Krzysztof Dybciak
"O pewnym materii przemieszaniu,
czyli między baśnią a science fiction",
Ryszard Handke, "Teksty" nr 5 (1975)
: [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 19/3 (61), 166
/ 1 / HANDKE R y s z a r d : O pewnym m a te rii p rz e m ie s z a n iu , c z y li m iędzy b a ś n ią a sc ie n c e fic tio n . "T e k sty " 1975 n r 5 s . 5 0 -6 8 .
A utor ro z w a ż a an alogie i ró ż n ic e zach o d zące m iędzy b a ś n ią a sc ien ce fic tio n . F a n ta sty k a naukow a, podobnie ja k b a ś ń , je s t p ró b ą w y jaśn ien ia tajem nic rz e c z y w is to ś c i, p e łn i w ięc funkcję te ra p e u ty c z n ą . S c ie n c e fictio n je s t d z iś - jak n ie g d y ś b a ś ń - n a jb a rd z ie j skonw encjonalizow anym gatun kiem lite ra c k im . F a n ta s ty k a naukow a je s t n a to m ia st b liż s z a rz e c z y w is to ś c i, gdyż n ie tak d o b ro d u szn ie o p ty m isty czn a. In a c z e j dokonuje s ię w obu g a tu n k ach usu w an ia ś w ia ta p rz e d sta w io n e g o z z a się g u e m p irii o d b io rc y : w b a śn i n a stę p u je u c ie c z k a w p r z e s z ło ś ć , w sc ie n c e fic tio n - w p r z y s z ło ś ć . Inne s ą te ż ro d z a je m otyw acji p o jaw ian ia się cudow ności - w sc ie n c e f ic tio n zm yśleniom n a d aje s ię choćby p o z ó r n au k o w o ści. T ez y te o re ty c z n e egzem plifikuje a u to r tw ó rc z o ś c ią S ta n isła w a Lem a, głów nie "B ajkam i r o botów " .
B P /6 1 /9 K. D.
/1 / KOSSAK J e rz y : E g z y ste n c ja liz m w filo zo fii i l i t e r a t u r z e . Wyd. 2 zm ień, i p o s z e r z . W arsza w a 1976, Ki W, s s . 279, zł 4 0
.-P ró b a m a rk sisto w sk ie j k ry ty k i e g z y ste n c ja lizm u . W centrum z a in te r e s o w ania a u to ra z n a la z ły s ię p rz e d e w szystkim p roblem y g en ezy i funkcji spo łe c z n e j k ierunków p o z o sta ją c y c h w k rę g u k o n cep cji filo zo fii e g z y s te n c ja l n e j, ujm ow anej jako pew na w iz ja stosunków m ięd zy lu d zk ich . W ielorakie p o w iązan ia w ew nętrzne teg o system u z o s ta ły u k ształto w an e z m a te ria łu id ei zro d zo n y ch w ró ż n y c h d z ie d z in a ch aktyw ności duchow ej czło w iek a (filo z o f ia , l i t e r a t u r a , o b rz ę d r e lig ijn y , o b y c z a j).
