2
Czy 2010 bêdzie rokiem odkryæ geologicznych w Polsce?
Henryk Jacek Jezierski
1W mojej ocenie, rozpoczêty rok 2010 bêdzie dla polskiej geologii szczególny. Pierwszym tego zwiastunem jest docenienie w œwiecie nauki odkrycia przez polskich geologów najstarszych na Ziemi œladów czworonogów, które wysz³y na l¹d ok. 18 mln lat wczeœniej, ni¿ do tej pory uwa¿ano. W styczniowym nu-merze czasopisma Nature ukaza³ siê artyku³ autorstwa 4 Polaków, Grzegorza NiedŸwiedzkiego, Piotra Szreka, Katarzyny Narkiewicz i Marka Narkiewicza, oraz Szweda Pera Erika Ahlberga, którzy odkryli w Górach Œwiêtokrzy-skich i opisali œlady pierwszego l¹dowego przedsta-wiciela Tetrapoda. To spektakularne odkrycie polskiej paleontologii. Jego nastêpstwem powinno byæ wpro-wadzenie korekty we wszystkich podrêcznikach trak-tuj¹cych o historii ¿ycia na naszej planecie.
Mam nadziejê, ¿e rok rozpoczêty zmian¹ naszej wiedzy na temat historii ¿ycia na Ziemi przyniesie rów-nie¿ odpowiedŸ na dwa kluczowe pytania dotycz¹ce bezpieczeñstwa energetycznego.
Po pierwsze, czy mamy szansê na istotne zwiêk-szenie zasobówgazu ziemnego z tzw. Ÿróde³ niekon-wencjonalnych, zw³aszcza shale gas — gazu pocho-dz¹cego ze ska³ ³upkowych. W 2010roku firmy, które otrzyma³y od Ministerstwa Œrodowiska koncesje na poszukiwanie wêglowodorów — a by³o tych konce-sji w ostatnich dwu latach 30 — powinny rozpocz¹æ prace wiertnicze i wtedy dowiemy siê, czy mo¿emy liczyæ na odkrycie gazu, który sta³ siê ju¿ „przebo-jem” na rynku amerykañskim. Obecnie jego udzia³ w amerykañskiej produkcji gazu wynosi ponad 10%, a w najbli¿szych latach ma osi¹gn¹æ 30%. Dlatego nie dziwi zainteresowanie polskimi obszarami kon-cesyjnymi takich potentatów naftowych, jak Exxon
Mobil, Chevron i Conoco Phillips. Polska jest
postrzegana jako kraj o du¿ych mo¿liwoœciach. Cze-kamy na potwierdzenie tych prognoz.
Drugim wyzwaniem, kluczowym dla funkcjono-wania energetyki nie tylko polskiej, ale i œwiatowej,
jest odpowiedŸ na pytanie, czy w celu zmniejszenia emisji CO2do atmosfery mo¿na bêdzie sk³adowaæ
ten gaz w strukturach geologicznych (CCS). Obecnie trwaj¹ prace nad wyznaczeniem struktur geologicz-nych odpowiednich do sk³adowania CO2. Zadanie to
realizuje specjalnie powo³ane konsorcjum, którego liderem jest Pañstwowy Instytut Geologiczny. Mini-sterstwo Œrodowiska przygotowa³o za³o¿enia do nowelizacji ustawy Prawo geologiczne i górnicze, której celem jest wdro¿enie dyrektywy dotycz¹cej CCS-u, ale kluczow¹ spraw¹ jest wykonanie prac wiertniczych i badañ, na podstawie których zostan¹ ocenione mo¿liwoœci sk³adowania CO2w g³êbokich
poziomach wodonoœnych. Korzystaj¹c ze znacznego wsparcia finansowego Unii Europejskiej, wykonanie tych prac ma zamówiæ Polska Grupa Energetyczna
Be³chatów.To w³aœnie w 2010 r. powinny byæ znane wyniki pierwszych wierceñ.
I wreszcie rok 2010 bêdzie tym, w którym do Pol-ski przyjad¹ najbardziej licz¹cy siê w œwiecie hydro-geolodzy, poniewa¿ Krakowowi zosta³a przyznana organizacja Kongresu IAH — Miêdzynarodowej Asocjacji Hydrogeologów. Bêdzie to okazja do poka-zania osi¹gniêæ polskiej hydrogeologii. A s¹ to osi¹gniêcia niema³e i czasami unikalne w skali œwia-ta, jak choæby wykonana przez polskich geologów seryjna mapa hydrogeologiczna ca³ego kraju w skali 1 : 50 000. Ponadto mo¿emy siê pochwaliæ sprawnie dzia³aj¹c¹ Pañstwow¹ S³u¿b¹ Hydrogeolo-giczn¹ i konsekwentnie realizowanym programem dokumentowania zbiorników wód podziemnych, koniecznym do ochrony wyj¹tkowo cennych obsza-rów zasilania wód podziemnych. Spotkanie to bêdzie równie¿ okazj¹ do promocji hydrogeologii w Polsce. Niestety, czasami spo³eczeñstwo nie do koñca uœwia-damia sobie problem koniecznoœci ochrony i racjo-nalnego wykorzystania wód podziemnych, jak¿e istotnych dla funkcjonowania pañstwa i jego obywa-teli, dlatego musimy odkryæ tê wielk¹ rolê wód pod-ziemnych. To du¿e wyzwanie, które nas czeka w tym roku.
Chcia³bym, aby za rok mo¿na by³o powiedzieæ, ¿e 2010 by³ rokiem kluczowych odkryæ geologicznych.
MENTE ET MALLEO G£ÓWNEGO GEOLOGA KRAJU
1Ministerstwo Œrodowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa
