Grygier, Tadeusz
Sumariusz akt naczelnej władzy Prus
Książęcych "Etats-Ministerium" [cz.
11]
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 4, 580-592
Ta d e u s z g r y g i e r
SU M A R IU SZ A K T N A C Z E L N E J W ŁA D ZY P R U S K SIĄ Ż Ę C Y C H
„E T A T S -M IN IS T E R IU M ” π)
— K a m e r a W o je n n o -S k a r b o w a w K ró le w c u p o k r y w a s w e w y d a tk i p rz y p o m o c y p o ż y cz e k z k a s p u b lic z n y c h P r u s . R o k 1762 (52, k k ). — Z a o p a trz e n ie K a m e r y W o je n n o - S k a r b o w e j w p o trz e b n e m a te r ia ły b i u ro w e (19, a).— C ało śc ią s p r a w K ła jp e d y z a r z ą d z a L i te w s k a K a m e r a W o je n n o - S k a r b o w a w G ą b in ie (78, c). — B ila n s w y d a tk ó w i d o c h o d ó w k ró le w ie c k ie j K a m e r y M ie js k ie j (78, c). — S p ó r m ię d z y r z ą d e m p r u s k im a K a m e r ą W o je n n o -S k a rb o w ą w K r ó le w c u o k o m p e te n c je w s p r a w i e n a d z o r u n a d K ró le w ie c k im W ie lk im S z p i ta le m i P r z y tu ł k ie m o ra z O p ie k ą S p o łe c z n ą . R e s k r y p t z 18 p a ź d z ie rn ik a 1765 r. (73, a). — S p o ry k o m p e te n c y jn e m ię d z y r z ą d e m p r u s k im a K a m e r ą W o je n n o - S k a rb o w ą o n a d z ó r n a d s z k o ln ic tw e m i s to s u n k a m i w y z n a n io w y m i w m ia s ta c h w ie js k ic h (L a n d - S tä d te n ). C h o d zi p rz e d e w s z y s tk im o s p r a w y p o w o ły w a n ia n a u c z y c ie li i d u c h o w n y c h (42, b). —1 R e la c ja z 24 s ie r p n ia 1768 r. r e g u lu ją c a r o z d z ia ł k o m p e te n c ji m ię d z y rz ą d e m p r u s k im w K ró le w c u a K a m e r ą W o je n n o - S k a r b o w ą . U s ta lo n o , k tó r e p is m a i w k tó ry c h s p r a w a c h r z ą d p r u s k i czy K a m e r a W o je n n o -S k a rb o w a m o g ą b e z p o ś re d n io k ie ro w a ć do d w o r u (rz ą d u ) w B e rlin ie , a k tó r e m u s z ą ty lk o p o d a w a ć d o w ia d o m o śc i (70, p). — S p o ry m ię d z y r z ą d e m p r u s k im w K ró le w c u a K a m e r ą W o je n n o - S k a r b o w ą w s p r a w i e u s ta l a n ia p rz y m u s o w y c h d o s ta w ż y w n o śc i p r z e z m a ją tk i s z la c h e c k ie . V i d e A c ta w e g e n d e r v o n d e r C a m m e r ih e n e n z u g e m u th e te n F o u ra g e L ie fe r u n g v o n d e n d o r tig e n A d e lis c h e n G ü th e r n — in S a c h e d es A d e ls in d e m S a a lfe ld ts c h e n C re y se . R o k 1769 (83, e). — R a c h u n k i z a b u d o w ę sz k ó ł i k o ścio łó w w la ta c h 1766/1767 p r z e k a z a n e do N a c z e ln e j K a s y O b ra c h u n k o w e j (O b e r — R e c h e n — C a m m e r ) p rz e z K a s ę B u d o w la n ą (L a n d — R e n y th e y — B a u — C a ss e n ) (41, a). — U s ta le n ie e g z a m in ó w d la ty c h , k tó r z y z a m ie r z a ją o b ją ć p o s a d y u r z ę d n ik ó w fin a n s o w y c h i p o lity c z n y c h (F in a n z — u n d C a m m e r a l W e se n ). E g z a m in y o d b y w a ją się n a U n iw e rs y te c ie K ró le w ie c k im . R e s k r y p t z 9 m a r c a 1770 r . 256. (139, b). 256 W 1795 r. p ro f e s o r K r a u s o trz y m a ł n a U n iw e r s y te c ie K ró le w ie c k im k a t e d r ę n a u k p o lity c z n y c h . W g łó w n e j m ie r z e o p a r ł s ię o n n a n a u k a c h i t e zac h A d a m a S m i th a p o d a n y c h w p o d s ta w o w y m d z ie le p o lity k i g o sp o d a rc z e j w c z e s n e g o k a p ita liz m u ja k ie b y ło s tu d iu m S m i th a o b o g a c tw ie n a ro d o w y m . K r a u s b y ł ty m , k t ó r y n a t e r e n i e P r u s K s ią ż ę c y c h p r z e d e w s z y s tk im p o p u la r y z o w a ł n a u k i S m i th a o ra z s t a r a ł s ię d o s to so w a ć te z y n o w e g o s y s te m u g o sp o d a rc z e g o do w a r u n k ó w p ru s k ic h .
— U rz ę d y d o m in ia ln e (D o m ä n e n A e m te r ) w W ęg o rze w ie i w S z e stn ie p rz y łą c z o n e do d e p a r ta m e n tu L i te w s k ie j K a m e r y W o je n n o -S k a rb o w e j w G ą b in ie (41, a). — K a m e r a W o je n n o -S k a r b o w a w K ró le w c u p r z y w ła s z c z a so b ie p ra w o r o z s trz y g a n ia i ju r y s d y k c ji n a d U n iw e rs y te te m K ró le w ie c k im w s p ra w a c h w o js k o w y c h , p o b o ru i r e je s t r a c ji. R e la c ja z 4 m a j a 1767 r. V id e A c ta w e g e n d e s v o n d e m S y b u r g s c h e n R e g im e n t in A n s p r u c h g e n o m m e n e n S tu d io s i G o ttlie b K r is p ie n (83, с). — M ia s ta P o g ó rz a — K w id z y n , P r a b u ty , S u sz , B is k u p ie c P o m o r s k i, K i sielice , G a r d e ja o ra z Iła w a j a k i o b a u rz ę d y d o m in ia ln e P r a b u t y o ra z K w i d z y n w łą c z o n o d o K a m e r y W o je n n o - S k a rb o w e j w K w id z y n ie . C a m m c r -M is - s iv e m 15 N o v e m b e r 1772 J. (95, e, 4). — P a t e n t o rg a n iz a c y jn y K a m e r y W o je n n o - S k a rb o w e j w K w id z y n ie . P a te n t z 13 lis to p a d a 1772 r. (21, aa). — R e g u la ty w d o ty c z ą c y ro z g ra n ic z e n ia k o m p e te n c ji s ą d o w n ic z y c h w s p r a w a c h s p o rn y c h . D as R e g u la tiv - R e g le m e n t ü b e r d ie J u r is d ic tio n s - C o m p e te n z b e y E n t s c h e id u n g d e r S t r e i t i g k e i t e n in A u s e in d e r s e t z u n g - S a c h e n , w o I n t e r e s s e n te n v o n b e y d e r le y d e m J u s t i t z - u n d C a m m e r a l- R e s s o r t c o n c u r ie re n . V id e R e s k r i p t d.d. B e r lin d. 8 N o v e m b e r 1773 in A c tis w e g e n A u f h e b u n g d e r G e m e in h e ite n (4, m , v o l. II). — I n s t r u k c j a o r g a n iz a c y jn a N a c z e ln e j K a s y ( O b e r - R e c h e n - C a m m e r ) z 13 lu te g o 1770 r. V id e in A c tis - d a s R e g ie r u n g - W e s e n b e tr. (41, a, v o l. II). C ä m m e r e y — a d m in is tr a c j a d o c h o d ó w . — O rg a n iz a c ja a d m in is tr a c j i d o c h o d ó w m ie js k ic h w K ró le w c u (C ä m m e r e y K ö n i g s b e r g - S t a d t 257). W s p r a w i e s t a r a ń m i a s t a o p o ż y c z k ę 580 g u ld e n ó w z m ie js k ie j k a s y le g a c y jn e j (S tä d ts c h e L e g a te n -C a s s e ) n a p o k ry c ie p o trz e b m ia s ta (77, b, b). — A d m in is tr a c ja d o c h o d ó w m ie js k ic h m ia s ta K ró le w c a s t a r a się o p o ży c z k ę 1500 g u ld e n ó w z K a s y P o c z to w e j w S a c k h e im (P o sth a u s -C a s se ). R e s k r y p t z 22 p a ź d z ie rn ik a 1781 r. A c t e n - d i e A u s t h u u n g u n d S ic h e r h e it d e r C a p ita lie n d e r K ir c h e n H o s p ita e le r u n d a n d e r e r p io r u m C o r p o r u m a lh ie r in K ö n ig sb e r g (70, с o ra z 107, с). C a p i t a l — k a p ita ł. — W ' s p r a w i e k ła jp e d z k ie g o S ą d u P iw n e g o (B ie r G e r ic h t) 258. W y k a z k a p ita łó w u lo k o w a n y c h p rz e z ró ż n e f u n d a c je K s i ę s tw a P r u s k ie g o w p r z e d s ię b io r s tw a p iw o w a rs k ie . D ie S a c h e b e tr e f f e n d ob d ie I n s p e c to r e s u n d R e n d a n -257 P o d p o ję c ie m K ä m m e r e i ro z u m ia n o a d m i n i s t r a c j ę d o c h o d ó w m ia s ta , czy ja k i e j ś f u n d a c ji. I n s t y t u c j a K ä m m e r e i w y p ły w a ła z i s to ty p r a w a m ie j sk ieg o . S k ła d p e r s o n a ln y t e j i n s ty tu c ji u s t a l a ł a s a m a g m in a m ie js k a , a n a d z o ro w a ł j ą z r a m ie n ia w ła d z m ie js k ic h w y z n a c z a n y r a d n y m ie js k i. P a ń s tw o s ta r a ł o s ię m ie ć o g ó ln y n a d z ó r n a d a d m in is tr a c j ą d o c h o d ó w m ie js k ic h . P r z e p is y o a d m in is tr a c j i d o c h o d ó w m ie js k ic h z r e g u ły u jm o w a n o w o r d y n a c ja c h m ie js k ic h . K a s a a d m in is tr a c j i d o c h o d ó w m ie js k ic h p r z y jm o w a ła w s z e l k ie w p ły w y u s ta l o n e w r a m a c h tz w . p o d a tk u o b y w a te ls k ie g o ( B ü r g e r r e c h ts - g e ld e n ), p o d a tk u od d z ie d z ic z e n ia ( E r b g u ld e n = C a lla le ra lg e ld e r ), o p ła ty l e n n e o d m a ją tk ó w m ie js k ic h , d o c h o d y z o p ła t s ą d o w n ic tw a m ie js k ie g o , ze s p e c ja ln y c h p o d a tk ó w (n p . F e n s te r h a u s g e n o s s e n s te u e r ) o ra z z d o c h o d ó w m a j ą tk ó w m ie js k ic h .
238 I n s t y t u c j a s ą d ó w p iw o w a rs k i c h i s tn ia ła d la ro z s tr z y g n ię c ia s p r a w z w ią z a n y c h ze s z tu k ą w a rz e n ia p iw a . Z a jm o w a ła się o n a s ie d m io m a g łó w n y m i s p ra w a m i, a m ia n o w ic ie : a) s z tu k ą w a r z e n ia p iw a i u ż y w a n ia ś ro d k ó w u s t a la ją c y c h in d y w id u a ln y s m a k p iw a ; b) u ż y w a n ia ś r o d k ó w z a p o b ie g a ją c y c h
t e n v o n C a ss e n d e r p io r u m C o rp o r u m b e y m E m p fa n g d e r a u f g e k ü n d i g te n u n d z u T r ü c k z u z a h le n d e n C a p ita lie n d e n C o n se n s d e s K ö n ig l. E t a ts - M in is te r iu m n a c h z u w e is e n v e r b u n d e n s in d (41, a). — E t a ts - M in is te r iu m n a d z o r u je a k c ję p o ż y c z k o w ą k a p ita łó w U n iw e r s y te t u K ró le w ie c k ie g o o ra z k a p ita łó w s ty p e n d ia ln y c h . U s ta le n ie , iż p o ż y cz k i z ty c h k a p ita łó w m o g ą b y ć d o k o n y w a n e ty lk o n a p o d s ta w ie z g o d y E ta ts - M in is te r iu m i to ty lk o p o d w a r u n k ie m p rz e d s ta w ie n ia lis tu h ip o te c z n e g o . I n s t y t u c j a lis tó w h ip o te c z n y c h 25Э. R e s k r y p t z 14 g r u d n ia 1790 r. o o rg a n iz a c ji r a c h u n k o w o ś c i i k s ię g o w o ś c i U n iw e r s y t e tu (139, k, h). — R e w iz ja w y d a n y c h k a p ita łó w s ty p e n d i a ln y c h p rz e z m a g is tr a t m ia s ta K ró le w c a w 1790 r. (135, a). — W s p r a w i e u s ta l e n ia k a p ita łó w p o sz c z e g ó ln y c h k o ścio łó w . V id e in A c tis d a ss e in e K ir c h e a ls d e m f ü r u n v e r m ö g e n d z u h a lte n sei, w e n n n a c h A n g r e ifu n g e in e s T h e ils d e r C a p ita lie n d ie E in n a h m e d u r c h d ie v e r m in d e r te n Z in s e n d a r g e s ta lt v e r r in g e r t w ä re , d a ss ste z u B e s tr e itu n g d e r ü b r ig e n T a ts m ä s s ig e n A u s g a b e n n ic h t z u r ic h te n k ö n n te . R e s k r y p t z 6 w r z e ś n ia 1801 r. (98, ec).
—i W s p r a w i e k a p ita łó w F u n d a c ji K a p itu ln e j w D o b ry m M ieśc ie w 1804 r. C a p i t u l a r e n 260 w e g e n d e r v o m H o fe v e r la n g te n N a c h r ic h te n a u f w a s G ru n d u n d B o d e n d ie C u r ie n d e r C a p itu la r e n d e s D o m S t i f t s i n G u ts ta d t b e le g e n (31, q, 2). — W s p r a w i e o r g a n iz a c ji k a p ita łó w U n iw e rs y t e tu K ró le w ie c k ie g o . D a ss- b e i P la c ir u n g d e r A c a d e m is c h e n C a p ita lie n es d e s C o n se n s e s d ie R e g ie r u n g n ic h t b e d ö r fte . V id e R e s c r ip t v o m 14 M a ji 1756 i n A c tis i n S a c h e d e s H o f- g e r ic h ts - R a th s J u liu s A e g id iu s v o n N e g e le in , w e g e n A n l e h n s v o n d e r h ie sie g e n A c a d e m ie (139, m ). — K a p ita łó w k o ś c ie ln y c h n i e m o ż n a p o ż y c z a ć n ik o m u b e z u p rz e d n ie j z g o d y z w ie rz c h n ic h w ła d z . R e s k r y p t z 3 lu te g o 1727 r. (41, a). —■ M a g is tr a t m ia s ta K ró le w c a w n ió s ł ż ą d a n ie , b y m ia s to m o g ło w w y j ą tk o w y c h w y p a d k a c h u ż y ć k a p ita ły f u n d a c ji m ie js k ic h d la p o trz e b m ia s ta . R e s k r y p t z 5 m a r c a 1781 r. (70, e). — M a g is tr a t m ia s ta K ró le w c a n ie c h c e w y p ła c a ć u s ta lo n y c h p ro c e n tó w o d p o ż y cz o n y c h k a p ita łó w z f u n d a c ji s ty p e n d ia ln y c h . M a g is tr a tu s w ill f ü r d ie T a x e d e r f ü r C a p ita lia d e r P io r u m C o r p o r u m o ffe r ir te n , H y p o th e q u e n n ic h t a u s s te h e n a n d e r d e s s e lb e n v o m A p r il 1782 in S a c h e A n n e D o ro th e e U ltz in w e g e n A n l e h n s a u s d e n L a g a te n G e ld e r n d e r A l ts tä d ts c h e n K ir c h e (77, b, 1). — W s p r a w i e p o ż y c z e n ia k a p ita łó w J e a n d e B ois ze s ta r o m ie js k ie j F u n d a c ji W d o w ie j (77, b, s). — B ez z g o d y E ta ts M in i s te r iu m w K ró le w c u n ie w o ln o ro z p o rz ą d z a ć f u n d a c ja m i w a r m iń s k im i. D a$s d ie P ia C o rp o ra u n d m ild e S t i f t u n g e n in E r m
-p s u o iu się -p iw a ; с) f a łs z e rs tw a m i -p iw a . N a s tr a ż y ja k o ś c i -p iw a s ta ł a tz w . p o lic ja p iw n a (B ie rp o liz e i) i p iln o w a ła p ra w id ło w o ś c i w p r o c e s ie w a rz e n ia p iw a o ra z z a w a rto ś c i t r u n k u ; d) o d p o w ie d n ie p rz e c h o w y w a n ie p iw a , s to s o w a n ia o d p o w ie d n ie j w o d y , c z y s to ś c i w b r o w a r a c h ; e) u s ta l a n ie m p ra w id ło w e j c e n y p iw a (B ie r ta x e n ); f) z a w a rto ś c ią p iw a p r z e z u s u w a n ie s z k o d liw y c h ś ro d k ó w s z tu c z n y c h z p ro c e s u w a r z e n ia p iw a ; g) k o n tr o l ą ja k o ś c i p iw a s p r o w a d z a n e g o z in n y c h m ia s t (B ie rsch a u ). 259 F u n d a c je i m a j ą t k i u n iw e r s y te c k ie s ta n o w iły z a s a d n ic z ą p o d s ta w ę n i e za le ż n o ś c i fin a n s o w e j, a ty m s a m y m i n a u k o w e j i p o lity c z n e j U n iw e r s y t e tu K ró le w ie c k ie g o . S tu d iu m g o s p o d a r k i U n iw e r s y t e tu p o z w a la n a ś c iś le js z e u s t a le n ie „ p o lity k i sz k o ln e j i n a u k o w e j P r u s K s ią ż ę c y c h ” .
260 P o d p o ję c ie m C a p itu la r ro z u m ia n o c z ło n k ó w k a p itu ły z p r a w e m m i e j s c a i p ra w e m g ło su .
la n d e ih r e e tw a a u s s te h e n d e C a p ita lia o h n e V o r w is s e n u n d G e n e h m ig u n g d e s K ö n ig lic h e n E t a ts - M in is te r iu m n ic h t a u fw in d ig e n o d e r e in z ie h e n so lle n . R e s c r ip t v o m 19 S e p te m b e r 1785 in A c tis : in S a c h e d e s J u n g fe r n C o n v e n ts z u B r a u n s b e r g , w e g e n g e b e th e n e r E r la u b n is s, d a ss v o n d e m M e n n o n is te n A b sa lo n K e e s k i e in g e zo g e n e C a p ita l v o n 500 T h . z u d e n B e d ü r fn is s e n s o th a n e n C o n v e n ts v e r w e n d e n z u k ö n n e n (31, b, 2). — U s t a le n ie s to p y p ro c e n to w e j od p o ż y cz o n y c h k a p ita łó w z k a s s ą d o w y c h o ra z f u n d a c y jn y c h (61, d, 2 gen). — W łą c z e n ie fu n d u s z y k o ś c ie ln y c h i f u n d a c y jn y c h d o S ta n o w e g o I n s t y t u t u K re d y to w e g o w z a m ia n za lis ty z a s t a w n e - 01. (87, e). — D z ie rż a w y d z ie d z ic z n e n a W a rm ii 262 m o g ą k o r z y s ta ć z k a p ita łó w f u n d a c y jn y c h . D e n e n E m p h y t e u t e n im E r m la n d e k ö n n e n C a p ita lia z u m C u lm s e u n d v ie v ie l a m S t i f t u n g e n g e b e n w e r d e n . R e s c r ip t v o n 3 N o v e m b e r 1788 in A c tis : in S a c h e H e in ric h R a t h w e g e n n a c h g e s u c h te n A n l e h n s v o n 4000 T h a u s d e n m i t d e n S t i f t u n g e n in F r a u e n b u r g (31, f, 2). — T a b e la ry c z n y w y k a z f u n d a c ji o ra z k a p ita łó w k o ś c ie ln y c h n a W a rm ii. E in T a b e la r isc h e s V e r z e ic h n is s a lle n in e ig e n E r m la e n d ts c h e K ir c h e n u n d m ü d e n S t i f t u n g s C a p ita lie n z u d e n e n A u f k ü n d i g u n g d e r C o n se n s d e s K ö n ig l. E ta ts - M in is te r ii e r th e le t w e r d e n so ll jä h r lic h e in g e b e s te s t w e r d e n . R e s c r ip t v o n 13 N o v e m b e r 1786 in A c tis d e s R e c h n u n g s W e s e n (31, e). — R z ą d p r u s k i m u s i u d z ie la ć z g o d y n a w y p o ż y c z e n ia k a p i t a ł u z k a s y D o m u S ie ro t w K ró le w c u (73, 2, E). 261 Z o rg a n iz o w a n y w K ró le w c u „ S ta n o w y I n s t y t u t K r e d y to w y ” (L a n d s c h a ftlic h e C r e d itin s titu t) o b e jm o w a ł ja k o s to w a r z y s z e n ie u p rz y w ile jo w a n ą g ru p ę w ie lk ic h w ła śc ic ie li z ie m sk ic h . W z o ro w a ł się n a p ie rw s z y m te g o r o d z a ju in s ty tu c ie j a k i p o w s t a ł w e W ro c ła w iu w 1770 r. M ia ł on z a p e w n ić w ie lk im w ła śc ic ie lo m z ie m s k im k r e d y t p ie n ię ż n y , n a k t ó r y s o lid a r n ie s k ł a d a li część w a r to ś c i sw e g o m a ją tk u . K r e d y ty t e p rz e z n a c z a n o — p o n is k ie j s to p ie p ro c e n to w e j — n a in te n s y f ik a c ję g o s p o d a r k i o ra z n a lik w id o w a n ie z a d łu ż e n ia , bez o b a w y w y m ó w ie n ia k r e d y t u i in n y c h z w ią z a n y c h z ty m u j e m n y c h z ja w is k . S ta n o w e i n s ty tu ty k re d y to w e m o g ły w y s t a w ia ć tz w . lis ty z a s ta w n e (P fa n d b r ie fe ), n a p o d s ta w ie k tó ry c h m a j ą t e k r y c e r s k i (R itte r g u n t) z a s ta w ia n o ja k o z a b e z p ie c z e n ie lis tó w z a s ta w n y c h . U s ta la n o , iż s u m a z a - z a s ta w n a (P fa n d b r ie fe ), n a p o d s ta w ie k tó ry c h m a j ą t e k r y c e r s k i (R itte r g u t) n ie m ia ł ż a d n e g o b e z p o ś re d n ie g o k o n ta k tu z p o s ie d z ic ie le m z a s ta w io n e g o m a j ą t k u , je g o je d y n y m d łu ż n ik ie m b y ł S ta n o w y I n s t y t u t K r e d y to w y . I n s t y t u t te n w ra z ie s p rz e d a ż y m a j ą t k u za d łu g i m ia ł p r a w o p i e r w o k u p u i p i e r w s z e ń s tw a o ra z w o g óle n ie b y ł u w ik ła n y w p ro c e s u p a d ło ś c io w y . L i s ty z a s ta w n e k u rs o w a ł y ró w n ie ż ja k o p a p ie r y p a ń s tw o w e . I n s t y t u t K r e d y to w y m ó g ł w ię c w y m ie n ia ć je n a p ł y n n ą g o tó w k ę . W 1806 r. w y d a n o w P r u s ie c h z a k a z w y m ia n y lis tó w z a s ta w n y c h n a g o tó w k ę . Z a k a z te n c o fn ię to d o p ie ro w 1817 r. S p r a w a d o p u s z c z e n ia m n ie js z y c h w ła ś c ic ie li z ie m sk ic h (ch ło p ó w ) do S ta n o w e g o I n s t y t u t u K re d y to w e g o b y ła k w e s tią d y s k u s y jn ą . 262 E m p h y te u s i s w p o ję c iu p r a w a p ru s k ie g o o z n a c z a ły in s ty tu c ję d z ie r ż a w y d z ie d z ic z n e j (E rb p a c h t), d z ie d z ic z n y m a j ą t e k o c z y n s z o w a n y (E r b z in s - g u t) czy p o ż y cz k ę d z ie d z ic z n ą (E r b le ih e ) ty lk o w ty m p r z y p a d k u je ś li lis ty p o ż y c z k o w e (czy z a s ta w n e — L e ih b r ie fe ) w y r a ź n ie o p ie r a ły s ię o p o s ta n o w ie n ia p r a w n e r z y m s k ie j e m p h y th e u s is . E m p h y te s i s o z n a c z a ły e m p h y te u tic a r iu s c o n tr a c tu s = u m o w ę z a w a r tą m ię d z y je d n y m ( d o m in u s e m p h y te u s o s ) a d r u g im (e m p h y te u t e ) o p r z e k a z a n iu n ie ru c h o m o ś c i ja k o e m p h y te u s e . P r a w o to (E m p h y te u tis c h e s R e c h t) u s ta l a ło p r z e k a z a n ie n ie ru c h o m o ś c i w a d m in is tr a c j ę za u s ta l o n ą ro c z n ą o p ła tą , d a le j d o k o n y w a n ie z m ia n y , p r z e k a z y w a n ie sw e g o p r a w a s w y m d z ie d z ic o m o ra z u p r a w n ie n ia p rz y p r z e n ie s ie n iu e m p h y t e u s y n a p o je d y ń c z e g o s u k c e s o ra , do ż ą d a n ia l a u d e m iu m (tzn . 70 c zę ści w a rto ś c i). E m p h y te u ta re g u lo w a ł w s z y s tk ie c ię ż a ry i ś w ia d c z e n ia w s t o s u n k u d o osób trz e c ic h (in r e m a c tio u tilis ). T r a c ił s w e p r a w a , je ś li n ie z a w ia d o m ił w ła ś c i c ie la o s p rz e d a ż y e m p h y th e u s is , czy w c ią g u 2 l a t n ie u r e g u lo w a ł n a le ż n e j ro c z n e j d a n in y (C a n o n , c zy Z in s).
— P a t r o n i f u n d a c ji n ie m a ją p r a w a p o d e jm o w a ć p o ż y cz e k z z a r z ą d z a n y c h p rz e z s ie b ie f u n d a c ji (41, a).
—- Z e z w o le n ie n a p o ż y c z a n ie ze s tro n y m ie s z k a ń c ó w P r u s K sią ż ę c y c h k a p ita łó w n a p ro c e n ty , czy n a h ip o te k ę z i n s ty tu c ji b a n k o w y c h , czy p r y w a tn y c h n a Ś lą s k u (28, s).
— P rz e z n a c z e n ie k a p ita łó w k o ś c ie ln y c h w K a n d y ta c h n a rz e c z s ty p e n d i a l neg o f u n d u s z u u n iw e rs y te c k ie g o d la s tu d e n t ó w p a r a f ii (114, d, C).
— P r z e p is y d o ty c z ą c e k s ię g o w a n ia k a p ita łó w k o ś c ie ln y c h w r a c h u n k o w o ś c i (o b lig a tio n is e t in g r o sa tio n is). Z a rz ą d z 1740 r. (41, a).
— K ró le w ie c k a K a s a S ty p e n d ia ln a (K ö n ig s b e r g s c h e S tip e n d ie n C a sse) ż ą d a o d K a m e r a ln e g o M ia s ta K ró le w c a (K ö n ig s b e r g s c h e S t a d t — C ä m m e r e y ) z w ro tu k a p ita łó w s ty p e n d ia ln y c h u lo k o w a n y c h n a n ie ru c h o m o ś c ia c h w ła s n o ś c i m ie js k ie j (135, a). — K a p ita ły p o d le g a ją c e e g z e k u c ji p o d a tk o w e j n ie m o g ą b y ć w p ro w a d z a n e do d a lsz e g o o b ie g u (61, d, gen). — Z w r o t k a p ita łó w fu n d a c y jn y c h w y p o ż y c z o n y c h p r z e z k a s ę k ró le w s k ą (Z u r ü c k z a h lu n g d e r z u m K ö n ig li. A n l e h n a u s d e n C a sse n d e r p io r u m c o r p o r u m v o n v e r s c h ie d e n e n P a tr ic u lie r s a u fg e n o m m e n e C a p ita lie n ) (12, b, c, 2). — E w id e n c ja k a p ita łó w i k r e d y tó w p o c h o d z ą c y c h z f u n d a c ji c ią ż ą c y c h n a p r y w a tn e j w ła sn o ś c i z ie m sk ie j (4, d). — S p r a w a p rz e ję c ia k a p ita łó w o só b s k a z a n y c h n a ś m ie r ć (33, e>. — Z a b e z p ie c z a n ie k a p ita łó w fu n d a c y jn y c h , p o ż y c z a n y c h p o szc z eg ó ln y m o b y w a te lo m P r u s K sią ż ę c y c h (43, c). — P o ż y c z k i z k a p ita łó w fu n d a c y jn y c h u d z ie la n e s ą n a 5°/o s to p ę p o ż y cz k o w ą (70, f).
— Z a rz ą d z a n ie k a p ita ła m i F u n d a c ji S ie ro c e j (73, 2, e).
С a p i t u l — k a p itu ła .
— K a ż d y n o w o m ia n o w a n y b is k u p w a r m iń s k i u z y s k u je od P a p ie ż a p ra w o m ia n o w a n ia trz e c h p ie rw s z y c h c z ło n k ó w k a p itu ły f r o m b o r s k ie j (D ass e in je d e r n e u e r B isc h o f i n E r m la n d v o m P a b s t d ie C o n c e ssio n e rh ä lt, d ie b e y m D o h m C a p itu l in F r a u e n b u r g in d e n m e n s ib u s p a p a l i b u s 2G3, v a c a n t w e r d e n d e n 3 e r s te n C a n o n ic a t S t e l l e n z u b e se tz e n ). V id e R e la tio n v o m 27 M a i 1777 Щ Acfcis in S a c h e A d a l b e r ti J x p t a n D e c a n i d e r G u tts ta e d ts c h e n C o lle g ia l K ir c h e w e g e n s e in e r B e s te llu n g z u m C o a d iu te r d e s O ffic ia lis u n d C a n o n ic i v o n S z c z e p a ń s k i in F r a u e n b u r g (31,f, e).
C a r t e l — u m o w a k a r te lo w a .
— U m o w a k a r te lo w a ( C a r te l264) m ię d z y P r u s a m i a K s ię s tw e m W irte m - b e r s k im w s p r a w i e d e z e rte r ó w (83, g).
— U m o w a k a r te lo w a m ię d z y P o ls k ą a S a k s o n ią w s p r a w i e d e z e rte r ó w w o js k o w y c h (83, g).
263 I n s t y t u c j a m e n s e s p a p a le s w p r z e c i w i e ń s tw ie d o m e n s e s e p isc o p a le s c zy m e n s e s r e g ii, u s ta l a ła , n a k tó r e s ta n o w is k a k a p itu ln e n o m in a c je w y d a je p a p ie ż , b is k u p i lu b w ła d z e ś w ie c k ie .
264 I n s t y t u c j a c a r te ln o z n a c z a ła u m o w ę p a ń s tw p ro w a d z ą c y c h w o jn ę z j e d n e j s tr o n y o w y m ia n ie je ń c ó w w o je n n y c h ; z d r u g ie j s tr o n y u m o w ę m ię d z y p a ń s tw a m i o w y d a w a n iu z b ie g ó w i u c ie k in ie r ó w .
— U m o w a k a r te lo w a z 18 w rz e ś n ia 1781 m ię d z y P r u s a m i a K o lo n ią w s p r a w i e p r z e k a z y w a n ia d e z e rt e r ó w (83, g). — K o n w e n c ja k a r t e l o w a m ię d z y P r u s a m i i k s ię c ie m B ru n s z w ik u z a w a r ta w 1745 r. (83, g). C a s s e — o r g a n iz a c ja r a c h u n k o w o śc i. — G o s p o d a rk a p ie n ię ż n a o ra z w y m ia n a p ie n ię d z y n a t e r e n ie P r u s K s i ą ż ęc y c h w c z a s ie o k u p a c ji r o s y js k ie j (p o d c z as w o jn y s ie d m io le tn ie j). D ass h in fü h r e d ie C h a rg e n — C a ss e n — J a r a i'm B r a n d e n b u r g s c h e n G c ld e m it 41 p r o c e n t b e z a h le t w e r d e n so lle n . R e l a c ja z d n ia 11 lis to p a d a 1763 (15, a).
— W s p r a w i e z a p a s ó w „ s z ó s ia k ó w ” ( S e c h s e r 265) i in n e g o ro d z a ju m o n e t z n a jd u ją c y c h się w k a s a c h in s t y t u c j i i u rz ę d ó w a w y c o fa n y c h z o b ie g u w 1764 r. (99, d). — W s p r a w i e re g u lo w a n ia o p ła t p o c z to w y c h z a p r z e s y łk i rz ą d o w y c h re la c ji. W e g e n d e s P o s t — P o r to v o n d e m R e g ie r u n g s — R e la tio n e n in P a r th — S a c h e n u n d d e r s e lb ig e n a u s d e r C a n z e le y — S p o r tu l — C a s s e 2δ6, v e r g e s c h e h e n w e r d e n s o lle n (19, a). — D e n G e n e r a l — S p o r tu l C a sse n — R e c h n u n g b e tr e f (59, e). W y n a g r o d z e n ie d la u rz ę d n ik ó w p ro w a d z ą c y c h k a s y n a d z w y c z a jn e (123, b). — K a p ita ły fu n d a c y jn e p o ż y cz o n e s ą n a 5 p ro c . d la o d b u d o w y s p a lo n e g o K ró le w c a (70, F). — E w a k u a c j a s k a r b u P r u s K sią ż ę c y c h w w y n ik u ro z p o c z ę te j w o jn y z k r ó le m w ę g ie r s k im i z a ję c ia t e r e n u p rz e z a r m ię r o s y js k ą . E w a k u a c j a p r o w a d z iła p rz e z G d a ń s k , a p o te m s k a r b p rz e w ie z io n y z o s ta ł p rz e z E f ra im a , j u b i l e r a (J o u w e lie r e r e ) d o B e r lin a . W re sz c ie p r z e k a z a n o s k a r b k s ię s tw u m a g d e b u rs k i e m u w d e p o z y t. L a t a 1758— 1762 (52, k k ). — O r g a n iz a c ja k a s y z a p o m o g o w e j d la w d ó w p o p a s t o r a c h z d e k a n a tu w R a g n e c ie (118, e). — P o łą c z e n ie w e la w s k ie j K a s y Z a p o m o g o w e j z K a s ą K o ś c ie ln ą (137, e). — P r a w o z a b e z p ie c z a n ia p r y w a tn y c h p ie n ię d z y w p is a m i h ip o te c z n y m i (61, h).
— D łu g k a s o w y c h ło p ó w (c h a łu p n ik ó w ) z E i s e n b a r th , k tó r z y o d m a w ia ją o p ła c a n ia d z ie się c in (41, a).
— U s t a le n ie k a r n a u r z ę d n ik ó w m ie js k ic h k a s za n a d u ż y c ia (4, r). — Z a tw ie rd z e n ie s t a t u t u k a s y p o g rz e b o w e j z o rg a n iz o w a n e j p rz e z cech k u p ie c k i i p iw o w a r s k i w K ró le w c u ( K a u fm a n n s — u n d M a lz e n b r a u e r Z u n f t 267 in K ö n ig sb e r g ) (14, a , 4). — U d z ie le n ie p o m o c y d la k o ś c ie ln e j k a s y w E łk u . K a s a t a p r z e ż y w a ła z n a c z n y k ry z y s , b r a k k r e d y tó w (93, a). — P r z e s y ła n i e ro c z n y c h ta b e l d o c h o d ó w s k a r b o w y c h do B e r liń s k ie g o E ta ts — M in i s te r iu m (113, a). — P r z e m ia n o w a n ie L a n d — R e n th e y u n d O b er — S te u e r — C a s s e п а D o m ä n e n — C a sse o ra z K r ie g s — C a sse (21, aa).
265 S e c h s e r to n a jd a w n i e js z a 1/4 część p r u s k ie g o g u ld e n a ( V ie r te l- T h a le r ). W n ie k tó r y c h c z ę ś c ia c h N ie m ie c o z n a c z a ł 6 le k k ic h fe n ig ó w m ie d z ia n y c h (w R o s to k u i W ism a rz e ). W P r u s ie c h o z n a c z a ł r ó w n ie ż 2 s r e b r n e g ro s z e ( D ü ttc h e n ) u s ta l o n e p rz e z k s ię c ia A lb r e c h ta w 1535 r . N a z y w a n o je ró w n ie ż t r o j a k a m i (D r e ig rö s c h e r = 1— 9 fe n y g ó w , a 6 s r e b r n y c h g ro s z y w y n o s i 1 ty m f a = 1 T y m p h g u ld e n ).
266 S p o r tu la e to d o b ro w o ln e o p ła ty , s k ła d k i n a rz e c z ja k i e j ś in s ty tu c ji. Ś c ią g a n e p rz e d e w s z y s tk im p rz e z in s ty tu c ję ś w ia d c z ą c ą u s łu g i d la in n e j i n s ty tu c ji.
267 M a lz e n b r a u e r - Z u n ft = c e c h p iw o w a ró w .
— Z w o ln ie n ie od s k ła d a n ia k a u c j i p rz e z i n te n d e n ta sz e ś c iu k a s k o ś c ie l n y c h K ró le w c a (77, 1). — O rg a n iz a c ja p r a c y k o m ó re k b u c h a l te r y jn y c h i k a s o w y c h (70, E). — Z g o d a n a u d z ie le n ie p o m o c y fin a n s o w e j z k a s y k o ś c ie ln e j d la K a t a r z y n y D o ro ty M a c z e w ic k ie j (116, d, m). — R e g u la m in p r a c y K a s y Z a p o m o g o w e j d la W d ó w (14, a, 4). — O rg a n iz a c ja k a s y z ap o m o g o w e j w k a lw iń s k i e j g m in ie k o ś c ie ln e j w K r ó le w c u (70, e). — O rg a n iz a c ja K a sy B ie d n y c h w K ę trz y n ie (56, e). — O b y w a te l m ia s ta K ę trz y n a J a n W ie s io m ie rs k i je s t c z ło n k ie m K a sy B ie d n y c h (120, e). — P r o j e k t re g u la m in u d la n o w e g o I n s t y t u t u K re d y to w e g o Z ie m sk ie g o w P r u s a c h K sią ż ę c y c h (84, d).
— M a ją te k z ie m sk i C a m s tig e ll je s t w ła s n o ś c ią K a sy Z a p o m o g o w e j w K r ó le w c u (70, e). — E d y k t z 18 m a ja 1735 r . w s p r a w i e d z ie d z ic z e n ia m a j ą t k u ty c h osób, k tó r e k o r z y s ta ł y z z ap o m ó g z K a s K o śc ie ln y c h (43, b). — O rg a n iz o w a n ie k w a r ta ln y c h k o le k t n a p o tr z e b y k a s z ap o m o g o w y c h (43, a). W s p r a w i e s p a d k u p o p o ls k im d e z e rt e r z e z W ie lk ie g o K s ię s tw a L i te w sk ieg o (z P iń s k a ) i k o n fis k a c ie je g o d z ie d z ic tw a . R e l a c ja z 27 s ty c z n ia 1783 r. (32, d 2 L ith a u e n ). — O rg a n iz a c ja K a s y Z a p o m o g o w e j w M rą g o w ie (32, d, v o l. II). — O rg a n iz a c ja k a s in w a lid z k ic h (70, e). — O rg a n iz a c ja k a s k r e d y to w y c h (33, q). — Z ie m s k i I n s t y t u t K r e d y to w y w K ró le w c u p o ż y cz a k r e d y ty z f u n d a c ji w z a m ia n za lis ty z a s ta w n e (84, d, v o l. II). — K a p itu ła f r o m b o r s k a ż ą d a w łą c z e n ia W a r m ii do Z ie m s k ie g o I n s t y t u t u K re d y to w e g o w K ró le w c u (84, d). — F u n d u s z S z k o ln y w W e la w ie (84, d). — F u n d a c ja S z k o ln a S ta n is ła w s k ie g o (84, d). — O r g a n iz a c ja k a s w ie js k ic h w 1782 r. (70, e). C a t h o l i c i s — k a to lic y — W s p r a w i e w a lk r e lig ijn y c h (w e g e n d e s P r o le s y te n m a c h e r s ) z68. Z a r z ą d z e n ia z 25 lu te g o 1785 r. o ra z 21 lip c a 1786 r. w s p r a w i e d z ie rż g o ń sk ie g o d u c h o w n e g o k a to lic k ie g o , k t ó r y p r z y ją ł do g m in y k a to lic k ie j p ię c io ro d zieci ro d z ic ó w p ro te s ta n c k ic h (38, a). — P r z e jś c i e n a w ia r ę k a to lic k ą d z ie c i z ro d z ic ó w p r o te s ta n c k ic h (43, a). — P u łk o w n ik h r a b i a A n h a lt w n o s i p o d a n ie d o E t a ts — M in i s te r iu m o ze z w o le n ie n a o d p ra w ie n ie n a b o ż e ń s tw a k a to lic k ie g o w k o ś c ie le e w a n g e lic k im w S to łu p ia n a c h . W n a b o ż e ń s tw ie ty m u d z ia ł b ra ć m ie li ż o łn ie rz e je g o p u łk u s ta c jo n u ją c e g o w S to ł u p ia n a c h (43, a).
— U s t a le n ia d o ty c z ą c e k o n tr o l i k s ią g ra c h u n k o w y c h k o ś c io ła k a to lic k ie g o w P r u s ie c h K sią ż ę c y c h . Z a rz ą d z e n ia z 1785 r. (38, a).
— W s p r a w i e p ro c e só w ro z w o d o w y c h m a łż e ń s tw w y z n a n ia k a to lic k ie g o . W P r u s a c h K sią ż ę c y c h p ro c e s y t e o d b y w a ć się m a j ą n ie p rz e d s ą d a m i b is k u
268 P o d p o ję c ie m P r o s e ly te n u jm o w a n o w P r u s a c h K sią ż ę c y c h z w y k le e w a n g e lik ó w , k tó rz y p rz e s z li n a w y z n a n ie k a to lic k ie . P r o s e ly te n m a c h e r e i o z n ac z a ło z m u s z a n ie d o z m ia n y w y z n a n ia , p o g lą d ó w p o lity c z n y c h czy filo zo fic z n y ch .
p im i i k o n s y s to r s k im i, a p rz e d s ą d a m i św ie c k im i. Z a r z ą d z e n ie z d n ia 19 lip c a 1792 r . (38, a, v o l. II). — O b y w a te le m ia s ta T y lż y p ro s z ą o z e z w o le n ie z w ią z a n ia s ię z p a r a f i ą i k la s z to r e m w D rą g o w s k u (p ro śb a z 1792 r.) (38, a). — W s p r a w i e m a łż e ń s tw a m ie s z a n e g o A n n y B a r b a r y L a u t e r b a c h (73, b). — U s t a le n ia w z a k r e s ie o d s z k o d o w a n ia d la d u c h o w n y c h k a to lic k ic h o b je ż d ż a ją c y c h g a r n iz o n y w o js k o w e w m a ły c h m ia s ta c h P r u s K sią ż ę c y c h . R o k 1795 (72, g).
— S p o r y o tz w . a c tu m m in is te r ia liu m m ię d z y p a s to r e m L e ip o ltz ’e m z M u - s z a k a k a to lic k im p ro b o s z c z e m J a w o r s k im z J a n o w a (72, g).
— O rg a n iz a c ja ż y c ia k o ś c ie ln e g o k o ś c io ła k a to lic k ie g o n a te r e n a c h ziem z a b o r u p ru s k ie g o , w P r u s a c h N o w o -W sc h o d n ic h . Z a rz ą d z e n ie z 1796 r . (38, a).
— Z a rz ą d z e n ie o m o ż liw o ś c i p rz e ję c ia c z ło n k ó w g m in y p ro te s ta n c k ie j w P r u s a c h N o w o -W sc h o d n ic h do g m in y k a to lic k ie j b ez u p r z e d n ie j z g o d y k o n - s y to rz a p ro te s ta n c k ie g o . Z a rz ą d z e n ie z 1797 r . (38, a).
— W s p r a w i e p rz e jś c ia P a w ła K a j k i n a w y z n a n ie k a to lic k ie (38, a). — K a m e r a W o je n n o -S k a r b o w a w B ia ły m s to k u ż ą d a u s ta l e n ia p ra w n e g o m a j ą t k u k o ś c io ła k a to lic k ie g o . P r o ś b a z 1798 r. (111, e).
— R o z p o rz ą d z e n ie w s p r a w i e w y k o n y w a n ia p o s łu g r e lig ijn y c h d la k a t o lik ó w m ie s z k a ją c y c h n a t e r e n ie g m in y l u t e r a ń s k i e j . R o k . 1786 (38, a). — R o z p o rz ą d z e n ie z 1788 r . w s p r a w i e ś w ię c e n ia k a to lic k ic h d n i k o ś c ie l n y c h (g e lo h te T a g e ) (38, a). — R o z p o rz ą d z e n ia w s p r a w i e u s t r o j u i s y tu a c ji p r a w n e j K o ś c io ła k a to lic k ie g o w P r u s ie c h K sią ż ę c y c h (38, a). — W s p r a w i e u s ta l e n ia s t a n o w is k a k a to lic k ie g o d u c h o w n e g o w B e r lin ie w 1799 r. (38, a).
— M e m o ria ły w s p r a w i e u tw o rz e n ia K a to lic k ie g o I n s t y t u t u N a u k o w e g o d la k a to lic k ic h te o lo g ó w o b o k l u te r a ń s k ie g o U n iw e r s y t e tu w K ró le w c u . R o k 1800 (139, a, gen.).
— M e m o r ia ł b is k u p a w a rm iń s k ie g o h r a b ie g o H o h e n z o lle r n a o s y tu a c ji lu d n o ś c i k a to lic k ie j w e w a n g e lic k ic h P r u s a c h W sc h o d n ic h (31, e, gen .).
— S k a r g i d u c h o w n y c h k a to lic k ic h p r z e c iw k o r a d c y k o ś c ie ln e m u K a m e r y W o je n n o -S k a rb o w e j w B ia ły m s to k u B o ro w s k ie m u . R o k 1800 (38, a). — W s p r a w i e s y tu a c ji d z ie c i k a to lic k ic h p r z y d z ie lo n y c h d o s z k ó ł p r o t e s ta n c k ic h w P r u s a c h W sc h o d n ic h . R o k 1801 (38, a o ra z 42, a). — W s p r a w i e k o n f ir m a c ji d z ie c i e w a n g e lic k ie g o w y z n a n ia w K o śc ie le k a to lic k im . R o k 1801. (38, a). — U s t a le n ia w s p r a w i e u p o s a ż e ń d la d u c h o w n y c h k a to lic k ic h n a te r e n ie z a j ę te j p rz e z w ła d z e p r u s k ie W a rm ii. R o k 1803. (31, e, gen.).
— B is k u p w a r m i ń s k i s k a r ż y n a J a b e c k a , w ła ś c ic ie la m a j ą t k u J a b ło n k i, iż n ie z e z w a la lu d z io m u n ie g o z a t r u d n io n y m , a w y z n a ją c y m r e lig ię k a t o lic k ą , n a p r a k t y k i r e l i g i j n e (38, a). — W s p r a w i e p o g rz e b ó w k a to lic k ic h n a t e r e n i e p r o te s ta n c k ie g o k o m o r - n ic tw a R y b a k i (38, a). — S k a r g i b is k u p a w a r m iń s k ie g o p rz e c iw k o w ła d z o m p a ń s tw o w y m w s p r a w i e u d z ie la n ia z ez w o le ń n a ś lu b y d o m o w e (13, b). — A k c ja m is y jn a je z u itó w n a t e r e n ie k o m o r n i c tw a T y lż y c k ie g o . W ła d z e 269 P r a w n e s ta n o w is k o m a łż e ń s tw a w P r u s a c h u re g u lo w a n e b y ło O g ó ln y m P r a w e m K r a jo w y m ( A llg e m e in e s L a n d R e c h t). T h . 2, T it. 1 i 2. O p ie ra ło się o n o o p r a w o rz y m s k ie (m a łż e ń s tw a rz y m s k ie g o ) u s ta l a ją c e g o o b o w ią z e k m a łż e ń s k i (s a m o tn i o p ła c a li k a ry , p o d a tk i). S tą d j u s t u m m a tr im o n iu m , с o n - n u b iu m , c o n ju g iu m — p rz e s z k o d y m a łż e ń s k ie , m o ż liw o ś c i ro z w o d ó w .
o s k a r ż a ją ic h o u p r a w ia n ie a g ita c ji re lig ijn e j (P r o s e ly te n m a c h e r e i). R e s k ry p t z 15 w rz e ś n ia 1751 r. (43, a ).
— S k a rg i b is k u p a w a rm iń s k ie g o n a u d z ie la n ie ślu b ó w e w a n g e lic k ic h ż o łn ie rz o m w y z n a n ia k a to lic k ie g o . R o k 1750 (38, a).
— W s p r a w i e b u d o w y k o ś c io ła k a to lic k ie g o w B e r lin ie . R o k 1751 (28, b). — W s p r a w i e o p ie k i n a d b ie d n y m i g m in y k a to lic k ie j K ró le w c a . R e s k ry p t z 15 lu te g o 1751 r. (43, a vo l. V III).
— A k c ja m is y jn a w y c h o d z ą c a z k a to lic k ie j s ta c ji D ra n g o w s k i k o ło T y lży . S z c ze g ó ln ą a k ty w n o ś ć w y k a z u ją d u c h o w n i k a to lic c y w T y lż y (38, a).
— S k a rg i b is k u p a w a rm iń s k ie g o n a n ie p r a w n e u d z ie la n ie c h r z tó w p rz e z d u c h o w n y c h e w a n g e lic k ic h d z ie cio m ż o łn ie rz y k a to lic k ic h (38, a).
— B u d o w a k o ś c io ła k a to lic k ie g o w B e r lin ie . R o k 1751. (28, b).
— W s p r a w i e o p ie k i s p o łe c z n e j d la c z ło n k ó w g m in y k a to lic k ie j w K ró le w cu . R o k 1751. (43, a). — O r g a n iz a c ja s z k o ły k a to lic k ie j w T y lż y (138, ее). — O rg a n iz a c ja k a s p o m o c o w y c h w y z n a n ia e w a n g e lic k ie g o i k a to lic k ie g o w K ró le w c u (77, a). — K o śc io ły m ie js k ie w K ró le w c u n ie m a ją p rz y jm o w a ć z m a rły c h k a t o lic k ic h i u rz ą d z a ć im p o g rz e b ó w (77, a). — O rg a n iz a c ja p a r a f i i k a to lic k ie j w S e rr e y (131, e). — P r z e jś c ia e w a n g e lik ó w do g m in y k a to lic k ie j (38, a).
— B is k u p w a r m iń s k i p r o t e s t u j e p rz e c iw k o u t r u d n i a n i u p rz e z w ła d z e k r ó le w ie c k ie o rg a n iz a c ji g m in k a to lic k ic h (72, g).
— N a k a z w ła d z p a ń s tw o w y c h z o b o w ią z u ją c y c h k o ś c io ły k a to lic k ie d o o d p r a w i a n i a m o d łó w o z w y c ię s tw o a r m ii p r u s k ie j (37, e).
— O rg a n iz a c ja s ta n o w is k a k a p e l a n a p o lo w e g o p rz y a rm ii p r u s k ie j (38, a). — B a r b a r a H a lle m a n u s ta n a w ia d la k o ś c io ła k a to lic k ie g o o r a z d la je z u itó w w K ró le w c u le g a t f u n d a c y jn y (61, f). — K a to lic k i w o ź n ic a z K ró le w c a M a je w s k i s ta w ia do d y s p o z y c ji J e z u ito m s w e 4 k o n ie d la o d w ie d z in c h o ry c h (72, g). — K a to lic k im d u c h o w n y m w K ró le w c u p rz y d z ie la m ia s to s t r a ż o c h ro n n ą , tzw . S a u v e - G a r d e n 270. (83, 1 gen). — O rg a n iz a c ja g m in y k a to lic k ie j w W ę g o rz e w ie (38, a). — P o ż a r w k o ś c ie le k a to lic k im w K ró le w c u 2 k w ie tn ia 1763 r. (72, g). — B is k u p c h e łm iń s k i B e y e r o s k a r ż a e w a n g e lic k ic h d u c h o w n y c h o u d z ie la n ie n ie p r a w n e ś lu b ó w k a to lik o m p rz y c h o d z ą c y m z P o ls k i (38, a). — W s p r a w i e n o w y c h p rz e ś la d o w a ń e w a n g e lik ó w p rz e z k a to lik ó w w P o ls c e o ra z n a L i tw ie w 1769 r . 271. (38, a). — B is k u p c h e łm iń s k i B e y e r p r o t e s t u j e p rz e c iw k o z m u s z a n iu d z ie ci k a t o lic k ic h p o w ia tu o s tró d z k ie g o do u c z ę s z c z a n ia do sz k ó ł e w a n g e lic k ic h (38, a). — K a to lic y k ró le w ie c c y o trz y m a li z e z w o le n ie n a o d p r a w ia n ie n a b o ż e ń s tw w d o m u k o m e n d a n ta m ia s ta . K o śc ió ł s p a li ł s ię 11 lis to p a d a 1764 r. (70, f).
— S k a r g a p rz e c iw k o d u c h o w n e m u k a to lic k ie m u w R u m ia n a c h , k tó r y n a m a w ia ł c h ło p ó w i s łu ż b ę do d e z e rc ji do P o ls k i. S k a rg i n a sz la c h c ic a L e s k ie g o o r a z m ie js k ie g o c h i r u r g a J a n a S c h u lte (111 с).
— J e z u ic i p r z y ję li do g m in y k a to lic k ie j w K ró le w c u p r o t e s t a n t k ę E lż b ie tą G r o v e r tin (72, g).
— K a to lic y p a r a f i i m rą g o w s k ie j ..p o sy ła ją s w e d z ie ci n a n a u k ę ro lig ii e w a n g e lic k ie j w s z k o le m ie js k ie j (130, ее). 270 S a u v e - G a r d e = G a rd e = s a lv e -g u a r d ia o z n a c z a s tr a ż o c h ro n n ą p r z y d z ie lo n ą ja k i e j ś m ie js c o w o ś c i, d o m o w i czy o so b ie d la o c h ro n y p rz e d r a b u n k ie m , c zy z n ie w a g ą . 271 K o n fe d e ra c ja d y s y d e n c k a w S łu p s k u i T o r u n iu .
588
— B u d o w a k o ś c io ła k a to lic k ie g o w D z ia łd o w ie (1Ô1, ее).
— W s p r a w i e o rg a n iz o w a n ia u ro c z y s ty c h p o g rz e b ó w d u c h o w n y c h k a t o lic k ic h w K ró le w c u (72, g).
— W s p r a w i e o rg a n iz o w a n ia o d w ie d z in u c h o ry c h w y z n a n ia e w a n g e lic k ie g o w m ia s ta c h z a c h o d n io p r u s k ic h p rz e z d u c h o w n y c h p r o te s ta n c k ic h (64, e).
— P o ło ż e n ie k a to lik ó w w P r u s a c h K s ią ż ę c y c h (38, a).
— Z a k a z o fic ja ln e g o i p u b lic z n e g o o d p r a w ia n ia n a b o ż e ń s tw p rz e z k a t o lik ó w w W y s tru c i (55, e).
— P o s ta n o w ie n ie w s p r a w i e p o s tę p o w a n ia z ty m i, k tó rz y p rz e s z li z w y z n a n ia e w a n g e lic k ie g o n a w y z n a n ie k a to lic k ie . Z a rz ą d z e n ie m a g i s t r a t u k ró le w ie c k ie g o (72, g).
— O b ło ż e n ie a re s z te m d ó b r K o śc io ła k a to lic k ie g o za r e p r e s j e w o b e c e w a n g e lik ó w w R a d z ie ja c h (38, a).
— Z a k a z o d w ie d z a n ia k o ś c io ła k a to lic k ie g o w K ró le w c u d la s tu d e n t ó w U n iw e r s y t e tu K ró le w ie c k ie g o (72, g).
— D o ro ta S c h u ltz in z a p is a ła l e g a t n a rz e c z k o ś c io ła k a to lic k ie g o (136). — R e s k r y p t z 1697 r . z e z w a la ją c y n a s w o b o d n e p rz e c h o d z e n ie z w y z n a n ia k a to lic k ie g o n a e w a n g e lic k ie o ra z z w y z n a n ia e w a n g e lic k ie g o n a k a to lic k ie . S p r a w a P r z y b o r o w s k ie j (38, a).
— K a to lic k ie p ra w o p a t r o n a c k ie n a t e r e n ie P r u s K sią ż ę c y c h . Z ob. L it te r a s R e v e r s â te s 272. R o k 1611 (85, e). — P r a c o w n ik a m i k a n c e la r ii u rz ę d ó w n ie m o g ą b y ć k a to lic y 273. R e s k r y p t z 27 s ty c z n ia 1693 r . (19, b). — S p o r y k a to lic k ie g o d u c h o w n e g o z K o n s y s to rz e m S a m b ijs k im (40, b, 5). — S p o r y k a to lic k ie g o d u c h o w n e g o o o r g a n iz a c ję k o ś c ie ln ą n a t e r e n ie k o - m o rn i c tw a k ła jp e d z k ie g o (38, a).
— K a to lic k i d u c h o w n y w K ró le w c u s t a r a s ię o o rg a n iz a c ję o fic ja la tu s a m b ijs k ie g o 274. (40, b, 1).
— D u c h o w n i k a to lic c y z K ró le w c a s k a r ż ą s ię n a e k sc e sy s tu d e n c k ie u r z ą d z a n e w k o ś c ie le k a to lic k im (139, j).
— J e z u i t a J ó z e f P l a t h z K ró le w c a n ie p r a w n ie u d z ie lił m a łż e ń s tw a c ie śli J a n o w i L e n ik o w i w y z n a n ia e w a n g e lic k ie g o (72, g).
— S k a r g i d u c h o w n y c h k a to lic k ic h z K ró le w c a n a p r z e ś la d o w a n ia r e lig ijn e w m ie ś c ie (38, a).
— O r g a n iz a c ja n a u k i r e lig ii k a to lic k ie j w D a r k ie jm a c h (38, a).
— P ro b o sz c z p a r a f i i k a to lic k ie j w K ró le w c u n i e p r a w n ie u ż y w a ty tu łu d z i e k a n a ‘s a m b ijs k ie g o (72, g).
272 I n s t y t u c j a l i t t e r a e r e v e r s â te s z w ią z a n a j e s t z p r a w e m le n n y m . N a d a n ie le n n a n a s t ę p u j e a k te m p r a w n y m — lis te m le n n y m (L e h n b r i e f — lite r a e in v e s titu r a e ) . W a s a l m u s ia ł p o ś w ia d c z y ć o d b ió r lis tu le n n e g o p rz e z w y s t a w ia n ie tz w . r e w e r s u le n n e g o ( L e h n s r e v e r s = lite r a e r e v e rs â te s). W sz y s tk ie n a le ż n o ś c i le n n e u jm o w a n o w w y k a z L e h n a d in u m e r a m e n t= d e n o m b r e m e n tu m ) . 273 P o d p o ję c ie m K a n z e le i- V e r w a n d te (lu b K a n z e le i- O ffic ia n te n ) o b e jm o w a n o w s z y s tk ic h .p ra c o w n ik ó w k a n c e la r ii. R o z ró ż n ia n o n a s t ę p u j ą c e k o m ó rk i i u r z ę d n ik ó w k a n c e la r y jn y c h — k a n c e la r ia ja k o .k o m ó rk a w y k o n a w c z a k a ż d eg o u rz ę d u k ra jo w e g o b y ła z ty m u rz ę d e m z w ią z a n a , j e d n a k ż e o d te g o u r z ę d u o d d z ie lo n a i je m u ty lk o p o d p o rz ą d k o w a n a . D z ie liła s ię n a : a) s e k r e t a r i a t , p ro w a d z ą c y p ro to k o ły , p rz y g o to w y w u ją c y d e cy z ję w ła d z y ; b) e k s p e d y c ję ( e x p e d i tu r ) p r z y g o to w u ją c ą c z y s to p is y ; c) r e g i s t r a t u r ę p r z e c h o w u ją c ą a k t a w e d łu g ja k ie g o ś p la n u . U rz ę d n ic y d z ie lili s ię n a k a n c e lis tó w , p o s ła ń c ó w o ra z p is a rz y .
274 I n s t y t u c j a O ffic ia la t p o w s t a ła w X I I i X I I I w ie k u i o z n a c z a ła w i k a r iu s z a b isk u p ie g o , w y s tę p u ją c e g o w s p r a w a c h ś w ie c k ic h . S o b ó r tr y d e n c k i u s ta l ił, iż o ff ic j a ł m u s i p o s ia d a ć t y t u ł d o k to r a p r a w a . N a z y w a n o g o p r in c ip a lis , je ś li r e z y d o w a ł w re z y d e n c ji b is k u p ie j, a fo r a n u s , je ś l i o b e jm o w a ł ty lk o ja k iś o k r ą g (O ffi c ia la t = O ffic ia le s ) i o b e jm o w a ł u rz ą d o f f ic j a la tu .
— W s p r a w ie p o b ie r a n ia o p ła t s z k o ln y c h od ro d z ic ó w d z ie ci k a to lic k ic h u c z ę s z c z a ją c y c h d o sz k ó ł e w a n g e lic k ic h w K ró le w c u (42, a).
— O rg a n iz a c ja g m in y k a to lic k ie j o b e jm u ją c e j w s ie N a p ie r k i i B ia łu ty i je j s to s u n e k do g m in y e w a n g e lic k ie j w S a b e r a u (38, a).
— P a r a f i a k a to lic k a w K ró le w c u o d m a w ia o d p r a w ia n ia m o d łó w d z ię k c z y n n y c h za z w y c ię s tw o w o js k p r u s k ic h p o d M o llw itz w 1741 r . 275 (37, e). — B is k u p w a r m iń s k i w 1746 r. p r o t e s t u j e p rz e c iw k o o g ra n ic z a n iu p r a w k a to lik ó w w P r u s a c h K sią ż ę c y c h (72, g). — W s p r a w i e u s t a l a n i a u p r a w n ie ń s ą d o w y c h m ia s t K ró le w c a w s to s u n k u do k a to lic k ie j g m in y w y z n a n io w e j (72, g). — W s p r a w i e u s t a l a n i a ju r a s to la e d la d u c h o w n y c h k a to lic k ic h w P r u s a c h K siąż ę cy c h . — W s p r a w i e d u c h o w n e g o k a to lic k ie g o R o g o w sk ie g o z k o m o rn ic tw a m a l- b o rs k ie g o (114, d). — S y tu a c ja p r o te s ta n tó w w m ia s ta c h P r u s Z a c h o d n ic h (64, e). — W s p r a w i e s k ła d a n ia p rz y s ię g i h o m a g ia ln e j p rz e z d u c h o w n y c h k a t o lic k ic h n a W a r m ii (31, e).
— P r a w n e p o ło ż e n ie g m in y k a to lic k ie j w K ła jp e d z ie (98, ее).
— P r a w o d z ie d z ic z e n ia d la d u c h o w n y c h k a to lic k ic h . R e s k r y p t z 21 s ty c z n ia 1753 r. (43, b). — P r a w o o b s a d z a n ia s ta n o w is k d u c h o w n y c h , za w y ją tk ie m k a n o n ii, n a W a r m ii n a le ż y do E t a ts M in i s te r iu m (31, d). — D u c h o w n i k a to lic c y n ie m o g ą o p u sz c z a ć P r u s K s ią ż ę c y c h b ez zg o d y E t a ts - M in is te r iu m (31, e). — O rg a n iz a c ja s z k o ln ic tw a k a to lic k ie g o n a W a rm ii (31, e).
— K a to lic c y d u c h o w n i d ie c e z ji c h e łm iń s k ie j o d m a w ia ją u d z ie la n ia ślu b ó w m a łż e ń s tw o m m ie s z a n y m (41, b, 4). C h i r u r g u s — c h ir u r g — O r g a n iz a c ja T o w a rz y s tw a C h iru rg ic z n e g o w K r ó l e w c u 27G. (81, g). — D a r f n ic h t d e s F e ld h e e r s G e r v a is h e h r j u n g e n a u fs c h r e ib e n (81, h). — C h iru rg o m n ie w o ln o p o d e jm o w a ć le c z e n ia c h o ró b w e w n ę tr z n y c h ; u w a ż a się to za n ie d o z w o lo n e p r a k t y k i 27?. — C h iru rg o m , o d m a w ia ją c y m u d z ie la n ia p o m o c y w o k r e s a c h e p id e m ii n a le ż y o d e b ra ć p r a w o w y k o n y w a n i a z a w o d u . R e s k r y p t z 10 lu te g o 1711 r .: i n S. P ie r r e M o n b r u n M a n u fa c tu r ie r (74, m). 273 M o llw itz , w ie ś w p o w ie c ie b r z e s k im (B rzeg) w w o je w ó d z tw ie w ro c ła w s k im , p o d k tó r ą ro z e g ra ła s ię b itw a m ię d z y w o js k a m i p r u s k im i i a u s t r i a c k im i w d n iu 10 IV 1741 r.
276 Ś c iśle ro z ró ż n ia n o p o c z ą tk o w o (do X V I II w ie k u ) z a w ó d c h ir u r g a od l e k a rz a . C h iru rg m ó g ł p o d e jm o w a ć s ię le c z e n ia ty lk o u sz k o d z e ń i r a n ze w n ę trz n y c h , u d z ie la ć ty lk o tzw . p o m o c y r ę c z n e j ( m a n u e lle H ilfe ). I n s t y t u t y c h iru rg ic z n e z w y k le u rz ą d z a n o łą c z n ie z in n y m i i n s ty tu c ja m i h ig ie n ic z n y m i — ła ź n ia m i, fr y z je r n i a m i. C h ir u rd z y d z ie lili się n a d w ie g r u p y : 1 k la s a (tzw . m e d ic o - c h ir u r g e n ) o b e jm o w a ła c h iru rg ó w p o s ia d a ją c y c h w y k s z ta łc e n ie m e d y c zn e , n a u k o w e , k o ń c z ą c y c h z o rg a n iz o w a n e s z k o ły c h ir u r g ic z n e . Ic h s p o łe c z n a i z a w o d o w a p o z y c ja b y ła r ó w n a p o z y c ji le k a r z a . R o z r ó ż n ia n o c h i r u r g ó w n a d w o rn y c h , s ą d o w y c h , w o js k o w y c h , o k rę to w y c h , k r a jo w y c h o ra z tz w . o p e r a to r ó w s p e c ja liz u ją c y c h się w ró ż n y c h d z ie d z in a c h ), n p . oczu, u z ę b ie n ia , n ó g itd .) ; 2 k la s a to c h iru rd z y , k tó rz y m o g li z a ją ć się ty lk o lż e js z y m i ze w n ę trz n y m i o b ra ż e n ia m i i w e w n ę tr z n y m i c h o ro b a m i. W sz e lk ie cię ższ e p r z y p a d k i m o g li le c zy ć ty lk o w o b e cn o śc i le k a r z a .
277 S y tu a c ja c h ir u r g ó w z m ie n iła się, g d y w 1724 r. o tw a r to w B e r lin ie K o le g iu m C h iru r g i i M ed y c z n ej, a w 1795 r. p r z e k s z ta łc o n o to k o le g iu m w i n s t y t u t (M e d ic in is -C h ir u r g is c h e F r ie d r i c h s - W i lh e lm - I n s titu t = M e d ic in is c h - C h iru r g is c h e P é p in iè re ).
— O r g a n iz a c ja s ą d o w n ic tw a d la c h ir u r g ó w (P o ri d e r C h ir u r g o r u m ) w K r ó le w c u (139, b). — O p ła ty za c zy n n o śc i c h iru r g i c z n e (s e k c je i o b d u k c je ) (33 p). — O k re ś le n ie s ta n o w is k a a p t e k a r z a (M e d ic ín — A p o th e q u e r ) ja k o w y ż szego od s ta n o w is k a c h ir u r g a m . (15 ,a). — U s t a le n ia d la Ż y d ó w u b ie g a ją c y c h s ię o k o n c e s je n a w y k o n y w a n ie z a w o d u c h ir u r g a i k ą p ie lo w e g o , je ś li p rz e s z li n a w y z n a n ie lu te r s k ie . P r z y k ła d c h iru rg ó w ż y d o w sk ic h w E łk u (38, d, 4). — K o le g iu m M ed y c z n e (C o lle g iu m M e d ic u m u n d F ü rso rg e ) m a p o d ją ć s t a r a n i a o to, b y w s z y s tk ie m a łe m ia s te c z k a p o s ia d a ły w y u c z o n y c h c h i r u r g ów . C h ir u rd z y c i m a ją p o b ie r a ć ty lk o n is k ie o p ła ty od lu d n o ś c i w ie js k ie j. A k ta w s p r a w i e n ie d o z w o lo n y c h z a b ie g ó w w y k o n y w a n y c h p rz e z b a lb ie rz a S te n g la n a c h ło p ie W eissie (139, e, 3). — Z a a n g a ż o w a n ie c h ir u rg ó w i le k a r z y k ró le w ie c k ic h w r o s y js k im l a z a re c ie (83, f, 2). — K ró le w ie c k ie S to w a rz y s z e n ie C h ir u r g ó w i je g o s to s u n e k do s ą d u c h i r u r g ic z n eg o . R e z o lu c ja z 12 c z e rw c a 1766 r . (76, b). — A w a n s o w a n ie d o s ta n o w is k a c h ir u r g a fe lc z e ró w s łu ż ą c y c h n ie p r z e r w a n ie 30 l a t w w o js k u 279. (83, f, 3). — S p r a w y m a ją tk o w e c h ir u r g ó w w o js k o w y c h (32, d). C h o r — p r e z b ite r iu m — W s p r a w i e z a r z ą d z a n i a k a s a m i k ró le w s k im i i k o ś c ie ln y m i (ju s p r a e la tio n is ) 28°. (61, h, 1). — O r g a n iz a c ja k a s k o ś c ie ln y c h (p o g rze b o w y c h ) (55, e; 32, b). — W s p r a w i e w y d z ie r ż a w ia n ia m ie js c w k o ś c ie le w S r o k o w ie (V e r m ie - t h u n g d e r v ie le n G e w e r c k s S tä le u n d C h ö r e )2β1. (12, ее). — W y so k o ść o p ła t za m ie js c a w k o ś c io ła c h (102, e, 4). — U s t a le n ie m ie js c d la s z la c h ty w ła w k a c h p rz e d a m b o n a m i (9, d, B). C h r i s t — c h r z e ś c ija n ie — Z a k a z u p r a w i a n i a tz w . h e il. C h r is t- S p i e ls i n W e h la u (137, e, 3). — U rz ą d z a n ie s k ła d e k n a rz e c z c h rz e ś c ija n b ę d ą c y c h w n ie w o li tu r e c k ie j. R e z o lu c ja z 17 lip c a 1737 r . (43, a). — W s p r a w i e tz w . u p rz y w ile jo w a n e g o Ż y d a z B e r lin a (S c h u tz - J u d e n ) A b r a h a m M e y e rs J a c o b . J e g o d z ie c i o trz y m a ły p r z y w ile j m o ż liw o ś c i z a k u p ie n ia n ie ru c h o m o ś c i w m ie js c u s w e g o o s ie d le n ia o ra z p o d w z g lę d e m p r a w n y m ; n ie ru c h o m o ś ć tę u z n a ć za w ła s n o ś ć „ c h r z e ś c ija ń s k ie g o b a n k i e r a ” (28, b). — W s p r a w i e n ie u c z ą c y c h się r e lig ii c h rz e ś c ia ń s k ie j d w u u c z e n n ic K r y s ty n y K e r s t in o ra z D o ro ty L e h m a n n z M iło m ły n a (117, e).
278 R a n g a s p o łe c z n a i z a w o d o w a a p te k a r z y b y ła z n a c z n ie w ię k s z a o d c h i ru r g ó w . A p te k i is tn ia ły ju ż w X V w ie k u , a a p t e k a r z b y ł z w y k le r ó w n o c z e ś n ie k u p c e m , u c zo n y m , s z tu k m is tr z e m o ra z u rz ę d n ik ie m p a ń s tw o w y m . 273 W o k re s a c h w o je n k ą p ie lo w i w y o d r ę b n ia li s ię od f e lc z e ró w , o p a t r u ją c y c h r a n n y c h ż o łn ie rz y i g o lą c y c h b ro d y . 280 P r a w o p ie r w s z e ń s tw a w lic y ta c j a c h (D as R e c h t d e s V o r z u g s b e i d e r Z a h lu n g i m C o n cu rse).
281 P o d p o ję c ie m C h o r r o z u m ia n o w e w a n g e lic k ic h k o ś c io ła c h k a to lic k ie u r z ą d z e n ie k o ś c ie ln e , w y d z ie l a ją c e z c a łe j n a w y część k o ś c io ła p o d w y ż szo n e g o (ró w n ie ż p r e z b ite riu m ) . W t e j części k o ś c io ła s t a ł o łta r z g łó w n y o ra z m ie js c e d la w y ż sz e g o d u c h o w ie ń s tw a i z n a c z n ie js z y c h o só b (C h o r - S tü le ).
— W n a u c e r e lig ii c h r z e ś c ija ń s k ie j n ie m o że b ra ć u d z ia łu ż a d e n Ż yd, do c za su u z y s k a n ia p e w n y c h w ia d o m o śc i o je g o p r o w a d z e n iu s ię o ra z d z ia ła ln o ś c i g o s p o d a rc z e j (38, d, 4). — W s p r a w i e n a d u ż y w a n ia ś w i ą t B o żeg o N a r o d z e n ia d la u r z ą d z a n ia r ó ż n y c h g ie r (tzw . H e il C h ris ti) (37, d). C h u r — e le k to r a t — M a r c h ij s k a o r d y n a c ja k r y m i n a ln a i s p r a w a je j w a ż n o ś c i n a te re n ie c a łe g o k r ó le s tw a p ru s k ie g o (33, a). — E l e k t o r a t o ra z K o le g iu m W y b o rc ze R a d c ó w o ra z S ę d z ió w w K r ó le w c u 282 (C h u r — u n d W a h l d e r R a th s — G e r ic h ts — C o lle g io ru m i n K ö n ig s berg ) (78, e). — P r z y z n a n ie t y t u l a t u r y e le k to r s k ie j d o m o w i b r a n d e n b u r s k ie m u (37, e). — O d rz u c e n ie t y t u l a t u r y e le k to r s k ie j. R e s k p r y t z 20 m a r c a 1701 r. (88, b). — A k ta te s t a m e n to w e (T e s ta m e n t — C o d ic ill) z r o k u 1644 d o ty c z ą c e k się ż n e j P f a lz u L u d w ik i J u l i a n n y v. N a s s a u w s p r a w i e je j m a ję tn o ś c i w H o l a n d ii i Z e la n d ii (85, c). — D e k la r a c ja w s p r a w i e p rz e ję c ia a k c ji K o m p a n ii H a n d lu M o rsk ieg o . D e k la r a c ja z 24 g r u d n ia 1772 r . (20, a, gen .). — O r y d y n a c ja I n s t y t u t u K re d y to w e g o d la S z la c h ty M a r c h ijs k ie j z 14 c z e rw c a 1775 r . (28, m). C i r c u i t i o — o b c h o d z e n ie
— W s p r a w i e o b c h o d ó w g r e g o r ia ń s k ic h w K ła jp e d z ie (c ir c u itu s G re g o rio n i) (98, ее). — W s p r a w i e ś w i ą t i o b c h o d ó w m ło d z ie ż y w c z a s ie a d w e n tu , B o żeg o N a ro d z e n ia i p o s tu (77, a). — W s p r a w i e z n ie s ie n ia k o le n d (c ir c u it S in g e n s) w m ia s te c z k a c h P r u s K sią ż ę c y c h (42, a, gen.). — Z n ie s ie n ie o b c h o d ó w n a u c z y c ie ls k ic h z a t r u d n io n y c h w s z k o le p a r a f ia ln e j w B r a n ie w i e w 1803 r . (31, b, 2).
— Z n ie s ie n ie o b c h o d ó w p rz e z u c z n ió w s z k o ły w S ę p o p o lu 1803 r . (120, e).
C i r c u l a r e — o k ó ln ik i — Z b ió r o k ó ln ik ó w K o le g iu m S ą d o w e g o w N o w y m D w o rz e (162, b). — O k ó ln ik i r a d c ó w z ie m s k ic h do s z la c h ty . R e g ie r u n g s -M is s iv e d o K a m e r y K ró le w ie c k ie j z U s ty c z n ia 1765 r . A k ta n o m in a c ji ra d c ó w k r a jo w y c h (21, b). — O k ó ln ik i k a m e r w s p r a w a c h p o lic y jn y c h . P o s t - S c r i p t u m z 27 w rz e ś n ia 1766 r . (59, a). — Z a b e z p ie c z a n ie o k ó ln ik ó w z g ro m a d z o n y c h w P ił a w ie i k o ś c ie le w L o c h - s t ä d t (34, c). — O k ó ln ik P o w ia to w e j K o m is ji S p r a w ie d liw o ś c i w s p r a w i e t a b e la r y c z n y c h d a n y c h d o ty c z ą c y c h k o ścio łó w , s z p it a li i in n y c h d o b ro c z y n n y c h f u n d a c j i (41, a). — O k ó ln ik w s p r a w i e o p o d a tk o w a n i a s z la c h ty . D ie s te u e r n d e r A d e lic h e n G u th b e s it z e r o h n e R ü c k s i c h t a u f d ie G rö sse ih r e r B e s itz u n g e n i m m e r f ü r e in e n M a n n g e lte n so lle n . P is m o K a m e r y P r u s W sc h o d n ic h z 17 lu te g o 1794 r. (87, e).
