Pytlakowski, Ryszard A.
Sesja naukowa "Muzyka na Warmii i
Mazurach"
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1-2, 141-143
Ryszard A . P y t l a k o w s k i
SESJA NAUKOWA „MUZYKA N A WARMII I MAZURACH”
W ra m a ch cyklu im prez arty sty czn y ch zorganizow anych w „D niach M u zyki im. Feliksa N ow ow iejskiego” odbyła się sesja naukow a. Przygotow ał ją Z ak ład W ychow ania Muzyoznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie przy w spó łp racy pozostałych in sty tu c ji p atro n u jący ch III Dniom Muzyki: P a ń stw ow ej Szkoły Muzycznej I i II stopnia Am. F. Chopina, P ań stw o w ej F ilh a r m onii im. F. Now owiejskiego, W ydziału K u ltu ry i S ztuki U rzędu W ojew ódz kiego (instytucje olsztyńskie) i M uzeum im. F. N ow owiejskiego w Barczew ie. Zgrom adzonych 18 k w ie tn ia 1985 r. w sali im. M. K ro m e ra p rzy w itał k ie row n ik n a u k o w y sesji d r J a n Boehm. Oficjalnego otw arcia sesji d okonał re k to r W S P w Olsztynie doc. d r hab. J a n Sikora.
W ciągu dw óch d n i o b rad przedstaw iono słuchaczom jedenaście re ferató w i kom un ik ató w naukow ych. Ich tem a ty k a (tak jak n a sesjach poprzednich) sk upiona była w okół trzech kręgów tem atycznych: ośrodki i zab y tk i m uzycz ne; nauczyciele, nauczanie i upow szechnianie m uzyki; działalność tw órcza i artysty czn a F. Now owiejskiego. P ierw szą tem a ty k ę rep rezen to w ały dw a w y stąpienia.
— M gr M arian D oraw a (Toruń) przed staw ił re fe ra t Ilis to r yz m w b u d o w n ictwie org a n o w ym na p rzykładzie organów w Glotowie. W połowie ubiegłego w iek u p ow stał k ieru n e k w sztuce, ch ara k te ry zu ją cy się n a w ro tem do m in io n ych epok. Uwidoczniło się to rów nież w budow nictw ie organow ym . P ro s p ek t organów zbudow anych przez M. Terleckiego w 1865 r. dla kościoła w Glotowie (niedaleko Dobrego Miasta) m a zw iązki stylistyczne z b arokow ym i organam i F rancji. Również do te j epoki naw iązu je m echanizm organów (tra k tu ra m e chaniczna, w iatro w n ice i m echanizm dzwoniący). P ełn a rozpiętość tonalna, ża luzje i w spółczesna (rom antyczna) dyspozycja rejestró w podnoszą w alo ry tego instru m en tu ;
— M gr W ik to r Ł y ja k (Warszawa) p rzedstaw ił k o m u n ik at n a u k o w y zaw ie rający: odpis listu sygnow anego przez kró la Z y g m u n ta III do b iskupa w a r m ińskiego Szym ona R udnickiego z dnia 22 czerwca 1621 r. Dotyczył on p rz e k azania in stru m en tó w m uzycznych; in fo rm acje o budow ie i k o n serw acji o rg a nów w e F ro m b o rk u w latach 1683— 1686 przez org an m istrza z G dańska D a niela N itrow skiego — na podstaw ie a k t z posiedzeń k a p itu ły w arm iń sk iej; wiadomości n a te m a t organów i pozytyw ów zn ajd u jący ch się w klasztorze w K a d y n ach — n a podstaw ie zachow anych k r o n is tego klasztoru.
S praw o m nauozania i upow szechniania m u zy k i poświęcono trzy referaty . — T em atem w ystąp ien ia d r J. B oehm a (Olsztyn) była postać R om ana G rabow skiego — m uzyka i pedagoga. U rodzony w Szynw ałdzie 11 sierpnia 1882 R. G rabow ski otrzy m ał w ykształcenie m uzyczne (Pelplin, R atyzbona i Poznań) w zakresie g ry organow ej. Działał w Szynwałdzie, L u b aw ie i Dział dowie jako o rganista, nauczyciel, organ izato r życia muzycznego i działacz p le
142 Kronika n a u k o w a
biscytowy. Prow adził chóry i zespoły in stru m en taln e. Z ajm ow ał się też k o m pozycją. Zachow ane u tw o ry (3 pieśni na głos z fo rtepianem oraz 2 u tw o ry fortepianow e) zostały w y konane podczas obrad sesji.
— Postać K azim ierza P acera — nauczyciela szkół polskich przedstaw ił m g r R yszard Myśliwiec (Olsztyn). Pochodząc z rodziny nauczycielskiej (ur. 3 III 1911) kon ty n u o w ał trad y c je rodzinne. Do 1939 r. pracow ał w polskich szkołach w Mionowie (Śląsk Opolski), Skicu (pow. Złotów) i S kajbotach niedaleko O l sztyna. Prow adził też chóry, zespoły in stru m e n taln e oraz rozw ijał działalność społeczną m ającą na celu rozbudzenie p atriotyzm u Polaków zam ieszkujących te tereny. Po 1945 r. kon ty n u o w ał pracę nauczyciela i działacza muzycznego.
— R eferat m g r K ry s ty n y i M arka Ś w iąteckich (Olsztyn) został zaty tu ło w a n y — M otyw acje artystyczne uczestnic tw a w Ogólnopolskich Spotkaniach Z a m k o w y c h — « Ś p iew a jm y poezją». Specyficzny ty p im prezy m uzycznej „ ś p ie w a jm y poezję” skupia dużą liczbę w ykonaw ców i słuchaczy. B adania przep ro w adzone w 1980 r. w śród w ykonaw ców w ykazały, że najw ażn iejszy m pow o dem uczestnictw a są m o ty w y o charak terze artystycznym .
Życiu i twórczości p atro n a sesji poświęcono 6 prac, w trzech z nich o m a w iano k o n tak ty artystyczne F. N ow owiejskiego z Poznaniem , Bydgoszczą i Chojnicami.
— D r B a rb ara Z akrzew ska-N ikiporczyk (Poznań) przedstaw iła re fe ra t — M u z y k a F. N ow ow iejskiego w k u ltu rz e m u z y c z n e j Poznania w latach 1900— 1918. Rosnąca popularność kom pozytora i jego twórczości (m. in. popnzez prasę poznańską) spow odow ały zainteresow anie n ią zespołów śpiew aczych tego r e gionu. W latach 1907—1918 chóry poznańskie w y k o n y w ały 14 utw o ró w Now o wiejskiego, a w 1914 r. w ykonano dw a orato ria S y n M a rn o tra w n y i Quo Vadis.
— D r A ndrzej D enisiuk (Bydgoszcz) i m g r S tefan Scisłowicz (Chojnice) zgłosili k o m u n ik a ty o m aw iające kon certy Now owiejskiego w Bydgoszczy i Chojnicach. Tw órca „R oty” dosyć często w y stępow ał w m iastach, gdzie d zia łały zaaw ansow ane technicznie chóry. Prow adził z nim i kon certy k o m pozytor skie i prezentow ał m uzykę inn y ch tw órców przyczyniając się do w zrostu k u l t u r y muzycznej ty ch miast. K on certy te b yły czynnikiem m obilizującym zespo ły, a osobowość a rty sty czn a kom pozytora pozostała w pam ięci słuchaczy i w y konawców. O dnotow ano 4 k o n tak ty Now owiejskiego z Bydgoszczą (w latach 1921—1927) i 2 jego k o n certy w Chojnicach w ro k u 1921 i 1927.
— D r J e rz y E rd m a n (W arszawa) w sw oim w y stąpieniu om ówił m uzykę organow ą Now owiejskiego na tle m uzyki europejskiej. A utor dokonał analizy te j twórczości porów nując ze współcześnie jej tw orzoną m uzyką kom pozyto ró w F ra n c ji i Niemiec. U zasadnił tezę, że F. N ow ow iejski b y ł tw órcą ory g i n aln y m , a jego u tw o ry m ają dużą w artość artystyczną, co staw ia go w rzędzie czołowych kom pozytorów epoki neorom antycznej.
— D r T adeusz S w at (W arszawa) wygłosił referat: W a rm iń s kie pieśni lu dowe w twórczości F. Nowowiejskiego. W twórczości kom pozytorskiej N ow o w iejski w ykorzystyw ał folklor W arm ii. Z ainteresow anie to było w y nikiem jego p o staw y program ow ej i estetycznej. Z ostały omówione dw a zbiory pieśni, opracow ane i w y d an e przez kom pozytora w latach 1934 i 1935. P u b likow ane tam u tw o ry oprócz zanotow anej w ersji o ryginalnej b yły opracow yw ane m u zycznie przez Nowowiejskiego.
— T em atem w ystąp ien ia m g r M arii A n n y A nkudow icz (Olsztyn) były U tw o ry liryczne do m u z y k i F. N ow ow iejskiego w repertuarze wileńskiego
Kronika n a u k o w a 143
chóru Echo. K o n ty n u u jąc ubiegłoroczne b adania au to rk a przeprow adziła a n ali zę tekstów literackich w y k o rzy stan y ch przez kom pozytora. O m aw iając utw ory: Hasło, cykl Pieśni patriotyczne i K u ja w ia k w ykazała zm iany dokonane rę k ą Now owiejskiego dla nad an ia im nowej, ak tu a ln ej treści i dla podporządkow a nia sw ojem u w arsztatow i muzycznem u.
W d y skusji udział wzięli: M. A. A nkudow icz, J. Boehm, A. Denisiuk, J. Erdm an, Z. R ondom ańska, S. Ścisłowicz.
O ceniając m inioną sesję, należy zwrócić uw agę na jej m obilizujący w pływ na olsztyńskie środow isko naukow e. D ała ona możliwość zaprezen to w an ia b a dań, a tak że w y m ian y poglądów i n a w iąz an ia k o n tak tó w nauk o w y ch z r e p re z en tan ta m i innych ośrodków. O zain tereso w an iu tą im prezą św iadczy obec ność aż siedm iu (na 11) re fe re n tó w spoza Olsztyna. K o n ty n u o w an ie tej form y popularyzow ania w iedzy przyczyni się do lepszego poznania h istorii k u ltu ry naszego regionu oraz do b ardziej w n ikliw ego poznania życia i dzieła Feliksa Now owiejskiego.
