Seria podśląska koło Goleszowa (Śląsk Cieszyński)

Mari:an KSIĄZKIEWICZ, Janina LISZKOWA

Seria podślqska koło Goleszowa ^(Slqsk

Cieszyński)

WSTĘP

L. HO'henegger (1861) na swej mapie zaznaczył występowanie utwo- rów starotrzeciorzędowych na niewielkiej przestrzeni' między Dzięgielo­

wern a GO'leszowem oraz na wschód od Goleszowa, w dO'linie ^Wisły. W O'bu obsza.rach utWO'ry starsre zasłane są grubą powłO'ką żwirów lub glin, a odkrywki ^są nieliczne, bardzO' liche i przemija:jące. Kartując ten obszar w r. 1930 nie stwierdziłem na nim żadnych odsłO'nięć utworów prz'ed-

czwartorzędO'wych, podobni,e jak . poprzednio ^kartujący ten obszar V. Uhlig' (mapa, 'l'ękO'piśmienna oraz mapa w redak'cji Becka).

, Kozakowic0 Górne

..

---, ...

Fig. 11. Rozmieszczenie płytkich wie!I'ceń w okolicy Go~esu;owa

Location of shallow bore-holas near Goleszów

...

W O'statnich kilku latach St. Gucik ¹ znalazł w potO'kU CisO'wnicy kilka drO'bnych odsłonięć eoceńskich i pstrych łupków menilitowych (dziś już

znO'WU zamulonych). A. KO'tas ¹ natomiast dostrzegł w lewobocznym do-

pływie Puńcówki w DzięgielO'wie j'edno O'dsłO'nięcie popielatych margli-

styt:h łupków eocenu. .

W

r.

1 Podczas wykonyWania prac' magisterskich na studium. geolog1l. U. J.

92 ^Marian KSiążkiewicz, Janina Liszkowa hzię!lieldw l Ozifl/ielów2 Boleszdw4 Kozakowicet KozaXowiceB

+-_+.I,e Q

K,

-ł--+ 13,4 P-E,

+-_+ 15 .

~ 22m

. - -

Ił

Ka-4?

Ka-4

P-E,

Ka-4 K,

~

K, P-E,

~

K,

/(4

-

2,8

8

10

12,3 /3

15,3

17,4

18,2

23.2 24

2< 'Om

+-_+8

o,

20m r - - -

Q

t

Ko K

Ko

~.-t .

.5,5 8

l1,4m ,...-

Ił

K.s+p

E,-Ee

K,?

E+P+K"

E2 E+K4

E,+Ee . K,

E,+[

K,f

' -

Fig. 2. Profile wierceń w okolicy Goleszowa

Profiles of the bore-holes in the wcinity of Goleszów 3 4

7,3

10,5 11 11,8

13 14

15,3 /5,8

20m

Ustroń 7

8,3

K,

13.

Ke 16,5-

K,

-

Ko - dolne lupki cieszyńskie ' -. lntrawalantYn, t - cieszynl.ty, Xt - lupki ciemno- szare _ apt _ alb, ~ - łupki czerwone - alb górny - turon, Xa - lupki margUste. popielatoszare - kampan górny - dolny mastrycbt, x.. -lupki ina.rg1I.ste popielato- szare _ mastrycbt, p - lupki margUste popielatoszare [ubiły pstre --. paleocen, E - eocen, EJ _ lupki margUste. pstre - eocen dolny, Ba - lupki margliste pstre - eoc:o

6rodkowY, 01 - warstwY kmśn1eńsk1e, eocen górny, oUgocen, Q - czwe.l'tOlZQd

Seria podśląska koło Goleszowa' 93 włokę glin, bądź ze względu na występowanie żwirów. Dwa otwory wiert- .nicze usytuowano we wsi Dzięgielów, pięć zaś - między Goleszowem, Ko- zakowicamii Ustroniem (fig. 1). W j-ednym z otworów napotkano tak grube żwiry czwartorzędowe, że nie udało się ich .przebić (Goleszów 3).

Profile wierceń przedstawia fig. 2.

Opracowanie geologiczne wyników wierceń wykonał pierwszy z auto- rów, drugi zaś - ozna-czył mikrofaunę.

ŁUPKI CIESZYŃSKIE (Ko)

Najstarsze utwory stwierdzono w otworze Kozakowice 5. Są to typowe dolne ,łupki cieszyńskie. Z łupkami tymi związane są wystąpienia cie- szynitów (t). W próbkach pobranych' z ty-ch warstw mikrofauny nie

.stwierdzono. , " ,

Łupki cieszyńskie dolne KO:zJakowic należą zapewne do płaszczowiny śląskiej. Łupki takie występują niedaleko na powierzchni i wiążą się

.z, wapieniami cieszyńskimi. W omawianym otworze leżą one ponad utwo- rami plaszczowiny_podsląskiej i poniżej nich. Wynika z tego, że dolne

łupki cieszyńskie w tym obszarze nie są plasko nasunięte na utwory pod-

śląskie, ale z nimi przefałdowane.

Utwory napotkane 'w innych ()Itworach wiertniczych należą do warstw serii podśląskiej. Opisano je tu.w kolejności stratygraficznej, przy -czym wiek przypisano . im na podstawie litologii, a przede wszystkim mikrofauny. ^'

APT-ALB (KJ •

Są to ciemnoszare lub szare łupki na przemian bezwapienne lub słabo­

wapniste. Stwierdzono je w otworze Dzięgielów 1 i 2 oraz Kozakowice 5 i 6, jak również w otworze Ustroń 7. W otworze Dzięgielów l występują też wśród tych łupków wtrącenia łupków czarnych' oraz ślady piaskow- -c6w drobnoziarnistych, wapnistych, z nieznacznie zaznaczoną laminacją.

W otworze Dzięgielów 2, oprócz podobnych piaskowców, spotyka się także

,okruchy gez zawierających nieliczne ziarna kwarcu i doŚĆ liczne igły gąbek~ Wydobyte z otworów: okruchy łupków wykazują też czasem la-

minację. " ' , '

Ciemnoszare łupki zawierają niezbyt liczną" mikrofaunę i często źle

:zachowaną. Oznaczono z nich: '

Zotworu Dzięgielów 1:

" , Hippocrepina depressa V a

s

, :Eteophax minuta T ap p a n

, ',: Haplophragmoides concavus (C h a p m a n)

, . Haplophragmoides 'cf. nonioninołdes' R ~ u s s

, , ; , ; Haplophragmoid~s sp. '

" ; 'iG; '",:", Lowa. Cieszyn sbales - :rntr.Valang1n1an., t -teschen1tes. Et - dark' grey shales...;-

Aptlan - Alblan. Et - l'edshales' '"- Opper 'Alblan - 'Turon1an.' Ea - ash grsy mariy shales - Opper CampanlaI!. - Lower Maeatl1chtlan. E.. , - ash grey marły sbales Mae- strlchtlan. P - ash grey marły sbales or ,v~egated cla;vs ~ Palaeocl!Ile. E, - Eocene.

Et - varlegated marły sbales - Lower EoCene;:EI - 'varlegated shales - ' 'Mlddle Bocl!Ile.

Ol - Eroano beds - OpperEocene - OllgoCl!Ile,Q: - Q\J.aternQfY , ' : , '

94 ^Marian Książkiewicz; Janina Liszkowa

Verneuilinoides subfiliformis Ba r t e n s t e i n Doroth:a fiZiformis (B e r t h e l i n) ,

Bigenerina variabilis V a S i e e k

Z otwor u D z-ięg i e lów 2:

Hippocrepina depressa V a'

s ie

Trochammina sp.

Trocholina sp.

Z ot wor ^U Koza kowic e 5:

Hippocrepina depressa V a

s

Haplophragmoides concavus' (C h a p m a n) Haplopnragmoides sp.

Verneuilinoides subfiliformis, B a r t e n s t e i n Bigenerina variabilis V a s i l! e k

Lenticulina subangulata (R eus s) Trocho lina sp.

Z otwoi' U Koza kowic'e 6:

Hippocrepina depressa Va s ~ l! e k

z

Hyperammina gaultina ten Dam Hippocrepina depressa Va

s

Haplophragmoides concavus (C h a p m a n) Haplophragmoides sp.

Verneuilinoides subfiZiformis B a r t e n s t e i n Trocholina sp.

Z wymienionych form Hippocrepina depTessa Va s i

c

1947), oraz w warstwach gezowych (J. Liszkowa, 1956). Inne formy ,znane

są z wyższej części dolnej kredy, a obecność rodzaju Trocholina wska- zuje, że warstwy te nie mogą być młodSze od oenomanu.

Występowanie gez ^wśród. łupków świadczy o tym, ^że omawiane war- stwy są zapewne odpowiednikiem warstw gezowych, rozwiniętych być

. może w bardziej łupkowej facji. Zaznacza się tu także pewne podobień­

stwo mikrofaunistyczne do zespołu' otwornic z ciemnych łupków'wystę­

pujących wśród warstw gezowych w okolicy Woźnikj które tam,przy- puszczalnie ^należą do aptu (M. Książkiewicz, 1951, str. 54).

W zespole mikrofauny uzyskanym z tych łupków znaleziono, obok licznych fragmentów gąbek, następujące gatunki:

Hyperammina gaultina ,t e n D a m

Reophax minuta T a p p a n _{, ...}

Seria podśląska koło· Goleszowa

Haplophragmoides concavus (e h a pro a n) Verneuilinoides subfiUformis B a r t e D s t ei n Dorothia fili/ormia (B e r t h e l i fi).

95

Na podstawie ich występowania można również wyra'zić przypusz-

C'Z~mie, że ciemne łupki z gezami są lupkowym odpowiednikiem warstw .,gezowych i mozna je zaliczyć do aptu - albu.

ALB GORNY - TURON (K2)

W otworze Ustroń 7 są słabo margliste łupki czerwone z podrzędny­

mi wkła:dkami łupków zielonych, również marglistych. W warstwach tych znaleziO'Ilo następującą mikrofaunę:

Reophax minuta T a. p p a n

Ammobaculites sp.

Recurvoides sp.

Uvigerinammina ;ankoi ~ a j z o n

Pleurostomella barroisi (B e r t h e l i D).

_ ^Zespoły tego typu ^zostały opisane przez S. Gerocha i R. Gradzińskiego

(1953) z okolic "Zywca a także F. Huss (1957) z okolicy Węglówki~

z warstw podścielających margle zawierające liczną mikrofaunę senoń­

ską. Znane są one również z łupków czerwonych podścielających margle górnokredowe (J. Liszkowa, 1956). Brak fcrm przewodnich nie pozwala , na szczegółowe ckreślenie. wieku. W grę wchodzić może alb, cenoman i turon. Jest prawdopodobne, że warstwy te odpowiadają tylko jakiejś części tego interwału wiekowego. W każdym razie jednak wydaje się, że można je ^uważać za równcważnik pstrych łupków odpowiadających war- stwom godulskim. Ponieważ w innych profilach · serii podśląskiej -dolna. -

część łupków odpowiadających łupkom godulskim jest ilasta i zwykle zielona, przeto możliwe; ż'e łupki te odpowiadają wyższej części łupków

godulskich. W otworze Ustroń 7 są one w bezpośrednim kontakcie z ciem- rlymi łupkami KI i są z nimi -naj widoczniej przefałdowane. Bezpośredni

kontakt z tymi 'Warstwami przemawia równiez za tym, że czerwone łupki eąstratygraficznym nadkładem ciemnych łupków z gezami. Nie zauwa-

żono jednak w profila.ch żadnych cech świadczących O' ciągłości warstW

między Ciemnymi łupkami KI a czerwcnymi łupkami K2 odpowiadają~

cymi warstwom godulskim. -

KAMPAN _ G ORNY - DOLNY MASTRYCHT (Ka)

Są to ^łupki margliste popielatoszare, mniej lub ^więcej piaszczyste.

Czasami zaznacza się w nich pewna naprzemianległ.ość odmian, jaśniej­

'Szych i ciemniejszych. Na ^ogół barwa tych ^łupków jest jednolita. Za-

wierają one cienkie wkładki marglistych łupków 'zielonych,· stwierdzO- nych w otworze Dzięgielów 2. Mikrofauna składa się z fcrm wapiennych oraz pewnej ilości otwornic aglutynujący.ch, mianowicie: '

Reophax pilulifera B r a d y .

Hormosina .ovulum _ (G r z y b o w s J( i)

:96 ^Marian Książkiewicz, Janina Liszkowa

N odellum velascoense (C u s h m a n) DOT,othia trochoides (M a r ^{El 6} o n) .. Reussela szajnochae (G:r z y b o w s k i)

Globotruncana sp.

StensiiHna pommerana B r o t z en ..

Można uważać :he zespół otwornic należy do najwyższego kampanu i dolnego mastrychtu. .

Typ osadu odpowiada bOwiem warstwom opisanym w Polsce pod na..;

2Wą "margli lub łupków szarych" (M. Ksią;żkiewicz, 1949; K. Ciszewska- Skoczylas,1956). W Czechosłowacji margle szare tego typu nazywane ^są marglami frydeckimi. ^{Nazwę tę} rozszerzono na utwory zaliczane przez dawniejszych badaczy do paleogenu, które, jak się okazało, zawierają

jeszcze faunę kredową (E. Hanzlikova,· E. Mencik, V. Pesl, 1953).

Obecność margli zi,elonych ściśle związanych z szarymi marglami wskazuje, że nie ma tu czystej facji frydeckiej, ale miesza się ona z fa-

cją pstrą dominującą w tym poziomie w polskich Karpatach.

MASTRYCHT (K,)

Ogniwo· to pod względem litologicmym nie różni się niczym od .ogni-

. wa KB' Są to szaropopielate łupki margliste, nieco piaszczyste. Mikro-

.fauna, jaką zawierają, jest zdecydowanie fauną mastrychtu. Charakte-

rystyczną jej cechą jest liczne występowanie form planktonicznych.

Szare łupki mastrychtu stwierdzono w otworach Dzięgielów 1 i 2.

W . otworze Dzięgielów 2 margle szare zawierają wtrącenia czerwonych i zielonych ^łupków marglistych, natomiast w otworze Kozakowice 6 ^wy~

stępują tylko pstre łupki margliste z mikrofauną bardzo. podobną do mi- krofauny z ^łupków szarych.

Zna1eziono mianowicie następujące formy:

Z o t wo r u Dz i ęg i ,e l ó w 1:

Giimbelina globulosa (E h r e n b e r ^g) Pseudotextularili eZegans R z e h a k PseudotextuZaria varians R z e h a k Globotruncana arca (C u s h m a n) Globotruncana mayaroensis B o 11 i GZobotruncana contusa (C u s h m a n) Globigerinella aeąuilateralis (B r a d y) Globorotalia pschadae K e 11 e r Lenticulina veZascoensis W h i te

Eponides subcandidulus (G r z y b o w s k i) Rhabdammina discreta B r a d y

Rhabdammina abysiwrum S a r s Hormosina ovulum (G rży b o

w

Haplophragmoides suborbicularis (G r z y b o.w s k i) . Rzehakina epigona (R z. e h a k) . . Z otworu Dzięgielów2 (głębokość 18,20+19 in):

Giimbelina globulosa (E h r e n b e r g) Pseoootextularia varians R z e h ak

"'.

seria podśląska kolo Goleszowa

Globotruncan4 ma1łaroensis B o 11 i Globotruncana fornicata P l'll m m e r Globotruncana arca (Crus hm au) Globotruncana contusa (C u s h m a n) Globigerinella aequtlateraris (B r a d y) Globorotalia pschadae K e ł l e r Lenticulina velascoen~is W h i t e Rhabdammina sp.

Hormosina ovulum (G r z y b o w s k i)

Hliplophragmoides suborbicularis (G r z yb ows k i)

.:z

Gitmbelina globulosa (E h r e,n b e.r g) Planoglobtdina acervu~inoides (E g g e r) , VentilabreUa eggerl C u s h ma n

Pseudotextulari4 eiegans R z e h ak GlQbotmncana arca (9 u s h m a n) Gloootruncalla forniccita p l.u m m e r Rhabdammina . sp~ . . HormoSinaovulum (Gr zy b

o

97,

t:. c:'~ObieE:nosć' GlobotTti'/1,cana: contusa (Cu s h m aIi),G. mayarÓ~ttsis

::B () 11 l, a także pseudotextularii wskazuje, że warstwy te należą:' do ':tna":

:strychtu. Można zatEmpowied:zieć,' że mastrycht jest tutaj rozwinięty

w postaci maTgli frydeckich, przy c:łlym dQŚć silnie~c~ją się wpły­

wy facji pstrej.

.' ' PALEPCEN (P)

W otworne Dzięgielów 1 występują łupki margliste nie' różniące się Jliezymod łupków szarychspotykalIlych w ogniwach poPIlZednlch (Ka i K,).

ł,.upki. tę zawierają jednak ~upełnie odmie~ą mikrofaunę, wyłącznie aglu~

trnującą. . .

Znaleziono w nich następujące formy:

Rhabdammina abyssorum S a r $

Rhabdammina linearis B i." a d y N odeUum velascoense (C u s h·m a. n) Hormosina ovulum (G;r.zybowski) Hyperammina dilatata (G r z y b o w s k i) Glomosi>ira' ch/lroides(J on es et P ar k e x) Glomospira gordialis (J o n e s et P ark e r) Haplophragmoides walteri (G r z y b o w s k i) Haplophragmoides suborbicularis (G r z y b o w s k i) Trochamminoides subcoronatus (G r z y b o w s k i) Spiroplectammina spectabilis (G r z y b Q W B k i) Plectina lenis (G r z y b o w s k 1)

C1lstammina pauciloculata (B !l" a d y) •

. ' Zesp6łten odpowiada. paleocenowi lub dolnemU, ęocenowi. Ponieważ

warstwy ie1eżą ponad sżarymi marglami z'mikrofaun.lLmą.a'trycbtu, 'Yięc;

:Kwartalnl.Jt Geologiczny - 7

Marian KsiąilieWicz; JaniilaLi"szkowa

można wnioskować, że sedymentacja szarych niargUftydeckich<trwała:

do paleocenu włącznie, zgodnie z obserwacjąK Hanzlikovej;;(1953):

Identyczne szare łupki margliste występują W otworze' Dżięgielów 2.

Zawierają one, oprócz form aglutyno.jących(na'głębokóści" 8 +10 m),.

którymi są: ' , "

Rhabdammina sp.

Spiroplectammina dentata (A l t h) Dorothia trochoides (M a r IS s o n) Matanzia varians (G, + ~ e lIsn er),

także formy:

Globigerina trilocuIinoides P l u ^{ID ID} e ^{T ' ,}

Globorotalia marginodentata S u b b o t i na;

, ^'

"o·

.i) . ~ . " ." ~.

,':.',

W zespołach ~h, oprócz farm o zasięgu wiekowym górna.; kreda- -paleoeen, występują bardzo liczne zespoły globigerinowe 'z płaskimi glo- borotaliami, które W. Subbotina (1953) uważa za paleocen - dolny eocen.

W tym samym natomiast otwarze, na głębokości 17,40 -:+-18,20, m,stwier- dzono pstre łupki wapniste zawierające bogatą faunę cytowanych glob i- gerin i globorotalii. Zespół ten mate być też wieku pal€Oceńsko...dolno-

eoceńskiego. '

.:' w. ,

naj...,

w.Y.ższę.jkredy lub paleooonu, mianowicie:

" AmtnocIiscus incertu$ (d' O r b i gny) Glomospira charoides (J o n e s et P ark e r) Spiroplectammina dentata (A l t h) ,

Spiroplectammina specta5iZis '(G r z' y b ow s k i)

Plecti,ną, l~nis (G r z y b ,o :w s ki). : '

:', WY'stęPująJu,także\vapni.ste łupki czerwone i ziel<me (n'a głębokośd 3;5+4 m) zawierające fatirtęmastrychtu [Globotruncana' arca

f

ceńskimi lub nawet eoceńskimi gatunkami: '

Globigerina triloculinoides P l u ID ID e r Globorotalia marginodentata S u b b o t i n a Cyclammina amplectens (G r z y b o w skit

W otworre tym w ogóle obserwuje się wymieszanie fau,n i warstw.

Widocznie przebito wiercenilfm utwory bardzo silnie tektonicznie zabu- rzone. Na głębokości 10,5+11;0 m stwierdzono także występoWanie łup­

ków, pstrych z mikrofa:iuią senonu, paleocenu, i €O,cenu, a na głębokości

11,80+13,0 m - pstre łupki wapniste z wymieszaną fauną senonu i eocenu.

Z danych tych wynika,' :że paleocen jest tutaj reprezentowany przez dwa typy osadów: szare margle (typu frydeckiego) lub pstre 'łupki ilaste (albo margliste), a więc obserwuj€my tu podobne zjawiSKO jak w'kam- panie-mastrychcie. Nie jest jednak wykluczone, że szare margle stano-

wią zasadniczó ogniwo' starsze i w normalnym profilu byłyby przykryte psirymi' warstwami. " ' , , ',' " ,, ' . ;, , ,:

, .,/Seria ;Podśląskak'olo. Gole$zowa f<..

'~:~:l , ;' :' ;E~C~:Ń:,ĘO.CENpąFNY,~~,;,ŚR~PĘOW-Y: · ~~· . E~ i, ~2(".':r: ~ ^..

:,';; ':[)(jlny::i' śtb?kbWy' eocen'.wyks~tał«:orty, 'jest w' 'postaci marglistych .;łu~

kÓWi pstrych' (zielonych,' cżerwonycli-i szarych). W :otWOI'2Je Kozakow~ce 6,:

n'i·głębóko'ści 4;0417;·3ih,\,WystępUjąż.ielo~.ełupki; margltste ze'· smugami

również marglistych łupków czerwonych~ które zawier.ają międ~y, iIlJliyrili:3

:'''' .:GZÓbigeiina,.tTiloc'li.Zh;'oide~'Plu:mmer· '. , , ,

,.<

. ,; ,. GloboTotalia maTginod~ntata Su b b o t 1'n a '; . "1. . ,::y', . Ą.canni.f:l,a· crassaibTm~~ (~~-l',i o'wa y"et W ts s le~)-'.·· ^{I. , .; . •}

' ,! /.. Littiotuba"Zata(G r zy b ow s k ij

' ;": V1:tZvulinajaTvisi:,C'us b~'a n" , · ' .

. li, ". : 'Cyctammitia ampleetensG'r' z y bo w s kL'

r.: ." l';;.' . ':,", . .~ , .

f .

. . ! .'

Zespół tego typu, ze względu, na obeeność licznych okazów Cyclamm~, 'Yl.am~~cte'ąs'iG,r z:yb ow s k i i innych, możp.{l.by uwatać

za

",', ~Podo1;>p.y ·iespół:z 'masowo występującymi gIopige.J,inami i globorotalia':"J

mi, ale bez Cycla,mminą a1nplę{:tens '. G

r

c~lp.ię dolnQeoceitsk~, napo*ano w,tYJll otworz;e,nag~ęboko.~ci 1l,0~1l;-5 m q*~z na'głęhokOś~r 15,.30+15;80"

m:

""::',: 'HciPlop~~oi4es~j)orb~:uZari~ (G',r: z y,:bo:w:

s:

. . VulvuZina jaTv!si C u s h m a n , . '.

GZobigeTina tTiloculinoides P l u m m er Globigerina bulloides d' O r b i g n y GZoboTotalia aragonensis N u t t a 11

GloboTotalia maTginodentata S u b b o t i n a.

'.:.

.' ';

Wynikać z tego może, że zarówno do.}ny, jak i środkowy eocen jest tu reprezentowany przez margliste pstre łupki i zespoły charakteryzująee się obecnością globigerin i glóborotalii.· Być może, że liczniejsze wystę­

powanie Cyclammina amplectens G r z y b o w s k i stanowi różnicę mię­

dzy warstwami środkowego eocenu a jego niższą częścią~ . " .. ' .' , ' .. ". '.

. , ,EOCEN GÓRNY - OLIGOCEN (O)

I). .' ' ; . . ' ," ., . ' ; , 'o • ~ ; ~ • , ." . ', ' . . I . . . : '. : -'I

' .. , Najmłodsze . ogniwo fliszowe stwierdzone w ·otworachprzredsta~ają

Wii1,"stwy krośnieńskie. Zostały' one napotkane tylko 'W <itwdrze·· Gole;.r s!>ów :4, ,wktóryrn'nieprzebito ich do głębokości' 20 in. Są to łupki mar-o gliste jasnoszare lub ciemnoszare; przekładające się z piaskowcami drob- n02iiarnistymi; w.apnistymi; łupkowymi. Łupki i piaskowce ^obfitują w mi-

kę i detritus roślinny.' Mikrofauny w tych warstwach nie stwierdzono .

:.,i.,'[ ,ł:.

WNIOSKi '

. ~', " , .

",1 , ,l

Z powYższYch danych wynika,· że 'w okolicy Goleszowa występuje I>rIł-'

wie ·kompletna . seria podśląska. ,Ponieważ' utwory 'te' ^są' tu bardzo· silnie' zaburzone (fig. 2), jest możliwe, 'że iStniejące luki 'są spowodOwane tek- .

tOniką. : ,". ' . '. ... '. ' . .' ... . . .. .. .. . ... . .. ' . '. Na podkreśleni,e zasługują następujące fakty: .

. ;: 1. .. Obecri.€5ść wa'rshl.f"getb·wy-ch Podseriącies~ką. Dotycłicza~ 'naj':':

bardziej ku zachodowi wysunięt'e wystąpienie ty-eh'warStw Vi jednostce

100 ^{. Marian} KsiążkieWicz, Janina Liszkowa

podśląs'kiej znane byłO' z obszaru na północny wschód od Bielska. (W. No- wak, 1956). Okazuje się, że warstwy gezowe występują w serii podślą­

skiej także dalej ku zachodowi. Rzecz charakterystyczna, że dotychczas nie stwierdzono ich dalej ku zachodowi, w Czechosłowacji, w serii 'pod,.;

śląskiej. Występujące tam odpowiedniki warstw gezowych, tzn. warstwy z Baszki, należą do wyższej jednostki. .

2. Stwierdzenie czerwonych łupków, zastępujących , prawdopodobnie warstwy godulskie w,obszarze na. północ od Beskidu.Sląskiego, gdzie war- stwy gadulskie pozbawione są wkładek pstrych i mają wielką miąŻ:Szość.

Ta ~ielka różnica facjalna jest zapewne potwierdzeniem poglądu, że na-

sunięcie serii śląskiej na serię podśląską, obliczone z danych powierzch- niowych na około 30 km, musi być znacznie większe. Trudno sobie bowiem

wyo.brazić, aby na tak małej odległości nastąpiła tak gwałtowna zmiana

facjalna. ;

3. Rozwój kampanu-mastrychtu oraz części· paleocenu w facji ISza.'ryCh:

margli (frydeckich), które reprezentują w tym obszarze fację pstrą. Z ba ... ;

dańgeolog6w czechósłowackich wynika, że juz w do.linie Olzy, aWi~

niedaleko, facja pstra w,serii podśląSkiej nie występuje. ' ⁱ 4. Marglisty rozwój paleocenu, eocenu dolnego. i środkowego. dow~' dzące, że nie tylko cała kreda górna, ale taltieZIliaczna część paleogenu'

może być w serii podśląskiej wykształcona w facji marglistej (M. Książ ...

kiewicz, 1953, str. 323, tabela).

li:arpacka Stacja. Terenowa I. G.

Nadesłano dnia 22 czerWca 1958 r.

PISMlENNICTWO

CISZEWSKA-SKOCzyt.AS K. (1956) - O występowarou tzw. andezytów w ;strefie

żegocińskiej Karpat fliszowych. Zesz. nauk. A. G.-H., Geologia, nr 1, p. 1'43-154. Kraków.

GEROCH S., GRADZrnSKI R. (19155) ~ Stratygrafia serii podśląskiej żywieckiego

okna tektonicznego. Rocz. Pol. Tow. GeoI.,24, nr 1, p. 3~. Kraków.

HANZLIKOvA E., MENCfK E., PESL V. (19513) - Poznamky ke stratigralii a tek ...

tonice subslezskeho a slezskeho pfik.rovu· na illstu NIWY Jic1n.. Zpravy o geol. vjskumech w r. 1002. OUG. Praha. .

HOHENEGGER L~ (1861) - Die geognostlsche Verhiiltnisse der Nordlmrpatben.

Gotha. . , . ,

HOSS F. (1957) - Stratygrafia Węglówki na ppdstawie mikrofauny. Acta geol. pol., 7, nT 1, p. 29---6łl. Warszawa.

KSIĄZKIEWICZ M. (1Q51) - Objaśnienie do arkusza Wadowice. Warszawa.

KSIĄZKIEWICZ M. (1953) - Karpaty f11szowe między Olzą a Dunajrem. Geologia , regionailina Polski, 1, !!lI' 2. Kraków.

LISZKOWA J. (19516) - Mikrofauna serii pOdśiąskiej. Prz. geol., nr 10, p. 4630--469.

Warszawa.

NOWAK W. (19506) - Seria podśląska na obszarze arkusza Biała-Bielsko. Prz. geol., nr 10, p. 400--461. Warszawa.

Summary , 101

C}TBBOTHHA B. (1953) - Hcx:onaeMbIe <popaJilmm<pepbJ CCCP. rJI06J1I'epHinf~bL

XaHTKeHH,ll;bJ Ił rJI060pOTaJIM~bI. Tp. Bcec. HaYK.-lf3cJIe~. reOJI. Pa3B, li1HCT.,. 76. JIeH~rpa~, MOCKBa.

V ĄSICEK M. (1947) - Poznamky k mikrobiostratigrafii magurskeho flyse na Morav~.

, v~st. statn. Geol. Ost. CSR., 22, nr 4, p. ~256. Praha.

MłIIrian KSIĄZKIEWICZ, Jamna LISZKOWA

SUBSn.ESIAN SERIES NEAR GOLESZOW (Sn.ESIA) Summ8!'l"y

In the &Mallll tectonic windows near Golesz6w Midd'1e-, Upper Cret.aceou® and Eocene beds occtm", developed mai:nly as 'mady {ll" argillw:eous deposits.

Within ,the area of GoleB'L6w there occur narrow 1Z0ne6 with beds yóun~

th.a.n the slll"l'oundi:ng Lower CretaceollS' beds belonging to the SUesdan nappe. m a few bore-holes executed in this area beds of Midd1e-, Upper Cretaceous and Eocene age have been found. These beds are more or less intensely folded together with the lowest member of the Silesian nappe, i.e. with the Lower Cieszyn . (Teschen) shales.

The detelrmination of the age of the beds ID quesiicm :is> based mairily on thei,r fora- miniferal assemblages. Thefollowing stratigraphical units have been determined

(Fig. 2):

Kl. D ark s h a il. e s w i t h 1 a mi na t e d s a n d s t o III e s a n d g a i z e s'.

'l'hese beds contain a foramin:Lferal as.sembLa:ge wJ,th Hippocrepina depressa V iii -

i i /! e k, Reophax minuta T a p p a n, Verneuilinoides subfiliformis B a r t e n - s t e i n, Bigenerina variabilis Va s i /! e k, Trocholina sp., probably ol AptLan-Albian age. These beds may be :regarded as a more słla!ly facies ol the gaize beds deve- 19ped farther eastwards (M. K s i ą ż k i e w i c Z, 1951).

K2.· R e d' m a r l y s.h a l e s witlll smail.ł intercalations ot green shaJes.

These beds contain: Ammobaculites Sp., Reophax minuta T a P P a n, Uvigerinam- mina jankoi .M aj z o n aIIld Pleurostomella barroisi (B e r t h e 1 i n). These Slbales lDay be regarded as equivałent of the Godula beds, being probably of Uppe,r Albian- Turonian age, 'or 'ofa part ot these beds. The presenOO o.f red sha·les whiC'h &re

replacing here the Godula sandstones, d'ilrectly nQrth of the area where the Godu1a I!I8ndstones attain a ihickness of more ·than 2000 m., and do not contailIl any red intelrcalatiollS, seems to indioate that theamount of overthrusti:nJg the Subsilesian

;one· by the Silesian nappe must be considelably ,mge:r tban indicated by the dlstance visible on the surface (ca. 30 km'.).

Ks. 'M a r l y g r e y S h a l e II with minor intercalations of green. shales.

'l'heir foraminiferal assemblage consists of forms indicating the uppermost Cam- panian and Lower Maestrichtian: NodelIum velascoense (C u s h m a n), Dorothia tr.9Choides (M a tr s 9 o n), Reusaella szajnochae (G II:' z y b () W SI ki), Stensi6ina pom- ,tpe,.ana Brotzen.

102 ^Marian KsiążkieWicz, Ja:mna Liszkowa

K,.

abundant, mainly' planktónic miorofauna :with Globotruncana arca (C u s h m a n), G. contusa (C u s h m a n), G. mayaroensis B o 11 i, Pseudotextularia varians R z e h ak, P. elegans R z e 'h a k,and au, adIDixw1'eofbenthonH:;bOth.ra'renaooehl.S and calcareoUJS,foran1iniłera.

The

As the grey marls contain some smal! interca,lations ()f ,red and green' shaoles', it appears that the MaestrIchtian in this area is developed mainly as grey marls, with a small influence of the variegated facies which predominates in the Campanian and Maestrichtian in the Subsilesian series of the Polish Carpathians. The grey marly shales correspond well With the' Friedek marls of the Moravian Carpathians where recently similar . assemblages have been described by E. H a n z l i k o v li (1953). A similar facies occurs rather excepti()!laJ1ly in, the Subsilesian Senonian of·

tbe PDlish Carpathians, while the variegated facfes, seems to beabsent in Moravia.

P. G r e y s h·a l y ID. a r l s, very ~Ill;cpthe SIl:IIJ-E! ~s,Jhos~, <cpntaini'M: :tVIa~łę,l.\,..

tian ,assemblages, contain in some parts a miClrofa.una 'compDsed Of arenoaceous species: Nodellum ve~ascoe,nse (C u sh m a n), Hormosina, ovulum (G r z y b o w s ki), Trochamminoides su'bcoronatus (Gr z y b OW s ki), SpiropleCtammina spectabilis

(G r z y b o w s k i) etc., often with an ,admixture of Globigerina triloculinoides p l u m m e i1" and Globorotalia margin:odent~ia" S u b b o t i n a. Such assemblages

may

SeJl()I'l.lanbuf algO' 'the Palaoocene~ as'stated byE. 'H a ń z 1 i ko v·a (1953) ih lVIal'avia.

In on.ebore'-hole, vaTiegated $hales with,il pala.eocene miCrofaiuna havebeen'aścet':' tained~ lhis 'indioate.s that, simililItly as in the Upper se.rloriiim, hi the Pa,laeooexre Wil-hiii,tihe . examin!ed " artlasome . in~l'llence cof ,the variega tSd ra'cias iii atso noti.Ce'able;

:: :::Ei;; E1~~:

. Ma

y '

e

s ,

jlara.rmnif~a·'slich as 'Cydammi1l:aam~,lectens " G rzy b

o , w

CtiUnoides" P'l u:ni'm'e i; 'Globo'rotaUa marginodentata' S

u

nensis N u t t a 11 etc. belon~ mainlyto the Middle E~ne, whi,le simiJ.ą.r a&SelnPlage~

wfthdut C.ó:m.plectensmayrepresent' theLower E~ne~ : ';;' ," ,,.: ' "

,:Ol~ ^,K

r

~p:~S;~iI~~

' sequenw.

~\.~~ aun~ .. ,'; ' , . 1. : 1 : ';-,' ~'r'. , ; ,I; .J \ :. . l .~l::~.r:., The results 'obtained J>oint out. th;it ~itl;1.tn jtJ;leom:ęa, tl:le,.,&u,b~iles1an;,sert~!~

4.~el~ c~,efly as,s.bel~ and:~r~.,_ witłu;)ut any ~ąi,de~able,.Sojl'lldy,~. 'l: '