Eradykacja szczepów MRSA u pacjentów hospitalizowanychk

(1)

ERADYKACJA SZCZEPÓW MRSA U PACJENTÓW HOSPITALIZOWANYCH

ERADICATION OF MRSA STRAINS IN HOSPITALIZED PATIENTS

Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu } MARZENNA BARTOSZEWICZ

Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii, Uniwersytet Medyczny

im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, ul. Borowska 211A, 50-556 Wrocław, Tel.: 71 784 06 74, e-mail: marzenna.bartoszewicz @umed.wroc.pl Wpłynęło: 28.06.2018 Zaakceptowano: 13.07.2018 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2018027 STRESZCZENIE: Metycylinooporny Staphylococcus aureus (MRSA) jest jednym z głównych

czynników etiologicznych zakażeń szpitalnych. Odsetek osób stale lub przejściowo skolonizo-wanych waha się w granicach od 20–30 do nawet 70%. Nosicielstwo szczepu MRSA zwiększa ryzyko zakażenia wywołanego przez ten patogen, w związku z czym pacjenci w immunosu-presji, przed zabiegami inwazyjnymi oraz dializowani podlegają procesom dekolonizacji. Czę-ste współistnienie szeregu mechanizmów oporności na powszechnie stosowane w terapii an-tybiotyki utrudnia eradykację szczepów S. aureus opornych na metycylinę. W Polsce lekiem z wyboru stosowanym w tym celu jest 2% mupirocyna w postaci maści do nosa. Jednakże wo-bec narastającej oporności gronkowca złocistego na mupirocynę oraz niskiej dostępności pre-paratu na rynku, istnieje konieczność poszukiwań nowego środka do dekolonizacji. Obiecują-cą substancją wydaje się być poliheksanidyna, która ze względu na brak indukowania oporno-ści u bakterii, brak działania drażniącego i cytotoksycznego oraz łatwość stosowania wydaje się być dobrą alternatywą dla mupirocyny.

SŁOWA KLUCZOWE: dekolonizacja, metycylinooporność, MRSA, mupirocyna, poliheksanidyna ABSTRACT: Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) is one of the major etiological factors of nosocomial infections. The reported level of permanently or temporarily colonized patients ranges from 20–30% to even 70%. The MRSA strain colonization increases the risk of infection, therefore patients with immunodeﬁciency, subjected to invasive procedures or dia-lysis should undergo decolonization processes. The frequent coexistence of a number of resi-stance mechanism to antibiotics commonly used in therapy makes methicillin-resistant S.

au-reus diﬃcult to eradicate. In Poland, the prefered drug used for MRSA eradication is an

intrana-sal ointment containing 2% mupirocin. However, due to the increasing resistance of

Staphy-lococcus aureus to mupirocin and poor availability, there is a need for a new decolonization

agent. Polyhexanide seems to be a promising one. Due to the lack of induction of bacterial resi-stance, the lack of irritancy and cytotoxicity and simplicity of application, polyhexanide is con-sidered to be a good alternative to mupirocin.

KEY WORDS: decolonization, methicillin resistance, MRSA, mupirocin, polyhexanide

Staphylococcus

aureusJURQNRZLHF]áRFLVW\MHVWV]HUR- NRUR]SRZV]HFKQLRQąEDNWHULąSDWRJHQQą3RZRGXMHJáyZ-QLH URSQH ]DNDĪHQLD VNyU\ L WNDQHN áąF]Q\FK ]DNDĪHQLD XRJyOQLRQH RUD] ]DWUXFLD SRNDUPRZH >±@ -HVW MHGQ\P ]JáyZQ\FKF]\QQLNyZHWLRORJLF]Q\FKLQIHNFMLV]SLWDOQ\FK L QDMZDĪQLHMV]\P F]\QQLNLHP U\]\ND ]DNDĪHQLD PLHMVFD RSHURZDQHJR =02 > @ =D V]F]HJyOQą ]MDGOLZRĞü

S.

aureusRGSRZLDGDV]HUHJZ\G]LHODQ\FKSU]H]WĊEDNWH- ULĊWRNV\QLHQ]\PyZSRZRGXMąF\FKPLQGHJUDGDFMĊWND- QHNLXáDWZLDMąF\FKUR]SU]HVWU]HQLDQLHVLĊLQIHNFMLZRUJD- QL]PLH*URQNRZFH]áRFLVWHZ\WZRU]\á\V]HUHJPHFKDQL-]PyZ RSRUQRĞFL QD DQW\ELRW\NL FR ]QDF]QLH XWUXGQLD OH-F]HQLH ]DNDĪHĔ JURQNRZFRZ\FK > @ 2SRUQRĞü QD G]LDáDQLHDQW\ELRW\NyZȕODNWDPRZ\FKMHVWZDUXQNRZDQD

(2)

© Evereth Publishing, 2018 GZRPDPHFKDQL]PDPL3LHUZV]\]QLFKSROHJDQDSURGXN- FMLȕODNWDPD]±HQ]\PyZKDPXMąF\FKG]LDáDQLHDQW\ELR- W\NyZSRSU]H]K\GUROL]ĊZLą]DQLDȕODNWDPRZHJR2EHF-QLHQLHPDSRWU]HE\R]QDF]DQLDZUDĪOLZRĞFLS. aureus na SHQLF\OLQĊ SRQLHZDĪ V]DFXMH VLĊ ĪH RNRáR ZV]\VW-NLFK V]F]HSyZ Z\WZDU]D ȕODNWDPD]\ 3U]\MPXMH VLĊ ]D- WHPĪHZV]\VWNLHV]F]HS\JURQNRZFD]áRFLVWHJRVąRSRU-QH QD SHQLF\OLQĊ DPSLF\OLQĊ DPRNV\F\OLQĊ XUHLGRSHQL-F\OLQ\ L W\NDUF\OLQĊ 'UXJLP D ]DUD]HP QDMLVWRWQLHMV]\P ] NOLQLF]QHJR SXQNWX ZLG]HQLD PHFKDQL]PHP RSRUQRĞFL QDȕODNWDP\MHVW]GROQRĞüS. aureusGRZ\WZDU]DQLD]PLH- QLRQHJRELDáNDZLąĪąFHJRDQW\ELRW\NDQJSHQLFLOOLQELQ-GLQJ SURWHLQ ± 3%3 %LDáNR WDNLH QLH Z\ND]XMH SRZLQR- ZDFWZDGRDQW\ELRW\NyZȕODNWDPRZ\FKFRVNXWNXMHFDá- NRZLW\PEUDNLHPZUDĪOLZRĞFLNOLQLF]QHMQDZV]\VWNLHGR-VWĊSQH Z OHF]QLFWZLH DQW\ELRW\NL ȕODNWDPRZH 0HFKD-QL]P WHQ RNUHĞOD VLĊ PLDQHP PHW\F\OLQRRSRUQRĞFL >±@ 1LHSRNRMąF\P ]MDZLVNLHP MHVW SRMDZLDMąFD VLĊ Z RVWDW-QLPF]DVLHRSRUQRĞüJURQNRZFDQDJOLNRSHSW\G\ZW\PQD ZDQNRP\F\QĊ:DQNRP\F\QD VWRVRZDQD MHVW Z OHF]HQLX FKRUyEVSRZRGRZDQ\FKSU]H]RSRUQHQDȕODNWDP\JURQ- NRZFHLSU]H]ZLHOHODWE\áDXZDĪDQD]DDQW\ELRW\NQDNWy-ry S. aureusMHVWQDWXUDOQLHZUDĪOLZ\-HGQDNRGURNX ]DF]ĊWRUDSRUWRZDüSU]\SDGNLREHFQRĞFLV]F]HSyZ956$ DQJYDQFRP\FLQUHVLVWDQWStaphylococcus aureusL9,6$ DQJ YDQFRP\FLQLQWHUPHGLDWH Staphylococcus aureus F]\OL JURQNRZFyZ RSRUQ\FK OXE Z\ND]XMąF\FK ]PQLHM- V]RQąZUDĪOLZRĞüQDG]LDáDQLHZDQNRP\F\Q\WHLNRSODQL-Q\LSR]RVWDá\FKJOLNRSHSW\GyZ>@ 0HW\F\OLQRRSRUQH V]F]HS\ JURQNRZFD ]áRFLVWHJR DQJ PHWKLFLOOLQUHVLVWDQWStaphylococcus aureus±056$QDOH- ĪąGRJUXS\GUREQRXVWURMyZRNUHĞODQ\FKPLDQHPZLHOROH-NRRSRUQ\FKDQJPXOWLGUXJUHVLVWDQWRUJDQLVPV±0'52 &]ĊVWRáąF]QLH]PHW\F\OLQRRSRUQRĞFLąZ\VWĊSXMHRSRUQRĞü V]F]HSyZ056$QDPDNUROLG\OLQNR]DPLG\LVWUHSWRJUD- PLQ\WHWUDF\NOLQ\DPLQRJOLNR]\G\ÀXRURFKLQRORQ\FKOR- UDPIHQLNRONZDVIXV\GRZ\U\IDPSLF\QĊOLQH]ROLGFKLQX-SU\VW\QĊGDOIRSU\VW\QĊ GDSWRP\F\QĊ RUD] NRWULPRNVD]RO 0HW\F\OLQRRSRUQHV]F]HS\S. aureusQDOHĪąGRJUXS\EDN-WHULLPDMąF\FKQDF]HOQH]QDF]HQLHZQDE\ZDQLXRSRUQRĞFL QDDQW\ELRW\NLRNUHĞODQHMSRWRF]QLHDNURQLPHP(6.$3( DNURQLPSRFKRG]LRGQD]ZEnterococcus

faeciumStaphy-lococcus aureusKlebsiella pneumoniaeAcinetobacter bau-manniiPseudomonas aeruginosaLURG]LQDEnterobacteria-ceae=JRGQLH]5R]SRU]ąG]HQLHP0LQLVWUD=GURZLD]GQLD PDUFDURNXZVSUDZLHUHMHVWUyZ]DNDĪHĔRUD]UD-SRUWyZRZ\VWĊSRZDQLX]DNDĪHĔV]F]HS\056$QDOHĪąGR SDWRJHQyZDODUPRZ\FK>@ 0HW\F\OLQRRSRUQHJURQNRZFH]áRFLVWHG]LHOLVLĊQDNLOND SRGJUXSUyĪQLąF\FKVLĊHSLGHPLRORJLąSUR¿OHPRSRUQRĞFL RUD]QDMF]ĊĞFLHMZ\ZRá\ZDQ\PL]DNDĪHQLDPL*áyZQ\SR-G]LDáREHMPXMHWU]\JUXS\ +$056$DQJKRVSLWDODFTXLUHG056$±V]SLWDO-QHV]F]HS\S. aureusRSRUQHQDPHW\F\OLQĊ &$056$DQJFRPPXQLW\DFTXLUHG056$±SR-]DV]SLWDOQHV]F]HS\S. aureusRSRUQHQDPHW\F\OLQĊ )$056$DQJIDUPDVVRFLDWHG056$±RG]ZLHU]Ċ-FHV]F]HS\S. aureusRSRUQHQDPHW\F\OLQĊ>@

Ryc. 1. Odsetek występowania szczepów MRSA na terenie Europy. Dane pochodzą z sieci EARS-Net [14]. <1% 1–<5% 5–10% 10–<25% 25–<50% 50–<75% ≥75%

(3)

+$056$ VWDQRZLą Z\MąWNRZ\ SUREOHP WHUDSHX-W\F]Q\ QLH W\ONR ]H Z]JOĊGX QD RSRUQRĞü QD DQW\ELRW\NL ȕODNWDPRZH OHF] WDNĪH ] XZDJL QD WRZDU]\V]ąFą ZLHOR- OHNRRSRUQRĞüZW\PFRUD]F]ĊĞFLHMSRMDZLDMąFąVLĊRSRU- QRĞüQDOHNLRVWDWQLHMV]DQV\MDNLPLVąJOLNRSHSW\G\OLQH-]ROLG RUD] GDSWRP\F\QD ']LĊNL EDGDQLRP PROHNXODUQ\P Z\ND]DQRĪHV]SLWDOQHV]F]HS\S. aureusRSRUQHQDPHW\-F\OLQĊFHFKXMąVLĊVZHJRURG]DMXW]ZRWZDUW\PJHQRPHP NWyU\XOHJDFLąJá\P]PLDQRPSRSU]H]QDE\ZDQLHLWUDFH-QLH SHZQ\FK HOHPHQWyZ JHQHW\F]Q\FK 7D FHFKD VWZDU]D JURQNRZFRPPRĪOLZRĞüGRVWRVRZ\ZDQLDVLĊGR]PLHQLDMą- F\FKVLĊZDUXQNyZĞURGRZLVNDLXáDWZLDSU]HWUZDQLHZZD- UXQNDFKV]SLWDOQ\FK>@7UDQVPLVML056$ZSOD-FyZNDFK V]SLWDOQ\FK VSU]\MD EDUG]R Z\VRNL RGVHWHN RVyE VNRORQL]RZDQ\FK JURQNRZFHP ]áRFLVW\P 6]DFXMH VLĊ ĪH RNRáR±VSRáHF]HĔVWZDMHVWVWDá\PLD±W\P-F]DVRZ\PLQRVLFLHODPLS. aureus1RVLFLHOVWZRGRW\F]\DĪ ±SHUVRQHOXV]SLWDOQHJR'URJDSU]HQRV]HQLDPHW\-F\OLQRRSRUQHJR JURQNRZFD ]áRFLVWHJR Z V]SLWDODFK PRĪH

E\ü EH]SRĞUHGQLD SRGF]DV NRQWDNWX SDFMHQWyZ VNRORQL-]RZDQ\FK ] SDFMHQWDPL QLHVNRORQL]RZDQ\PL L ]D SRĞUHG- QLFWZHPUąNSHUVRQHOXRUD]SRĞUHGQLDSRSU]H]VWRVRZD-QH]DELHJLPHG\F]QHLSLHOĊJQDF\MQH>@:3ROVFH QDWOHLQQ\FKNUDMyZHXURSHMVNLFK RGVHWHNZ\VWĊSRZDQLD V]F]HSyZ056$MHVWQDĞUHGQLPSR]LRPLHLZ\QRVLRNRáR ±5\FL>@ 2GVHWNL Z\VWĊSRZDQLD PHW\F\OLQRRSRUQHJR S. aureus UyĪQLąVLĊSRPLĊG]\V]SLWDODPLRUD]RGG]LDáDPL]HZ]JOĊGX QDRGPLHQQąVSHF\¿NĊVFKRU]HĔZLHNSDFMHQWyZ5\F RUD]F]\QQLNLU\]\ND 'RQDMZDĪQLHMV]\FKF]\QQLNyZU\]\NDNRORQL]DFMLPH-W\F\OLQRRSRUQ\PS. aureusQDOHĪą F]ĊVWH]DNDĪHQLDJyUQ\FKGUyJRGGHFKRZ\FKJáyZ- QLHRHWLRORJLLZLUXVRZHMULQRZLUXV\ZLUXV\56JU\-S\LSDUDJU\S\ QLHSUDZLGáRZRĞFLZEXGRZLHDQDWRPLF]QHMQRVD W\SVHURORJLF]Q\+/$'5 UDVDELDáD

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

30

25

20

15

10

5

Odsetek izolatów opor

n ych (%)

0

0–4 5–18 19–64 65+ 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Odsetek nosicieli szczepów MRSA (%)

Grupy wiekowe 28,5

11,5

24

36 Ryc. 3. Zróżnicowanie nosicielstwa szczepów

MRSA w Polsce w 2016 roku pod względem wieku (w latach). Dane pochodzą z sieci EARS-Net [14].

(4)

© Evereth Publishing, 2018 ZLHNVWDUF]\LG]LHFLĊF\ GáXJRWUZDáDKRVSLWDOL]DFMD F]ĊVWDDQW\ELRW\NRWHUDSLD FXNU]\FDW\SX,L,, DWRSRZH]DSDOHQLHVNyU\ FKRURE\ZąWURE\ SU]HZOHNáDQLHZ\GROQRĞüQHUHN XGDUPy]JX KHPRGLDOL]\ ]DNDĪHQLHZLUXVHP+,9

QDZUDFDMąFH ]DNDĪHQLD VNyU\ ]ZáDV]F]D R HWLRORJLL JURQNRZFRZHM RW\áRĞü SDOHQLHSDSLHURVyZ SáHüPĊVND>±@ =HZ]JOĊGXQDSRZDĪQHNRQVHNZHQFMH]GURZRWQHZ\- QLNDMąFH]]DNDĪHQLDJURQNRZFHP]áRFLVW\POLF]QHNRP-SOLNDFMH Z OHF]HQLX L HUDG\NDFML WHJR GUREQRXVWURMX NR-QLHF]QRĞü SU]HGáXĪHQLD KRVSLWDOL]DFML RUD] VWRVRZDQLH GáXJRWUZDáHM DQW\ELRW\NRWHUDSLL X SDFMHQWD SRZLNáDQH- JR]DNDĪHQLHPDWDNĪHQD]QDF]Q\Z]URVWNRV]WyZRSLH- NLQDGFKRU\P]]DNDĪHQLHP056$ĞURGRZLVNRPLNUR-ELRORJyZ RUD] HSLGHPLRORJyZ NáDG]LH V]F]HJyOQ\ QD-FLVN QD NRQLHF]QRĞü NRQWUROL L VNXWHF]QHJR RJUDQLF]DQLD WUDQVPLVML RPDZLDQ\FK V]F]HSyZ Z ĞURGRZLVNX V]SLWDO- Q\P>±@:\VRNLRGVHWHNZ\VWĊSRZDQLDPHW\-F\OLQRRSRUQ\FKV]F]HSyZS. aureusZSROVNLFKV]SLWDODFK MHVW VSRZRGRZDQ\ QLHGRVWDWHF]Q\P ¿QDQVRZDQLHP SOD- FyZHNPHG\F]Q\FKEUDNLHPZ\VWDUF]DMąFHMOLF]E\L]ROD-WHN RUD] VSU]ĊWX PHG\F]QHJR SU]H]QDF]RQHJR Z\áąF]QLH GODSDFMHQWyZVNRORQL]RZDQ\FKQDGPLHUQ\PRUG\QRZD- QLHPDQW\ELRW\NyZRUD]RSLHV]DáRĞFLąSHUVRQHOXPHG\F]- QHJRZNZHVWLLKLJLHQ\UąNLSU]HVWU]HJDQLDSURFHGXUSR-VWĊSRZDQLD]FKRU\PVNRORQL]RZDQ\P %DGDQLDSU]HVLHZRZHZNLHUXQNXQRVLFLHOVWZD056$SR-ZLQQ\E\üZ\NRQ\ZDQHW\ONRXNRQNUHWQ\FKJUXSSDFMHQWyZ ] ZF]HĞQLHM VWZLHUG]RQ\P QRVLFLHOVWZHPLQIHNFMą 056$ SU]\MĊW\FKEH]SRĞUHGQLR]LQQHJRV]SLWDODOXESODFyZ-NLPHG\F]QHM SU]\MĊW\FK Z FLąJX RVWDWQLFK PLHVLĊF\ GR V]SLWDOD OXESODFyZNLRSLHNLGáXJRWHUPLQRZHM

SU]HWUDQVSRUWRZDQ\FK ]H V]SLWDOD ]D JUDQLFą OXE KR- VSLWDOL]RZDQ\FK]DJUDQLFąZFLąJXRVWDWQLFKPLH-VLĊF\ ]XV]NRG]RQąVNyUąUDQ\RZU]RG]HQLDáXV]F]ąFDVLĊ VNyUD ] ]DáRĪRQ\PL UXUNą JDVWURVWRPLMQą FHZQLNLHP PR-F]RZ\PFHQWUDOQąOLQLąQDF]\QLRZą

SU]HG SODQRZ\P ]DELHJLHP RSHUDF\MQ\P Z\VRNLH- JRLĞUHGQLHJRU\]\NDQS]DELHJLNDUGLRFKLUXUJLF]-QH FKLUXUJLD QDF]\QLRZD FKLUXUJLD RUWRSHG\F]QD ±]DáRĪHQLHLPSODQWyZ SU]\SU]\MĊFLXGRRGG]LDáyZLQWHQV\ZQHMWHUDSLLGRUR-Vá\FKLG]LHFLRUD]FRW\G]LHĔZWUDNFLHKRVSLWDOL]DFML SU]HGGLDOL]ąQDVWĊSQLHFRNZDUWDá JRG]LQSR]DNRĔF]HQLXGHNRORQL]DFMLDQDVWĊSQLH SRX]\VNDQLXWU]HFKQHJDW\ZQ\FKZ\QLNyZ±EDGDQLD SRZLQQ\E\üSRZWDU]DQHFRW\G]LHĔZWUDNFLHSRE\WX FKRUHJRZV]SLWDOX ZWUDNFLHWUZDQLDHSLGHPLL DWDNĪHXSUDFRZQLNyZPHG\F]Q\FKPDMąF\FKEH]SR-ĞUHGQLNRQWDNW]SDFMHQWDPL>@ :\W\F]QHGRW\F]ąFHSRVWĊSRZDQLD]SDFMHQWHPVNRORQL-]RZDQ\P V]F]HSDPL 056$ REHMPXMą JáyZQLH QDVWĊSXMą-FHSURFHGXU\ L]RODFMĊSDFMHQWD]SRWZLHUG]RQ\PZ\QLNLHPNRORQL- ]DFMLRUD]FKRUHJR]JUXS\Z\VRNLHJRU\]\NDRF]H-NXMąFHJRQDZ\QLN

V]NROHQLD GOD SHUVRQHOX SDFMHQWD L RGZLHG]DMąF\FK Z]DNUHVLHKLJLHQ\UąN

GH]\QIHNFMĊ SRPLHV]F]HĔ Z NWyU\FK SU]HE\ZDá SD-FMHQWVNRORQL]RZDQ\

GH]\QIHNFMĊVSU]ĊWXPHG\F]QHJR

VSHFMDOQHZDUXQNLSRGF]DV]DELHJyZRSHUDF\MQ\FK Z\SRVDĪHQLH VDO Z VSU]ĊW PHG\F]Q\ SU]H]QDF]RQ\

W\ONRGODVNRORQL]RZDQHJRSDFMHQWD>@

'HNRORQL]DFMDMHVWNRQLHF]QDZZ\EUDQ\FKJUXSDFKSD-FMHQWyZVNRORQL]RZDQ\FK056$

FKRU\FK SU]HG SODQRZ\P ]DELHJLHP RSHUDF\MQ\P V]F]HJyOQLHZ\VRNLHJRU\]\NDQSNDUGLRFKLUXUJLF]-Q\PRUWRSHG\F]Q\P]]DáRĪHQLHPLPSODQWyZ SDFMHQWyZ]REQLĪRQąRGSRUQRĞFLą

Z REV]DUDFK NOLQLF]Q\FK Z NWyU\FK LVWQLHMH U\]\NR Z\VRNLHMNRORQL]DFMLQSRGG]LDá\LQWHQV\ZQHMWHUD-SLLGRURVá\FKLQRZRURGNyZ

'RGDWNRZRGHNRORQL]DFMĊSU]HSURZDG]DVLĊZSU]\SDG-NXQLHNRQWURORZDQHMWUDQVPLVML]DNDĪHQLDLQLHVNXWHF]QRĞFL LQQ\FKĞURGNyZ>@

3U]HSURZDG]DQLH GHNRORQL]DFML UXW\QRZR X ZV]\VWNLFK SDFMHQWyZQLHMHVWZVND]DQH]HZ]JOĊGXQDQLHGRVWDWHF]Qą VNXWHF]QRĞü]DELHJXProcedura dekolonizacji obejmuje: FRG]LHQQH NąSLHOH Z DQW\VHSW\F]Q\P GHWHUJHQFLH QS SROLKHNVDQLG\QD ELJXDQLG SROLDPLQRSURS\OX DQJ SR-O\KH[DPHWK\OHQHELJXDQLGH±3+0%ZSRVWDFLSá\QX ĪHOX OXE SLDQNL UR]WZyU GLFKORURZRGRUNX RNWH-QLG\Q\ OXE UR]WZyU FKORUKHNV\G\Q\ P\FLH ZáR-VyZDQW\VHSW\F]Q\PGHWHUJHQWHPGZDUD]\ZW\JRGQLX RUD]HUDG\NDFMĊJURQNRZFD]ZHZQĊWU]Q\FKSRZLHU]FK- QLQR]GU]\:W\PFHOXGRW\FKF]DVVWRVRZDQRPXSLUR-F\QĊZSRVWDFLPDĞFLGRQRVD>@

0XSLURF\QDMHVWQDWXUDOQ\PSROLNHW\GRZ\PDQW\ELRW\-NLHP EDNWHULRVWDW\F]Q\P Z\WZDU]DQ\P SU]H]

Pseudomo-nas

fluorescens=QDOD]áD]DVWRVRZDQLHMDNRPLHMVFRZ\DQW\-ELRW\NZHUDG\NDFMLPHW\F\OLQRRSRUQ\FKS. aureus>±@ =HZ]JOĊGXQDV]\ENLUR]NáDGZRUJDQL]PLHLEDUG]RVáDEą

(5)

© Evereth Publishing, 2018 ZFKáDQLDOQRĞüWUDQVGHUPDOQąPXSLURF\QDQLHQDGDMHVLĊGR ]DVWRVRZDQLDRJyOQHJR>@0HFKDQL]PG]LDáDQLDWHJR DQW\ELRW\NXSROHJDQDKDPRZDQLXV\QWHWD]\L]ROHXF\QRZHM W51$HQ]\P,56FRZNRQVHNZHQFMLEORNXMHELRV\QWH-]ĊELDáNDEDNWHU\MQHJRLSURZDG]LGRĞPLHUFLNRPyUNL> @0XSLURF\QDZSRVWDFLPDĞFLGRQRVDMHVWOHNLHP]Z\-ERUXVWRVRZDQ\PGRGHNRORQL]DFMLSDFMHQWyZ]056$=H Z]JOĊGXQDV]\ENRQDUDVWDMąFąRSRUQRĞüEDNWHULLQDG]LDáD-QLHWHJRDQW\ELRW\NXGHNRORQL]DFMĊSU]HSURZDG]DVLĊW\ONR ZHZVSRPQLDQ\FKZ\ĪHMSU]\SDGNDFK>@

: EDGDQLDFK ZLHORRĞURGNRZ\FK SU]HSURZDG]RQ\FK Z%UD]\OLLZ\ND]DQRĪHHPSLU\F]QHVWRVRZDQLHPXSLURF\- Q\GRSURZDG]LáRGRRSRUQRĞFLXV]F]HSyZ056$QD- WRPLDVWXĪ\ZDQLHWHJRDQW\ELRW\NXRGURNXZV]SLWD- ODFKZ*HQHZLHSU]\F]\QLáRVLĊGRZ]URVWXV]F]HSyZRSRU-Q\FK]ZURNXGRZURNX

3R]LRP RSRUQRĞFL NRUHORZDá ]H ]XĪ\FLHP PXSLURF\-Q\ FR VWDQRZL LVWRWQ\ DUJXPHQW SU]HPDZLDMąF\ SU]H-FLZNRHPSLU\F]QHPXVWRVRZDQLXWHJRDQW\ELRW\NX

:3ROVFHPXSLURF\QDMHVWGRVWĊSQDZSRVWDFLWU]HFKUyĪ-Q\FKSUHSDUDWyZ]NWyU\FKW\ONRMHGHQMHVWPDĞFLąGRQRVD QDGDMąFąVLĊGRVWRVRZDQLDQDEáRQ\ĞOX]RZH>@

3RGF]DV SURFHVX GHNRORQL]DFML ± SR]D PXSLURF\Qą ±PRĪQD]DVWRVRZDüWDNĪHPDĞü]FKORUKHNV\G\QąEDF\WUD- F\QąOXESRZLGRQHPMRGXRUD]PDĞüáąF]ąFąFKORUKHNV\G\-QĊ]QHRP\F\QąRGSRZLHGQLRL1LHPDMHGQDN Z\F]HUSXMąF\FKGDQ\FKGRW\F]ąF\FKVWRVRZDQLDW\FKVXE-VWDQFMLZHUDG\NDFML056$DZ\NRU]\VWDQLHLFKPRĪHE\ü RZLHOHPQLHMVNXWHF]QHQLĪPXSLURF\Q\>@

*URQNRZFH ]áRFLVWH SU]HMDZLDMą GZD W\S\ RSRUQRĞFL QD PXSLURF\QĊ3LHUZV]\]QLFKMHVWZ\QLNLHPPXWDFMLFKURPR-VRPDOQHJR JHQX ile6 NWyU\ NRGXMH HQ]\P ,56 -HVW WR W]Z RSRUQRĞüQLVND'UXJLW\SRSRUQRĞFL±Z\VRND±MHVWGHWHUPL-QRZDQ\SU]H]SOD]PLGRZHJHQ\mupA i mup%ZDUXQNXMąFH V\QWH]Ċ]PLHQLRQ\FKHQ]\PyZ,56:\VWĊSRZDQLHRSRUQRĞFL Z\VRNLHMZ\NOXF]DPRĪOLZRĞü]DVWRVRZDQLDPXSLURF\Q\QD- WRPLDVWRSRUQRĞüQLVND]QDF]ąFRREQLĪDVNXWHF]QRĞüGHNROR- QL]DFML>@2SRUQRĞüQDRPDZLDQ\DQW\ELRW\NSRMD- ZLáDVLĊEDUG]RV]\ENRERMXĪGZDODWDSRZSURZDG]HQLXSUH- SDUDWXGROHF]QLFWZD%DGDQLDZVND]XMąQDZ]URVWRZąWHQGHQ- FMĊZ\VWĊSRZDQLDRSRUQRĞFLZĞUyGV]F]HSyZ056$2EHF- QLHVąWRRGVHWNLQLHSU]HNUDF]DMąFHNLONXSURFHQWZ]DOHĪQR-ĞFLRGRGG]LDáX1DOHĪ\MHGQDNPLHüQDXZDG]HIDNWĪHJHQ\ RGSRZLHG]LDOQH]DRSRUQRĞüQDPXSLURF\QĊVąSU]HQRV]RQHQD SOD]PLGDFKFRXáDWZLDLFKUR]SU]HVWU]HQLDQLHVLĊZĞUyGEDNWH-ULL6WRVRZDQLHWHJRDQW\ELRW\NXSR]DGHNRORQL]DFMąJáyZQLH ZGHUPDWRORJLL]ZLĊNV]DU\]\NRVHOHNFMLV]F]HSyZRSRUQ\FK 6]F]HS\Staphylococcus aureusZ\ND]XMąFHZ\VRNąRSRUQRĞü QDPXSLURF\QĊFKDUDNWHU\]XMąVLĊZLHOROHNRRSRUQRĞFLąW\SR-ZąGOD056$>±@ 1RZą NRQFHSFMą Z GHNRORQL]DFML PHW\F\OLQRRSRUQH-JR S. aureus MHVW ]DVWRVRZDQLH SUHSDUDWyZ ]DZLHUDMą-F\FKSROLKHNVDQLG\QĊ']LDáDQLHSU]HFLZEDNWHU\MQH3+0%

SROHJD QD ZEXGRZDQLX VLĊ QLFL WHJR SROLPHUX Z EDNWHU\M-Qą EáRQĊ NRPyUNRZą FR SRZRGXMH ]PLDQ\ SU]HSXV]F]DO- QRĞFLLSá\QQRĞFLEáRQ\RUD]XWUDWĊMHMLQWHJUDOQRĞFLSURZD- G]ąFZNRQVHNZHQFMLGRĞPLHUFLNRPyUNL'RGDWNRZRSROL-KHNVDQLG\QDZLąĪHVLĊ]EDNWHU\MQ\P'1$]PLHQLDMąFMHJR WUDQVNU\SFMĊFRVNXWNXMHĞPLHUWHOQ\PLXV]NRG]HQLDPL'1$ >@']LĊNLWDNLHPXPHFKDQL]PRZL3+0%PDEDUG]R V]HURNLHVSHNWUXPG]LDáDQLDREHMPXMąFHEDNWHULH*UDPGR-GDWQLH L *UDPXMHPQH EDNWHULH Z\WZDU]DMąFH SU]HWUZDOQL-NL L EDNWHULH ZHZQąWU]NRPyUNRZH RUD] JU]\E\: QLVNLFK VWĊĪHQLDFKSROLKHNVDQLG\QDG]LDáDEDNWHULRVWDW\F]QLHQDWR- PLDVWZZ\VRNLFK±FRRGUyĪQLDMąRGPXSLURF\Q\±EDN-WHULREyMF]R > @ 'RW\FKF]DV QLH ]DREVHUZRZDQR EUD-NXZUDĪOLZRĞFLEDNWHULLQD3+0%RUD]±FRLVWRWQH±QLH VWZLHUG]RQRLQGXNRZDQLDRSRUQRĞFLQDWHQDQW\VHSW\N> @3ROLKHNVDQLG\QDMHVWXZDĪDQD]DVXEVWDQFMĊR]QLNRPHM WRNV\F]QRĞFLRUD]QLVNLHMF\WRWRNV\F]QRĞFLMHVWGREU]HWROH- URZDQDSRQDáRĪHQLXQDVNyUĊEáRQ\ĞOX]RZHLUDQ\RUD]FH-FKXMHVLĊEDUG]RQLVNLPSRWHQFMDáHPDOHUJHQQ\P>@

: REOLF]X QDUDVWDMąFHM RSRUQRĞFL QD PXSLURF\QĊ ZSURFHVLHGHNRORQL]DFMLSDFMHQWyZ]056$]DOHFDVLĊ Z\NRU]\VWDQLHSURGXNWyZ]3+0%

1DU\QNXGRVWĊSQHVąSURGXNW\GRGH]\QIHNFMLLGHNRQWD- PLQDFML]DZLHUDMąFHSROLKHNVDQLG\QĊSU]H]QDF]RQHGRVWR-VRZDQLD QD VNyUĊ RUD] EáRQ\ ĞOX]RZH QRVD L MDP\ XVWQHM FR±ZSRUyZQDQLX]WUXGQRGRVWĊSQąPDĞFLąGRQRVD]PX- SLURF\Qą±VWDQRZL]DFKĊFDMąFąDOWHUQDW\ZĊGRZ\NRU]\VWD- QLDZGHNRORQL]DFML6ąWRSURGXNW\QLHWRNV\F]QHQLHZ\VX-V]DMąFHLQLHGUDĪQLąFHEáRQĞOX]RZ\FK:\QLNLGRVWĊSQ\FK EDGDĔVXJHUXMąĪHSROLKHNVDQLG\QDPRĪH]DVWąSLüPXSLUR-F\QĊ L MHVWUyZQLH VNXWHF]QDZ GHNRORQL]DFMLPHW\F\OLQR- RSRUQHJRJURQNRZFD>±@:RGUyĪQLHQLXRGPXSLUR-F\Q\FKORUKHNV\G\Q\LRNWHQLG\Q\ĪHOGRGHNRORQL]DFML ]3+0%QLHSRZRGXMHVHOHNFMLV]F]HSyZRSRUQ\FKLQLH SURZDG]LGRNU]\ĪRZHMRSRUQRĞFL]DQW\ELRW\NDPLVWR-VRZDQ\PLZRGG]LDOH=HV]F]HJyOQąRVWURĪQRĞFLąQDOHĪ\ VWRVRZDü Z GHNRORQL]DFML SURGXNW\ ] FKORUKHNV\G\Qą

SRQLHZDĪAcinetobacter baumanniiMHVWQDWXUDOQLHRSRU-Q\QDWHQ]ZLą]HNDGRGDWNRZRQRWRZDQRZ\VWąSLHQLH QDE\WHMRSRUQRĞFLV]F]HSyZ056$QDWHQDQW\VHSW\N

PODSUMOWANIE

0HW\F\OLQRRSRUQ\JURQNRZLHF]áRFLVW\NRORQL]XMHZLĊNV]ą F]ĊĞüVSRáHF]HĔVWZD1RVLFLHOVWZRS. aureus]ZLĊNV]DU\]\NR ]DNDĪHQLD Z\ZRáDQHJR SU]H] WHQ SDWRJHQ RUD] XáDWZLD MHJR UR]SU]HVWU]HQLDQLH VLĊ 6]F]HJyOQLH QLHEH]SLHF]QD MHVW REHF-QRĞü056$ZV]SLWDODFKJG]LHV]F]HS\WHPRJąSRZRGRZDü V]HUHJQLHEH]SLHF]Q\FKGOD]GURZLDLĪ\FLDSDFMHQWD]DNDĪHĔ QS]DNDĪHQLDPLHMVFDRSHURZDQHJR]DNDĪHQLDUDQF]\VHS-VĊ%DUG]RF]ĊVWRáąF]QLH]PHW\F\OLQRRSRUQRĞFLąZ\VWĊSXMH ZLHOROHNRRSRUQRĞüZW\PRSRUQRĞüQDOHNLRVWDWQLHMV]DQV\

(6)

: FHOX ]PLQLPDOL]RZDQLD U\]\ND ]DNDĪHQLD SDFMHQ-FLVNRORQL]RZDQLV]F]HSDPL056$SRGOHJDMąVSHFMDOQ\P SURFHGXURP L]RODFML L RSLHNL Z SODFyZNDFK PHG\F]Q\FK 6]F]HJyOQD JUXSD FKRU\FK VNRORQL]RZDQ\FK PHW\F\OLQR-RSRUQ\P JURQNRZFHP ]áRFLVW\P JáyZQLH ] QLHGRERUDPL RGSRUQRĞFLSU]HG]DELHJDPLLQZD]\MQ\PLRUD]GLDOL]RZD-QD SRGOHJD GHNRORQL]DFML 3URFHV WHQ VNáDGD VLĊ ] NąSLHOL ZDQW\VHSW\NXRUD]]HUDG\NDFMLS. aureus]QRVD'RW\FK- F]DVOHNLHP]Z\ERUXVWRVRZDQ\PZW\PFHOXE\áDPX-SLURF\QD Z SRVWDFL PDĞFL GR QRVD : 3ROVFH LVWQLHMH W\O- NRMHGHQSUHSDUDW]DZLHUDMąF\WHQDQW\ELRW\NSU]H]QDF]R- Q\GRVWRVRZDQLDQDEáRQ\ĞOX]RZHLMHVWRQWUXGQRGRVWĊS- Q\1DUDVWDMąFDRSRUQRĞüJURQNRZFD]áRFLVWHJRQDPXSLUR- F\QĊVNáDQLDGRSRV]XNLZDĔQRZHJRĞURGNDGRGHNRORQL]D-FML$QDOL]DNRU]\ĞFLZ\QLNDMąF\FK]GHWHNFMLLHUDG\NDFML nosicielstwa Staphylococcus aureusZ\ND]DáDĪHSRQLHVLRQH NRV]W\VąZSHáQLUHNRPSHQVRZDQHREQLĪHQLHPZVNDĨQLND ]DNDĪHĔHQGRJHQQ\FKLNU]\ĪRZ\FKDWDNĪHHZHQWXDOQ\FK GRGDWNRZ\FKNRV]WyZZ\QLNDMąF\FK]URV]F]HĔSDFMHQWyZ 2ELHFXMąFąVXEVWDQFMąZ\GDMHVLĊE\üSROLKHNVDQLG\-QDNWyUD]HZ]JOĊGXQDG]LDáDQLHEDNWHULREyMF]HEUDN LQGXNRZDQLDRSRUQRĞFLXEDNWHULLEUDNG]LDáDQLDGUDĪ-QLąFHJRLF\WRWRNV\F]QHJRRUD]áDWZRĞüVWRVRZDQLDMHVW GREUąDOWHUQDW\ZąGODPXSLURF\Q\

KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.

PIŚMIENNICTWO

1. Kozioł MM, Sikora A, Targońska S, Sikora A. Nosicielstwo Staphylococcus

au-reus w jamie nosowej jako czynnik ryzyka zakażeń szpitalnych. Forum

Zaka-żeń 2014;5(4):205–209.

2. Chowdhary D, Tahir S, Legge M et al. Transfer of dry surface bioﬁlm in health-care environment: the role of healthhealth-care worker’s hands as vehicles. J Hosp In-fect 2018 [Epub ahead of print].

3. Kim HK, Missiakas D, Schneewind O. Mouse models for infectious diseases caused by _{Staphylococcus aureus. J Immunol Methods 2014;410:88–99.} 4. Nowakowicz-Dębek B, Wlazło Ł, Kasela M, Ossowski M. Epidemiologia

wie-lolekoopornych szczepów Staphylococcus aureus. Probl Hig Epidemiol 2016;97(2):106–112.

5. Sierocka A, Cianciara M. Monitorowanie zakażeń szpitalnych. Probl Hig Epide-miol 2010;91(2):323–328.

6. Karyński M, Krzysztoń-Russjan J, Grzesiowski P. Zmiany w epidemiologii inwa-zyjnych klonów MRSA w wybranych szpitalach w Polsce. Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków 2012;3:311–317.

7. Żabicka D, Hryniewicz W. Rekomendacje doboru testów do oznaczania wrażli-wości bakterii na antybiotyki i chemioterapeutyki 2010. Oznaczanie wrażliwo-ści ziarniaków Gram-dodatnich z rodzaju Staphylococcus spp. Krajowy Ośro-dek Referencyjny ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów (online) 2010; http:// www.antybiotyki.edu.pl/pdf/Rekomendacje2010-gronkowce.pdf

8. Amorim ML, Faria NA, Oliveira DC et al. Changes in the clonal nature and an-tibiotic resistance proﬁles in methicillin-resistant _{Staphylococcus aureus} isola-tes associated with the spread of EMRSA-15 clone in a tertiary care Portugu-ese hospital. J Clin Microbiol 2007;45(9):2881–2888.

9. Conceição T, Aires-de-Sousa M, Füzi M et al. Replacement of methicillin-resi-stant Staphylococcus aureus clones in Hungary over time: a 10-year surveillan-ce study. Clinical Microbiol Infect 2007;13:971–979.

cus aureus na glikopeptydy. Post Mikrobiol 2013;52(2):171–184.

11. Łuczak-Kadłubowska A. Deﬁnicje różnych populacji MRSA. Narodowy Pro-gram Ochrony Antybiotyków (online); http://www.antybiotyki.edu.pl/pdf/ deﬁnicje-MRSA.pdf

12. Diep BA, Gill SR, Chang RF et al. Complete genome sequence of USA300, an epidemic clone of community-acquired meticillin-resistant Staphylococcus

aureus. Lancet 2006;367:731–739.

13. Bartoszewicz M. Eradykacja MRSA – problem stale aktualny. Biuletyn SHL 2006;3–4(30):11–12.

14. European Antimicrobial Resistance Surveillance Network (EARS-Net). Surveil-lance atlas of infectious diseases. ECDC (online); http://atlas.ecdc.europa.eu/ public/index.aspx

15. Brans R, Kolomanski K, Mentzel F, Vollmer U, Kaup O, John SM. Colonisation with methicillin-resistant Staphylococcus aureus and associated factors among nur-ses with occupational skin diseanur-ses. Occup Environ Med 2016;73(10):670–675. 16. Prevention and control methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA).

National clinical guideline no. 2. National Clinical Eﬀectiveness Committee (online) 2013; http://www.hpsc.ie/a-z/microbiologyantimicrobialresistance/ infectioncontrolandhai/guidelines/File,14478,en.pdf

17. World Health Organization. WHO surgical site infection prevention guideli-nes. Web appendix 3. Summary of a systematic review on decolonization with mupirocin ointment with or without chlorhexidine gluconate body wash for the prevention of Staphylococcus aureus infection in nasal carriers undergoing surgery. WHO (online); http://www.who.int/gpsc/appendix3.pdf?ua=1 18. Deeny SR, Worby CJ, Tosas Auguet O et al. Impact of mupirocin resistance on

the transmission and control of healthcare-associated MRSA. J Antimicrob Chemother 2015;70(12):3366–3378.

19. Seah C, Alexander DC, Louie L et al. MupB, a new high-level mupirocin resi-stance mechanism in Staphylococcus aureus. Antimicrob Agents Chemother 2012;56(4):1916–1920.

20. Wiśniewska K, Dajnowska-Stańczewa A, Galiński J, Garbacz K. Metycylino-oporne gronkowce złociste [MRSA] o wysokiej oporności na mupirocynę w szpitalach regionu gdańskiego. Med Dośw 2002;54(4):285–292.

21. Mupirocyna (CID: 446596). PubChem (online); https://pubchem.ncbi.nlm.nih. gov/compound/446596#section=Top

22. Hetem DJ, Bonten MJM. Clinical relevance of mupirocin resistance in

Staphy-lococcus aureus. J Hosp Infect 2013;85(4):249–256.

23. Poovelikunnel T, Gethin G, Humphreys H. Mupirocin resistance: clinical impli-cations and potential alternatives for the eradication of MRSA. J Antimicrob Chemother 2015;70(10):2681–2692.

24. Monecke S, Ruppelt-Lorz A, Müller E et al. Dissemination of high-level mupiro-cin-resistant CC22-MRSA-IV in Saxony. GMS Hyg Infect Control 2017;12:Doc19. 25. Baza Leków i Środków Ochrony Zdrowia KS-BLOZ. KAMSOFT (online); http://

www.kamsoft.pl/KS-BLOZ

26. Baza leków Pharmindex (online); http://pharmindex.pl

27. Ress S, Pané-Farré J, Fuchs S et al. Global analysis of the Staphylococcus aureus response to mupirocin. Antimicrob Agents Chemother 2012;56(2):787–804. 28. Hübner NO, Kramer A. Review on the eﬃcacy, safety and clinical applications

of polihexanide, a modern wound antiseptic (online). Skin Pharmacol Physiol 2010;23(Suppl.):S17–S27.

29. Allen MJ, White GF, Morby AP. The response of Escherichia coli to exposure to the biocide polyhexamethylene biguanide. Microbiology 2006;152(4):989–1000. 30. Renzoni A, Von Dach E, Landelle C et al. Impact of exposure of

methicillin-re-sistant Staphylococcus aureus to polyhexanide in vitro and in vivo. Antimicrob Agents Chemother 2017;61(10).

31. Fabry W, Reimer C, Azem T, Aepinus C, Kock HJ, Vahlensieck W. Activity of the antiseptic polyhexanide against meticillin-susceptible and meticillin-resistant

Staphylococcus aureus. J Glob Antimicrob Resist 2013;1(4):195–199.

32. Madeo M. Eﬃcacy of a novel antimicrobial solution (Prontoderm) in decoloni-sing MRSA nasal carriage. J Hosp Infect 2010;74(3):290–291.

33. Hamson C, Bignardi GE. MRSA decolonization with Prontoderm compared with chlorhexidine and mupirocin. J Hosp Infect 2010;75(2):142–143. 34. von Dach E, Landelle C, Agostinho A et al. Determinants of successful

methi-cillin-resistant Staphylococcus aureus decolonization. Infect Control Hosp Epi-demiol 2016;37(6):732–736.

35. Ansorg R, Rath PM, Fabry W. Inhibition of the anti-staphylococcal activity of the antiseptic polihexanide by mucin. Arzneimittelforschung 2003;53(5):368–371.