F O L IA B IO C H IM IC A E T B IO P H Y SIC A 9, 1992 ______ \____ ■■
Roman Gondko, L ud wik Biały, M aria Ad am ska
A K T Y W N O Ś Ć D Y S M U T A ZO W A H E M O L iM F Y I H E M O C Y JA N IN Y R A K Ó W
H e m o lim fa rak ów : O rcone ctes limosus, A s/a cu s astucus i A s ta cus leptodactylus p o s ia d a ła w ys oką a k ty w no ś ć d ys m uta zo w ą w y nos zą cą 5,9, 6,2 i 3,5 o d po w ied n io w przeliczeniu na m g b iałka całko w ite go . Po ro zdziale e le ktrofore ty cz ny m białek hem olim fy ra k ó w nie stw ierd zo no obecnoś ci enzym u SO D o dp o w ia d ając eg o w ielkoś-cią dy sm u ta zie wołowej. W łaściw ości dy sm u taz o w e n a żelu po lia krylo am id o w y m w yka zały frakcje he m oc yjan in ow e I6S i 24S.
S kład nik i h em o cy jan in y 16S i 24S ro zdz ielon e m e to d ą c h ro m ato g ra fii ko lum now ej c h a ra k te ryz o w a ły się niższą a ktyw n oś cią d y sm u taz o w ą o d h em o lim fy w przelic zeniu na białko.
1. W ST Ę P
Tlen jest pierw iastkiem niezbędnym dla org anizm ów aerob ow ych, jedn akże pod czas jego 4-etapow ej redukcji po w stają reaktyw ne form y wielce szkodliwe dla organizm u: a n io n o ro d n ik po nad tlenk ow y (O 2 ), rod nik hydroksylow y ( O H ) o raz n ad tlen ek w o do ru (H2O2). I ■ O2 -I- e -» O2 ■ 2. 0 2 + e + 2 H + - H 20 2 3. H 20 2 + e + H + - H 20 + O H 4. O H + e + H + -> H 20 0 2 + 4e + 4 H + -» 2 H 20 + energia
W uk ład ach biologicznych ro d n ik po n adtlenk o w y jest końcow ym lub po śred n im p ro d u k tem wielu reakcji enzym atycznych (np. oksyd aza ksan- tynow a: k san tyn a). Pow staje on rów nież w procesie radiolizy wody, za-chodzącym p od wpływem p ro m ienio w an ia jon izu jącego. P o n ad to a nio no ro
d-a n io n o ro d n ik p o nd-a d tlen k ow y n a d tle n ek w o d o ru
nik po n ad tlen k o w y reaguje w reakcji „dy sm u tac ji” tw orząc nad tlenek w o do ru , k tó ry jest również niepożądany m p ro d u k tem w organizm ie, poniew aż w ob ec-ności m etali w reakcji F en to n a pow staje szkodliwy ro dnik hydroksylow y.
SOD
1. 0 27 + O2" + 2 H + —> H2O2 + O2
2. H 20 2 + F e 2 + / C u '+ - F e 3+ /C u 2+ + O H + O H 3. H2O2 -f* 0 2 - + H^" —+ H2O + *OH + O2
Fe 2 + / C u ,+
H2O2 + O2" -* *OH + OH *4- O2
U w aża się, że to głównie rod nik hy droksy low y jest odpo w iedzialn y za toksyczne działanie p ro d u k tó w redukcji tlenu [2, 8]. P ozostaje p oza dyskusją udział an io n o ro d n ik a po nad tlen ko w ego w procesie karcenog enezy, m utagene- zy i w wielu p ato log iach [8], A ktyw ne form y tlenu ze względu n a szkodliwe d ziałan ie nie m og ą pow staw ać w k o m ó rk ach w spo só b nieko ntro low an y. W org anizm ie m uszą więc istnieć czynniki elim inujące an io n o ro d n ik p o n ad -tlenkow y i nadtlenek w o do ru . D la o b ron y przed p ro d u k tam i redukcji tlenu k om ó rk i po siad ają zestaw enzym ów - m etalop ro tein : dysm utazę (SO D ) i k atalazę b ąd ź peroksydazę.
Płyny p ozak om órk ow e prak ty cznie nie zaw ierają tych enzym ów. SO D 1. 0 2 + 0 27 + 2 H + -♦ H2O2 + 0 2 K A T A L A Z A 2. H 20 2 + H 20 2 - 2 H 20 + 0 2 P E R O K .S Y D A Z A 3. H 20 2 + A H 2 -* 2 H 20 + A
R eak cja dysm utacji (1) ulega przyspieszeniu w obecności enzym u dys- m u tazy p onadtlen kow ej (SO D). Przyjm uje się, że m echanizm katalizy polega n a udziale w kolejnych etap ach m iedzi z cen trum aktyw nego en zym u (C u - Zn).
1. E - C u 2+ + 0 2^ - E - C u '+ + 0 2
2. E - C u l+ + 0 2 t -* E - C u 2+ + OjT a n io n na d tle n k ow y
O k azało się jed n ak , że w łasności dysm utazow e, katalazo w e czy perok - sydatyw ne w ykazują n iek tóre b iałka (np. cerulo plazm ina), a tak że związki niskocząsteczkow e z m iedzią (C u H is2 H )3+ b ądź sam a m iedź [4, 5, 12, 15, 17, 19]. D o białek p osiadających w łasności k atalazow e należą hem ocy janiny (H c)
m ięczaków , a w łasności tej nie w ykazują hem ocy janiny staw on ogó w [4, 18]. Jest to fak t zaskakujący, bowiem p odstaw o w ą fu nkcją hem ocyjanin jest tra n sp o rt tlenu. P odczas inkubacji deoksyhem ocy janiny M ollusca z H2O2
d ochod zi do generacji o ksy H c(C u 2 + A *Cu b ) 0 2 poprzez ciąg reakcji: d e o k s y (C u '+ A C u ' + B) + H 20 2 + 2 H + -* m e t(C u 2+ A- C u 2 + B) + 2 H 20
m et(C u 2 + A- C u 2 + B) + H 20 2 - o ks y (C u 2 + A C u 2 + B) 0 22 + 2H + o k s y (C u 2 +A -C u 2+ b)0 22 -» d e o k s y (C u l + A- C u l + B) 4- 0 2
2 H 20 2 -> 2 H 20 + 0 2
Ink ub acja deoksy Hc A rth r o p o d a prow ad zi d o szybkiego tw orzen ia m et-H c. S tw ierdzon o również u hem ocyjanin własności perok sydazow e [7, 11, 14] o raz w yk azano, że hem ocyjaniny sk orpion ów i rak ów p o siad ają w łaściw o-ści dysm utacji [16, 9], W reakcji dysm utacji nietrw ało ść su b stratu spraw ia, że określenie aktyw ności dysm utazow ej jest m ożliwe ty lko po śred n io , poprzez ustalenie tem pa zm iatan ia 0 2 - w m ieszaninie reakcyjnej. W następstw ie usunięcia O2 do chodzi d o zah am o w ania głównej reakcji z udziałem O2v. A n io n o ro d n ik p on ad tlen ko w y m ożna generow ać w reak cjach biochem icznych (ok sy daza ksan tyn ow a) b ądź fotochem icznych (flawiny). Szereg zw iązków (ad ren o c h ro m , błękit n itro tetrazo liow y - N B T) tylko w form ie zredukow anej (np. po redukcji O2 ) ch arak tery zuje się b arw ą, k tó rej n atężenie m o żna m ierzyć spektrofotom etrycznie. D y sm utaza (S O D ), elim inując O2“ z m ieszaniny h am u -je tw orzenie barw nych kom pleksów b ąd ź też znacznie ob niża ich ilość. Tym
sam ym na żelu poliakrylo am ido w y m p asm o dy sm u tazy m o żn a łatw o zlok ali-zow ać na po dstaw ie b ra k u zabarw ien ia (jasna frakcja) przy zabarw iony m tle. Za 1 je d n o stk ę aktyw no ści dysm utazow ej (1 U ) przyjęto ilość enzym u, k tó r a w określonych w aru n kach ham uje d a n ą reakcję w połow ie (50% ) [1].
2. M A T E R IA Ł I M E T O D Y
2.1. Materiał
M ateriałem do b ad a ń była surow ica rakó w (sam ców ) w ystępujących w Polsce, tj. rak a szlachetnego (Astacus astacus), ra k a bło tnego - (Astacus
leptodactylus) i rak a pręgow anego (Orconecłes limosus) o trzy m an a po wy-
krzepieniu i od rzu ceniu skrzepu.
2.2. Hemocyjanina i jej składniki
W hem olim fie (surow icy) raków hem ocyjanina w ystępuje głów nie w p o -staci dw óch stan ów agregacji: 16S (heksam er) i 24S (dodek am er). W
niewiel-kich ilościach obecny jest m o nom er-5S [14]. O becne w surowicy lip oproteiny (k aro te n o pro tein y ) adso rbo w an o na złożu h yd rok sya p atyto w y m [3]. O sad Hc (m ieszan in a 16S i 24S + ślady innych białek) o trzym a no po ultraw iro w an iu eluentu. S kładniki 16S i 24S rozdzielono m eto d ą ch ro m ato g rafii kolum now ej na złożu S epharo se CL-4B i o trzy m an o w postaci o sad u po odw irow aniu.
2.3. Zawartość białka
Z aw arto ść białka w p re p arata ch ok reślano m etod ą biu retow ą.
2.4. Określenie aktywności dysmutazowej (S O D )
C zynniki posiadające zdolność usu w ania 02~ (np. utw orzenie H2O2 na d ro d ze dysm utacji) ham ują tym sam ym tw orzenie (redukcję) barw nych zw iązków (np. błękitu nitrotetrazo lio w ego ). Stopień inhibicji jest m iarą aktyw ności dysm utazow ej. Powszechnie w tym celu sto suje się mieszaninę: N B T + k san ty n a + oksyd aza k santy now a, rejestrując ab so rb an cje przy 540 nm co 1 m in przez 15 m in. [1].
2.5. Identyfikacja aktywności dysmutazowej na żelu poliakrylamidowym
W y k o na no elektroforezę reg ularną na (5% ) żelu poliakrylam idow ym , stosu jąc rów nocześnie barw ienie na białk o (a) i akty w n ość dysm u tazow ą (b):
(a) białko w ybarw iano barw nikiem C oom assie B rilliant Blue G-250, (b) po rozdziale elek troforety czny m żele w ciem ności zan u rza n o na 20 min w 0,245 m M roztw orze N BT. N astępnie rów nież w ciem ności um ieszczano je w 36 m M bufo rze fosfo rano w o -potasow ym o pH 7,8, zaw ierającym 28 mM T E M E D u o raz 28 m M ryboflaw iny. Żele po wyjęciu naśw ietlan o lam p ą UV, generując rodniki O2— Białko o aktyw no ści dysm utazow ej uw idacznia się na żelu w postaci jasn eg o pasm a.
2.6. Densytometria
O trzy m an e rozdziały na żelach d ensyto m etro w ano za po m o cą ap ara tu „D E S A G A -05 0 ” .
3. W Y N IK I
3.1. Aktywność dysmutazowa białek surowicy raków
P om iary w yk on ano przy 540 nm korzystając ze sp ek tro fo to m e tru SPE- C O R D M -40 (C arl-Zeiss Jena) z autom atyczn ym po m iarem abso rbancji co
t ( m in ) R y s. 1. Z m ia n y a b so rb c ji w c z a si e u k ła d u : k s a n ty n a + N B T -I - o k s y d a z a k sa n ty n o w a p o d o d a n iu w 3 m in s u ro w ic y d w ó c h ra k ó w p rę g o w a n y c h 0 ,2 2 0 ,2 0 0 , 1 8 0 , 1 6 0 , 1 4 0 ,1 2 0 ,1 0 0 , 0 8 0 , 0 6 0 , 0 4 0 ,0 2 0 ,0 0 C 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 t ( m i n ) * k o n tr o lo + 5 p l , , 5 .u l 1 5 u l J * 5 u l 5 « ' l + + + + ' i + + u + » • + • + + 1 1 1 1 i i i_ R y s. 2 . Z m ia n y a b s o rb c ji w c z a si e u k ła d u : k sa n ty n a + N B T + o k s y d a z a k s a n ty n o w a p o c y k li c z n y m d o d a w a n iu c o 2 m in 5 /i l su ro w ic y z ra k a p rę g o w a n e g o ^
0^ 16 0 , 1 4 0 ,1 2 0 ,1 0 0 , 0 8 0 , 0 6 0 , 0 4 0 ,0 2 0 ,0 0 R y s. 3 . Z m ia n y a b s o rb c ji w c z a si e u k ła d u : k sa n ty n a + o k s y d a z a k sa n ty n o w a -f N B T p o d o d a n iu r ó ż n y c h i lo śc i su ro w i c y ra k a s z la c h e tn e g o A 5 4 0 A 5 4 0 \o 0 ,2 2 0 ,2 0 0 , 1 8 0 , 1 6 0 , 1 4 0 ,1 2 0 ,1 0 0 , 0 8 0 , 0 6 0 , 0 4 0 ,0 2 0 ,0 0 -k o n tr o la 4 -5 u l V 1 0 p l □ 3 0 p l A 5 0 p l
6
+ V 6 + V ■ + . * a * * a & £ □ D „ v v n □ n V j§
:i
;+
+
6 9 t (m in ) 12 1 5 R y s. 4 . Z m ia n y a b s o rb c ji w c z a si e u k ła d u : k sa n ty n a + o k -sy d a z a k sa n ty n o w a + N B T p o d o d a n iu r ó ż n y c h i lo śc i s u ro w i-c y ra k a b ło tn e g o . G o ndk o, L. Biały, M. A d a m s k a2 m in przez 15 min. K o n tro lę stanow ił układ: k san ty n a + N B T + oksydaza ksantyno w a. D o m ieszaniny reagującej d o d aw an o w 3 m inucie określon e ilości surowicy. Z krzyw ych sp ektofotom etry czn ych wyliczono w 5 m in, tj. w 2 m in po d o d aniu surow icy procent ham o w an ia tw orzen ia barw nik a z NB T.
N a rys. 1 przy k ład o w o przedstaw ion o zm iany absorbcji po d od an iu surow icy dw óch raków pręgow anych (Orconectes limosus). W ykres n a rys. 2 prezentuje zm iany ab so rban cji w przy pad k u do d aw an ia do tej samej kiuw ety cyklicznie co dw ie m in stałej ilości, tj. 5 ¡i\ surow icy ra k a pręgow ane- go. W ykresy na rys. 3 o brazu ją wpływ różnych ilości surow icy rak a bło tn ego
(Astacus leptodactylus) na tw orzenie N BT. Zm iany w ywołane do daniem
surow icy ra k a szlachetnego (Astacus astacus) uw idoczn ion e są na rys. 4.
W tabeli I zestaw io no wyniki aktyw ności S O D surow icy pojedynczych oso b nik ów (samce) trzech b ad an ych g atu nk ó w raków .
T a b e l a 1 Po rów n aw cze zestaw ien ie ak tyw nośc i S O D /m g b ia łk a su ro w ic y ra k ó w
R ak prę go w any R a k szlach etny R ak b ło tny
6,7 3,5 5,9 4,5 3,7 2,5 8,0 3,0 6,7 5,8 5,5 5,1 7,4 3,5 8,4 7,4 2,4 2,1 9,4 4,9 5.2 5,5 6,3 2,4 5,6 6,8 7,1 5,5 2,8 2,6 y» 00 oo l_l_t 2,14 6,2 ± 1,18 3,55 b 1.52
3.2. Identyfikacja białek o własnościach dysmutazowych na żelu poliakryloamidowym
Zbiorcze zestawienie równoległych rozdziałó w elektro fo retyczn ych i den- syto gram ó w białek hem olim fy rak ów , w ybarw ionych n a b iałk o i aktyw ność dy sm u tazow ą p rzedstaw ion o na rys. 5, 6, 7. Zawsze w świeżych p rep ara tach hem olim fy i surow icy przechow yw anej do 10 dni (4°C), obecne są dwie główne frakcje nie w y barw ione (jasne). F rak cje nie w ybarw ione od p ow iada ją głów nym skład nik om hem ocyjaniny raków : 16S i 24S. W zględne aktyw ności dys- m utazo w e obu składn ików Hc ocenione na po dstaw ie pól pow ierzchni d ensyto gram u są praw ie rów ne.
R y s. 5 . R o z d z ia ły e le k tr o fo re ty c z n e b ia łe k su ro w ic y ra k a p rę g o w a n e g o (O rc o n e c te s li m o su s) i ic h d e n sy to - g ra m y A -w y b a rw io n y n a o b e c n o ść b ia łk a , B w y b a rw io n y n a a k ty w n o ś ć d y sm u ta z o w ą R y s. 6 . R o z d z ia ły ' e le k tr o fo re ty c z n e b ia łe k su ro w ic y ra k a b ło tn e g o (A st a c u s le p to d a c ty h is ) i ic h d e n s y to - g ra m y A -w y b a rw io n y n a o b e c n o ść b ia łk a . B w y b a rw io n y n a a k ty w n o ść d y sm u ta z o w ą
R ys. 7. R o zdziały ele k tro fo retyc z ne białek surow icy ra k a sz lac he tn eg o (A sta cu s aslacus) i ich d en sytog ra m y
A w yb arw io ny na ob ecn ość białka , B - w y ba rw io ny na a k ty w n oś ć d ys m utaz ow ą
3.3. Aktywności SO D składników H c
D la o trzy m an ia sk ładnik ów H c łączon o hem olim fę z 10-20 osob ników . M e to d ą ch ro m ato g ra fii kolum now ej o trzym a no p re p araty skład ników : 16S, 24S, k tórych czystość i jed n o ro d n o ść spraw dzano elektroforety cznie. D la o trzy m an ych sk ładnik ów określo no spektro foto m etry czn ie akty w n ość dys-m u tazow ą. Zdys-m iany po ch łan ian ia w dys-m ieszaninie reakcyjnej po d wpływedys-m sk ład n ik a 16S rak a pręgow anego przedstaw iono n a rys. 8.
W tabeli 2 zeb ran o otrzym ane w artości dla trzech p re p ara tó w rak a pręg ow an ego i błotnego. S kładniki hem o cyjaniny rak a szlachetnego nie w ykazały aktyw ności SO D.
A 5 4 0
R ys. 8. W pływ w y izo low ane go sk ła d n ik a hem oc yjaniny 16S ra k a pręg o w an eg o n a zm ia ny w czasie a bs orb cji uk ła du : k s a n ty n a + o ks y da z a k s an ty n o w a + N B T
T a b e l a 2 A k ty w n ość S O D /m g białka R a k pręg ow an y R a k b ło tn y 16S 24S 16S 24S 0,32 .«■ 0,14 0,09 0,05 0,71 ^ 0,32 0,12 0,09 0,53 0,21 0,21 0,12 0,52 ± 0 , 1 9 0,22 ± 0,09 0,16 ± 0,09 0,09 ± 0,0 4. D Y S K U SJ A
T ak przeciw staw ne w łasności hem ocyjanin, tzn.: z jedn ej stro n y rozkład H2O2 (H c-M ollusca), z drugiej tw orzenie H2O2 (H c-A rth ro p o d a), przy praw ie identyczny m ce ntru m aktyw nym są ja k n a razie niezrozum iałe. B iałka te
ró żnią się tylko stanem agregacji i d o da tk o w o w H c staw on og ów o b o k miedzi (0 ,1 7% ) stw ierdzo no niewielką ilość Zn (0,03% ) [6, 10]. N adal też p ozostaje nie w yjaśniona w yjątko w a o d po rn ość sko rup iakó w na działanie prom ieniow a-nia jonizującego.
N a p odstaw ie zaprezentow an ych d anych m ożna uznać, że hem ocyjanina sk oru p iak ów (rakó w ) p osiad a także własności dysm utacyjne. Poniżej, na rys. 9, przedstaw io n o hipotetyczn y udział centru m akty w n eg o hem ocyjaniny w reakcji dysm utacji [13, 16].
O .N Cu ^ + Q ' vO —i — ^ N OXYHEMOCYJANINA
V
*
Cu Cu HALF-OXYHEMOCYJANINA ' C u ' ClT + Oj h a l f-o x y h em o c y ja n i nA I^
*r I L\ I / ° \ I / N
C li2 C u + H , 0 , N o x y h e m o c y ja n inAR ys. 9. H ip otetyc z ny m odel o dd ziaływ a nia c en tru m a kty w n eg o h em oc yjan in y z rod nika m i po n ad tlen k o w y m i [16]
W pierw szym etap ie, jedn o elek tro n o w a redukcja przez an ion po nad tlen- kow y ato m u C u +2 w oksyhem ocyjaninie pro w adzi do utw o rzen ia tzw. sem ioksyhem ocyjaniny i cząsteczki tlenu. N a to m ia st w dru gim etap ie, utlenie-nie przez an io n p on ad tlenk o w y sem ioksyhem ocyjaniny do oksyhem ocyjaniny z utw orzeniem H2O2. R adioo ch ro nn e działanie polegające na zm iataniu kró tk o trw ały ch pierw otnych p ro d u któ w radiolizy w od y (rodn ikó w ) w ym aga w sp ółdziałan ia dw óch enzymów: dysm utazy (S O D ), k tó ra och ran ia katalazę przed inak tyw acją O2 oraz katalazy zapobiegającej inaktyw acji dysm utazy przez H2O2. F a k t, że hem ocyjanina przejaw ia aż trzy (!) anty ok syd atyw n e ak ty w ności szczególnie preferuje to białko w system ie ob ro nn ym . H em o -cyjanina, p od o bn ie ja k enzym y m etabolizm u tlenow ego, tw orzy pierw szą linię o b ro n y kom órk i przed uszkodzeniam i oksydacyjnym i. R o zk ład a za ró w n o O27, jak i H2O2 zanim te pośredn ie p ro d u k ty w reakcji u tw orzą szkodliw y ro dn ik O H .
5. B IB L IO G R A F IA
[1] B e a u c h a m p C h., F r i d o v i c h J. (1971), A nalys. B iochem ., 44, 276-2 87.
[2] B e k a r D., C z a p s k i G ., R a b a n i J. , D o r f m a n L. M. , S c h w a r t z H. A. (1970), J. Phys. C he m ., 77, 3209.
[3] B i a ł y L., G o n d k o R ., A cta U niv. L odz ., F o lia biochim . biop hys. [w druk u]. [4] B i e l s k i B. H. J ., C a b e l l i D . E „ A r u d i R. L. (1985), J. Phys . C he m ., 14, 1041 1100. [5] C a b e 11 i D . E „ B i e 1 s k i H . J „ H o 1 e m a n J. (1987), J. A m . C he m . Soc., 109, 3665-3669. [6] E 11 e r t o n D. H ., E 11 e r t o n N . F., R o b i n s o n H. A. (1983), Pro g. B iophys. M olec. Biol.,
41, 143-248.
[7] F e l s e n f e l d G „ P r i n t z M . P. (1959), J. A m . C h em . Soc., 81, 6259 6264. [8] G o n d k o R. (1990), W ych. Fizyczne i S p ort, 3, 99 112.
[9] G o n d k o R. , B i a ł y L. , A d a m s k a M . (1991), X X V II Z jazd PT B ioc h., L ublin , Stre szczenia . L u blin, 311.
[10] G o y f f o n A . (1968), C o m p. R e nd. Soc. Biol., 162, 1123. [11] H i m m e l w r i g h t R. S., E i c k m a n N. C. , L u b i e n C. G. , S o l o m o n E. I. (1980), J. A m . C he m . Soc., 102, 5378-5388. [12] J o u j n i M. , L a p l u y e G. , H u e t J., J u h e n R. , F e r r a d i n i C . (1988), J. Inorg . B iochem ., 26, 269-280. [13] K l u g - R o t h D „ R a b a n i J. (1976), J. Phys. C he m ., 80, 588-591. [14] M a z u r J „ G o n d k o R. (1988), Z ag a d . Biof. W spó ł., 13, 81-110. [15] P ł o n k a A. , M a y e r J. , M e t o d i e w a D. , G ę b i c k i J., Z g i r s k i A. , G r a b s k a M. (1986), J. R iad io an a l. N uc le a r C he m ., 101, 221-225. [16] Q u e i n n e c E. , G a r d e s - A 1 b e r t M. , G o y f f o n M. , F e r r a d e n i C h., V u i l - l a u m e M . (1990), Biochim . Biophys. A cta, 1041, 143-159.
[17] W e i n s t e i n J „ B i e l s k i H. J „ H o l e m a n J. (1980), J. A m . Soc., 102, 4916-4919. [18] V u i l l a u m e D. , D u c a n e l F. , C a l v a y r a c R. , R a b i l l o u e l T. , H u b e r t M. ,
G o y f f o n M . (1988), C om p . Biochem . Physiol., 92B , 17-23.
[19] Z g i r s k i A. (1986), C eruloplazmina człow ieka, św ini i kr ow y . Sta bilno ść i altern a tyw n a droga
działania, A c ta U n iv . L o dz, [prac a ha bilita cyjna ].
W pły nęło d o R e da kc ji K a te d ra Biofizyki
„ F o lia b io chim ic a et b io p hy s ica ” U niw e rs ytetu Ł ó dz kieg o 01.10.1991
R o m an Gondko, L ud w ik B iaty, M aria A d am s ka
D IS M U T A S E P R O P E R T IE S O F C R A Y F IS H H E M O L Y M P H A N D H A E M O C Y A N IN
T he he m o ly m p h s o f the cra yfish species: O rconectes lim osus, A sta cus astacus, A stacus
lep todacty lus h ave been fo u nd to e xhib it relatively high sup erox id e d ism u ta s e ac tivities o f a n d , 5.9;
6.2; 3.5 respectively.
T h e en zym es c o rre sp o n d in g in its physic al p ro p e rtie s to bovin e S O D hav e n o t been de te cted in th e p ro te in o g ra m s o f cra yfis h hem o lym p hs. T h e e le ctro p h ore tic se p a ra tio n s o f crayfish ha em o cy a - nin s revea led d ism u ta se -p os itive species c o rre s p on d in g to h a em o c ya n in fra ctio n s o f 16S a n d 24S. T he c h ro m a to g ra p h ic a lly pu rified c o m p o n e n ts c o rre s p on d in g to 5S a n d 16S fra c tio n s o f cray fish h a em o cy a n in s h a d low d ism uta s e activities.
