszawa 2002. Kukie ka J.: Prognozowanie ruchu na drogach krajowych. Budownictwo i Architektura 10 (2012), Politechnika Lubelska, Lublin 2012. Pomiary nate, struktury rodzajowej i kierunkowej ruchu w wybranych pomocniczych punktach bada ekranowych, GDDKiA, Warszawa 2010. Zaprojektowanie i wykonanie dostosowania autostrady A4 Wroc aw – Katowice (153+227 – km 340+200), na odcinku Wroc aw-Sonica do standardów autostrady p atnej i do poboru op at, SIWZ. GDDKiA, Warszawa 2004.. OPTIMIZATION OF THE NUMBER OF TOLL COLLECTION STATIONS IN MOTORWAY MOVEMENT Summary: The article focuses on the problem of creating a congestion toll stations located near large urban areas. This problem makes it necessary to develop and expand existing toll stations, and increase the share of electronic toll collection system in the process of collecting the fee. The paper presents traffic forecast for the coming years on the stretch of highway in order to optimize the number of existing toll stations with appropriate involvement of an electronic toll collection system. The issue of optimizing the number of toll stations translates directly into standard of service quality and operational costs tolling system. Keywords: toll collection system, number of toll stations, motorway movement.

(14)