Romana Zając (1938–2019)

Aurelia Pelczar (1929–2019)

Borys-³awiu. Tam te¿ w 1943 r. ukoñczy³a szko³ê powszechn¹ i rozpoczê³a naukê w Zawodowej Szkole Krawieckiej, któ-rej nie ukoñczy³a z powodu okupacji. We wrzeœniu 1945 r. rodzina zosta³a przesiedlona na ziemie odzyskane, do Wa³-brzycha, gdzie Aurelia kontynuowa³a naukê w gimnazjum, a nastêpnie w liceum. W 1950 r. zda³a egzamin dojrza³oœci i zosta³a przyjêta na Wydzia³ Nauk Przyrodniczych Uni-wersytetu Wroc³awskiego. Studiowa³a najpierw biologiê, a potem petrografiê. Po trzech latach przenios³a siê do Kra-kowa, gdzie kontynuowa³a studia na Wydziale Geologicz-no-Poszukiwawczym Akademii Górniczo-Hutniczej, tytu³ magistra in¿yniera geologii w zakresie petrografii otrzy-ma³a 27.05.1955 r. Jej praca dyplomowa dotyczy³a egzoty-ków ska³ wylewnych fliszu karpackiego okolic Ropczyc. W roku 1955 rozpoczê³a pracê w Sekcji Geologii Z³ó¿ w Karpackiej Stacji Terenowej PIG w Krakowie. Od 1958 r. by³a zatrudniona w Pracowni Geochemiczno-Petrograficz-nej jako pracownik in¿ynieryjno-techniczny, asystent, starszy asystent, a od 1965 r. – adiunkt. Zajmowa³a siê opracowa-niem metod poszukiwañ substancji radioaktywnych oraz prowadzi³a badania dotycz¹ce petrografii i geochemii ska³ karpackich. W 1982 r. otrzyma³a odznakê Zas³u¿ony dla polskiej geologii. Aurelia Pelczar w grudniu 1989 r. zakoñ-czy³a pracê w Oddziale Karpackim i przesz³a na emeryturê. Jej dorobek naukowy to kilkanaœcie publikacji dotycz¹cych m.in. przydatnoœci karpackich ³upków godulskich na potrze-by przemys³u odlewniczego, chemizmu niektórych ska³ ilastych Karpat fliszowych czy waryscytów z Wiœniówki, badañ geochemicznych osadów jeziornych w okolicach Roztok i Jas³a lub obejmuj¹cych wyniki badañ petrogra-ficznych z otworów wiertniczych, np. Sucha IG 1, Borzêta IG 1, Bystra IG 1, Polanki IG 1. Do wa¿nych osi¹gniêæ nale¿y zaliczyæ napisan¹ we wspó³pracy z prof. T. Wiese-rem pracê obejmuj¹c¹ badania petrograficzne i geoche-miczne metamorfiku, wykrytego otworem wiertniczym w Rzeszotarach. Jej zainteresowania zawodowe obejmowa³y tak¿e zagadnienia dotycz¹ce geochemii i wystêpowania pierwiastków œladowych w ³upkach pstrych Karpat fliszo-wych oraz geochemii osadów kredofliszo-wych. Trzeba wspo-mnieæ o jednym z najwa¿niejszych dokonañ, którym jest napisane wraz z prof. I. Gucw¹ niemal encyklopedyczne

dzie³o pt. Minera³y polskich Karpat. Efektem prowadzo-nych przez wiele lat w Oddziale Karpackim PIG badañ geochemicznych ska³ osadowych, magmowych i metamor-ficznych by³ wydany tak¿e z I. Gucw¹, z³o¿ony z dwóch czêœci, Katalog analiz chemicznych ska³ Karpat polskich za lata 1963–1985.

Aurelia Pelczar – cicha, spokojna, lubi³a spotkania przy herbatkach, wœród ludzi, którzy tak jak ona pamiêtali czasy, gdy Borys³aw znajdowa³ siê w granicach Polski. Odesz³a od nas osoba ¿yczliwa, chêtnie nawi¹zuj¹ca wspó³pracê z in-nymi geologami, ale tak¿e niezwykle wartoœciowy, sumien-ny, przejawiaj¹cy pasjê badawcz¹ naukowiec. By³a jedn¹ z ostatnich osób w Oddziale Karpackim zajmuj¹cych siê analiz¹ petrograficzn¹ i geochemiczn¹ ska³ w pod³o¿u Karpat i karpackich ska³ fliszowych. Nasz¹ kole¿ankê po¿egnaliœ-my 19.08.2019 r. na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie.

Ma³gorzata Garecka, Antoni Wójcik Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Karpacki

Romana Zaj¹c (1938–2019)

ziemi kroœnieñskiej, w miejscu znanym ze Ÿróde³ mineral-nych oraz poszukiwañ i wydobycia z³ó¿ ropy naftowej. W 1955 r. ukoñczy³a Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Kroœnie, a po otrzymaniu œwiadectwa dojrza³oœci wyjecha³a do Kra-kowa, gdzie rozpoczê³a studia na Wydziale Geologiczno--Poszukiwawczym Akademii Górniczo-Hutniczej (Sekcja Geologii Z³ó¿ Ropy i Gazu Ziemnego). W 1960 r. uzyska³a tytu³ magistra in¿yniera geologii, broni¹c pracê dotycz¹c¹ wp³ywu utworów czwartorzêdowych na rozchodzenie siê fal sejsmicznych w rejonie Be³chatowa. W roku 1961 roz-poczê³a pracê w Przedsiêbiorstwie Hydrogeologicznym w Krakowie na stanowisku geologa dokumentatora,

uzysku-j¹c uprawnienia w zakresie geologii in¿ynierskiej. Pe³ni³a nadzór nad wierceniami geologiczno-in¿ynierskimi, wyko-nywa³a dokumentacje geologiczno-in¿ynierskie dla oczysz-czalni, zbiorników wodnych, zapór ziemnych, budynków mieszkalnych i kopalni wêgla. W 1966 r. na wniosek kie-rownika Oddzia³u Karpackiego prof. S. Wdowiarza, w zwi¹z-ku z organizacj¹ w Instytucie Geologicznym Zak³adu Z³ó¿ Ropy i Gazu oraz poszukiwaniami odpowiednio wykwali-fikowanych pracowników naukowych, Romana Zaj¹c pod-jê³a pracê w nowo powsta³ym zak³adzie na stanowisku starszego asystenta, a od 1975 r. – adiunkta. W latach 1977–1982 pe³ni³a tak¿e funkcjê kierownika Pracowni Stratygrafii w Zak³adzie Geologii Regionalnej i Badañ 14

Przegl¹d Geologiczny, vol. 68, nr 1, 2020

Podstawowych Karpat w Oddziale Karpackim. Prace dok-torsk¹, której tematem by³ rozwój utworów dolnego dewonu i karbonu w pod³o¿u zapadliska przedkarpackiego miêdzy Krakowem a Rzeszowem w aspekcie poszukiwañ naftowych, obroni³a w 1979 r. Zagadnienia dotycz¹ce wykszta³cenia i rozmieszczenia utworów dewonu i karbonu stanowi³y g³ówny przedmiot jej badañ i zainteresowañ, a¿ do odejœcia na emeryturê w roku 1988. Znalaz³o to tak¿e odzwierciedle-nie w publikacjach dotycz¹cych korelacji, rozwoju facjal-nego i stratygrafii utworów dewonu oraz karbonu w pod³o¿u zapadliska i Karpat, obrze¿eniu Górnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglowego czy znalezisk paleozoicznych ska³ egzotyko-wych w utworach fliszoegzotyko-wych Karpat zewnêtrznych. Roma-na Zaj¹c jest tak¿e wspó³autork¹ czêœci map zawartych w polsko-s³owacko-czeskim Atlasie geologicznym Karpat

zewnêtrznych i zapadliska przedkarpackiego (1988–1989).

Za swoj¹ dzia³alnoœæ w 1989 r. zosta³a odznaczona srebrn¹ odznak¹ Zas³u¿ony dla Polskiej Geologii i honorow¹ odzna-k¹ SITPNiG. Na potrzeby realizowanego tematu, dotycz¹ce-go modelu przestrzennedotycz¹ce-go i ewolucji orogenu karpackiedotycz¹ce-go, ju¿ jako emerytowany pracownik, wspó³pracowa³a z Pañst-wowym Instytutem Geologicznym, opracowuj¹c profile pod³o¿a Karpat i zapadliska przedkarpackiego. Dociekli-wa, sumienna, z wielkim zaanga¿owaniem i pasj¹ podcho-dzi³a do realizowanych zadañ. ¯yczliwa i kole¿eñska w stosunku do m³odych pracowników, ciep³a i otwarta dla

wszystkich, pomaga³a ludziom i zwierzêtom… i tak¹ Ciê Romo bêdziemy pamiêtaæ.

Ma³gorzata Garecka, Antoni Wójcik Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Karpacki

Wojciech Macioszczyk (1958–2019)

od-szed³ od nas nieod¿a³owany mgr Wojciech Macioszczyk geolog, popularyzator wiedzy przyrodniczej, muzealnik. Przez 35 lat pracowa³ w PAN Muzeum Ziemi w Warszawie w Dziale Paleozoologii, Dziale Mineralogiczno-Petrogra-ficznym, a ostatnio w Dziale Popularyzacji Nauk Geolo-gicznych.

Wojtek, a w³aœciwie Kocio³, mia³ wiele pasji. Judo, zwierzêta, golf, bryd¿, dzia³ka... i wreszcie, to co sta³o siê jego zawodem – geologia. Kiedy ponad 40 lat temu, maj¹c dwadzieœcia lat, wyje¿d¿aliœmy w Góry Kaczawskie na po-szukiwanie ametystów i agatów nie spodziewa³em siê, ¿e tak nas poch³on¹ minera³y i skamienia³oœci. Z kolejnych wyjaz-dów do niezliczonej liczby kamienio³omów, odkrywek i ko-palñ zwoziliœmy stosy, jak niektórzy mówili, gruzu. Kocio³ zbiera³ okazy ze wszystkich tych miejsc. Myœlê, ¿e takich jak on by³o niewielu. Nie przeszkadza³a nam nawet zima stulecia – w styczniu 1979 r., niezbyt rozs¹dnie, wybraliœ-my siê na poszukiwanie skamienia³oœci do Grzegorzowic w Górach Œwiêtokrzyskich. Przeszkod¹ nie by³ te¿ stan wojenny. Po otrzymaniu stosownych zezwoleñ milicyj-nych jeŸdziliœmy s³ynn¹ Skarpet¹ Kot³ow¹ do Korytnicy na tzw. muszelki. M³odym warto wiedzieæ, ¿e taka podró¿ w okolice Jêdrzejowa wi¹za³a siê z czternastoma kontrolami na granicach miast i województw. Zreszt¹ Korytnica to by³ konik numer jeden Wojtka. Jego zbiór (razem z Jackiem Ciborem) fauny mioceñskiej (obecnie w Muzeum Ziemi) jest jednym z bardziej reprezentatywnych w Polsce. Wyjaz-dy na kamyczki przeplata³y siê ze studiami, dzia³alnoœci¹ w podziemiu, a póŸniej te¿ z prac¹ zawodow¹, która, a nie-czêsto siê to zdarza, znakomicie wspó³gra³a z pasjami Wojtka. W roku 1997 mieszka³em w Kotlinie K³odzkiej, któr¹ w lipcu zdewastowa³a powódŸ. Kocio³ by³ jednym

z pierwszych, którzy dotarli w okolice Masywu Œnie¿nika, nios¹c pomoc powodzianom. W roku 2002 zosta³ wydany Przewodnik mineralogiczny, a w 2013 r. Album minera³ów Polski na CD, których Wojtek by³ wspó³autorem. Dwa lata temu penetrowaliœmy skarpê wiœlan¹ w Dobrzyniu nad Wis³¹ w poszukiwaniu kryszta³ów gipsu. Skarpa jest stro-ma i bardzo wysoka, a mimo to Kocio³ bez problemu j¹ pokonywa³. Nie by³o widaæ jakichkolwiek oznak s³aboœci. Na 2019 r. mieliœmy zaplanowany wyjazd do Dobrzynia, tym razem sp³yw pontonem Wis³¹, prze³o¿yliœmy go na przysz³y rok... Naszych wspólnych planów ju¿ nie zreali-zujemy. Ale na pewno znów siê spotkamy. Do zobaczenia Kocio³!

Miros³aw Dorejko 15