Seria podśląska na obszarze arkusza Biała-Bielsko

WIESŁAW

NOW.AK

.

.

.

SERIA

PODSLĄSKA

NA OBSZARZE

ARKUSŻA· BIAŁA~BIEL$KO

, . . .

.

' . , ,

(Streszczenie ref4;ratu) ,

W

REFERAClE

·

'

w

:krócexrlu

omówmnodo-. tycllcz;asowy stan !badań oraz stosunIki gro..

łOgiezm.e IW obrębie 'Ibmegu. k:aI;padmego" iP.rZed-stawiona SbraJtygrafia seriipodS1ąskiej do jej

rofl;-WÓJ ldII:alog.icmy. ~je 'na ,m, że

w

serii . podśląskiej dl:m;aru ·lbielBkiego od Ikl'edy dolnej

do oligoceIlll1 miesm.ły się dWa zasadnicze 'WIply-wy: podlś1ąSki i śl.ąs.1ti. WWwY !te

w

lrÓrŻalych piębrn.ch z :różnym nasileniem. zaznaczały się na

OlIlJ8IWiaJnym oi~. . I '

Stwierdzenie luI,PkóW ci.eszy:r'iSkiob. gÓI'nycll

w

. spągu waJIStw .gro;dmkioh pozwala przyJ?u'srz:czać;

że /były. one IW wa.1anżyinie wsp6ilnym ogniwem

'2'.aItówru> dla serii' ś1ąs~, jak i podsląs1kiej.

Wpływ śląski IW daJsrz;yii:n, ciągu

(hoteryiw-ba.-rem) IUJtrzymuje się jedy.riie w najOOo.-d2iej

po.-łudniowej sbrefie· jednostki. ,łpodśląskiej, gdzie

w

dalszym ciągU ooad.mją sięgórD.e !l!UJpkd

cle-szyru;!kie '6 ,:następnie

luPki

,

wierrowskiEi. '

\BeIz-'pośredaiio . na póbnoc

w

strefie . "czystej CI

jed-nosiki ~ej. paalIUją ~'Y IW8il'Stwy @"O'"

dzislk.ie: W oiooZaJrze·lIl8ljlba!rd:zllej pómocnym

I'OZ-Wtija się facja 7Jlepieńcowatyah pi~. z

bogactwem

~. egzoityD.rowycl . Ztródłem

mat.e-:

riabu ~..a1nie był w tym ,czasie wjńu­

r7JOIly wal, ~budowany 7'.e skJa1: krysta.liCzn.ycb,

paJlecxroiC'1lnytili.? oraz z ty;1lonIu.. IW (acji. wapieni

rafowych typu SztramberSkiego; wal·

ten.

mu-siał (l~ _lila Nod

lbasenJu.

śląsko-podśJękiego."

Dalej.na pOrudnie od facji ~oowej '

1I'ICimWi-nęła się facja plaakowOOw~łu!Pkowa,

ipiaslrow-'

cóW

plyibawyoh. , ' : . .

..

Piętra,

od

aptu

do

ceriroinan'll na

dbszarze

·bieJskim są. ~towane jedynie :pr2IĘ!Z .wąr­

stwy .'

ge2OWe. : Jednowi.eIloowyoh odpawi~..;'

'ków

.rŁym

wat'Sbw

.

dla.

ser.iIi

śląskiej, 6. iWlięc

warstw ł~ na

omawianym

ltere:nie nie stwierdlrono .. ' Jest lbardrzJo prawdopodObne, ;że seria ś1ąS1m oIkalicy ' Brzeżmki-Targariic, IW

której ~ją się rogowce' mi.k.us-roWiokie z serią mdio1a:rytową w' sbrqpiĄ byłabY

najlbair-dziej p6hwcnym

o1Ezarem

II'OzwOju serii ślą&­ ki~, a m!f~ ooj.bliri.szy:rri obszarowi roz;woju

SIe!I1i.i' pxtślą.skiej. Wapólne dla tych

secir

są 9pO-'

, ngiol.hty występująoo w stropie

Warstw

JgookiOh

.

łOO

,

.

· j.aik.o ,ledn0lliy.

.

~

mez

~

g4;zach w

I~i

'soczewek. Z ,powyższego rwynilkałioby, , że sa-tnOdzielrnść basenu jpOdśląSkiego w tym czasie

· była znacznie rwię!ksza niż rw nĄinimzych. ogni- '

waclllk!redy. Turonu na amarwiJain.ym /terenie pa-lOOIllf.d1ogi.cznie nie stw.ierd2lOno; jest

prawdo-podobne, że jest on ~.ien~y

w

żóho- ' zielonych .łl1J!Pkachi1astych nad gezami" a pod

lllail'glami z glotbotrunamnami -:- IW' .Bestwdnie.

, Senon serii jpOdś1ąSk.iej rw' facji psbrych .

sm-rychmargli (rwaTSfJwy :1i:rydeckcHklokOC2X>wskie)

wska7Jlllje lila

rw

dalszym. ciągu BiJnJie rwyorllr-ęb­

niony ibasen podś1ąsIk.i. Jednak

w

wyższej części

, Senonu, być 1llOI2le w zwiąZku z IJ:'OOPOCZYlUljącą

~ię ifarzą laramijską (1), IW' parudniowej ~

basenru podśląSk:iego pojtaJWiają się oC$3dy

de-trytycme, It,j. warstwy ;istebniańskie. ,

Pojawm-nie się tych

warstw

:WZlIlaczamęks:t.ający się

w tym'

czame

iWipływ śląski.· '$' ciągu fpaIleocenu .

i eocenu· do1nego lW(p1:yw ifien ~

· OsiągnąłSWlOje maksimum li zepdlm.ął fację pstrą podśląSkĄ bardziej na N, gdZie lila

znacznym

,

ołmMze ·osadrzJa:ją· 'się ,;pstre łupki, ~e zielone ;z.brurulltlnym.i sin!ugami, a jecły1n:ie rw

'najbardziej anorwydh strefach - pstre łlW'gIle.

Wydaje Się, Ile łpOZOStaje

w

~ rz tą łazą

s7lcZeigó1nyrozwÓj górnej' kredy

rw

facji fll"y_.

deckoJklokQczowSki.ej.Pozycja /tycll warstW rW

stosunku do ,reszty, amdóW górndk:redowycli

zajmuje najibaroziej CenlbraJne łpOłdż.enie.

U2'.a-sadinieniem

1".efr9

lJlO'ŻJe ~ JD.aSłępujący 00fżlkł8d facji: najbardziej rui!pOłuidnd.ll sbrefa· z waJ['Sbwa...;

mi' istelbniańSkJmi

W.

facji ś1ą,Skiej; ~ !pl'Zy'- .

puszCzallnie czerpały . ma:t.eriał '.z tego

samego

wału 00 IWaMwy' g,odJulskie, tzIi. leżące

rut

f,)W

ód tej strefy. Na N od facji-śląSkdejpoWSf.ały , ~y. przejśCiOwej jako wynik .. ~ się

wptywu śląSkjego i ~., Strefa

rfia

od

S ,przylegałaby do słlrefy pc,chfiąsldej ("czystej'');

do 'kt.6:rej już nie docierał 'WfPływ ~ ~

dowodem są, ~e wbwory. W facji

pSWyoh

. margli. Na N od tej strefy mlajdowala sfę l;tre. fa ibachowidka o Jacji !Podobnej do 'podś1ąskiej.

Za pmwdqpodQbnym ~.:tej strefy

·,wwbniCmego,.· StWierdzone'

.~.

na'

OIbszaiże

,biellSlk!im, a I'OLWindęte jako' rtrulfiJty. iWspó1IIlym

dla 'tych. stref byłby wu1kanizm podmorSki·

~ązany z :fazą 1airamijSk.ą (2).

MI

Strefie

00-~hOfWidk:iej me2lIl.a:ne są Utwary góm.ej ikredy

w

:ac;;i

f:liszowej detrytyC'llllej-, czyilii. materiał dla serii fcydedk.O-kLoik.~i.ej . nie mógł

z

tego ·.kieru7likIu pochodzić. '~ęcie'

;JPrZeSikoczema"

.... strefy parudniowej, podś1ąskiej pr7J€Z os;ady

de-'. ·trytyczne wydaJje . się mało prawdqpodolbne;

słuszniejsze i pfootsze jest przyjęcie·

waru

rOiZ-,dzielająoego miejscami s'brefę IbachowiClką od

podśląsłk:iej. Wal ten na :mch.odzie mm.acm się

od' MoraIw do o1Bzaru bielakiego, a dalej na E

mógł się jedynie ldkalnie Za7JIlaczyć i jego 00-.

powdedn11tiernmogłaJby' ibyć strefa sIka1:€Ik:

Bll'!.-drychowskich. Należy. łbu podkJreślić, że

ma1roo-· skopowo pOdobieństwo e;gzat:yIków z· l\WlrSItlW

~grodziskich ,i flrydecko4lcl.dlrocZ1Owskioh jestlUde-,

. r.zaj~ce, jak ~ także sam 1t'0000ój

litolo-· giczny WaTstw; Wydaj.e się, że wal

ren·

byl źród­

, lern'

ma.teriaru

dla basenru podś1ąskiego

zarów-no .

w

dolnej, jalk: i górnej. ikrr:et:12lle. Zaznaczanie

.: się tego wału w· osadooh IW jednym i

w

drugim

-. przypadku 2JWiiązane było z ruchami

górotwór-·czymi. Szczególny :rorlJWój

wambw'

klokocmw,;.

-skich

w

dlrolicy Klok.oczowalWBkażyw~y na

- . bardzo bliski koo,ta/krt;

z

tym. walem. W ciągu

· paileooe.nu i ndrż.szego eocer:uu wylbil1lnie~na

_ strefa osiowa marglista j~.1OO krótki. 'okres

cżasu . ingIredowIała

00adami

IW· oQSzaJr, gdzie pa-.

. -

nawał 'wówczas' wpływ ś~· (~ ciąg

warstw

istebniańskich, piaSkowce ciężkow.idcie,

'piaskmy;oo ~mtowe).'

. W nad!kliaJcbie: psrbryoh' mmgIi seooi1sIkich i

· serii. frydecko-kJ.okoc2'oWSk.iej~jatą się'

.. - pstre łJUpk:i" .

(odttrlana. ..

Zie1lOlnaiw~m:~r .. W' .

. barrdZiej centralnej' C2JęŚci nad .. ~a'!"ylQli ser.ia- .

mi"

Il'OOwijają .~ loikJałlnie niew.iJe1kie w!kładIki .

piaskoWców glaukonitowych, złaixmych z

drob-. nej :firaikcji materialiU egzotyC'2lIleglO, -jak:

:fira:g-manty jamJyChlWapien:iJ, węgli taroiennych;

kwarC ]. glaiUkontt Są IW nichmiIneralami domi,.

nującymi. jpjaskowce ··te przypusz.czaInie były

ostatnimi edwni pogrąiŻającego się .

waru.

.

-W środkowym eocenie na omawi8lIl.ym 00-, .

.' SZM'Ze, jak wynika

z

ciągłości IW'ystępow~ i

. roim.i€SZCZeflliautwlClrów tego wie1ru,

przypusz-czalnie panował' wpływ podśIąsiki. Roowój

008-. c1ów marglistycih tEgo czasu zaznacza się

głębo-. ko na połIu~u w~ami białych ~,

osa-dów . planiktonicznych iW osadach o typie śląr·

kim. Podobnie nimm część eocenu górnego

pod-k.ręślalaby (tę iIllgerencję facji padśląskiej (maIl'~'

gle globigerinowe - :podme.n.iiI.iJe) •

~ój

lWm-stW

meniUrtowo-lkrOOruieńSkioh i·

.' kh niewielkie miążsrza9ci przernaIWii.ają lt'aczeJ

za bardziej 'osiowym; podśląskim',rozwojem, je-'

dynie loka:lnie·. rozwijające się "bryłowe"

pias-kowce kirośnieńskie' mogą prze:tIlalWiać

za

bar-dziej .poludn~ strefą osadrzJaInia. .

LITE'RA'l'URA

, 1. K s 'd ą ż lit i e w..dc z IM. - EvoaJutian KlIf the .

Cao:jpathiain Flysh ~. C. R. XIX-me Sess.

. Cangr. Geol. Im. AJgetl" 1952, 13e<lt, XIII, II..:me paT:-.

:bLe" f. XIV .Alger 1954. . .

2. K s i ą ż k ;i e '\V i IC ~ M., W :i oe s e:r. T. ~

UiPIPElI' Cretaceous ,voklaln:ism . in' If;he 0airpaJthdain

Fly!S1b goos,yIllicline BWl. ]nt. Acad •. Pol. Be. Cl.

m,