R ecen zje
489
w e j a lb o k tó r z y p r z e s ili ’k u rsy o k rę t o w n ictw a o rg a n iz o w a n e w ¡kraju d la in ży n ie
r ó w m ec h a n ik ó w a b so lw e n tó w u czeln i p o lsk ich .
D o p e w n e g o czasu za n ied ban e b y ło n a tom ia st sz k o le n ie te c h n ik ó w b u d o w n ic tw a
ok rętow eg o, a le w 11936 r . zorg a n izow a n o w W a rs za w ie w je d n e j z e sz k ó ł te ch n icz
n y c h Stopnia lic e a ln e g o . o d p o w ie d n i w y d z ia ł, k tó r y d o w y b u c h u w o jn y w y k s z ta łcił
25 ta k ich t e c h n ik ó w 2. Jeśli zaś id z ie o r z e m ie ś ln ik ó w o k r ę t o w c ó w to in ten sy w n eic h sz k o le n ie p r o w a d z o n o w stoczn ia ch iG dyni i P iń sk a. C i sp o ś r ó d je d n y ch , ja k
i d ru g ich , k tó r z y p rze ży li w o jn ę , zaraz p o je j za k oń czen iu sta n ęli do p r a c y w stocz
n ia ch G dań sk a i iGdyni '(przypom n ieć tu w a rto , że m g r in ż. .Stanisław Sołdefc, k t ó
r e g o n a zw isk ie m n a zw a n o p ie r w s z y w P o ls c e zb u d o w a n y p e łn o m o r sk i statek to w a
r o w y , b y ł p r z e d w o jn ą ‘traserem w S toazn l M od liń sk ie j).
' Z yg m u n t B rock i
K O N S E R W A C J A K A D Ł U B A O K R Ę T U „ V A S A ” ¡BĘDZIE U K O Ń C Z O N A
W 111971 R .
.K w a r ta ln ik ” ju ż n ie je d n o k r o tn ie noltował p u b lik a c je o 'w y d o b y ciu , w 1961 r.,
ok rętu „V a sa ” i p ie r w s z y ch p r a c a c h p r z y je g o k o n se r w a cji. Z k o le i o d n o tu je m y
ciek a w y arty k u ł E u geniu sza K o c z o r o w s k ie g o
C h e m ic y ratują „V a sę ” w mrze 1/1968„T y g o d n ik a M o rs k ie g o ” . O tó ż ido k o n s e r w a c ji k a d łu b a u żyto przede w szy stk im
razitwiaru g lifco lp o lie ty le n u
1. W szystk ie d rew n ia n e p rze d m io ty i m n ie js z e elem en ty k o n stru k cy jn e o k rętu za ra z p o w y d o b y c iu poddtano k ą p ie li w ty m ro ztw o rze .
G o rze j p rzed sta w ia ła się spraw a, je ś li idzie o sam k adłub, m ie rzą cy 50 m d łu g ości.
P o ra d zon o sob ie w te n sp osób, że p o p r z y k r y c iu o k rętu alu m in iow ą ob u d o w ą 'hali,
w k tó r e j osią g n ięto w ilg o tn o ś ć 80— 85 % , co za p o b ie g a szyb k iem u w y s y c h a n iu
d rew n a, d w a ra zy d zien n ie fcilfcu ludizi o p r y s k iw a ło k a d łu b w e w n ą trz i zew n ą trz
r o ztw o re m g lik o łp oliety le n u , ab y w y p e łn ić nadlw ątłone tk a n k i d rew n a. W ,1964 r.
sk on stru o w a n o sp e cja ln e au tom atyczn e u rządzen ie, zra sza ją ce ca ły k a d łu b dzień
i n o c (au tor a rty k u łu opisuije t o u rządzen ie i je g o dzliałanie). W ce lu zaś za b ezp ie
czenia d re w n a p rze d butw iem iem oraz dla o c h r o n y p r z e d g rzy b a m i z a stoso w a n o
r ó żn e sole i p ię c io c h lo ro ie n o l. S y stem a ty czn e k o n tr o le w sk a z u ją , że w 1971 r. k o n
serw a cja k a d łu b a będ zie zakoń czona.
W ów azas
b ę d z ie m o ż n a
zre k o n s tru o w a ć
m aszty i n a d b u d ó w k i.
/
D o te j p a ry w y d o b y c ie i k o n s e r w a cja olkrętu p o c h ło n ę ła olb rzy m ią su m ę ok.
19 m in k o ro n szw . C z y r z e c z y w iś c ie w a rto ść m u ze a ln a te g o w ra k u uzasadn ia tak
w ie lk ie w y d a tk i? N a p e w n o ta k : „V a s a ” je s t u n ik a tem w sk a li ś w ia to w e j, je s t to b o
w ie m p ie r w sz y ¡odnaleziony d w y d o b y t y o k r ę t z X V I I w ., a w ię c je d y n y re p re
zen tan t sw e j ep ok i. S a m k a d łu b i to , co w n im zn alezion o, jest k o p a ln ią w ia d o
m o ś ci n ie ty lk o o te ch n ice b u d o w y o k rę tó w w X V I I w ., le c z ta k że o ó w c z e s n e j
te ch n ice o d le w a n ia dział, o w a ru n k a ch b y to w y c h za łóg, o z d o b n ictw ie itd . A w ię c
n ie ty lk o h istory k tech n ik i zn ajdzie n a ty m o k ręcie in te r e s u ją cy m a te ria ł do stu
diów , ale także s o c jo lo g , dekarz, an tropolog, n u m izm a ty k , h isto ry k sztu k i i in n i
badacze. „V a sa ” jest w ra k ie m w rę c z b ez cen n y m d d la teg o n ie szczędzi się p ie n ię d z y
dla je g o ra tow a n ia i rek on stru k cji.
Z yg m u n t B rock i
2