Materiały krytyczne do polsko-rosyjskiego słownika literaturoznawczego

A C T A U N I V E R S I T Ä T i s L O D Z I E N S I S FOLIA LITTERARLA 2 5, 1989

J a n W a w r s y A o s y k

MATERIAŁY KRYTYCZNE

DO POLSKO-ROSYJSKIEGO SŁOWNIKA LITERATUROZNAWCZEGO

N i n i e j s z a p u o l i k a c j a n a w i ą z u j e d o dw u w c z e ś n i e j s z y c h p r a c , w K t ó r y c n p r z e d s t a w i ł e m s z e r e g p r o b l e m ó w k o n f r o n t a c j i p r z e k ł a d o w e j p o l s k i e g o i r o s y j s k i e g o s ł o w n i c t w a l i t e r a t u r o z n a w c z e g o ' . T ł u m a -c z e n i e t e g o r o d z a j u t e r m i n ó w i s ł o w n i c t w a f a c h o w e g o w s ł o w n i k a c h p o l s K o - x o s yj s k i c h o g ó l n y c h o r a z w s ł o w n i k u t e r m i n ó w l i t e r a c k i c h 2 w ym a ga r ó ż n o r o d n y c h i t o r o k t i u z u p e ł n i e ń . W i e l o ś ć t y c h p o p r a w e k i a d d e n d ó w z d a j e s i ę ś w i a d c z y ć o c e l o w o ś c i o p r a c o w a n i a s o o c j a l n e a o s ł o w n i k a p r z e k ł a d o w e g o l e k s y k i l i t e r a t u r o z n a w c z e j j ę z y k a p o l s k i e -g o i r o s y j s k i e -g o . P o n i ż s z e n o t k i d o t y c z ą p o l s k o - r o s y j s k i c h ó d - p o w i e d n i o ś c i p r z e k ł a d o w y c h i o d n o s z ą s i ę p o c z ę ś c i d o o d p o w i e d - n i o ś c i z n a n y c h s ł o w n i k o m , a p o c z ę ś c i d o o d p o w i e d n i o ś c i n i e 'w y -s t ę p u j ą c y c h w ż a d n y m z o p u b l i k o w a n y c h s ł o w n i k ó w . H a s ł a , i c h w y -b ó r n i e o g r . a n i ' c z a s i ę d o z e s t a w u h a s e ł z a w a r t y c h w S T L , l e c z o - b e j m u j e t a k ż e t e p o z y c j e s ł o w n i k ó w o g ó l n y c h j ę z y k a p o l s k i e g o i s ł o w n i k ó w o g ó l n y c h p o l s k o - r o s y j s k i c h , k t ó r e o z n a k o w a n e z o s t a ł y k w a l i f i k a t o r a m i “ l i t e r a t u r a " , " l i t e r a c k i " c z y " l i t i e r a t u r o w i e d i e - ' n i j e " , a w STL n i e w y s t ę p u j ą .

ANTEDATOWANIE - odpowiednik a n t i d a t l r o w a t '

(w yraz n i e

notowa-ny w ObrSRJ, a l e

w y s t ę p u j e w s i a t c e SIS)

ma n i e w ł a ś c iw ą

gramaty-' Zob. J. W a w r z y ń c z y k , Rosyjska i p o lsk a term inolo gia l i t e -racka w k o n f ro n ta c ji przekładowej, "Przegląd Rusycystyczny" 1984, z , 1-2, s. 55-59; t e g o ż , Uwagi o te rm ino logii l i t e r a c k i e j w p o l sk o -r o sy j sk i e j kon-f r o n t a c j i prz ekła dowej, "Acta U n i v e r s i t a t i s L o d z i e ns is " , F o li a l i t t e r a r i a (w druku).

c z n i e p o s t a ć w S T L j n a l e ż a ł o u t w o r z y ć r z e c z o w n i k o d s ł o w n y a n t l - d a t i r o w a n i j e . T e k s t o w o r e a l n y j e a t t e ż t r a n e l a t d a t i r o w a n l j e z a -d n i m c z l s ł o m . ANTYPROZA - w STL b r a k , a l e z o b . S J P S u p l . W HS b r a k . M o żn a z a p r o p o n o w a ć p r z e k ł a d a n t i p r o z ą ( c h o ć b r a k t e g o w y r a z u w d o s t ę p -n y c h mi ź r ó d ł a c h r o s y j s k i c h ) . BAJROrtlSTA - w y r a z o d n o t o w a ł S J P S z y m c z ( t e g o t y p u d e r y w a t ó w STL z r e g u ł y n i e p o d a j e ) . J a k o o d p o w i e d n i k p o r . t w ó r a n a l o g i c z -n y , c z y l i b a j r o -n i s t , o d n o t o w a n y w O r f o g r S R J ( j e g o u ż y c i e z a ś w i a d -c z a j ą m. i n . t e k s t y W. M. ż y m i ń s k i e g o ) . BIBUŁA — wg STL t o t y l k o p o d p o l n a j a p i e c z a t * . N a l e ż y j e d n a k w z i ą ć t e ż p o d r o z w a g ę p r z e k ł a d u s t a l o n y w HS c z y B o g l l s n i e l e g a l -n i 3 l l t l e r a t u r a . W o b u w y p a d k a c h p o z o s t a j e n i e a d e k w a t n o ś ć s t y -l i s t y c z n e g o z a b a r w i e n i a c z ł o n ó w p a r y p r z e k ł a d o w e j . BOUTS-RIMÉS - w STL b e z o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o . W K w i a t k P S z o b . h a s ł o b u r l m e. BRACHYKOLON - n i e o b e c n y w S T L , w H S . J e s t w S J P S u p l , w SWOTok. O d p o w i e d n i k t o b r a c h i k o ł o r , ( z o b . K w i a t k P S ) . BRACHYLOGIA - STL n i e ma o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o , w HS b r a k h a s ł a . W ł a ś c i w a j e s t t u f o r m a r o s y j s k a b r a c h l ł o g l j a , k t ó r ą p o r . w P r o b l 1 9 8 6 , s . 2 5 1 ( K w i a t k P S , t y m b a r d z i e j ż e Tii rfTurSLT p o m i -n ę l i j ą ) . ч CHARAKTERYSTYCZNOŚĆ - w STL p r z y t o c z o n o w y r a ż e n i e n i e s t o s o w n e p o d w z g l ę d e m g r a m a t y c z n y m , m i a n o w i c i e p r z y m i o t n i k . R z e c z y w i s t e o d p o w i e d n i k i t o w y r a ż e n i a c h a r a k t l e m a j a c z e r t a , c h a r a k t i e y n y j e c z e r t y l u b t e ż d e a d i e k t y w n y r z e c z o w n i k c h a r a k t l e r n o j e . COPLA - STL n a l e ż y u z u p e ł n i ć d o p i s u j ą c f o r m ę r o s y j s k ą k o p ł a ( z a K w i a t k P S ) . CZTEROSTOPOWIEC - h a s ł o n i e o b e c n e w S T L , w H S . J e s t w s i a t c e S J P S u p l , S J P S z y m c z . N i e o d d a j ą c y s y n t e t y z m u p o l s k i e g o w y r a ż e n i a p r z e k ł a d r o s y j s k i , j a k i m o ż n a z a p r o p o n o w a ć , t o d w u w y ra z o w y z w i ą -z e k c -z e t y r i o c h s t o p n y j s t i c h . CZTEROSTOPOWY - z r o z u m i a ł y b r a k t e g o h a s ł a p r z y m i o t n i k o w e g o w S T L . B r a k g o t e ż w HS. O b e c n e j e s t w S J P S u p l , S J P S z y m c z . O d p o -w i e d n i k i e m r o s y j s k i m b ę d z i e , z g o d n i e z p o p r z e d n i ą n o t k ą , p r z y -m i o t n i k c z e t y r i o c h s t o p n y j . CZTEROWIERS Z - STL m ó g ł z a c z e r p n ą ć o d p o w i e d n i k г H S i c z e t w i e - r o s t i s z y j e . CZTEROZGŁOSKOWIEC - w STL t e g o h a s ł a b r a k . HS r ó w n i e ż j e p o m i

-n ą ł . Ma SJPDor i SJPSzymcz.

Proponowany odpowiednik*,

c z e t y r l o c h -

a ł o ż n y j s t i c h .

W moich ź r ód łą ch brak danych

do oceny

p o t e n c j a l

-n ego s y-n tetyzm u c z e t y r i o c h a ł o ż -n i k .

UADAISTA - W STL

j e s t

o c z y w i ś c i e t y l k o p o z y c j a d a d a l z m . H a s -ł o n i e ma w S J P D o r i S J P S z y m c z ż a d n e g o k w a l i f i k a t o r a , a l e j e g o z w i ą z e k z t e k s t a m i l i t e r a t u r o z n a w c z y m i j e s t n a t u r a l n y . E k w i w a l e n t r o s y j s k i t o d a d a l a t , d e r y w a t o d n o t o w a n y w Z a l G S R J , a l e n i e w s ł o w n i k a c h d e f i n i c y j n y c h j ę z y k a r o s y j s k i e g o ( p o r . O b r S R j ) , c o w y-d a j e s i ę i n t e r e s u j ą c e w ś w i e t l e o b e c n o ś c i t w o r u d a d a l s t a w s ł o w -n i k a c h d e f i -n i c y j -n y c h j ę z y k a p o l s k i e g o . HS p o z y c j i d a d a l s t a -n i e ma.

DAKTYLICZNY

- w STL b r a k . O d p o w i e d n i o ś ć d a k t y l i c z n y v s . d ą k - t i l i c z e s k i j d o p r z y s z ł e g o s ł o w n i k a z a c z e r p n ą ć m o ż n a z HS. DIAFORA - w STL b r a k o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o , w HS b r a k h a s -ł a . N a l e ż y z w r ó c i ć uwag«}, ż e d o f i n i c j a p r z y t o c z o n a w STL n i e j e s t e k w i w a l e n t n a d e f i n i c j i S J P D o r c z y SWOTok. N i e m n i e j w k w e s t i i t ł u -m a c z e n i a d o r o z w a ż e n i a p o z o s t a j e t r a n s l a t d l a f o r a , z a P r o b l 1 9 8 6 , s . 2 5 1 . DRAMOLET - w STL b r a k p r z e k ł a d u n a r o s y j s k i , w HS b r a k w o - g ó l e h a s ł a . P o r . m o ż l i w e p j e s k a ,/ d r a m a t i c z e a k l j e t i u d .

EGZOTYZM

- d o p r z e k ł a d u STL e k z o t l k a m o ż n a j e s z c z e e w e n t u a l -n i e d o p i s a ć o d p o w i e d -n i k e k z o t l c z -n o a t * ( z a H S , B o g l l ) . ENCHIRYDION - w y r a z t e n w STL n i e ma o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e -g o , w HS b r a k n a t o m i a s t s a n e g o h a s ł a . Aby u n i k n ą ć t a k i c h p r z e -k ł a d ó w o b j a ś n i a j ą c y c h j a k u c z e b n l k , r uko wo d s t w o , p o s o l i i j e , b y -ł o b y n a j l e p i e j p r z y p o m n i e ć e j re c y z m e n c h i r i d i o n z D u b r 1 8 9 7 (w S I S g o n i e m a ) . P r a w d o p o d o b n i e d a n y e l e m e n t u ż y w a n y j e s t b a r d z o r z a -d k o z a r ó w n o w r u s z c z y ź n i e , j a k i p o l s z c z y ź n i e . EPIPLOKE - k o l e j n y t e r m i n STL b e z f o r m y r o s y j s k i e j ; w HS b r a k n a s ł a . P o r . e p i p ł o k a w P r o b l 1 9 8 6 , s . 2 5 2 . EPISTOLOGRAFIA - wg STL j e s t t o e p i s t o ł o g r a f i j a , w y r a z n i e -o b e c n y w O b r S R J , S I S , O r f o g r S H J , K w i a t k P S i i n n y c h w s p ó ł c z e s n y c h s ł o w n i k a c h . Wg HS n a l e ż y g o p r z e k ł a d a ć z a p o m o c ą w y r a ż e n i a e p i - • s t o l a r n o j e t w o r c z e s t w o . P r z e k ł a d STL m o ż n a u z n a ć z a w t ó r n y : e p i -s t o ł o g r a f i j a j e s t h a s ł e m w D u b r 189 7. E PIZE UK SIS - STL ma b e z o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o . P o r . e p i - z i e w k s i 3 w P r o b l 19 8 6 , s . 2 5 2 .

IAKTOMONTAŻ - w STL znów brak

formy r o s y j s k i e j .

W HS

j e s t

p r z e k ł a d fak tomon taż

(wyraz n i e f i g u r u j e

w podstawowych ź r ód ła c h

FIG L IK - STL n i e p o d a j e o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o . Do o p i s o -w e g o p r z e k ł a d u HS w p l u r a l u a z u t g ę z n y j e s t l s z k l m o ż n a d o d a ć t r a n -s k r y p c j ę f l g l l k , n p . r e g u l a r n i e u ż y w a n ą w O b o l 1 9 8 3 . FILIGRAN - p r z e k ł a d w o d i a n o j z n a k STL j e s t w ł a ś c i w s z y j a k o o d p o w i e d n i k k o n k u r e n c y j n e j p o l s k i e j n az w y z n a k w o d n y , n a t o m i a s t t u n a l e ż y w p r o w a d z i ć z a HS r ó w n i e o b c e f l l l g r a r i . HOMOIOPTOTON - w STL b r a k o d p o w i e d n i k a , w HS b r a k h a s ł a . P o r . g o m l e o p t o t o n w P r o b l 1 9 8 6 , s . 2 5 3 . ILOC2ASOWY - w STL b r a k , w HS j e s t z p r z e k ł a d e m k w a n t j . j t a t i w - ПУj » K o n k u r e n c y j n y o d p o w i e d n i k t o k o l i c z e s t w i e n n y j ; k o r e s p o n d u -j e o n z w y r a z e m k o l l c z e a t w o s t a n o w i ą c y m t r a n s l a t t e r m i n u i l o c z a s w STL. IMAŻYNISTA - p o r . S J P S z y m c z i SWOTok; w HS t e g o h a s ł a n i e m a . O d p o w i e d n i k i m a ż y n l s t , w y r a z z a p i s a n y w O r f o g r S R J . I N C I P I T - t a k ż e t e n l a t y n i z m n i e ma w STL' o d p o w i e d n i k a r o -s y j -s k i e g o (HS h a -s ł a n i e u w z g l ę d n i ł ) . Z o b s e r w a c j i o p i s ó w s t a r o -d r u k ó w i m a n u s k r y p t ó w w y n i k a , ż e n a j c z ę ś c i e j u ż y w a j ą R o s j a n i e w t e j r o l i s ł o w a n a c z a ł o . w t ó r n i e , g d y p o t r z e b n a j e s t a u t o r o w i w i ę k s z a p r e c y z j a , w y s t ę p u j e t e ż o k r e ś l e n i e n a c z a l n y j e s ł o w a , n a - c z a l n o j e s ł o w o . T r z e b a t e ż u w z g l ę d n i ć f o r m ę r o s y j s k ą j n c y p l t , w ś l a d z a L i c h 1 9 8 3 , s . 1 1 8 , c h o ć n i e w y d a j e s i ę b y u z y s k a ł a o n a w i ę k s z e r o z p o w s z e c h n i e n i e . IZOKOLON - w STL b e z f o r m y r o s y j s k i e j , w HS z r o z u m i a ł y b r a k h a s ł a . P o r . i s o k o ł o n w P r o b l 1 9 8 6 , s . 2 5 2 . JUWENILIA - w STL b r a k h a s ł a , w HS j e s t h a s ł o z p r z e k ł a d e m j u n o s z e s k i j e p r o i z w i e d i e n i j a . O b ok t e g o p o r . j e d n a k , s z c z e g ó l n i e n p . w f u n k c j i t y t u ł u z b i o r / k / u , p r o s t e w y r a ż e n i e J u n o s z e s k o j e . KATHARSIS - w STL b e z o d p o w i e d n i e j f o r m y r o s y j s k i e j , w HS b r a k h a s ł a . P o r . w r o s y j s k i e j p i s o w n i k a t a r s i s m. i n . w T im T u r S L T . KNITTELVERS - ma STL b e z o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o , HS n i e ma t e g o h a s ł a . J e ś l i n i e s t o s o w a ć t r a n s k r y p c j i , m o ż n a p r z y b l i ż y ć t r e ś ć h a s ł a o d p o w i e d n i k i e m d o l n i k . KOINE - STL n i e d a j e f o r m y r o s y j s k i e j , HS n i e d a j e h a s ł a . Zda. k o j n e w S I S . LAI - w STL n i e ma f o r m y r o s y j s k i e j , w HS n i e ma

h a s ł a

Cale

j e s t o n o w S J P D o r ) . Z o b . p o z y c j ę ł e w K w i a t k P S . MEISTERSINGER - w STL n i e ma o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o , w HS b r a k h a s ł a . W K w i a t k P S z o b . h a s ł o m l e j s t i e r z i n g l e r ( j e s t t e ż w O r f o g r S R J ) .

MERISMOS - STL n i e ma o d p o w i e d n i k a , HS n i e ma h a s ł a . Z o b . m l e r i z m w P r o b l 1 9 8 6 , s . 2 5 3 .

MbTABOLA - w STL

brak

formy r o s y j s k i e j

t h a s ł o

w y s tę p u je

w S J P D o r ,

SJPSzymcz,

a l e n i e

w

HS. Z a K w i a t k P S

można

u s t a l i ć o d -p o w i e d n i k i i i i e t a b o ł a .

MIKROPOWIEŚĆ

- w STL z ł y o d p o w i e d n i k ( p o w i e s t * ) , w HS

brak

h a s ł a . M o żn a s k o n s t r u o w a ć o d p o w i e d n i k ml k r o r o m a n , n a

wzór

n e o -l o g i z m u m y ę r o n o w i e ł ł j ą z N Si Z 1 9 8 4 . MIn sTREL - w STL b r a k f o r m y r o s y j s k i e j . P r z e k ł a d j e s t w H S : m i e n l e s t r i e l ( p o r . t e n w y r a z w K w i a t k P S ) . MONORYM - w STL j e s t t o h a s ł o o d s y ł a c z o w e b e z f o r m y r o s y j -s k i e j . H a s ł a b r a k w H S , a l e j e s t w S J P D o r , S J P S z y m c z . P o r . w r o

-s y j -s k i m

mon orim. w K w i a t k P S , S I S (w O b rS R J t e j p o z y c j i b r a k ) . MUSICAL - STL ma b e z t r a n s k r y p c j i r o s y j s k i e j , k t ó r ą m ó g ł b y z a c z e r p n ą ć z HS z a w i e r a j ą c e g o p a r ę p r z e k ł a d o w ą m u s i c a l v s . m l u -

z l k t .

NOÜLS - t a k i e h a s ł o , n i e o b e c n e w H S , ma S T L , b e z f o r m y r o s y j -s k i e j . P o r .

j ą

w K w i a t k P S : n o ę l . NOMOS - ma S T L , w HS b r a k . Z a S I S w s k aż m y f o r m ę n o m , o b e c n ą t e ż z r e s z t ą w K w i a t k P S . NORITO - w HS b r a k , ma STL b e z t r a n s k r y p c j i , k t ó r ą p o r . w K w i a t k P S : n o r i t o .

OPOWIEŚĆ

- STL p o d a j e t y l k o o d p o w i e d n i k p o w i e s t ' . P r e c y z y j -n i e j s z y j e s t t u s ł o w -n i k -n i e f a c h o w y , B o g l l , k t ó r y w s k a z u j e o b o k p o d s t a w o w e g o p o w i e s t * d r u g i p r z e k ł a d : s k a z a n i j e , z a o p a t r z y w s z y g o w i n f o r m a c j ę o g r a n i c z a j ą c ą ( c h o d z i o o p o w i e ś ć h i s t o r y c z n ą , l e -g e n d a r n ą ) . OPUNIM - w ś r ó d p o l s k i c h ź r ó d e ł w y r a z t e n z d a j e s i ę m i e ć j e d y -n i e STL . O dpow iedni do s f o r m u ł o w a n e j t a m d e f i n i c j i w y d a j e s i ę w r o s y j s k i m t e r m i n t i t ł o n i m , k t ó r y p o r . w s ł o w n i c z k u w D m i t r 1970. OŚMIOZGŁOSKOWIEC - STL

n i e p od aje

o d p o w ie d n ie j

n a z w y r o s y j

-s k i e j .

HS

ma t o h a s ł o

( b e z k w a l i f i k a t o r a ,

p odob n ie

j a k S J P D o r ,

SJPSzymcz,

co j e s t przyk ładem n ie k o n s e k w e n c j i lub

zwykłym p r z e

-o cz e n ie m )

z tłu m aczen iem

w o ś m is ł oż n y j s t i c h ,

k t ó r e n i e j e s t

z

grun tu z ł e .

J e s z c z e l e p s z y jednak j e s t

s y n te ty z m

( c e c h a

t r a n s -

l a n ó u ! )

w o ś m l s ł o ż n i k .

Brak go w KwiatkPS,

a l e

zob .

u ż y c i e

w

T i eo r

1 9 6 6 ,

s .

2 8 i

p as sim .

PANTORYM - w HS

b ra k ,

ma

STL

bez

o d p o w i e d n i k a . P o r . w K w i a t k -PS h a s ł o p a n t o r i m .

PARTIMEN - w HS b r a k , ma STL b e z o d p o w i e d n i k a . Z o b . h a s ł o p a r t i m a w K w i a t k P S . P ię c i O W I E R S Z - STL t o h a s ł o p o m i n ą ł j a l e o b e j m u j e j e / HS ( w p r a w d z i e b e z k w a l i f i k a t o r a d z i e d z i n y , k t ó r e g o b r a k t e ż w S J P -D o r ) z t ł u m a c z e n i e m p l a t l s t l s z y j e . REPETYTORIUM - h a s ł o z n a l a z ł o s i ę w S T L , a l e b e z o d p o w i e d -n i k a r o s y j s k i e g o . ' P o r . w HS p r z e k ł a d , w y r a ź n i e o p i s o w y , u c z e b n i k d l a p o w t o r l e n i j a p r o j d i e n n o g o m a t e r l a ł a . W p r a k t y c e p r z y d a t n i e j -s z y j e -s t ( n p . j a k o t y t u ł , j e g o s k ł a d n i k c z y p o d t y t u ł ) z a p e w n e k o n s t r u k t p o w t o r l t l e l n y j k u r s . RONDEL - STL n i e m a p o s t a c i r o s y j s k i e j , HS n i e n o t u j e u ż y c i a l i t e r a t u r o z n a w c z e g o . Z o b . h a s ł o r o n d e l w K w i a t k P S . ROUSSOIZM - t a k i o r t o g r a m w y s t ę p u j e w S TL . J e g o o d p o w i e d n i -k i e m r o s y j s -k i m j e s t r u s s o i z m ( w y s t ę p u j e w p r a c a c h W. M. Ä yr m u n - s k i e g o ) . RUBAI - w HS b r a k , STL n i e ma f o r m y r o s y j s k i e j . Z o b . w z w i ą -z k u -z t y m h a s ł o r u b a l K w i a t k P S . RYBAŁTOWSKI - w STL b r a k . HS ma h a s ł o , a l e o d s y ł a c z o w e , t z n . b e z e k s p l i c y t n e g o o d p o w i e d n i k a . P o l s k i k o l o r y t m o ż n a o d d a ć w p r o -w a d z a j ą c d o t e k s t u r o s y j s k i e g o t r a n s k r y p c j ę r y b a ł t o w s k i j ( n i e ma g o w h a ś l e HS p o ł ą c z e n i e s z u t o c z n a j a kom l e d i j a j a k o o d p o w i e d n i k n a z w y k o m e d i a r y b a ł t o w s k a ) . P r z y m i o t n i k a r y b a ł t o w s k i j u ż y w a m. i n . S o f r 1 9 8 1 , s . 42 i p a s s i m . SARMATYZM - h a s ł o STL b e z f o r m y r o s y j s k i e j . HS w p r o w a d z i ł wy-r a z s a wy-r m a t i z m z o d p o w i e d n i m k o m e n t a r z e m n a w i a s o w y m . SECESJA - ma STL o d p o w i e d n i k s t l l m o d e r n . S ł o w n i k p o m i j a t y m sam ym b l i ż s z y i p o k r e w n y d ź w i ę k o w o t e r m i n s l e c e s s l o n . P r z e -k ł a d t e n - s ł u s z n i e j a k o w y s t a r c z a j ą c y - p o d a j e H S , B o g l l . S IC IL IA N A - w HS b r a k , ma STL b e z f o r m y r o s y j s k i e j . Z o b . w K w i a t k P S p o z y c j ę s l c y l i a n a . SIR AT - w HS z r o z u m i a ł y b r a k , STL m a , a l e b e z f o r m y r o s y j -s k i e j . O d p o w i e d n i k : s i r a t . S P I R I T U A L S . - w STL n i e ma p o s t a c i r o s y j s k i e j , w HS n i e ma h a s ł a . Z o b . w S I S h a s ł o s p i r i c z u e ł ; N S iZ 19 84 w s k a z u j e t e ż f o r -mę w p l u r a l u : s p l r l c z u e ł ą . STASIMON - w STL n i e ma f o r m y r o s y j s k i e j . Ma S J P D o r , a l e w HS t e g o h a s ł a b r a k . w DGRS o d p o w i e d n i w y r a z ma p r z e k ł a d s t a s i m . SYLABIKA - t e g o h a s ł a n i e ma a n i S T L , a n i H S , a l e j e s t w

S J P D o r . Za G a s p 1 9 Ö 4 , n p . s . 14 m o ż n a w p r o w a d z i ć o d p o w i e d n i k s l ł ł a b i k a , w y r a z n i e o b e c n y w K w i a t k P S ( j a k o h a s ł o ) . SYLABOTONIK - n i e ma g o w S T L , c h o ć j e s t w S J P S u p l . P r z e k ł a d w HS: s i ł ł a b o t o n i c z e s k l j s t i c h . SYLABOTONISTA - b r a k w ST L , w H S , j e s t w S J P D o r . P r a w d o p o d o - o n y o d p o w i e d n i k t o s l ł ł a b o t o n i s t . SYLABOTONIZM - w STL n i e ma o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o . H a s ł o w y s t ę p u j e w S J P D o r , S J P S z y m c z , a l e n i e w HS. Z a t e k s t e m G a s p 19 8 4 m o ż n a u s t a l i ć o d p o w i e d n i k a i ł ł a b o - t o n i k a . SZEKSPIRY2M - w HS b r a k , STL n i e ma p o s t a c i r o s y j s k i e j . N a-l e ż y w p r o w a d z i ć a n a l o g i c z n y t w ó r s z e k B o l r i z m ( m . I n . z t e k s t ó w W. M. Ż y r m u n s k i e g o ) . TABULATURA - STL n i e ma t a k i e g o h a s ł a , a l e w y r a z z o s t a ł w t y m s ł o w n i k u u ż y t y w h a ś l e M e i s t e r s i n g e r . HS ma z o d n i e s i e n i e m m u z y c z n y m f o r m ą t a b u l a t u r a . Z a S I S t r z e b a w z i ą ć j e s z c z e p o d u - w a g ę o d p o w i e d n i k t a b u ł a t u r a . TAUTOGRAM - w STL h a s ł o n i e ma p r z e k ł a d u . W HS h a s ł o j e s t b e z k w a l i f i k a c j i , z p r z e k ł a d e m t a w t o g r a mma. O d n o t o w a ć w y p a d a n i e i d a n t y c z n o ś ć d e f i n i c j i s a m e g o t e r m i n u s f o r m u ł o w a n e j w STL 1 SWOTok. P i e r w s z a mów i p o p r o s t u o t e k ś c i e , d r u g a z a ś o u t w o r z e w i e r s z o w a n y m . W K w i a t k P S i S I S d e f i n i c j e t e ż m ó w i ą t y l k o , o u t w o -r z e w i e -r s z o w a n y m . TETRAMETR - w STL h a s ł o b e z p o s t a c i r o s y j s k i e j . M o ż n a j ą z n a -l e ź ć w HS; t -l a t r a m -l e t r p o t w i e r d z a m. i n . K w i a t k P S . TETRAPODIA - w STL b r a k o d p o w i e d n i k a , w HS b r a k h a s ł a . P o r . w K w ia tk P O h a s ł o t l e t r a p o d i j a . TRADYCJONALIZM - wg STL t ł u m a c z y s i ę w y r a z e m t r a d i c y o n n o s t ' , c h o ć w ś w i e t l e d a n y c h MAS n i e w y d a j e s i ę o n b y ć t r a f n i e j s z y n i ż t r a d i c y o n a l i z m . W Hs z n a l a z ł s i ę o d p o w i e d n i k t r a d i c y o n i z m , w y-r a z n i e w y s t ę p u j ą c y w m o i c h ź r ó d ł a c h s ł o w n i k o w y c h ; b y ć m o ż e j e s t t o r e z u l t a t h a p l o g r a f i i - v o x n i h i l i . TRUWER - w STL n i e ma p o s t a c i r o s y j s k i e j . Z o b . HS i h a s ł o t r u w e r y w K w i a t k P S . TRZYAKTÓWKA - w STL z r o z u m i a ł y b r a k t e g o h a s ł a , k t ó r e w S J P -D o r ma k w a l i f i k a t o r " p o t " . T ł u m a c z e n i e HS t r i o c h a k t n a j a p j e s a n i e ma t e j w a r t o ś c i s t y l i s t y c z n e j , c o p o w i n n o b y ć w a r t y k u l e o d -p o w i e d n i o z a s y g n a l i z o w a n e . ULTRAISTA - b r a k w STL i HS. N i e w ą t p l i w y o d p o w i e d n i k : u l t r a -i s t .

ULTRAIZM - w STL b r a k o d p o w i e d n i k a r o s y j s k i e g o . HS n i e ma h a s ł a . P o r . h a s ł o u l t r a i z m w BSE. WALENRODYZM - w STL zn ow u b r a k f o r m a c j i r o s y j s k i e j . HS p r o -p o n u j e j a k o o d p o w i e d n i k i n t e r p r e t a c j ę t r e ś c i : d w o j n a j a i g r a w s t a n i e w ra g o w ( w s p a r t ą o b j a ś n i e n i e m n a w i a s o w y m : p o i m l e n l g i e r o - j a poe m y A. M i c k i e w i c z a " K o n r a d W a l l e n r o d “ ) . P o z o s t a j e j e s z c z e m o ż l i w o ś ć u t w o r z e n i a f o r m y w a l l e n r o d l z m . WERSALIKI - p o z y c j a w ł ą c z o n a d o z e s t a w u h a s e ł STL z o d p o w i e -d n i k i e m 2a g ł a w n y j e b u k w y . W HS ma o n a k w a l i f i k a t o r " p o l i g r . " i p r z e k ł a d p r o p l s n o j s z r l f t . O b a t ł u m a c z e n i a n i e w y c z e r p u j ą m oż -l i w o ś c i p r z e k ł a d u h a s ł a : p o r . j e s z c z e w WSTPR: p r o p i s n y j e b u k w y , z a g ł a w n y j e b uk w y .

SKRÓTY WYKORZYSTANYCH SŁOWNIKÓW I INNYCH PRAC

B ogll _{A. B o g u s ł a w s к i . Il ust r ow a n y słow nik r o s y j s k o p o l} -s k i p o l s k o - r o s y j s k i , t . 1- 2, Warszawa 1983.

BSE - B o l s z a j a S o w i e t sk a j a E n c y k ł o p i e d i j a , t . 2 6 , Moskwa 1977. DC RS ** I . Ch. D w o r i e c k i j , D r i e w n i e g r i e c z e g k o - r u s sk i j s ł 0-

wai*, t . 1-2 , Moskwa 1958.

Cmitr 1970 W. G. D m i t r i j e w, Skrywszyje swojo i m i a . Iz i s t o r i i psiewdonimow i anonimow, Moskwa 1970.

Dubr 1897 '

N, D u b r o w s k i j , P ołnyj tołkowyj s ł o w a r ’ w sie ch ob- s z c z e u p o t r i e b i t i e l n y c h i n o s t r a n n y c h s l o w . . . , Moskwa 1897,

•

Gasp 1984 M. Ł. G a s p a r a w, Oczerk i s t o r i i rùsskogo s t i c h a , Mie- t r i k a , r i t m i k a , r i f m a , s t r o f i k a , Moskwa 1984. •

HS D. H e s s e n , R. S t y p u ł a , W iel ki słow nik p o l s k o r o -s y j -s k i , t . 1-2, Moskwa-Warszawa 19 79.

KwiatkPS _{A. K w i a t k o w s k i j , P o e t i c z e s k i j s ło w a r* , Moskwa} 1966.

Lich 1983 “ 0. S. L i с h а с z o w, T i e k s t o ł o g i j a . Na n l a t i e r i a l e . r u s s - koj l i t i e r a t u r y X-XVII wieków, Leni ngra d 1983.

MAS Słowar* russkogo j a z y ka w c z e t y r i o c h tomach, AN SSSR, Moskwa 1981-1984.

NSiZ 1984 Nowyje sł ow a i z n a c z e n i j a . S ło w a r ‘- s p r a w o c z n i k . . . , r i e d . N. Z. K o t i e ł o w o j , Moskwa 1984.

Obol 1983 * W. B. O b o l e w i c z , I s t o r i j a p o ł s k o j l i t i e r a t u r y ( S r i e - dni ewi ekow je, R i e n i e s s a n s ) , Leni ngrad 1983.

ObrSRj OrfogrSRJ Probl 1986 SIS SJPDor SJPSupl SJPSzymcz So fr 1981 » STL SWOTok Tieor 1968 TitnTu rSLT ZalGSRJ

• Ubratnyj słow ar' ruaekogo ja zyka. Około 125 000 słow, Moskwa 1974.

■ O rfo gr af ic ze e kij słowa r' rusekogo ja zy k a, podgotowl. B. Z. B u k c z i n o j , Moskwa 1982,

• Problemy l i t i e r a t u r n o j t i e o r i i w W iza ntii i łatinskom s r i e d - niewiekowje, otw. r i e d . M. Ł. G a s p a r o w , Moskwa 1986.

- Słowar* inostrannych ałow, Moskwa 1982.

- Słownik języka p o lskie go , red. W. D o r o s z e w s k i , t . 1-10, Warszawa 1958-1968.

- Słownik jeżyka p o lskie go , re d - W. D o r o s z e w s k i , t . 11: suplem ent, Warszawa 1969.

- Słownik je żyka p ol sk ie g o, red . M. S z y m c z a k , t . 1- - 3 , Warszawa 1978-1980. - L A . S o f r o n o w a , Po e ti k a sławianskogo t i e a t r a , Mo-s k w a 1981. - M . G ł o w i ń s k i , Ï . K o s t k i e w i c z o w a , A. O k o p i e r i - S ł « w i ń s k a , J . S ł a w i ń s k i , S ł o w -nik t e r m i n ó w l i t e r a c k i c h , r e d . J . S ł a w i ń s k i , W r o c ła w 1976. - S ł o w i k w y r a z ó w o b c y c h , r e d . J . T o k a r s k i , W a rs z a w a 1 982

.

- T i e o r i j a s t i c h a , o t w . r i e d . W. J , . C h o ł s z e w n i k o w , L e n i n g r a d 1968. - S ł o w a r * l i t i e r a t u r o w i e d c z e s k i c h t i e r m i n o w , r i e d . - s o s t , L . I . T i m o f i o j e w , S . W. T u r a j e w , M o sk w a 1974. - A . A . Z a l i z n i a k , G r a m m a t i c z e s k ij s ł o w a r ’ r u s s k o g o j a

-z y k a . Słowoiz raie nienije, M o s k w a 1977.

I n s t y t u t i F i l o l o g i i R o s y j s k i e j UMK w T o r u n i u Ян Ваежинмик КРИТИЧЕСКИЕ МАТЕРИАЛЫ К ПОЛЬСКО-РУССКОМУ ЛИТЕРАТУРОВЕДЧЕСКОМУ СЛОВАРЮ Переводы литературоведческой терминологии, даваемые в общих польско-русских и специальных, терминологических словарях, во многих случа-ях не удовлетворяют, являются ошибочными или неточными; сравнительно

боль-шля групп* терминов д ае тся вообще б ез р у сс к о го э кв и ва л е н та . Предлагаемая ра -б ота содержит замечания по почти 80 терминам из об ласти лите ра туро веде ния. Приведенный материал может быть использова н для соста вления сп еци ального п