"Gościniec albo krótkie opisanie Warszawy", Adam Jarzębski, Warszawa 1974 : [recenzja]

Teresa Lancholc

"Gościniec albo krótkie opisanie

Warszawy", Adam Jarzębski,

Warszawa 1974 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 18/1 (55), 229

( I I ) JARZ1JBSKI Adam: G ościn iec a lb o k ró tk ie o p is a n ie War­ szawy. Oprać, i wstęp W.Tomkiewicz. Warszawa 1974, PWN, s s . 270, n lb . 2, i l u s t r . , z ł 4 0 ,

-Naukowa e d y cja p ie rw sze g o "przew odnika" po Warszawie, na­ p isan ego wierszem p rzez muzyka nadwornego, a równocześnie "budowniczego k ró le w sk ie g o " i "m ieszczan in a S t a r e j Warszawy". "G o ś c in ie c " wydany z o s t a ł po r a z pierw szy w r . 1643. Obecna edy cja j e s t t r z e c ią z k o l e i . Wydawca we w stęp ie p rz e d s ta w ił b i o g r a f i ę J a rz ę b s k ie g o , u s t a l a j ą c n ie k tó re n ie znane dotąd lu b mało znane f a k t y , o raz o k r e ś l i ł sto su n k i łą c zą c e go z dworem królew skim . U k azał także w a rto ś c i h isto ry c zn e "G o ściń ­ ca" . W p rz y p isa c h główny n a c isk położono na m ożliw ie dokładną l o k a l i z a c j ę poszczególn ych obiektów a rc h ite k to n ic z n y c h . Wyda­ n ie wzbogacone z o s t a ło obszernym m ateriałem ikonograficznym 1 k a rto gra ficzn y m o raz opatrzone indeksam i: osobówym i to p o gra ­ ficznym .

BP/55/41 T .L .

( I I ) KARPIŃSKI W ojciech : Henryk Kamieński: tra d y c ja 1 u­ t o p ia . "Tw órczość" 1974 n r 9 b. 52-70.

Szkic poświęcony tra k ta to w i h isto rio z o fic z n e m u Kamień­ sk ie g o "R o s ja 1 Europa. P o ls k a . Wstęp do badań nad R osją 1 Moskalami" (1 8 5 7 ). Autor r o z p a t r u je p rzedstaw ion ą p rzez Ka­ m ieńskiego koncepcję stosunków P o ls k i z caratem na t l e Innych w e r s j i ro z w ią z a n ia sporu sło w ia ń sk ie g o (G urow ski, Rzewuski, W ie lo p o l s k i ), a a n a liz a dotyczy przede wszystkim ta k ic h pod­

stawowych w " R o s ji i E u ro p ie " p o ję ć , jak p olsk a tra d y c ja na­ rodowa, utożsam iona z potęgą ducha, 1 nieświadome s i e b ie b a r­ barzyń stw o, re p re z e n tu ją c e potęgę fiz y c z n ą . Wokół n ich Ka­ m ieński buduje m ożliw ości ro zw iązań p o lity c z n y c h w E u rop ie, b io r ą c m .in . pod uwagę ewentualność so ju sz u R o s ji z P o lsk ą . Pro p ozy cje te są o p a rte , wg au to ra s z k ic u , na szantażu wobec Zachodu, k tó ry , e g o is ty c z n ie n ie podejmując sprawy w oln ości ludów, p rzy czy n i s i ę do p o sta w ie n ia R o s ji na c z e le S ło w iań sz­ czyzny. W zakończeniu omówiono wypowiedzi krytyczne dotyczące d z i e ł a Kam ieńskiego: anonimową z "P rz e g lą d u Poznańskiego" i Z .K ra s iń s k ie g o .